We often look for self motivation from in and around us. There are lots of motivational resources available in this digital era. But the problem is we are missing something. We can’t stay motivated for longer period of time. These resources are not useful in long run. So ultimately these resources failed at some points of time as we are not capable enough to get ourself tuned with those resources. So what shall a person do to get themselves motivated.” Be your own motivation. “Stop searching for resources to get motivated. Just start from where you are. Focus on action. Though planning is important but without actions it’s just wastage of time and resources. So stop over-thinking and start doing. Don’t waste your precious time in negative, unproductive thoughts. Just utilized it for good and productive things. Do those things, that set you apart from other, be unique in your own way. Why care for others, just focus on your goal and achieve it. Don’t wait for another person or right time to start any task. Just start it. There are two probability either you failed or get success. If you failed at something, you will get some experience and learning out of it. And if you succeed, you have roads opens to explore ahead.

మనకు, మన ఆస్తులకు సంబంధించిన పత్రాలు, విలువయిననగలు, వస్తువులు భద్రపరుచుకునేందుకు బ్యాంకు లాకర్లు ఉపయోగపడతాయి. మనం ఇల్లు తాళం వేసుకుని రోజులతరబడి వేరే ఊళ్లకు వెళ్లినప్పుడు మన విలువయిన వస్తువులు, నగలు లాకరులో భద్రపరుచుకోవచ్చు.

బ్యాంకుల్లో లాకర్లు అద్దె ప్రాతిపదికన ఇవ్వబడతాయి. బ్యాంకు లాకర్లలో మనకు రక్షణ ఏమిటంటే మనం తీసుకున్న ఒక లాకరు తాళం మనదగ్గర ఉంటే ఇంకో మాస్టర్ కీ (ఆ యూనిట్ లో ఉన్న అన్ని లాకర్లకీ సంబంధించిన ఒకే ఒక తాళం) బ్యాంకువారి దగ్గర ఉంటుంది. అందుచేత మనం తీసుకున్న లాకర్ తెరవాలంటే మన కీ బ్యాంకు వాళ్ల మాస్టర్ కీ రెండూ ఒకేసారి పెట్టి తెరవాల్సిఉంటుంది. రెండింట్లో ఏఒక్క కీతోమాత్రమే లాకర్ తెరవడం అసంభవం. అందుచేత మనకీ జాగ్రత్తగా దాచుకుంటే అందులో మనం పెట్టుకున్నవస్తువులకు ఢోకా ఉండదు.

ఈ లాకర్లు కూడా చిన్నవి, కొంచెం పెద్దవి, అంతకన్న పెద్ద లాకర్లు కూడా ఉంటాయి. సాధారణంగా ఆ బ్యాంకుతో ఎక్కువ సంబంధం పెట్టుకుని పెద్ద మొత్తాల్లో డిపాజిట్లు, ఎకౌంట్లతో లావాదేవీలు జరిపేవారు మేనేజ్ మెంటుతో మాటలాడుకుని లాకరు యూనిట్ రావడానికి ముందే ఏర్పాట్లు చేసుకుని పెద్దలాకర్లు తీసుకుంటారనేది నా అనుభవంలో గ్రహించిన విషయం.

సాధారణంగా బ్యాంకు లాకరు కావాలంటే మనకి ఎకౌంట్ ఉండి ఒక ఖాతాదారుగా ఉన్నవారికే లాకరు ఇవ్వడానికి ఆ బ్యాంకువారు సుముఖత చూపిస్తారు. ఎందుకంటే బ్యాంకింగు నిబంధనలను అనుసరించి ఆ బ్యాంకువారితో అంతకు ముందే మీకు పరిచయం ఉండటం గురించి ఒక రికార్డ్ ఉండటం మీ లావాదేవీలు సంతృప్తికరంగా ఉన్నాయి అనే విషయాలకు ప్రాముఖ్యత ఉంటుంది. ఏడాదికి సరిపోయే అద్దె ఒకేసారి అడ్వాన్సుగానే చెల్లించాల్సిఉంటుంది. అదికాకుండా లాకరు కీ డిపాజిట్ గా కూడా కొంత మొత్తాన్ని మీదగ్గర వసూలు చేసి బ్యాంకువారు వారిదగ్గర పెట్టుకుంటారు. మీరు లాకరు రద్దుచేసుకున్నప్పుడు అది మీకు తిరిగి ఇచ్చేస్తారు.

మీరెప్పుదైనా కీ పోగొట్టుకున్నా, లేక అద్దె కట్టకుండానూ బ్యాంకుకి రాకుండానూ ఒక కాలపరిమితికిమించి వ్యవహరిస్తే బ్యాంకువారు మీకు కొంచెం ముందు ఒక నోటీసు పోస్టులో మీరు లాకర్ తీసుకున్నప్పుడు ఇచ్చిన ఎడ్రసుకి పంపించి కొన్నిరోజుల తరవాత ఆ లాకరుని ఇద్దరు ముగ్గురు తగిన స్థాయి కలిగిన సాక్షుల సమక్షంలో పగులకొట్టి తెరిపించి అందులో దాచిన వస్తువుల లిస్టు వివరాలు రాసి బ్యాంకువారు, ఆ సాక్షులు అందులో దృవీకరిస్తూ రికార్డుచేసి ఒక పేకెట్ లో సీలు చేయించి ఉంచి సేఫ్ లో భద్రపరుస్తారు. ఈ విషయంలో అయ్యే ఖర్చు మనమే భరించాలి. అవసరమైతే లాకరు కీ డిపాజిట్ లో ఉన్న డబ్బు దీనికి వాడేస్తారు. ఇలాంటి అన్ని విషయాలకు సంబంధించి ఒక స్టాంపుపేపరుమీద మీరు లాకరు తీసుకున్నరోజునే బ్యాంకువారితో ఒక ఎగ్రిమెంటుచేసుకుని ఉంటారు. ఆ విధంగా బ్యాంకు వారికి హక్కు ఉంటుంది.

లాకరులో ఉన్నవి అవసరానికి బయటకు తీసుకోవడం, లేదా ఇంకొకటి ఏమన్నా పెట్టుకోవడం వంటివి ఎవరిపేరుమీద లాకరు తీసుకున్నారో ఇంకా ఎవరికైనా అధికారం ఇస్తూ మేండేట్ బ్యాంకు వారి దగ్గర నిబంధనలప్రకారం ముందుగానే ఇచ్చివుంటే ఆటువంటివారికి మాత్రమే లాకరు తెరిచే అధికారం ఉంటుంది. మనకు విలువయిన ఆస్థిపత్రాలూ ఇతర లావాదేవీలకు సంబంధించిన డాక్యుమెంట్లు ఉంచుకోవడానికి ఉపయోగకరం. డబ్బు, బంగారం నగలు కూడా చాలామంది దాచుకుంటారు. ఎందుకంటే ఒకసారి మీరు ఆ లాకరు మూసేసిన తర్వాత మళ్లీ మీరూ బ్యాంకు అధికారీ ఇద్దరు తాళం తిప్పితేగానీ ఆ లాకరు తెరుచుకోబడదు. బ్యాంక్ అధికారి తన మాస్టర్ కీ తీసుకుని వెళ్లి పోతాడు. మీరు లాకరు గదిలోనే ఉండి మీ పని చూసుకోవచ్చు.

ఆరోగ్యం

మనం granted గా తీసుకునే అనేక విషయాల్లో ప్రధానమైనది ఆరోగ్యం. మనకి అది ఉన్నంతసేపు దాని గురించిన తలపు ఉండదు. అనారోగ్యం వచ్చాకే దాని విలువ తెలిసేది. ఆరోగ్యంగా ఉండడమే మనిషికి default state. కాబట్టి అది ఉంటే పెద్ద విషయం కాదు కానీ లేకపోతేనే పెద్ద విషయంలా అనిపిస్తుంది. ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకుంటూ, ఒత్తిడిని తగించుకుంటూ, మంచి జీవనశైలిని కలిగి ఉన్నా కూడా మనం అనారోగ్యం పాలు అవ్వచ్చు. అసలు మన తప్పేమీ లేకుండానే కొన్నిసార్లు మనం అనారోగ్యానికి గురి అవ్వచ్చు. ఇన్ని కోట్ల components ఉన్న అద్భుత జీవ యంత్రమైన మన శరీరం ఏదో ఒక సమయంలో ఒక విషయంలో చేతులు ఎత్తెయ్యచ్చు. Anything could go wrong.

కుటుంబం

మన కుటుంబం మనకి బలమూ, బలహీనతా. ఆరోగ్యంలాగానే మంచి కుటుంబం విలువ కూడా అది లేనివాడికి బాగా తెలుస్తుంది. రక్తసంబంధం అయినంత మాత్రాన ఆ బంధం మనకి మంచి చేసేదే అవుతుందని ఏమీ లేదు. కొన్ని బంధాలు చేసే గాయాలు చితి వరకూ వెంటాడతాయి మనని. ఇది extended family విషయంలోనే కాదు. తలిదండ్రులు, పిల్లలు, తోబుట్టువులు లాంటి immediate family విషయంలో కూడా వర్తిస్తుంది.

మానసిక అనారోగ్యం

మానసిక అనారోగ్యం అన్నది మన భారతీయ సమాజంలో మనం ఊహించేదానికన్నా ఎక్కువే ఉంది. మానసిక సమస్యలకి కూడా వైద్యం అవసరం. కానీ అదంతా రోగి ‘బుర్రలో’ పుట్టినదే అని కొట్టి పారేస్తారు కొందరు. అది ఒక్కోసారి నిజమే అవ్వచ్చు కానీ అన్నిసార్లూ కాదు. భారత జట్టు క్రికెట్ మ్యాచ్ ఓడిపోయిందని, ఆఫీస్‌లో బాసు తిట్టారని, ఇంట్లో నాన్న తిట్టారనీ మనం డిప్రెస్ అవుతాం. ఆ బాధ కొంత సమయం తరువాత తగ్గిపోతుంది. కానీ clinical depression అలాంటిది కాదు. దానికి తప్పనిసరిగా వైద్యం కావాలి. అది ఆధ్యాత్మిక ప్రవచనాలు వింటేనో, యోగా, ధ్యానాల వంటివి చేస్తేనో తగ్గిపోయేది కాదు. మానసిక అనారోగ్యాన్ని మనం బాగు చెయ్యాలి అంటే మొట్టమొదట చేయాల్సింది దాన్ని మనం acknowledge చెయ్యడం. దాన్ని ఒక taboo లాగా చూడకపోవడం.

పాలక్‌ పరోటా

కావలసినవి: గోధుమపిండి, మైదాపిండి – 1 కప్పు చొప్పున, పాలకూర – 1 కట్ట, నిమ్మరసం – 1 టీ స్పూన్‌, పచ్చిమిర్చి ముక్కలు – 1 టీ స్పూన్‌, అల్లం పేస్ట్‌ – 1 టీ స్పూన్‌, ఉప్పు – తగినంత, నీళ్లు – కావాల్సినన్ని, నూనె/నెయ్యి – సరిపడా

తయారీ: ముందుగా పాలకూర శుభ్రం చేసుకుని మిక్సీ బౌల్‌లో వేసుకుని, అందులో నిమ్మరసం, 2 టేబుల్‌ స్పూన్ల నీళ్లు వేసుకుని మెత్తగా పేస్ట్‌లా చేసుకోవాలి. ఇప్పుడు పెద్ద బౌల్‌ తీసుకుని.. అందులో గోధుమపిండి, మైదాపిండి, అల్లం పేస్ట్, పాలకూర పేస్ట్, తగినంత ఉప్పు ఒకదాని తర్వాత ఒకటి వేసుకుని బాగా కలుపుకోవాలి. అవసరాన్ని బట్టి కొద్దికొద్దిగా నీళ్లు వేసుకుని చపాతి ముద్దలా చేసుకుని.. ఆ ముద్దకు తడి వస్త్రాన్ని చుట్టి.. అరగంట పాటు పక్కనపెట్టుకోవాలి. తర్వాత ఆ మిశ్రమాన్ని నిమ్మకాయ సైజ్‌ ఉండలులా చేసుకుని.. చపాతీ కర్రతో ఒత్తుకుని.. మరోసారి మడిచి మళ్లీ చపాతీలా ఒత్తి.. పెనంపై నెయ్యి లేదా నూనెతో ఇరువైపులా దోరగా కాల్చుకోవాలి.

స్వీట్‌ కార్న్‌ పాయసం

కావలసినవి: స్వీట్‌ కార్న్‌ – 2 కప్పు(మెత్తగా ఉడికించుకోవాలి), చిక్కటి పాలు – 4 కప్పులు, నెయ్యి – పావు కప్పు, పంచదార – అర కప్పు, ఏలకుల పొడి – 1 టీ స్పూన్‌, పిస్తా, కిస్‌ మిస్, జీడిపప్పు, బాదం పప్పు – 2 టేబుల్‌ స్పూన్‌ చొప్పున(నేతిలో వేయించి పక్కన పెట్టుకోవాలి), కుంకుమ పువ్వు – చిటికెడు

తయారీ: ముందుగా ఉడికిన కార్న్‌లో 2 టేబుల్‌ స్పూన్లు తీసి పక్కనపెట్టి.. మిగిలిన కార్న్‌ని మెత్తగా మిక్సీ పట్టుకోవాలి. ఒక బౌల్‌ తీసుకుని అందులో కార్న్‌ మిశ్రమంతో పాటు 2 కప్పుల పాలు పోసి బాగా కలుపుకోవాలి. అనంతరం స్టవ్‌ ఆన్‌ చేసి, కళాయిలో 4 టేబుల్‌ స్పూన్ల నెయ్యి వేసి అందులో కార్న్‌ – పాల మిశ్రమాన్ని వేసి చిన్నమంటపై ఉడికించుకోవాలి. అందులో కుంకుమ పువ్వు కలుపుకోవాలి. మిగిలిన పాలు పోసి గరిటెతో తిప్పుతూ.. అడుగంటకుండా చూసుకోవాలి. 5 నిమిషాల తర్వాత పంచదార, ఏలకుల పొడి వేసి బాగా  కలుపుతూ ఉండాలి. దించే ముందు బాదం, జీడిపప్పు, కిస్‌ మిస్, పిస్తా ముక్కల్ని వేసుకుని ఒకసారి కలిపి స్టవ్‌ ఆఫ్‌ చేసుకోవాలి. వేడి వేడిగా ఉన్నప్పుడే సర్వ్‌ చేసుకుంటే భలే రుచిగా ఉంటుంది స్వీట్‌ కార్న్‌ పాయసం.

పనీర్‌ 65

కావలసినవి: పనీర్‌ ముక్కలు – 15, ఉల్లిపాయ ముక్కలు – పావు కప్పు, పచ్చిమిర్చి తరుగు – అర టీస్పూను, కొత్తిమీర తరుగు – పావు కప్పు,  మైదా – ఒక టీస్పూను, కార్న్‌ ఫ్లోర్‌ – ఒక టీ స్పూను, అల్లం పేస్టు – ఒక టీస్పూను, కారం – సరిపడినంత (స్పైసీగా కావాలనుకుంటే టీ స్పూను వేసుకోవచ్చు), పసుపు – అర టీ స్పూను, గరం మసాలా – టీస్పూను, నూనె – సరిపడినంత 

తయారీ: స్టవ్‌ మీద కళాయి పెట్టి… వేయించడానికి సరిపడా నూనె పోయాలి. నూనె కాస్త వేడెక్కాక పన్నీర్‌ ముక్కలు, కార్న్‌ ఫ్లోర్, మైదా, అల్లం పేస్టు వేసి వేపాలి. తరువాత ఉప్పు, కారం, పసుపు, గరం మసాలా వేసి బాగా కలపాలి. తరువాత కొంచెం నీరు పోయాలి. అవి ఉడుకుతుండగా… మరో బర్నర్‌ పై కళాయి పెట్టి నూనె వేయాలి. నూనెలో పచ్చిమిర్చి తరుగు, కరివేపాకు, ఉల్లిముక్కలు వేసి వేయించాలి. ఇప్పుడు బాగా వేగిన పనీర్‌ ముక్కల్ని తీసి వీటిలో వేసి బాగా కలపాలి. అంతే పనీర్‌ 65 సిద్ధం.

గది పరిమాణం బట్టి ఎంత కెపాసిటీ ఏసీ అవసరమో నిర్ణయించుకోవాలి.

150 చ.అడుగుల గది – 1 టన్

250 చ.అడుగుల గది – 1.5 టన్

అంతకన్నా పెద్ద గదులకు 2టన్

సంక్షారణము (Corrosion) – రాగి vs అల్యుమీనియం

ఇప్పుడు దాదాపు అన్ని సంస్థలు రాగి కాయిల్స్ ఉన్న మోడళ్ళు అమ్ముతున్నాయి. ఇవి గదిని త్వరగా చల్లబరుస్తాయి, ఎక్కువ కాలం మన్నుతాయి, అల్యుమీనియం కాయిల్స్‌తో పోలిస్తే ఖరీదెక్కువ.

ఇన్వర్టర్ ఏసీ

ఇవి వేగంగా గదిని చల్లబరుస్తాయి, గదిలోని ఉష్ణోగ్రతను నిరంతరంగా ఏకరీతిన ఉంచుతాయి, కరెంటు తక్కువ వాడతాయి కానీ ఎక్కువ ఖరీదు.

స్టార్ రేటింగ్

రేటింగ్‌లో నక్షత్రాలెన్ని ఉంటే ఏసీ కరెంటు అంత తక్కువ వాడుతుంది. అయితే రేటింగ్ ఎక్కువ ఉన్నవి ఖరీదు ఎక్కువ, మన్నికా ఎక్కువే. ఇంకా ఫోన్‌తో నియంత్రించగల స్మార్ట్ ఏసీలు, హానికర దుమ్ము రేణువులను ఫిల్టర్ చేసేవి, స్టెబిలైజర్ అవసరం లేనివి, ఇలా పలు ఫీచర్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి. బడ్జెట్‌ను బట్టి ఇష్టమైనవి ఎంచుకోవచ్చు.

స్ప్లిట్ ఏసీ ఖరీదు ఎంత ఉంటుంది?

పై ఫీచర్లను బట్టి పాతిక నుండి డెబ్బై వేల వరకు ఉంటాయి. క్యారియర్, డైకిన్, జెనరల్ వంటి సంస్థల ఏసీలు ఎక్కువ కాలం రెపేర్లు అవసరం లేకుండా పని చేస్తాయి. వీటిలో 1.5టన్ను ఇన్వర్టర్ ఏసీలు సుమారు 50వేల వరకు ఖరీదు ఉంటాయి. దీర్ఘకాలంలో అతితక్కువ నిర్వహణ శిరోభారం కొరకు వీటిని కొనటం మంచిది .

ఇవి జామకాయల కంటే చిన్నసైజులో ఉండే… పర్పుల్, ఎరుపు రంగులో కనిపించే… తియ్యటి, పుల్లటి పండ్లు. నిండా పోషకాలు కూడా ఉంటాయి. ఇవి ఎక్కువగా వేడి ఉండే ప్రాంతాల్లో పెరుగుతాయి. ప్రధానంగా వియత్నాం ప్రజలు ఈ పంటను ఎక్కువగా పండిస్తున్నారు. ప్యాషన్ పండ్ల తోటల్లోకి వెళ్లామంటే… తియ్యటి వాసన వస్తుంది. అందువల్ల ఈ పండ్లపై పరిశోధనలు చేశారు. ఇవి ఎంతో మంచివని తేలింది. వీటిలో యాంటీఆక్సిడెంట్స్ (మన బాడీలో విష వ్యర్థాల్ని తొలగించే గుణాలు), విటమిన్ A, విటమిన్ C, ఫ్లేవనాయిడ్స్ ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం ఈ పండ్లను మందుల తయారీలో ఎక్కువగా వాడుతున్నారు. ఎందుకంటే ఇవి తింటే రిలాక్స్ ఫీల్ కలిగిస్తున్నాయి. ఒత్తిడి దూరం చేస్తున్నాయి. మంచిగా నిద్ర పట్టేలా చేయగలుగుతున్నాయి.

ఇవి కంటిచూపును మెరుగుపరుస్తున్నాయి. రేచీకటికి చెక్ పెడతాయి. వీటిలోని ఫైబర్ జీర్ణక్రియను మెరుగుపరుస్తుంది. మలబద్ధకానికి చెక్ పెడుతుంది. ఈ పండ్లలో ఐరన్ ఎక్కువ. అందువల్ల ఇవి మన రక్తంలో ఎర్రరక్త కణాల సంఖ్యను పెంచుతాయి. వీటిలోని కాపర్, పొటాషియం వల్ల రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ సరిగ్గా పనిచేస్తుంది. పొటాషియం, సోడియం వల్ల బీపీ అదుపులో ఉంటుంది. మన ఎముకలు బలంగా ఉండేందుకు కూడా ఈ పండ్లు సహకరిస్తాయి.

ఒకరికి జరిగిన మేలు ఇంకొకరికి కీడుగా పరిణమించింది అనటానికి ఈ సామెత పుట్టింది.

రణగొణ ధ్వనులు, వాతావరణ కాలుష్యం కి దూరం గా ఒక మంచి ఇండిపెండెంట్ హౌస్ సిటీ కి కొంచెం దూరం లో

ఆ ఇంటికి అభిముఖంగా ఒక స్విమ్మింగ్ పూల్ ఉండాలి.

బ్రెడ్ పకోడి

బ్రెడ్ ముక్కలు సగం సగం త్రికోణాకారంలో కోసి, శనగ పిండి బజ్జీ పిండిలా కలిపి, బ్రెడ్ముం ముక్కలు ముంచి తీసి నూనెలో వేయించుకుంటే సరి. కావాలంటే రెండు బ్రెడ్ ముక్కల మధ్యలో చిదిమిన ఆలూ కూరి, రెంటిని కలిపి ముంచి వేయించుకోవచ్చు.

శాండ్విచ్

బ్రెడ్ రోల్

సమోసా లో కూరే ఆలూ మసాలకి కొంచెం చేయి తడిచేసుకుని చుట్టూ బ్రెడ్డు చుట్టి అంచులు దగ్గరగా అదిమి నూనెలో వేయించుకోడమే.

గార్లిక్ బ్రెడ్

షాహి తుక్డా

బ్రెడ్ ఆమ్లెట్

ఫ్రెంచి వారి ప్రసిద్ధ బ్రెడ్డు బాగేట్(Baguette) .దీని ఆకారమే ముడులు ఉండి ,పొడుగ్గా కర్ర ముక్క ని తలపించే బ్రెడ్ ఇది.దీని అర్ధం wand/baton అంటే సన్న కర్ర అని .

(Redstaryeastచిత్రం)

ఇటలీ లో చేసే షియాబెట(ciabatta).దీనర్ధం స్లిప్పర్ అని అట.దీన్ని సాండ్విచ్ ,పానిని చేయడానికి వాడతారు.

(big oven image)

సౌర్దొవ్(sour dough) పేరులో ఉన్నట్టే చాలా సేపు పులియ బెట్టటం వల్ల పులుపెక్కిన బ్రెడ్ ఇది.

(Bbc image )

పిటా బ్రెడ్(Pita).మధ్య ప్రాచ్యం లో పేరుపొందిన బ్రెడ్ ఇది.ఇంచుమించు మన రొట్టెలా ఉన్న ఇది ఫలఫెల్ అనే సాంద్ విచ్ కి బాగా వాడతారు.లోపల బోలుగా ఉండటాన ఏదైనా కూర లాంటిది పెట్టే ఆస్కారం ఉన్న బ్రెడ్ .

(Browneyedbaker image)

బ్రియోష్ (Brioche): గుడ్లు వెన్న కలిపి చేసిన బ్రెడ్ ఇది.ఓవెన్ లో పెట్టే ముందు గుడ్డు సోన పైన ఒక రౌండ్ పూస్తారు.లోపల మెత్తగా ఉండి కొంచెం తీపి ఉండే బ్రెడ్ ఇది.

(Timesfood image )

క్రోసాంట్(Croissant) : దీనికున్న నెలవంక ఆకృతి వల్ల (crescent shape) వల్ల ఈ పేరు వచ్చింది.ఇది ఆస్ట్రియ లో పుట్టి యూరపు అంతా పాకిన బ్రెడ్.పొరలుపొరలు గా రోల్ చేసి ఓవెన్ లో చేసే విచిత్ర ఆకారపు బ్రెడ్.నాకైతే గొంగళిపురుగు ప్యుపా లాగా ఉంటుంది .

(Shawneemissionpost image)

బాగెల్ (bagel)పోలాండ్ లో యూదుల సృష్టి.రింగులు గా ఉంది బ్రేక్ ఫాస్ట్ లోకి తింటారు.

మనం విరివి గా వాడే పదం పేస్ట్రీ ఇటాలియన్ పదం ఐన పటిస్సేరి(pâtisserie) నుంచి వచ్చింది . పేస్ట్రీ అంటే స్వీట్స్ అనే అర్ధం ఉంది.కేకుల తయారీ ని కేకరీ అని,కాండిమేన్త్స్ అంటే చాక్లెట్ వంటివి చేయటాన్ని కండి టోరి అని ప్రత్యెక పదాలు కూడా ఉన్నాయండి.

మొలకలు ఆరోగ్యానికి ఎంతో మంచివి. శరీరానికి మేలు చేస్తాయి. వీటిలో ముఖ్యమైనవి గోధుమ ,పెసలు,శెనగలు, మెంతులు, బఠాణీలు,రాగులు. మొలకెత్తిన గింజల్లో ఇనుము, ఫాస్పరస్, కాల్షియమ్,ఒమేగా ఫ్యాటీ ఆమ్లాలు, ఏ,సి, బి 6, కే మొదలైన విటమిన్ లు వున్నాయి.

మొలకెత్తిన గింజల్లో మాంసకృత్తులు కూడా చాలా ఎక్కువ లభిస్తాయి. శాఖా హారులు కి మంచి మాంస కృత్తులు కలిగిన శాఖా హారం . విటమిన్ లోపాలతో బాధ పడే వాళ్ళు మొలకెత్తిన గింజలు తింటే ,త్వరగా రోగనిరోధకశక్తి నీ పొందుతారు. మొలకలలోని పీచు పదార్థం జీర్ణ వ్యవస్థను సక్రమంగా పని చేస్తుంది.కడుపు వుబ్బరం వున్న వాళ్ళు కూడా ఈ మొలకలు తిన వచ్చు. తొందరగా అరుగుతాయి.

నానబెట్టిన లేదా వు డ క బెట్టిన గింజలు కంటే మొలకెత్తిన గింజల్లో 27 శాతం ఎక్కువ ‘ ఏ’ విటమిన్ లభిస్తుంది.అందువల్ల మొలకెత్తిన గింజలు తినడమే మంచిది. ఇక బరువు తగ్గాలనుకునే వారు ఇవి తింటే ,చాలా సేపు ఆకలికి ఆగగల్గుతారు. కొంచెం తింటే కడుపు నిండిన అనుభూతి కలుగుతుంది. అందువల్ల మంచి శరీరాకృతి పొందుతారు. పొట్ట తగ్గించు కోవాలంటే వీటిని మించిన గొప్ప ఆహారం ఇంకొకటి లేదు.

ఇక జుట్టు అధికంగా వూడే వారు ఈ మొలకలను తినడం వల్ల ,జుట్టు వూడ డా న్ని నివారించ వచ్చు. బట్టతల రాకుండా ముందు గా జాగ్రత్త పడవచ్చు. కొంతమంది నమల లేని వాళ్ళు వీటిని ఎండ బెట్టి, పొడి చేసి, వాడతారు. రాగులు కూడా ఇలా పొడి చేసి పెట్టుకోవాలి.రాగి జావ కాచు కుంటే ,ఎక్కువ పోషకాలు అందుతాయి.

మొలకలు తయారు చేసే విధానం:

పెసలు,శెనగలు,గోధుమలు ఇలా ఏవి మొలకలు చెయ్యాలంటే అవి 6 గంటలు నాన బెట్టాలి. అవి నీళ్లల్లో నుండి తీసి ,ఒక గిన్నెలో వేసి, పైన తడివస్త్రం రెండు మడతలు వేసి, మొత్తం కప్పండి. 8 నుండి 10 గంటల సమయంలో మొలకలు తయారు అవుతాయి. గోధుమలు కి మళ్ళీ తడిపిన వస్త్రం తో ఇంకొక 10 గంటలు కప్పి ఉంచితే, మొలకలు చక్కగా వస్తాయి. ఇంకా ఎక్కువ సేపు వుంచితే మొలకలు పెద్దవి గా అవుతాయి కానీ రుచి అంతగా బాగా వుండవు.

పెసలు, శెనగలు, వేరు సెనగలు, మెంతులు, కాబులి శెనగ లు, గోధుమలు మొలకలు వచ్చిన వి. ఏమైనా సరే వాటిలో పచ్చి మామిడి ముక్కలు, క్యారట్, కొద్దిగా కాబేజీ ముక్కలు, ఇంకా వేరుసెనగ ఉడికించి నవి కూడా కలుపుకొని , రుచికరం గా చేసుకోవచ్చు.

కాలక్షేపం మొక్కశెనగలు తయారీ:

మొలక శెనగలు 1కప్పు, ఉల్లి ముక్కలు కొద్దిగా, టమోటా ముక్కలు కొద్దిగా, పచ్చిమిర్చి లేదా కాప్సికం ముక్కలు కొద్దిగా, కొత్తిమీర కొద్దిగా, ఉప్పు తగినంత, నిమ్మరసం తగినంత, అవిశ కారప్పొడి కొంచెం. మీకు ఇష్టమయితే. ఇంకా రుచి గా కావాలి అంటే మిరియాల పొడి, జీలకర్ర పొడి, కొంచెం శోన్ఫ్ కూడా కలుపుకోవచ్చు. ఇంకా మరమరాలు లేదా వేయించిన అటుకులు, కొద్దిగా కారపు బూందీ కూడా కలుపు కోవచ్చు. గోధుమ రవ్వ లేదా బియ్యం లో కలిపి వండుకొని, ఫ్రైడ్ రైస్ కూడా చేసుకోవచ్చు.

అజంతా గుహలు సుమారు క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దం నాటివి. ఆనాడు కల హిందు, బౌధ్ధ మరియు జైనమతాలకు ఈ గుహలు ధృవపత్రాలుగా నిలుస్తాయి. మహారాష్ట్రలోని ప్రధాన నగరం ఔరంగాబాద్ కు సమీపంలోని అజంతా గుహలను వాటి పక్కనే కల ఎల్లోరా గుహలను యునెస్కో సంస్ధ అతి ప్రధానమైన చారిత్రాత్మక ప్రదేశాలుగా ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలుగా ప్రకటించింది. స్పష్టపరచిన బుద్ధుడి జీవితం అజంతా లో 30 గుహలు ఉన్నాయి. వీటిలో మూడు మతాలకు సంబంధించిన పెయింటింగులు, శిల్పాలు,  చెక్కడాలు కలవు. వీటి గోడలు అన్నీ క్రీ.పూ. 2వ, 6వ మరియు 7వ శతాబ్దాలనాటి చరిత్రను చాటుతాయి. ఈ గుహలు అన్నీ కూడా గౌతమ బుద్ధుడు దివ్యత్వం పొందిన ముందు జీవిత వాస్తవాల వివరాలను వెల్లడి చేస్తాయి. శ్రీలంక దేశంలో కనుగొనబడిన సిగిరియ గుహలకు ఈ గుహలు అత్యధిక సామీప్యతను కలిగి ఉంటాయి.

ఈ గుహలను తయారు చేయటానికిగాను సుమారుగా 800 సంవత్సరాలు పట్టి ఉండవచ్చని విశ్వసిస్తారు. 19వ శతాబ్దంలో కొంతమంది బ్రిటీష్ సైనికులు హార్స్ షూ రాక్ ను కనిపెట్టారు. దానిని చూడగానే మరింత ఆసక్తితో పరిశోధించి ఆ ప్రాంతంలో దట్టంగా వున్న పచ్చదన్నాన్ని అక్కడి గుహల సముదాయాన్ని వెంటనే చూడగలిగారు. ప్రభుత్వానికి వెంటనే సమాచారం అందించారు. ప్రభుత్వం పురావస్తు పరిశోధకుల బృందాన్ని నియామకం చేసి అద్భుతమైన ఈ గుహలను ప్రపంచానికి వెల్లడి చేసింది.

పురావస్తు శాఖ పరిశోధనలో బౌధ్ధ మతానికి చెందిన అనేక స్తూపాలు, తారాలు, ద్వారపాలురు, విహారాలు, చైత్యాలు మరియు వాటితో పాటు అనేక పెయింటింగులు, ఇతర చారిత్రక ఆధారాలు కనుగొనబడ్డాయి. పెయింటింగ్ లు అన్నీ కూడా పూర్తిగా బుద్ధుడి జీవితానికి మరియు బౌద్ధ మతానికి చెందిన ఆధారాలే.  

ఈ గుహలు మొత్తంగా 29 వరకు ఉన్నాయి. ప్రతి ఒక్కటి కూడా విశేషమైన బుద్ధుడి జీవిత గాధలు చూపుతుంది.

మొదటి గుహ అంటే కేవ్ 1 లో 6వ మరియు 7వ శతాబ్దాలనాటి వివరాలుంటాయి. అనేక ప్రధాన చిహ్నాలు లేదా గుర్తులు, పెయింటింగ్ లు గుహలో కలవు. ప్రవేశ మార్గంలో మహానీయుడు బుద్ధుడి రూపం వివిధ భంగిమలలో కనపడుతుంది. 20 వ గుహలో వలెనే నాగాలు సంరక్షకులుగా కనపడతారు. మీరు కనుక పైభాగంలో ఎడమవైపు మూలమీద చూసినట్లయితే, అక్కడ ఒక దేవతా విగ్రహ చెక్కడం కనపడుతుంది. ఆమెను భూదేవి మరియు ప్రాణాధార నీటికి ప్రతిరూపంగా భావిస్తారు. మరుగుజ్జు దేవదూతలు చేతిలో పూలమాలతో బుద్ధుడికి వేయు చెక్కడాలు  కనపడతాయి. మరోవైపు పద్మపాణి అవకితేశ్వర ఒక పద్మాన్ని పట్టుకుని కనపడతాడు. మరోవైపు పిడుగును పట్టిన వజ్రపాణి రూపం ఉంటుంది. వీరిద్దరూ కూడా బోధిసత్వలో ఒక భాగంగా ఉంటారు. ఒకే తల కల నాలుగు జింకలు కూడా కనపడతాయి.

కామవాంఛలు తప్పు కాదనే చూపే ప్రేమికులు, నల్లని రాజకుమార్తె, ఆంధ్ర దేశం నుండి వచ్చిన వాస్తవ రాజకుమార్తె,  స్తంభానికి ఆనుకుని నిలబడే రాజకుమార్తె, నాట్యకారిణి, బాధ పడుతున్న ఒక పనిమనిషి మరియు పర్షియా దేశపు దౌత్య కార్యాలయం బొమ్మలు ఈ గుహలో కనపడతాయి. బంగారు బాతులు, లేత ఎరుపు రంగు లేదా పింక్ రంగు ఏనుగు,  ఎద్దుల పోరాట ప్రదర్శన వంటి బొమ్మలు, జీవులు అన్నీ ఒకటే అనే సందేశాన్ని ఇస్తాయి.

2వ గుహ సందర్శన మొదటి గుహకంటే కూడా బాగుంటుంది. ఈ గుహలోని ద్వార బంధాలు భారతదేశంలోని అనేక ప్రాచీన దేవాలయాల ద్వార బంధాలను గుర్తు చేస్తాయి. సీలింగు భాగం విస్తారంగా అలంకరించబడి ఉంటుంది. లోపలి గోడలపై వేలాది బుద్ధుడి రూపాలు ఆశ్చర్యకర వివరాలను కలిగి ఉంటాయి. కుడివైపు మార్గంలో బలమైన ఒక బాలిక ఊయలపై కూర్చుని ఉంటుంది. దీనిని ఊయలపై స్త్రీ అంటారు. ఈ చిత్రం బుద్ధుడి ఆలోచన అయిన …శారీరక శక్తి ఎంతో ప్రకాశాన్ని ఇస్తుంది అనే అంశాన్ని తెలియజేస్తుంది.

4వ గుహ కూడా 17వ గుహ మాదిరిగా ఉంటుంది. అయితే దీనిని పూర్తి చేయలేదు. ఇక్కడ బుద్ధుడి జీవితానికి సంబంధించిన అనేక అసంపూర్తి పెయింటింగ్ లు కనపడతాయి. వంగి కూర్చొని వున్న జింక, మరుగుజ్జు సంగీతకారుడు, పూలగుత్తులు వంటివి ఈ గుహలో కనపడతాయి.

6వ గుహ మహాయాన బౌద్ధమత కాలాన్ని తెలియజేస్తుంది. దీనిలో కూర్చుని వున్న బుద్ధుడు ఆయన చుట్టూ ఎగురుతున్న జంటలు కనపడతారు. ఈ గుహలోని స్తంభాలు ముందు గుహలకంటే కూడా నాణ్యత కలిగి అష్ట భుజాలు కలిగి ఉంటాయి. దీనిలో పద్మంతో కూడిన బిక్షువు పెయింటింగ్ ఉంటుంది. 9వ గుహలో చైత్యహాలు సమావేశం చూపబడుతుంది. దీనిలో ఒక పెద్ద హార్స్ షూ విండో ఉంటుంది.  నాగులను పూజించేవారు మరియు జంతువుల గొంగళి, మరియు, పశువుల కాపరుల పెయింటింగులు నేటికి ఇక్కడ కనపడుతూనే ఉంటాయి.  

10వ గుహ  శైలిలోను నిర్మాణంలోను 9వ గుహనే పోలి ఉంటుంది. దీనిలో జాతక బుద్ధుడు ఒక ఏనుగు అవతారంలో ఉంటాడు. శ్యామ జాతక మరియు ఒక రాజు తన సైన్యంతో ఉంటారు. రాజకుమారి మరియు ఏనుగు దంతం, ఒంటి కన్ను బౌద్ధ సన్యాసితో బుద్ధుడు, మరి కొన్ని పెయింటింగ్ లు కూడా ఉంటాయి.

11వ గుహ ప్రధానంగా హీనయాన కాలం నుండి మహాయాన కాలంకు వచ్చే మార్పులు చూపుతుంది. దీనిలో బౌద్ధ స్తూపాలు ఉంటాయి.  అందమైన వాకిటి తలుపులు, ద్వార బంధాలు కనపడతాయి. ఈ గుహ అచ్చెరువొందే నదీ దృశ్యాన్ని కూడా కింద చూపుతుంది. ఈ గుహలో పెద్ద బుద్ధుడి విగ్రహం, బుద్ధుడు ఒక బిక్ష పాత్రను పట్టుకుని వుండటం, బుద్ధుడు రాజకుమారుడుగా, రాజకుమారుడుగా బుద్ధుడు విల్లు ఎక్కు పెట్టటం వంటివి కనపడతాయి. ఈ గుహ ప్రపంచ ప్రఖ్యాత కళలకు పుట్టిల్లుగా ఉంటుంది. తన భర్త సన్యాసి అయిపోతున్నాడని తెలుసుకుని మరణానికి సిద్ధపడే రాజకుమారి, సూతసమ జాతక మరో శిల్పంగా కనపడుతుంది. దీనిని తప్పక చూసి దీరాల్సిందే.

17వ గుహలోని చిత్రాలు ప్రేమను చూపుతాయి. అప్సరసలు, విహరిస్తున్న ఆత్మలు, ఇంద్రుడు మరియు అప్సరసలు, దేవదూతలు ఉంటాయి. రాజకుమారుడైన సిద్ధార్ధుడు బౌద్ధ సన్యాసి అయి మరోమారు తన భార్యను, పిల్లలను కలుసుకొని వారిని రాజీ చేస్తున్న సంఘటనలు కూడా చిత్రాలుగా చూపబడ్డాయి.

21వ గుహ ఇతర గుహలకంటే కూడా మరింత ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది. ఈ ప్రదేశంలో చక్కగా మలిచిన స్తంభాలుంటాయి. ఒకప్పుడు దీని గోడలకు వేలాడిన చిత్రాలు  ఇపుడు అతికించబడ్డాయి.

ఈ గుహలో చైత్య హాల్ అనబడే పురజనుల బహిరంగ సభ వరండా దగ్గరలో ఉంటుంది. ఈ నిర్మాణంలో అనేక తోరణాల ఆర్చీలు ఉంటాయి. ఇవి 26 స్తంభాలపై నిలపెట్టబడి ఉంటాయి. గోడకు కొన్ని శిల్పాలు ఉంటాయి. వరండాకుగల గోడపై బుద్ధుడి విగ్రహం ఉంటుంది. అది ఇపుడు శిధిలావస్ధలో ఉంది. దానిని నిద్రిస్తున్న బుద్ధుడిగా భావిస్తారు. అయితే బౌద్ధ సన్యాసులు దానిని బుద్ధుడి నిర్వాణ దశగా భావిస్తారు. ఇక్కడే కోర్కె కల బుద్ధుడి శిల్పం కూడా ఒకటి కనపడుతుంది.

24వ గుహ లో 3 భాగాలుంటాయి.  స్తంభాలు, గోడలు, వాకిలి ద్వారబంధాలు ఉంటాయి. స్తంభాల శైలి అసంపూర్తిగా ఉంది. కాని కట్టడం తీరు అద్భుతం. స్తంభాల కట్టడం మొదటిలో సరిగా లేనప్పటికి  మహాయాన కాలంలో వాటిని అష్టభుజి స్తంభాలుగా చక్కటి నైపుణ్యం కలిగించారు. అయితే, 24వ గుహ అసంపూర్తిగానే ఉండిపోయింది. తర్వాతి కాలం 7వ శతాబ్దంలో వాకిలి ద్వారబంధాన్ని పైభాగంలో కుడి మూలలో ఒక టి ఆకారంలో నిర్మించారు.

26వ గుహ శ్రావస్తి  అద్భుతం కలిగి ఉంటుంది. బుద్ధుడి కుటుంబం, బుద్ధుడి తల రింగుల జుట్టు కలిగి వుండటం చూపుతుంది. గుహలోపలికి వెళ్ళే మార్గం బుద్ధుడు తన కాలంలో చేసిన అద్భుతాలను ప్రదర్శించే చిత్రాలు కలిగి ఉంటుంది.

శ్రావస్తి ఒక గ్రామం. ఈ గ్రామ ప్రజలు ఆకాశంలో బుద్ధుడి వివిధ రూపాలను చూసి ఆనందించినట్లు చెపుతారు. ఆ కాలంలో కుటుంబం అంటే ఎంతో ఆదర్శంగా వుండేవారు. ఈ గుహ పూవుల అలంకరణ కలిగి ఉంటుంది. బుద్ధుడి తల ఉంగరాల జుట్టు కలిగి ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది. పెద్ద చెవులు కలిగి చూపబడుతుంది. బుద్ధుడు విశ్వవ్యాప్త కేంద్రంగా భావించబడే ఒక పద్మంపై కూర్చుని ఉంటాడు. నాగాలు, నంద మరియు అనుంపానంద పద్మం పూవు కాడను పట్టుకొని ఉంటారు. చైత్య హార్స్ షూ ఆర్చి అద్భుతమైన 5వ శతాబ్దపు చిత్రాలను ప్రదర్శిస్తుంది.

27వ గుహలో రెండు భాగాలుంటాయి. అవి నాగ ద్వార పాల మరియు వాకిలి ద్వారబంధం. బుద్ధ క్షేత్రంలో బయటి వైపు నాగ ద్వారపాల. ఈ గుహలో 20వ గుహ శైలి కనపడుతుంది. ఇక్కడి నాగ అక్కడి నాగను పోలి ఉన్నప్పటికి దాని అంత అందంగా కనపడదు.  వాకిలి మార్గం రెండవ గుహరీతి కలిగి ఉంటుంది.

అజంతా గుహలు దర్శించాలంటే సవత్సరంలో ఏ సమయంలో అయినా అనుకూలమే. వాతావరణ పరిస్ధితులతో పని లేదు. అయితే, కొద్దిపాటి నడక ఉంటుంది కనుక వేసవిలో వేడి కారణంగా అసౌకర్యంగా ఉంటుంది. మీకు అలసట కలిగిస్తుంది. ఈ ప్రదేశం చూడాలంటే వర్షాకాలం కూడా మంచి సమయమే. గుహల కింది భాగంలో ఉన్న నది ప్రవహిస్తూ చక్కటి పూర్తి ప్రవాహంతో పచ్చటి పరిసరాలతో మీకు మరచిపోలేని అనుభూతులు కలిగిస్తుంది.  అజంతా గుహలను విమానం, బస్ లేదా రైలుపై తేలికగా చేరవచ్చు. 100 కి.మీ. ల దూరంలో కల ఔరంగాబాద్ విమానాశ్రయం సమీప విమానాశ్రయం.

దేశంలోని వివిధ నగరాలనుండి ఔరంగాబాద్ మరియు జలగాంవ్ లకు రైళ్ళు కలవు. ఇక్కడనుండి అజంతా గుహలు ఎంతో దగ్గర. బస్ పై ప్రయాణించగోరే వారికి ప్రభుత్వ మరియు ప్రయివేటు బస్ లు లభ్యంగా ఉంటాయి. ఔరంగాబాద్ నుండి అజంతా గుహలు రెండు లేదా మూడు గంటల ప్రయాణంలో చేరుకోవచ్చు.  

అజంతా గుహల గురించి చదివి ఆనందించేకంటే, వ్యక్తిగతంగా వాస్తవంలో చూసి ఆనందించటం మెరుగు. ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలలో ఒకటిగా చేర్చిన ఈ గుహలను మరణానికి ముందు ఏదో ఒక సమయంలో తప్పక చూసి ఆనందించవలసిందే. ఈ ప్రపంచ అద్భుతాలను తప్పక చూడండి. ఈ గుహల అంద చందాలు మిమ్ములను అబ్బుర పరుస్తాయి.

డార్జిలింగ్‌ అంటే ఎక్కువగా తేయాకు తోటలే గుర్తుకొస్తాయి గానీ, ఇది అద్భుతమైన వేసవి విడిది. పశ్చిమ బెంగాల్‌ రాష్ట్రంలో హిమాలయాలకు దిగువన సముద్రమట్టానికి 6,700 అడుగుల ఎత్తున వెలసిన పట్టణం ఇది. ఎంతటి నడి వేసవిలోనైనా ఇక్కడి గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రతలు ఇరవై డిగ్రీలకు మించవు. డార్జిలింగ్‌లోని టైగర్‌ హిల్‌ నుంచి ఉత్తరానికి చూపు సారిస్తే నింగిని తాకే హిమగిరుల సొగసులను ఆస్వాదించవచ్చు. ఇక్కడి నుంచి చూస్తే మంచుతో నిండిన ఎవరెస్టు, కాంచన్‌జంగ శిఖరాలు ఇంచక్కా కనిపిస్తాయి. ఎటు చూసినా తేయాకు తోటలు, మహా వృక్షాలతో నిండిన దట్టమైన అడవుల పచ్చదనం కనువిందు చేస్తుంది. డార్జిలింగ్‌లో చూడదగ్గ ప్రదేశాలు చాలానే ఉన్నాయి. జపానీస్‌ పీస్‌ పగోడా, భుటియా బస్టీ గోంపా వంటి బౌద్ధారామాలు, ధీర్‌ధామ్, మహాకాల్‌ ఆలయాలు, పద్మజా నాయుడు హిమాలయన్‌ జూలాజికల్‌ పార్క్, చాప్రామడి వన్యప్రాణి సంరక్షణ కేంద్రం, బార్బొటీ రాక్‌ గార్డెన్‌ వంటి ప్రదేశాలు ఇక్కడి ప్రత్యేక ఆకర్షణలు. వేసవిలో వాకింగ్, సైక్లింగ్, ట్రెక్కింగ్‌ వంటి కార్యక్రమాలకు ఇది చాలా అనువైన ప్రదేశం.

రోడ్డు రైలు మార్గాలు అద్భుతం.. 
సాగుచేసిన తేయాకు తరలింపు ప్రారంభంలో కష్టమయ్యేది. దీంతో రైలు, రోడ్డు మార్గాలను నిర్మించారు. డార్జిలింగ్‌ హిమాలయన్‌ రైల్వే లైన్‌ అని పిలుస్తారు. ఇది ఇండియన్‌ రైల్వేలో అంతర్భాగం. కానీ నేటికీ ఇది మీటర్‌ గేజ్‌గా ఉండటంతో దీన్ని టాయ్‌ ట్రైన్‌ అని ముద్దుగా పిలుస్తారు. మైదాన ప్రాంతమైన న్యూ జపాలాయ్, సిలిగురి నుంచి శిఖరపు అంచున్న ఉన్న డార్జిలింగ్‌ వరకు 79 కి.మీ. దూరం ఈ రైల్వే ఇప్పటికీ పనిచేస్తూ పర్యాటకులను అలరిస్తోంది. ఇందులో ‘గుమ్‌’రైల్వే స్టేషన్‌ 7,400 అడుగుల ఎత్తులో ఉంటుంది. ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తులో ఉన్న రైల్వే స్టేషన్‌ కావడం గమనార్హం. యునెస్కో దీన్ని గుర్తించింది. ఇండియాలో బొగ్గుతో నడిచే ఏకైక రైలు ఇదే. పాములా మెలికలు తిరిగిన రోడ్డు అంచు నుంచి వేల మీటర్ల లోతులో ఉండే లోయలను చూస్తే కలిగే ఆ ఆనందమే వేరు. ఇంత ప్రమాదకరమైన మలుపులు ఉన్నా.. ఏ వాహనం కూడా పట్టు తప్పకుండా రోడ్డు నిర్మాణంలో పాటించిన ఇంజనీరింగ్‌ విలువలు, టైర్లు జారిపోకుండా ప్రత్యేకంగా తీసుకున్న జాగ్రత్తలు చూసి ఆశ్చర్యపోతాం. ప్రతి మూల మలుపు వద్ద వాహనాలు ప్రమాదవశాత్తూ జారిపోయినా లోయలోకి పడిపోకుండా.. 50 మీటర్ల వరకు ఏపుగా పెరిగే దృఢమైన దేవదారు వృక్షాలు పెంచారు. నేషనల్‌ హైవే 55గా ఈ రోడ్డు మార్గాన్ని పిలుస్తారు. 

బొమ్మ ట్రైను
యాత్రికులను ప్రకృతి అందాల నడుమ అత్యద్భుతంగా ఉండే పర్వత శ్రేణుల గుండా తీసుకువెళ్ళే సుప్రసిద్ధ డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే అనే చిన్న రైలు సర్వీసును ఇప్పటికే హిందీ, ఆంగ్ల చిత్రాలు ప్రఖ్యాతం చేసాయి. భారతదేశంలోని పశ్చిమ బెంగాల్ ఉత్తర భాగంలో ఉండే డార్జీలింగ్ పర్వత ప్రాంతం మంచుతో కప్పబడిన పర్వత శిఖరాలతో అలరారుతూ, దిగువ హిమాలయాలు లేదా మహాభారత శ్రేణులలో ఒక నిజమైన స్వర్గసీమగా వెలుగొందుతుంది. బ్రిటీషు కాలంనాటి నుండి ఒక యాత్రాస్థాలంగా తీర్చిదిద్దబడిన చిన్న పట్టణం డార్జీలింగ్, ఇక్కడి తేయాకు తోటలకు, నాణ్యతకు సుప్రసిద్ధమైనది. డార్జీలింగ్ నించి జరిగే ఎగుమతులలో తేయాకుదే ప్రధమ స్థానం అవడం, అందువల్ల ఆశ్చర్యం కలిగించదు.

యుద్ధ స్మారకం
శాంతియుతమైన, సహజమైన ప్రకాశానికి విరుద్ధంగా నేడు, డార్జీలింగ్ నియంత్రణ కోసం యుద్ధ పోరాటాలతో గతం ఎగుడుదిగుడుగా ఉంది. నేటికీ, ఉత్తేజిత గూర్ఖాలాండ్ ఉద్యమానికి ఇప్పటికీ చెదురుమదురు హింసలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. మనోహరంగా మంచుతో కప్పబడిన శిఖరాలకు వ్యతిరేకంగా డార్జీలింగ్ యుద్ధ స్మారకాన్ని ఖచ్చితంగా సందర్శించాలి, ఇది ఫొటోగ్రాఫర్ల కలను నిజంచేస్తుంది.  

డార్జీలింగ్ వద్ద ప్రకృతి

డార్జీలింగ్, సాల్, ఓక్ చెట్లను కలిగిఉన్న సమశీతోష్ణ అడవులు, ఎత్తైన శిఖరాలతో ప్రకృతి ప్రేమికులు ముందుకు వెళ్ళే ప్రదేశం. వాతావరణంలో మార్పు ఉన్నప్పటికీ, డార్జీలింగ్ లోని ఎక్కువ అడవులు డార్జీలింగ్ పర్యాటక విలువకు పచ్చదనాన్ని జోడిస్తాయి. ఈ పట్టణంలో పద్మజ నాయుడు హిమాలయన్ జూలాజికల్ పార్కు, ప్రకృతి ప్రేమికులు, ఫోటోగ్రాఫర్లు మధ్యాహ్న సమయాలు ప్రశాంతతను ఇచ్చే ల్లోయడ్స్ బొటనికల్ గార్డెన్ వంటి అనేక సహజ పార్కులు ఉన్నాయి. డార్జీలింగ్ లో కొన్ని తాజా పూలను కోయడంతో తమ ఆడ స్నేహితురాలు లేదా భాగస్వామితో విలాసం కోరుకునే వారికి అనేకరకాల ఎగుమతి స్థాయి పూలమొక్కలను కలిగి ఉంది.

ఈ ప్రాంతంలోనూ, చుట్టుపక్కల పర్యాటక ప్రదేశాలు

ఎక్కువ సాంప్రదాయ, స్థానిక షాపింగ్ జరిగే మాల్ రోడ్డు, మీరు బేరం చేస్తే మంచి కొనుగోలును చేయవచ్చు. సరదాను ఇష్టపడి, స్నేహపూర్వకంగా ఉండే స్థానికులు దుర్గా పూజ, దీవాలి, కాళి పూజ వంటి అనేక భారతీయ పండుగలను జరుపుకుంటారు. ఇవేకాకుండా; అనేక స్థానిక పండుగలను కూడా జరుపుకుంటారు. మీరు డార్జీలింగ్ వెళ్ళినపుడు, మూలల చుట్టుపక్కల జరిగే చిన్న పండుగల గురించి చెప్పనవసరం లేదు. బౌద్ధ ఆరామాలు స్థానిక సంస్కృతి గురించి నేర్చుకోవడానికి మంచి ప్రదేశాలు, సన్యాసులు సాధరణంగా ఈ ఆలయాల చుట్టూ పర్యాటకులకు దర్శనమిస్తారు.

ఆహారం

స్థానిక వంటలు గుర్తింపు పొందిన మోమోలు (కుడుములు) తో జాబితాలో ప్రధమ స్థానం కోసం ప్రయత్నం చేస్తున్నాయి. చికెన్, గొడ్డుమాంసం, కూరగాయలు, పందిమాంసం తో చేసే ఈ కుడుములను వేడి సాస్ తో అందిస్తారు. నూడుల్ ఆధారిత సూపులు, కొన్ని స్పైసీ రైస్ తోచేసేవి అనేకరకాల ఇతర వీధి ఆహారాలు.  

డార్జీలింగ్ లోను, చుట్టుపక్కల పర్యాటక ప్రదేశాలు

డార్జీలింగ్ పర్యాటకం సందర్శకులకు అనేకం అందిస్తుంది. ఇక్కడ హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్, ల్లోయడ్స్ బొటనికల్ గార్డెన్, డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే, బతసియా లూప్, యుద్ధ స్మారకం, కేబుల్ కార్, భూటియ బస్తి గొంప, హిమాలయ పర్వతారోహణ సంస్థ, మ్యూజియం వంటి అనేక ఆకర్షణలను కలిగి ఉంది.

డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే

UMESCO ప్రపంచ వారసత్వ స్థలం వలె, డార్జీలింగ్ లోని బొమ్మల రైలు 1800 కిందట ప్రారంభించారు. ఈరోజు, ఇది భారతదేశంలో మాత్రమే అందుబాటులో ఉన్న ఏకైక మినీ రైల్వే సదుపాయాలలో ఒకటి.

నిర్దేశించిన సేవలు ప్రతిరోజూ పనిచేస్తే, జోయ్రైడ్స్ కూడా ప్రతిపాదనలలో ఉన్నాయి, ఈ మార్గం వెంట ఉన్న ప్రాంతాలు విస్మయ స్పూర్తిని ఇస్తాయి! బొమ్మల ట్రైన్ లో ప్రయాణం చేయకపోతే డార్జీలింగ్ పర్యటన పూర్తికానట్టే. ఈ బొమ్మల ట్రైను అనేక బాలీవుడ్ చిత్రాలలో కూడా కనిపిస్తుంది.

బతసియ లూప్, యుద్ధ స్మారకం

స్వాతంత్రానికి ముందు జరిగిన వివిధ యుద్ధాలలో స్వాతంత్ర్య సంగ్రామానికి గౌరవార్ధం నిర్మించబడిన ఈ యుద్ధ స్మారకం చాలా ముఖ్యమైన హెయిర్ పిన్ తో అదేసమయంలో బొమ్మ ట్రైను తయారుచేయడానికి దారితీసింది. ఒక గంట లేదా మరికాసేపు ఖచ్చితమైన మార్గం కోసం స్థానికంగా ఉత్పత్తిచేసే వస్తువుల విక్రయంచేసే ఒక చిన్న మార్కెట్ తోపాటు కంచన్జుంగా పరిధిలో ఒక విస్మయ స్పూర్తినిచ్చే వీక్షణ పరిపూర్ణ మార్గాన్ని అందిస్తుంది. మీతోపాటు కెమెరాలను తీసుకెళ్లడం మర్చిపోకండి.

హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్

టీ ఎస్టేట్ల చుట్టూ తిరగడం డార్జీలింగ్ లో పొందే ఉత్తమ మార్గం, ప్రపంచంలోని ఉత్తమ టీలలో కొన్నిటిని ఎంచుకోవచ్చు. అక్షరాలా! డార్జీలింగ్ టీ ఎస్టేట్లు కొన్ని అందమైన అధిక ప్రదేశాల ఎగుమతి బాధ్యతను వహిస్తాయి. హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్, పర్యాటకులు దీనిని సందర్శించే సౌకర్యాన్ని పరిపాలనా యంత్రాంగం అనుమతించే ప్రదేశాలలో ఒకటి. ఈ ప్రదేశం విలువైనది కావడం వల్ల అక్కడి కేర్ టేకర్లు మన తిరుగు ప్రయాణంలో కొద్ది టిప్ అడుగుతారు.

కేబుల్ కార్

డార్జీలింగ్ నుండి రంజిత్ వాలీకి తీసుకువెళ్ళడానికి పట్టణం బయట దాదాపు 3 కిలోమీటర్ల దూరంలో అద్భుతమైన రోప్ వే ఉంది. మరో మూల ఉన్న సింగ్ల బజార్ టీ తోటల కింద ఉన్న విస్మయ స్పూర్తినిచ్చే ఆనందకరమైన దృశ్యాలు, మేఘాలపై పర్యటన పర్యాటకులను ఆనందింప చేస్తుంది. భారతదేశంలోని పురాతన రోప్ వే లలో ఒకటైన కేబుల్ కార్ పై రైడ్ చెయ్యకపోతే డార్జీలింగ్ యాత్ర పూర్తికానట్టే.

డార్జీలింగ్ వాతావరణం వేసవి, వర్షాకాలం, శీతాకాలం అనే మూడుకాలాలుగా విభజించబడిన డార్జీలింగ్ వాతావరణం, వేసవి మధ్యస్తంగా, శీతాకాలం చాలా చల్లగా ఉంటుంది.

అరుదైన వృక్ష, జంతు జాలాలు.. 
డార్జిలింగ్‌లో కాఫీ, టీ తోటలతో పాటు ఎన్నో వేల అరుదైన వృక్ష, జంతు జాలాలకు నిలయం. ఇక్కడ ఉండే వృక్షజాతులు ఇండియాలో మరెక్కడా కనబడవు. ఇక్కడి ప్రజలు తమ ఇళ్ల ముందు అందమైన పూలు పూసే గుల్మాలు, ఆర్కిడ్స్‌ను పెంచుకుంటారు. గోడలపై అరుదైన శైవలాలు, శిలీంధ్రాలు, పరాన్న జీవి మొక్కలు వందల సంఖ్యలో కనిపిస్తాయి. ఇక్కడ పులులు, ఎలుగుబంట్లు అధికంగా ఉంటాయి. వీటి రాకను తెలుసుకునేందుకు ప్రతి ఇంట్లో పెంపుడు కుక్కను పెంచుకుంటారు.

డార్జీలింగ్ చేరుకోవడం ఎలా
డార్జీలింగ్, ప్రసిద్ధ ప్రదేశమైన పశ్చిమ బెంగాల్ లోని ప్రధాన ప్రాంతాలకు బాగా అనుసంధానించబడి ఉంది, అనువల్ల సందర్శకులు అక్కడికి చేరుకోవడం చాలా తేలిక. దక్షిణాది నుంచి విమానాల్లో వెళ్లేవారైతే ముందుగా కోల్‌కతా చేరుకుని అక్కడి నుంచి డార్జిలింగ్‌ వెళ్లడం తేలికగా ఉంటుంది. రైలులో వెళ్లేవారు ముందుగా న్యూజాల్‌పాయిగుడి స్టేషన్‌లో దిగి, అక్కడి నుంచి హిమాలయన్‌ రైల్వేస్‌కు చెందిన టాయ్‌ ట్రెయిన్‌లో డార్జిలింగ్‌ చేరుకోవచ్చు. అలా కాకుంటే కోల్‌కతాలో రైలు దిగి అక్కడి నుంచి రోడ్డు మార్గం మీదుగా కూడా చేరుకోవచ్చు.

హైదరాబాద్‌ నుంచి డార్జిలింగ్‌కు రోడ్డు, రైలు మార్గాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. విమానంలో శంషాబాద్‌ నుంచి బాగ్‌డోగ్రా విమానాశ్రయం వరకు సర్వీసులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. అక్కడి నుంచి డార్జిలింగ్‌ తేయాకు తోటలకు దాదాపు 16 కిలోమీటర్ల దూరం ఉంటుంది. బాగ్‌డోగ్రాలో డార్జిలింగ్‌ కొండలపైకి చేరుకునేందుకు ట్యాక్సీలు ఉంటాయి. ఒంటిరిగా వెళ్లేవారు, ఔత్సాహికుల కోసం బైకులు కూడా కిరాయికి లభిస్తాయి. ఘాట్‌రోడ్డు అందాలు చూసుకుంటూ నిట్టనిలువునా 80 కిలోమీటర్ల దూరం ఉన్న డార్జిలింగ్‌ చేరుకోవడం జీవితంలో మర్చిపోలేని అనుభూతి ఇస్తుంది. కాగా, నగరాల్లో బోటనీ, అగ్రికల్చర్, జువాలజీ, ఆయుర్వేదం, ఎంబీబీఎస్, వెటర్నరీ, సోషియాలజీ తదితర విద్యనభ్యసించే విద్యార్థులకు డార్జిలింగ్‌ ఓ అద్భుత అధ్యయన కేంద్రం. 

ప్రసిద్ధి చెందిన ఎలిఫెంటా గుహలు ఇపుడు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ సంస్ధ గుర్తించింది. ఇవి ఎలిఫెంటా దీవిలో కలవు. వీటికి ఈ పేరు పోర్చుగీసు భాషనుండి వచ్చింది. వారు ఇక్కడకు వచ్చినపుడు ఏనుగుల శిల్పశైలి అధిక స్ధాయిలో కనపడగా, దీనికి ఎలిఫెంటా అని పేరు పెట్టారు. ఇది ముంబై నగర ముందు భాగంలోని ఘరాపురి దీవిలో కలదు. ఘరాపురి అంటే గుహల నగరం అని అర్ధం చెపుతారు. ఎలిఫెంటా లో రెండు రకాల గుహలు కలవు. అవి ఒకటి హిందు మరియు రెండవది బుద్ధ గుహలుగా చెపుతారు. రెండు గుహలను సోమవారాలు నిర్వహణ నిమిత్తం మూసి వేస్తారు.

ద్వీపంలో బోటు విహారం

ఈ దీవికి బోటు లేదా ఫెర్రీ లోముంబై నగరంలోని కొలబా వద్దకల గేట్ వేఆఫ్ ఇండియా టర్మినల్ నుండి చేరవచ్చు . ప్రతి గంటకు ఈ సర్వీసు ఉంటుంది . ప్రయాణపు ఛార్జీలు కూడా తక్కువే . ఒక గంట సమయం పడుతుంది . పర్యాటకులు బోటు ప్రయాణం మరియు ముంబై హార్బర్ లోని శబ్దాలు ఆనందించవచ్చు .

మార్గంలో గేట్ వే ఆఫ్ ఇండియా టర్మినల్ కు దూరంగా కల యూనివర్శిటీ టవర్ , విక్టోరియా టర్మినస్ టవర్ మరియు హోటల్ తాజ్ లను ముంబై నగర ఆకాశం బ్యాక్ గ్రౌండ్ లో చూసి ఆనందించవచ్చు . ఫెర్రీ కనుక ఒక సారి ద్వీపం చేరితే, పర్యాటకులు జెట్టీ నుండి దిగి నేరుగా ప్రధాన గుహ మెట్లవద్దకు చేరుకోవచ్చు. గుహలకు చేరాలంటే, నేరో గేజ్ మిని ట్రైన్ సర్వీసు అయిన ఎలిఫెంటా ఎక్స్ ప్రెస్ ట్రైన్ లో కూడా చేరవచ్చు. ఎలిఫెంటా దీవి ఎవరు నిర్మించారో ఇప్పటికి తెలియదు కాని ఇవి క్రీ.5 నుండి 8వ శతాబ్దంలోనివిగా చెపుతారు.

గుహలు మరియు యోగ…
ప్రధాన దైవ క్షేత్రం లేదా గ్రేట్ కేవ్ అనేది చాలా ప్రసిద్ధి చెందినది. పర్యాటకులు అధిక సంఖ్యలో వస్తారు. ఇక్కడ ప్రధానమైనవి ఎలిఫెంటా త్రిమూర్తి మరియు నటరాజ. శివుడు నాట్యం చేసే నటరాజ విగ్రహం తప్పక చూడవలసినది. ప్రధాన గుహలే కాక పర్యాటకులు శివభగవానుడి వివిధ యోగాసనాలు కూడా దర్శిస్తారు. పాలనలో భాగంగా, యాజమాన్యం ఇక్కడే ఒక మ్యూజియం కూడా పెట్టింది.

కొంచెం కష్టపడి దీవి పై భాగానికిచేరుకోగలిగితే , ఒక పెద్ద ఫిరంగిని కేనన్ పాయింట్ లో చూడవచ్చు . అంతేకాక , ఇక్కడినుండి ముంబై నగర కోస్తాతీర అందాలు , ఆకాశం , దీవి మొత్తంగాను ఎంతో మనోహరంగా కనపడతాయి . చాలామంది పర్యాటకులు పైకి వెళ్ళేందుకు శ్రమగా భావిస్తారు .కాని పైకి వెళ్ళి చూడగలిగితే , మీరు పడిన కష్టానికి తగ్గ ఫలితం అనిపిస్తుంది .

1. కైలాష్ టెంపుల్

భారతదేశంలోని మహారాష్ట్రలోని ఎల్లోరా గుహల వద్ద ఉన్న రాతిని తొలిచి కట్టిన హిందూ దేవాలయాలలో కైలాష కైలాసనాథ ఆలయం అతిపెద్దది. రాక్ క్లిఫ్ ముఖం నుండి చెక్కబడిన ఒక మెగాలిత్, దాని పరిమాణం, వాస్తుశిల్పం, శిల్ప చికిత్స, మరియు “భారతీయ వాస్తుశిల్పలో రాక్-కట్ దశకు అత్యున్నతమైన ఉదాహరణ” కావడం కారణంగా ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత గొప్ప గుహ ఆలయాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. అభయారణ్యం పై ఉన్న సూపర్ స్ట్రక్చర్ పైభాగం క్రింద ఉన్న కోర్టు స్థాయికి 32.6 మీటర్లు అయినప్పటికీ, రాతి ముఖం ఆలయం వెనుక నుండి ముందు వైపుకు క్రిందికి వాలుగా ఉంటుంది.

ఆలయం మొత్తం ఒకే శిలను చెక్కి నిర్మించబడినది. ఆలయ శిఖరం నుండి మొదలై కిందకు చెక్కబడిందని అంచనా.

ఇప్పుడు మనకున్న భారీ వాహనాలు, పెద్ద పనిముట్లు ఏవీ లేని కాలంలో (8వ శతాబ్దం) ఇంతటి కట్టడాన్ని నిర్మించారు. అందుకు రెండు లక్షల టన్నుల రాయిని త్రవ్వి వెలికితీశారు.

మరో విషయమేమిటంటే ఆ వెలికితీసిన రాళ్ళు ఆ చోటు నుండి వంద మైళ్ళ వ్యాసార్థంలో ఎక్కడా లేవు. మరెక్కడ విసర్జించినట్టు?

ఎల్లోరా పురాతత్వ ప్రదేశం ఔరంగాబాద్ కు 30 కి.మీ.ల దూరంలో ఉంది. దీనిని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించారు. ఈ ప్రదేశం మహారాష్ట్రలో కలదు. ఈ ప్రదేశాన్ని ప్రారంభంలో రాష్ట్రకూట వంశస్ధులు పునర్నించారు.  ఎల్లోరా మొత్తంగా 34 గుహలు కలిగి ఉంది. ఈ నిర్మాణాలు మూడు గ్రూపులుగా వర్గీకరించారు. బౌద్ధమత, హిందూ మత మరియు జైన మత గ్రూపులుగా కలవు. బౌద్ధమతానికి మొదటి 12 గుహలు, హిందూ మతానికి తర్వాతి 17 గుహలు, జైన మతస్ధలకు 5 గుహలు కలవు. ఈ తవ్వకాలన్నీ ఒకదానికొకటి సమీపంలోనే ఉండి ఆ కాలంలో ఈ మతాలమధ్య గల పరమత సహనాన్ని ప్రతిబింబిస్తున్నాయి.   ఎల్లోరా – గుహల ప్రపంచం మొదటి గుహల సముదాయం బౌద్ధ మతానికి సంబంధించినది. ఎల్లోరా గుహలను మొదటగా బౌద్ధులు క్రీ. శ 450 నుండి 700 సంవత్సరాల మధ్య తవ్వకాలు జరిపారు. వాటిలో 12 గుహలను వెల్లడించగలిగారు వాటిని గుహలు 1 – 5 గాను మరియు గుహలు 6 – 12 గాను విభజించారు.   బ్రాహ్మణుల గుహలనే హిందూ గుహలని కూడా పిలుస్తారు. ఇవి గుహ నెం.13 నుండి గుహ నెం.29 వరకు ఉంటాయి. మొత్తంగా 17 గుహలు గా పడమటి ప్రాంతంలో కలవు. ఈ గుహలన్నీ వివిధ కాలాలలో నిర్మించారు.   ఎల్లోరాలో చివరగా జైనమత గుహలను కనుగొన్నారు. ఇక్కడి తవ్వకాలలో లభ్యమైన గుహలు అసంపూర్తిగా ఉన్నప్పటికి ఎంతో వివరవంతంగా ఉన్నాయి. వీటి వివరాల వెల్లడిలో పరిశోధకులకు సునాయాసంగా ఉండి అప్పటి వరకు వారు పరిశోధించిన బౌద్ధ మరియు హిందు గుహల శ్రమకు ఏ మాత్రం పోలిక లేదు.   గుహ నెం.30 నుండి గుహ నెం.34 వరకు ఈ గ్రూపులో అయిదు గుహలున్నాయి. అన్ని గుహలలోను ప్రధానంగా ఉన్న వస్తువు నీటి తొట్టెలు. ఈ గుహలలో ఆ కాలంనాటి సన్యాసులు, వారి శిష్యులు ఉండేవారు. కనుక వారికి నీటి సౌకర్యం చేతికి అందుబాటులో ఉండటం అవసరమయ్యేది. అంతేకాక వారు వర్షపు నీటిని నిలువ చేసే ఏర్పాట్లు కూడా చేసుకున్నారు. ఆ నీటిని గుహలలోని పెద్ద రాళ్ళను కోసి ధారలుగా తమ నీటి తొట్టెలలోకి పట్టేవారు.   ఎల్లోరాకు ఎపుడు మరియు ఎలా వెళ్ళాలి? గుహలను సంవత్సరంలో ఏ సమయంలో అయినా సరే దర్శించవచ్చు. వాతావరణం ప్రధానంగా చల్లగాను, ఆహ్లాదకరంగాను ఉంటుంది. అయితే, వేసవిలో కొద్దిపాటి వేడితో అసౌకర్యమనిపిస్తుంది. వర్షాకాలం సందర్శనకు ఎంతో బాగుంటుంది. ఇక్కడ కల ఒక నది పూర్తి ప్రవాహంతో ఆ సమయంలో ప్రవహించి చుట్టుపట్ల అందాలను మరింత పెంచుతుంది. ఉష్ణోగ్రతలను తగ్గిస్తుంది.   ఇక ప్రయాణం ఎలా చేయాలి అంటే, విమాన, రైలు, రోడ్డు మార్గాల ద్వారా  సమీపంలోని ఔరంగాబాద్ పట్టణం చేరాలి. ఔరంగాబాద్ ఎల్లోరాకు సమీపంగా ఉంటుంది. ఔరంగాబాద్ విమానాశ్రయం గుహలకు దగ్గరగా ఉండి తేలికగా చేరేలా ఉంటుంది. ఔరంగాబాద్ రైలు స్టేషన్ కూడా ఎల్లోరా గుహలకు 45 నిమిషాల దూరంలో కలుపబడి ఉంది. రోడ్డు ప్రయాణం అంటే 30 కి.మీ. ల దూరంలో కల అహ్మదాబాద్ జంక్షన్  నుండి కూడా ఎల్లోరా గుహలకు తేలికగా చేరుకోవచ్చు. ఆటోలలో ఇక్కడనుండి గుహలకు చేరుకోవచ్చు.ఎల్లోరా గుహలు భారత దేశ సంస్కృతి ప్రతిబింబించే పది ప్రధాన స్ధలాలలో  ఒకటిగా పరిగణించవచ్చు. సంస్కృతిపరంగా, జాతి పరంగా ఎన్నో విలువలు కల ఈ గుహలు మూడు మతాల వ్యాప్తిని భారతదేశం నుండి ప్రపంచానికి అందించాయి.

బౌద్ధుల గుహలు
గుహ నెం.1తవ్వకాలలో మొదటి గుహ ఇది. దక్షిణాదిన నిర్మించిన మొదటి బౌద్ధారామం. దీనిలో నాలుగు గదులు, మాత్రం ఉంటాయి. ఏ రకమైన శిల్పాలు లేవు.   గుహ నెం.2 బుద్ధుడి జ్ఞాపికలతో నిర్మించిన మరో గుహ ఇది. ఇది మెట్ల చివరి భాగంలో ఉంటుంది. దీనికి ఒక మంటపం మరియు దానిలో బుద్ధుని అసంపూర్ణ చిత్రాలు ఒక గ్యాలరీగా ప్రదర్శించబడతాయి. ఇక్కడ కనుగొనిన శిల్పాలు పెద్దవి మరియు అందంగా ఉంటాయి. వీటిలో లక్ష్మీ, పంచిక మరియు ఐశ్వర్య దేవత, హరితి మొదలైనవి చేరి ఉంటాయి.   గుహ నెం.3చారిత్రాత్మకతలో దీనికి వేరు గుహలు సాటి రావు. దీనిలో కూర్చొని ఉన్న బుద్ధుడు అసంపూర్ణంగా కనపడతాడు. ఇక్కడే ఇంకా ఇతర బౌద్ధమత చిహ్నాలు, అలంకరణలు కనపడతాయి.  గుహ నెం.4ఒకప్పుడు ఈ గుహ రెండు అంతస్తులుగా ఉండేది. కాని ఇపుడు శిధిలావస్ధలో ఉంది. దీనిలో కూడా కూర్చుని ఉన్న బుద్ధుడి శిల్పం కనపడుతుంది.   గుహ నెం. 5 ఈ గుహ 117 అడుగుల లోతు మరియు 59 అడుగుల వెడల్పు కలిగి ప్రధానంగా ఒక బౌద్ధ విహారాన్ని తలపిస్తుంది. దీనిపేరు మహర్వాద. దీనిలో 20 గదులు బౌద్ధ సన్యాసులకొరకు నిర్మించారు. అందమైన బుద్ధ దేవాలయం ఉంటుంది. ఇక్కడే రెండు పొడవైన సన్నని బెంచీలు కలవు

గుహ నెం.6ఈ గుహలో నలుచదరంగా ఒక హాలు ఉంటుంది. బోధిసత్వ చిత్రాలు మాత మహామయూరి మరియు తార చిత్రాలుంటాయి.గుహ నెం.7ఈ గుహ ఇతర గుహలంత ప్రసిద్ధి కాదు. దీనిలో సాధారణ హాలు, స్తంభాలతో ఉంటుంది.

గుహ నెం.8ఒకప్పటి బౌద్ధ విహారమైన ఈ గుహ విలువైన బుద్ధుడి శిల్పాలు కలిగి ఉంది. ఈ గుహ పూర్తి భాగాన్ని చూసి రావచ్చు.  గుహ నెం.9 ఈ గుహలో అందమైన మాత తారాదేవి తన భక్తులను ఒక ఏనుగు, ఒక పాము, అగ్ని మరియు ఓడ మునక వంటివాటినుండి రక్షిస్తున్న చిత్రం కనపడుతుంది. దేవాలయానికి పక్కనే ఒక టెర్రస్ కూడా ఉంటుంది.   గుహ నెం.10 ఈ గుహకు ప్రసిద్ధి చెందిన శిల్పి విశ్వకర్మ పేరు పెట్టబడింది. ఈ గుహను సుతర్ కా ఝోప్రా అంటే వడ్రంగి గుడిసె అని కూడా అంటారు. వడ్రంగులు ఈ గుహను దర్శించి విశ్వకర్మకు నివాళి అర్పిస్తారు. ఇక్కడే ఒక బుద్ధుడి మంటపాన్ని కూడా చూస్తారు. ప్రవేశ ద్వారం వద్దే, బుద్ధుడి విగ్రహాన్ని ధర్మకక్ర ప్రవర్తన ముద్రలో 11 అడుగుల ఎత్తు విగ్రహంగా చూస్తారు.   భారతదేశంలో చైత్య వంశస్దుల పాలన కాలం ప్రాముఖ్యతను ఈ గుహ వివరిస్తుంది.  గుహ నెం.11 (దో ధాళ్)దో ధాళ్ అంటే అర్ధం రెండు అంతస్తులు అని. అయితే ఈ గుహ మూడు అంతస్తులుగా ఉంటుంది. కాని నేల అంతస్తు పూర్తిగా కుంగిపోవటంతో ఇది రెండు అంతస్తులుగానే ఉంటుంది.  ఈ గుహలో కూడా బుద్ధుడు పద్మాసనం వేసి కూర్చున్న భంగిమతో విగ్రహం కనపడుతుంది. దీనితోపాటు, గణేశ, మాత దుర్గ ల విగ్రహాలు కూడా కనపడతాయి.   గుహ నెం.12 (తీన్ ధాళ్)ఈ గుహ మహారాష్ట్ర లోని అన్ని బౌద్ధ విహారాలకంటే పెద్దది. అది మూడు అంతస్తుల పొడవు. వెడల్పైన ప్రవేశం కలిగి అతి పెద్ద ప్రాంగణం కలిగి ఉంటుంది. ఇక్కడ ప్రతి అంతస్తు చేరేందుకు వేరు వేరుగా మెట్లు కలవు. ఈ హాలులో అనేక స్తంభాలు మరియు బుద్ధుడి ఇతర దేవతల చిత్రాలు, శిల్పాలు ఉంటాయి.

కుబేరున్ని ఓడించి పుష్పక విమానాన్ని దొంగలించి అందులో తిరిగి వెళ్తున్న దశకంఠుడు అకస్మాత్తుగా విమానం ఓ చోట ఆగిపోయి కదలకుండా మొరాయించేసరికి ఆశ్చర్యపోతాడు. ఆ సమయంలో ఆ ప్రాంతంలో పరమశివుడు కేళీవిలాసంలో ఉంటాడని,అందుకే ఆ వైపుగా ఎవ్వరినీ అనుమతించరని నందీశ్వరుని ద్వారా తెలుసుకుంటాడు. అయినా అహంకారదర్పంతో తన మార్గానికి అడ్డొచ్చిన కైలాస పర్వతాన్ని పెకలించి పారేస్తానని పిచ్చిప్రేలాపనలు చేసి కైలాసాన్నే కదిలించబోగా పరమశివుడు తన కాలి బొటనవ్రేలితో అతన్ని అదిమిపెట్టి గర్వభంగం కలిగిస్తాడు.ఈ శిల్పంలో రావణుడి మెడ వెనక్కి తిరిగి ఉండటం కూడా స్పష్టంగా గమనించవచ్చు…. బరువు మొయ్యలేక దశకంఠుడు వెయ్యి సంవత్సరాల పాటూ అరుస్తూ శివ స్తోత్రాలు వల్లిస్తాడు. పరమేశ్వరుడు ప్రసన్నుడై అతనికి వెయ్యి సంవత్సరాల ఆయుష్షును తిరిగి ప్రసాదించి, చంద్రహాసమనే దివ్య ఖడ్గాన్ని కానుకగా ఇస్తాడు. … ఈ శిల్పం ఎల్లోరా గుహాలయాలలో ఉంది

ఒకే రాత్రి పై శిల్పాలు చెక్కడం వేరే… కానీ ఒక కొండను మొత్తం… ఒక దేవాలయంగా మలచడం… ఆ దేవాలయంలో శిల్పాలను సృష్టించడం… అది ఒక ప్రపంచ అద్భుతమే… నభూతో న భవిష్యత్… ఇలాంటి కట్టడాన్ని తిరిగి చెక్కడం అసాధ్యం… అదే ఎల్లోరా గుహాలయాల విషయం… ఈ గుహాలయాలను మొత్తం మూడు వేర్వేరు మతాలవారు… బౌద్ధులు… హిందువులు.. జైనులు కట్టించారు… ఈ ఆలయాలను నిర్మించడానికి దాదాపు 800 సంవత్సరాలు పైగా పట్టింది… దాదాపు 20 జనరేషన్స్ వారు ఈ ఆలయాల కోసం కష్టపడ్డారు… రోజుకి దాదాపు వెయ్యి మంది పని చేసేవారు… మూడు వేల టన్నుల రాతిని కొండ నుండి వేరుచేసి ఆలయాన్ని నిర్మించారట.

గర్భవతులు గ్రహణం సవుయంలో బయట తిరగడం వల్ల బిడ్డకు ఎలాంటి వైకల్యమూ రాదు. అది బిడ్డ పిండ దశలో ఉండగానే ఏర్పడే ఓ అవకరం. బిడ్డ పెదవులూ, కొన్నిసార్లు అంగిలి చీరుకుపోయినట్లుగా ఉండేదే ‘గ్రహణం మొర్రి’. దాదాపు ప్రతి 1000 జననాల్లో ఒకరికి ఇలా గ్రహణం మెుర్రి రావడం మామూలే. పిండం ఎదిగే సవుయంలో దాదాపు ఆరు నుంచి పది వారాలప్పుడు (రెండో నెల సవుయంలో) బిడ్డలో తల భాగం రూపొందుతుంది. ఈ సవుయంలో ఒక్కోసారి బిడ్డలోని రెండు పెదవులు, అంగిలి కలవవు. అలాంటప్పుడు బిడ్డలో ఈ గ్రహణం మెుర్రి ఏర్పడుతుంది.

శస్త్రచికిత్స ద్వారా ఈ గ్రహణం మెుర్రి సవుస్యను సమర్థంగా చక్కదిద్దవచ్చు. అయితే ఎంత చిన్నవయసులో ఈ శస్త్రచికిత్స చేస్తే ఫలితాలు కూడా అంత బాగుంటాయి. గర్భం ధరించి ఉన్నప్పుడు గ్రహణం సంభవిస్తే అసలు దాని గురించి ఎలాంటి ఆందోళనా పడాల్సిన అవసరమే లేదు. కాబోయే తల్లిదండ్రులు చేయాల్సిందల్లా ఒకటే… వీలైతే ప్రెగ్నెన్సీ ప్లానింగ్‌కు ముందునుంచీ ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ టాబ్లెట్లు క్రమం తప్పకుండా తీసుకుంటూ ఉండాలి. ఆకుకూరల్లోనూ ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ పుష్కలంగా ఉంటుంది. ఇది గ్రహణం మొర్రినీ, న్యూరల్‌ ట్యూబ్‌ డిఫెక్ట్‌నూ చాలావరకు నివారిస్తుంది.

కావలసినవి: ఖర్జూరం – 2 కప్పులు(గింజలు తొలగించి, శుభ్రం చేసుకోవాలి), నెయ్యి – 1 కప్పు, మొక్కజొన్న పిండి – 2 టేబుల్‌ స్పూన్లు(1 కప్పు నీళ్లలో బాగా కలుపుకుని పక్కన పెట్టుకోవాలి), నీళ్లు – సరిపడినన్ని, నెయ్యి – 2 టేబుల్‌ స్పూన్లు, జీడిపప్పు – 10(ముక్కలు కట్‌ చేసుకుని నేతిలో దోరగా వేయించి పక్కన పెట్టుకోవాలి), ఏలకుల పొడి – పావు టీ స్పూన్

‌తయారీ: ముందుగా ఖర్జూరంలో ఒక కప్పు వేడి నీళ్లు వేసుకుని 30 నిమిషాల పాటు నానబెట్టుకోవాలి. తర్వాత మిక్సీ పెట్టుకుని మెత్తటి పేస్ట్‌లా చేసుకోవాలి. ఇప్పుడు స్టవ్‌ ఆన్‌ చేసుకుని.. ఆ మిశ్రమాన్ని మొత్తం బౌల్లో వేసుకుని, అందులో పావు కప్పు నెయ్యి వేసుకుని గరిటెతో తిప్పుతూ చిన్న మంటపైన ఉడికించుకోవాలి. దగ్గర పడేసరికి మళ్లీ 2 టేబుల్‌ స్పూన్ల నెయ్యి వేసుకుని తిప్పుతూ ఉండాలి. తర్వాత మొక్కజొన్న మిశ్రమాన్ని వేసుకుని తిప్పుతూ ఉండాలి. మళ్లీ 2 టేబుల్‌ స్పూన్లు నెయ్యి వేసుకుని, వేయించి పక్కన నెట్టుకున్న జీడిపప్పు ముక్కలు, ఏలకుల పొడి వేసుకుని బాగా దగ్గర పడిన తర్వాత స్టవ్‌ ఆఫ్‌ చేసుకుని.. ఒక బౌల్‌లోకి తీసుకుని 30 నిమిషాలు చల్లారిన తర్వాత నచ్చిన షేప్‌లో కట్‌ చేసుకుంటే సరిపోతుంది.

కావలసినవి: చపాతీలు – 4, క్యాప్సికమ్‌ – 2, టమాటోలు –2, బంగాళదుంపలు – 2(మెత్తగా ఉడికించి ముక్కలుగా కట్‌ చేసుకోవాలి), పచ్చి బటానీలు – 2 టేబుల్‌ స్పూన్లు(నానబెట్టి, ఉడికించుకోవాలి), ఉల్లిపాయ – 2(ముక్కలు కట్‌ చేసుకోవాలి), పచ్చిమిర్చి – 3(ముక్కలు కట్‌ చేసుకోవాలి), మిరియాల పొడి – 1 టీ స్పూన్‌, జీలకర్ర పొడి – 1 టీ స్పూన్‌, పసుపు – అర టీ స్పూన్‌, టమాటో కెచప్‌ – 1 టీ స్పూన్‌, ఉప్పు – సరిపడా, నూనె – తగినంత

తయారీ: కళాయిలో నూనె వేసి వేడెక్కాక తరిగిన పచ్చిమిర్చి, ఉల్లిపాయ ముక్కలు వేసి వేయించుకోవాలి. తర్వాత క్యాప్సికమ్, టమాటోలను సన్నగా తరిగి వాటిని కూడా వేయించాలి. తర్వాత బంగాళదుంప ముక్కలు, బటానీలు వేసుకుని కూరలా చేసుకోవాలి. అవసరం అనిపిస్తే కాస్త నీళ్లు పోసి ఉడికించాలి. దించడానికి కొన్ని నిమిషాల ముందు జీలకర్ర పొడి, ఉప్పు, టమాటా కెచప్‌ వేసి ఉడికించాలి. అనంతరం చపాతీలను పెనంపై ఇరువైపులా కాల్చి.. కర్రీ వేడిగా ఉన్నప్పుడే చపాతీపై ఒకవైపు వేసుకుని రోల్స్‌ చేసుకుని సర్వ్‌ చేసుకోవాలి.

మనాలి ప్రసిద్ధి చెందిన హిమాలయ పర్యాటక ప్రాంతం మరియు హిమాచల్ మొత్తం పర్యాటకులలో నాల్గవ వంతు పర్యాటకులు మనాలి సందర్శిస్తున్నారు. మనాలి వాతావరణం చల్లగా, ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. మనాలి సాహాస క్రీడలైన స్కీయింగ్, హైకింగ్, పర్వతారోహణం, పారా గ్లైడింగ్, రాఫ్టింగ్ (బల్లకట్టు పోటీలు), ట్రెక్కింగ్ (నడక), కయకింగ్(పడవ), మరియు మౌంటైన్ బైకింగ్ (పర్వత మోటార్ సైకిళ్ళ పోటీ) వంటి వాటికి పేరు పొందింది. యాక్ స్కీయింగ్ ఈ ప్రాంతపు ప్రత్యేక క్రీడ. మనాలి దాని తీవ్రమైన యాక్ క్రీడలు టైం పత్రిక యొక్క “బెస్ట్ అఫ్ ఆసియా” లో కూడా చూపబడింది మనాలిలో వేడి నీటిబుగ్గలు, మత పరమైన పుణ్య స్థానాలు మరియు టిబెట్ ఆలయాలు మరియు బుద్ద ఆలయాలు ఉన్నాయి.

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా మనాలి హనీమూన్ జంటలకు అభిమాన గమ్యస్థానంగా మారింది. మే, జూన్, డిసెంబర్, జనవరి లో రోజుకు సుమారు 550 జంటలు మరియు ఇతర రోజులలో రోజుకు సుమారు 350 జంటలు హనీమూన్ కోసం మనాలికి వస్తారని గణాంకాలు తెలుపుచున్నాయి.

మనాలి దాని కాంతులీనే గోమ్పాస్ లేదా బుద్ధ ఆశ్రమాలకు పేరు పొందింది. కులు లోయ మొత్తంలో టిబెటన్ శరణార్ధులు ఎక్కువగా ఉంటారు. 1969లో నిర్మించిన గదన్ తెక్చ్చోక్లింగ్ గొంప ప్రసిద్ధి చెందినఆశ్రమం. ఈ ఆశ్రమం స్థానిక సమాజం యొక్క విరాళాలు మరియు ఆలయం యొక్క కార్ఖానాలో చేతితో నేసిన తివాచీల అమ్మకాలతో నిర్వహించబడుతుంది. ప్రొద్దు తిరుగుడు పూల తోటలో, చిన్నదిగా మరియు ఆధునికంగా నిర్మించిన హిమాలయన్ న్యిన్గమప గొంప, బజారుకు దగ్గరలో ఉంది. సముద్రమట్టం నుండి 1950 మీటర్ల ఎత్తులో నెలకొని ఉన్న మనాలి, హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో నే ప్రధానమైన ఆకర్షణలలో ఒకటి. కులూ జిల్లాలో భాగమైన మనాలి, రాష్ట్ర రాజధాని షిమ్లా నుండి 250 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉంది. సృష్టి కర్త బ్రహ్మ దేవుడిచేత నియమింపబడిన ధర్మ శాస్త్ర విధాయకుడు పేరు మను. ఆ పేరు నుండి ఈ ప్రాంతానికి మనాలి అని పేరు వచ్చిందని పురాణాలూ చెబుతున్నాయి. సృష్టి మరియు నాశనం యొక్క ఏడు చక్రాలు పూర్తయిన తరువాత ఈ ప్రాంతానికి మను విచ్చేసాడని నమ్ముతారు. హిందూ మతానికి సంబంధించిన సప్త ఋషులు తల క్రిందులుగా తపస్సు చేసే ప్రాంతంగా మనాలి ప్రసిద్ది.   పర్యాటక ప్రాంతాలు

మనాలికి దక్షిణంగా ఉన్న నగ్గర్ కోట , శిలలు, రాళ్ళు, మరియు విశాల దారు శిల్పములతో కూడిన ఈ భవనం హిమాచల్ యొక్క మహోన్నత మరియు మనోహర కళా నైపుణ్యానికి తార్కాణంగా ఉంది. ఈ కోట తరువాత కాలంలో హోటల్ గా మార్చబడి ప్రస్తుతం హిమాచల్ ప్రదేశ్ పర్యాటక శాఖ ఆధీనంలో ఉంది.

పాండవ యువరాజు భీముని భార్య, స్థానిక దేవత హడింబి యొక్క ఆలయమైన హిడింబా దేవి ఆలయం 1553లో స్థాపించబడింది. ఈ ఆలయం దాని నాలుగు అంతస్తుల గోపురం మరియు సున్నితమైన దారు చెక్కడాలకి ప్రసిద్ధి చెందింది.

సుందరమైన రహ్లా జలపాతములు మనాలి నుండి 27కిలోమీటర్ల దూరంలో రోహతంగ్ కనుమ ఎక్కడానికి ప్రారంభంలో 2501 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నాయి.

మనికరణ్ : కులు నుండి 45 కిమీ. దూరంలో మనాలి మార్గంలో పార్వతి నది సమీపంలో ఉన్న ఈ ప్రదేశం వేడి నీటిబుగ్గకు ప్రసిద్ధి చెందింది.  

హడింబ టెంపుల్

  మనాలి లో ఉన్న ముఖ్యమైన ఆధ్యాత్మిక కేంద్రాలలో హడింబ టెంపుల్ ఒకటి. హిందూ పురాణాల లో రాక్షసి అయిన హడింబి చెల్లెలు హడింబా దేవికి ఈ కేవ్ టెంపుల్ అంకితమివ్వబడింది. దేవదారు వృక్షాల అడవిలో ఉన్న ఈ దేవాలయం హిమాలయాల పాదప్రాంతం లో ఉంది. 1553 కి చెందిన ఈ దేవాలయం భూమి నుండి ఉద్భవించిన ఒక పెద్ద రాతి నుండి నిర్మించబడింది. ఈ ఆలయం లోపల ఉన్న ఈ రాతి ని దేవత కి ప్రతిరూపంగా భక్తులు కొలుస్తారు.

స్థానిక పురాణాల ప్రకారం, ఇటువంటి ఆలయ నిర్మాణం వేరే ఎక్కడా కనపడకూడదని ఈ ఆలయ నిర్మాణానికి కారకుడైన రాజు ఈ ఆలయ నిర్మాణంలో పాల్గొన్న కళాకారుల కుడి చేతిని నరికించి వేసాడు.

ఉత్సవ గుర్రం తో నిర్వహించే “ఘోర్ పూజ” అనే వేడుకలో భాగంగా దేవత యొక్క ఆశిస్సులు భక్తులు పొందుతారు. మే 14 నాడు ఇక్కడ కొలువున్న దేవత యొక్క జన్మదిన వేడుకలకి అధిక సంఖ్యలో హాజరవుతారు.   సోలంగ్ లోయ : స్నో పాయింట్ గా ప్రసిద్ధి చెందింది, మనాలికి వాయవ్యంగా 13 కిమీ దూరంలో ఉంది.

సోలాంగ్ వాలీ

సోలంగ్ లోయ , మనాలి లో ఉన్న మరొక ప్రఖ్యాత పర్యాటక స్థలం , ఇది 300 మీటర్ ల ఎత్తు హై స్కి లిఫ్ట్ కు పెరుగడించింది. సోలాంగ్ విలేజ్ మరియు బీస్ కుండ్ మధ్యలో ఇది ఉంది. ప్రతి ఏడాది జరిగే వింటర్ స్కీయింగ్ ఫెస్టివల్ విశేషం గా పర్యాటకులని ఆకర్షిన్స్తుంది.జీప్ తో వెళ్ళగల ఎత్తిన రోడ్ మార్గం గాను ఈ ఉన్నతమైన పర్వతం పర్యాటకుల పిక్నిక్ స్పాట్ గాను ప్రసిద్ది. పారా గ్లైడింగ్, మౌంటెన్ బైకింగ్, స్కీయింగ్ మొదలగు క్రీడలలో పాల్గొనవచ్చు. అందమైన ప్రక్రుతి దృశ్యాలు,పర్వాతలు,గ్లేసియర్ లు కల రోహతంగ్ పాస్ పర్యటన పర్యాటకులకు అధ్బుతమైన అనుభూతిని పంచుతుంది.   రోహతంగ్ మనాలి నుండి 40 కిమీ దూరంలో ఉన్న ఈ ప్రదేశం ప్రసిద్ధి చెందిన మంచు పడే ప్రాంతం, కానీ శీతాకాలంలో మంచు వలన మూయబడి ఉంటుంది. మనాలి జాతీయ రహదారి 21 మరియు జాతీయ రహదారి 1 ల ద్వారా ఢిల్లీతో కలుపబడింది, లే కు వెళ్ళే ఈ రహదారి ప్రపంచంలో అంత్యంత ఎత్తైన వాహనంలో ప్రయాణించగల రహదారిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.  

రోహతంగ్ పాస్

  “హైయెస్ట్ జీపబెల్ రోడ్ ఇన్ ది వరల్డ్” గా ప్రసిద్ది చెందిన రోహతంగ్ పాస్, ఏంతో మంది పర్యాటకులచే ఎండాకాలం లో ఎక్కువగా సందర్శించబడే ప్రాంతం. మనాలి నుండి 51 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న ఈ ప్రాంతం కులూ ని లహౌల్ మరియు స్పిటి తో అనుసంధానం చేస్తుంది. సముద్ర మట్టం నుండి 4111 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న ఈ ప్రాంతం నుండి అందమైన పర్వతాలు, మనోహరమైన ప్రకృతి దృశ్యాలు మరియు గ్లేసియర్ లు కనువిందు చేస్తాయి. పర్యాటక ప్రాంతాలకి ప్రవేశ ద్వారం గా వ్యవహరించడమే కాకుండా రోహతంగ్ పాస్ ట్రెక్కింగ్ లకి అనువైన ప్రాంతం గా కూడా ప్రసిద్ది చెందింది. మౌంటెన్ బైకింగ్, పారాగ్లైడింగ్ మరియు స్కైంగ్ వంటి ఆక్టివిటీస్ లని పర్యాటకులు చేపట్టొచ్చు.   మే లో తెరచుకునే ఈ పాస్ సెప్టెంబర్ లో భారీ మంచు వల్ల మూసివేయబడుతుంది. రోహతంగ్ పాస్ ద్వారా చేసే ప్రయాణం భారీ వర్షపాతం మరియు అధిక వేగంతో వీచే గాలుల వల్ల కొంచెం ప్రమాదకరమే. ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించాలనుకునే పర్యాటకులు వారి ప్రయాణం సురక్షితంగా ఉండేందుకు ముందుగా ఇండియన్ ఆర్మీ నుండి అనుమతి తీసుకోవాలి.  

భ్రిగు లేక్

హిందువులు పవిత్రంగా కొలిచే సరస్సు భ్రిగు సరస్సు. హిమాలయాల మధ్యలో ఉన్న ఈ సరస్సులో సప్త ఋషులలో ఒకరైన భ్రుగ మహర్షి ధ్యానం చేసేవారని అంటారు. జ్యోతిష్య శాస్త్రానికి సంబంధించిన భ్రుగ సంహిత ని ఇక్కడే మహర్షి రచించారని కూడా అంటారు. ఈ భ్రిగు లేక్ ద్వారా పోషించబడే నెహ్రు కుండ్ అనే సహజమైన సరస్సు ఈ ప్రాంతానికి అదనపు అందాలని చేకూరుస్తుంది. మహాభారతాన్ని రచించిన మహర్షి వ్యాసుడు స్నానానికి ఉపయోగించాడని చెప్పబడే బిస్ కుండ్ ఇక్కడ ఉంది. ఇందులో ఒక్క సరి మునిగితే అన్ని చర్మ వ్యాధులు నయమవుతాయని ఇక్కడి వారి నమ్మకం.
ఇక్కడ ఉన్న వసిష్టుని గ్రామం మరొక ఆకర్షణ. సాండ్ స్టోన్ దేవాలయాలు, సహజ తటాకాలు ఇక్కడి విశేషాలు.   భగవంతుడు రాముని తమ్ముడు అయిన లక్ష్మణుడు ఇక్కడ వేడి సల్ఫర్ తటాకాలని సృష్టించాడని స్థానిక ఇతిహాసం. ఇక్కడి కాలా గురు మరియు రామ మందిరం ఇతర విశేషాలు.   వన్య మృగాలని చూడాలనుకునేవారు ఇక్కడి గ్రేట్ హిమాలయన్ నేషనల్ పార్క్ ని సందర్శించవచ్చు. ఈ ప్రదేశం అంతరిస్తున్న పక్షి జాతులకు నెలవు, వెష్టర్న్ త్రాగోపాన్ , మరియు 300 ఇతర పక్షి జాతులు , 30 రకాల క్షిరదాలను చూడవచ్చు.   1500 సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించబడిన జగన్నాథి దేవాలయం మనాలి లోని ప్రఖ్యాత పుణ్యక్షేత్రం. ఈ దేవాలయం లో భువనేశ్వరి ని పుజిస్తారు.భువనేస్వారిని భగవంతుడు విష్ణువు యొక్క చెల్లెలు గా భక్తులు విశ్వసిస్తారు. రఘునాథ దేవాలయం ఇక్కడి మరొక తప్పక చూడతగ్గ ఆధ్యాత్మిక కేంద్రం.రఘునాథ జి కి అంకితం ఇవ్వబడిన ఈ దేవాలయం హిమాలయల లోని ఒక సముహమయిన పహరి, మరియు పిరమిడ్ శైలి నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటుంది.   పారా గ్లైడింగ్, జోర్బింగ్, ట్రెకింగ్, రివర్ రాఫ్టింగ్ , మౌంటెన్ బైకింగ్ , పర్వతారోహణ వంటి సాహసోపేతమైన క్రీడలకి పీరు గడించింది ఈ మనాలి.డియో తిబ్బ బేస్ క్యాంపు , పిన్ పార్వతి పాస్ , బిస్ కుండ్, SAR పాస్ , చంద్రఖని, బ్రచైల్ , బాల్ తాల్ లేక్ మొదలగు ప్రఖ్యాత ట్రెక్కింగ్ దారులు.మౌంటెన్ బైకింగ్ లో ఆసక్తి కల పర్యాటకులకు హతంగ్ పాస్ , లడఖ్ మరియు లహౌల్ స్పిటి అఫ్ మనాలి వంటివి పుష్కలమైన అవకాశాలు కలిగిస్తాయి. జూన్ నుండి సెప్టెంబర్ వరకు మౌంటెన్ రోడ్లు మంచు లేకుండా స్పష్టంగా ఉండడం వల్ల ఈ సమయం మౌంటెన్ బైకింగ్ కి అనువైన సమయం.

బిజిలీ మహదేవ్ ఆలయం
ఈ గుడిపై 12 ఏళ్లకోసారి పిడుగు పడుతుంది ఆ దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది. కానీ తెల్లవారేసరికి మళ్లీ అతుక్కుపోయి యథావిధిగా కనిపిస్తుంది::   కొన్ని రహస్యాలు ఎప్పటికీ అంతుచిక్కవు. అలాంటిది శివలింగంపై పిడుగు పడడం కూడా. ప్రతి 12 ఏళ్లకోసారి మహాదేవుడి మందిరంపై పిడుగు పడుతుంది. ఆ దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది. కానీ తెల్లవారేసరికి మళ్లీ అతుక్కుపోయి యథావిధిగా కనిపిస్తుంది. అయితే ఇలా ఎందుకు జరుగుతుందో ఇప్పటివరకు శాస్త్రవేత్తలు కూడా కనిపెట్టలేకపోతున్నారు.ఉరుములు… మెరుపులు… పెళపెళమంటూ పిడుగు పడుతుంది. ఆ పిడుగు మహాదేవుడి మందిరాన్నే గురిపెడుతుంది. అందులోని శివలింగంపైనే పడి తునాతునకలు చేస్తుంది. ఆ వికృత శబ్ధానికి చుట్టుపక్కల కొండలు కంపిస్తాయి. జనం వణికిపోతారు. పశుపక్ష్యాదులు పారిపోతాయి.   పిడుగు దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది.కానీ మందిరం చెక్కుచెదరదు. కొండపై ఉన్న బండరాళ్లు కూడా కిందపడవు. మరుసటి రోజు ఆ గుడికి వెళ్లిన పూజరి… తునాతునకలైన ముక్కలను ఒక్కచోటికి చేర్చి అభిషేకం చేస్తారు. ఆ రోజు గడిచేసరికే శివలింగం తిరిగి యధారూపంలోకి వచ్చేస్తుంది. అంతకుముందు ఎలా ఉండేదో అలాగే మారిపోతుంది. అక్కడ ఏమీ జరగనట్లు కనిపిస్తుంది. దీన్ని వింత అనాలో… శివలీల అనాలో అర్థంకాని పరిస్థితి భక్తులది.   ఇలా ఒకటి రెండుసార్లు కాదు… వందల ఏళ్ల నుంచి వస్తోంది. ప్రతి 12 ఏళ్లకు ఒకసారి జరిగే అద్భుతం ఇది.ఈ ఆలయం పేరు బిజిలి మహాదేవ్ మందిర్. ఈ ఈశ్వరుడి ఆలయం హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని కులూ వ్యాలీలో ఉంది. ఇలా జరగడానికి కారణాలు వివరించే ఓ కథ ప్రాచుర్యంలో ఉంది. పూర్వం కులూ వ్యాలీలో మహాబలవంతుడైన ఓ రాక్షసుడు ఉండేవాడట. ఈ వ్యాలీలో కొన్ని గ్రామాలు కూడా ఉన్నాయి. అయితే అక్కడి జనాన్ని, పశుపక్షులను నాశనం చేయడానికి ఆ రాక్షసుడు పెద్ద సర్పంగా మారుతాడు. బియాస్ నది నీటి ప్రవాహానికి అడ్డుపడి చుట్టుపక్కల ఉన్న గ్రామాల ప్రజలను ముంచేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంటాడు. దీన్ని చూసి ఆగ్రహించిన ఈశ్వరుడు తన త్రిశూలంతో ఆ రాక్షసుడిని సంహరిస్తాడు. చనిపోతూనే ఆ రాక్షసుడు పెద్ద కొండగా మారిపోతాడు.   అలా ఏర్పడిందే ఈ కొండ అని పురాణాల కథనం. అయినప్పటికీ ప్రజలకు ముప్పు పొంచివుండడంతో శివుడు ఇదే కొండపై వెలిశాడని ప్రతీతి. అయితే ఆ రాక్షసుడి దేహాన్ని నాశనం చేయడానికి ఆ కొండపై పిడుగు వేయాల్సిందిగా ఇంద్రుడిని శివుడు ఆదేశించారట. కానీ పిడుగుపడితే అక్కడున్న జనం, పశుపక్షాదులు నాశనం అయిపోతాయి. అందుకే తనపై పిడుగు పడేలా చేసి దాన్ని శివుడు నివారిస్తారనేది పురాణాల కథనం. మహాదేవుడి ఆజ్ఞ ప్రకారమే 12 ఏళ్లకు ఒకసారి పిడుగు పడుతుందని… ఆ వెంటనే శివలింగం అతుక్కుంటుందని ప్రతీతి. 12 ఏళ్లకు ఒకసారి శివలింగంపై పిడుగు పడడం, అది తిరిగి అతుక్కోవడం మన దేశంలోనే అత్యంత అద్భుతంగా చెబుతారు. అయితే ఈ మహాదేవుడి ఆలయాన్ని చేరుకోవడం అంత ఈజీకాదు. ఇది కొండపై సముద్ర మట్టానికి 2 వేల 450 మీటర్ల ఎత్తులో కొండపై ఉంది. రాళ్లు రప్పల మధ్య నుంచి నడుచుకుంటూ వెళ్లాలి. అదృష్ఠవంతులకు మాత్రమే ఈ కొండపై మహాదేవుడి దర్శనం లభిస్తుందట. పర్వతంపైకి వెళ్తున్నకొద్దీ ఆక్సిజన్ తగ్గిపోవడం వల్ల శ్వాస తీసుకోవడం కూడా కష్టమవుతుంది. ఇక ఈ భోళాశంకరుడికి ఏడాదికి ఒకసారి ఉత్సవం నిర్వహిస్తారు. కొండపై నుంచి లోయ వరకు ఊరేగింపు నిర్వహించడం కూడా ఇక్కడి ఆనవాయితీ. ఈ ఆలయం కులు మనాలీ లో కులు వేలీ కు పారావతి వేలీ కు మధ్యలో ఉంది.. ఈ ఆలయానికి ఎటువంటి రవాణా సదుపాయాలు లేవు… ట్రెక్కీంగ్ ద్వారా మాత్రమే చేరుకోగలం…   ప్రయాణ సౌకర్యాలు మనాలికి రైలు ద్వారా వెళ్ళటం కష్టసాధ్యం. సమీపంలో బ్రాడ్ గేజ్ ముఖ్య కేంద్రాలు చండీగర్ 315 కిలోమీటర్లు,పఠాన్ కోట్ (325 కిలోమీటర్లు) మరియు కాల్క (310 కిలోమీటర్లు). సమీపంలోని నారో గేజ్ ముఖ్యకేంద్రం జోగిందర్ నగర్ వద్ద ఉంది (135 కిలోమీటర్లు).

సమీపంలోని విమానాశ్రయం భున్టార్, మనాలి నుండి సుమారు 50 కిలోమీటర్లు దూరంలో ఉంది. ప్రసుతం, కింగ్ ఫిషేర్ రెడ్ ఢిల్లీ నుండి నిరంతరాయ సేవలను, ఎయిర్ ఇండియా వారానికి రెండు సార్లు సేవలను మరియు MDLR ఎయిర్ లైన్స్ ఢిల్లీకి వారానికి ఆరుసార్లు సేవలను అందిస్తున్నాయి.   వాయు, రైలు, మరియు రోడ్డు మార్గం ద్వారా పర్యాటకులు మనాలి కి సులభం గా చేరుకోగలరు. మనాలి నుండి 50 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న భుంతర్ విమానాశ్రయం ఈ ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉన్న స్వదేశి విమానాశ్రయం. న్యూ ఢిల్లీ, చండీగర్, ధర్మశాల, షిమ్లా మరియు పతంకోట్ వంటి ప్రముఖమైన భారతీయ నగరాలకు ఈ విమానాశ్రయం చక్కగా అనుసంధానమై ఉంది. ఢిల్లీ లో ఉన్న అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం, విదేశీ పర్యాటకులని మనాలి చేరుకునేందుకు తోడ్పడుతుంది.

మనాలి నుండి 165 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న జోగిందర్ నగర్ రైల్వే స్టేషన్ ఇండియా నుండి చండీగర్ చేరే ప్రాంతం లో వివిధ ప్రాంతాలకి అనుసంధానమై ఉంది. చండీగర్, షిమ్లా, న్యూ ఢిల్లీ మరియు పతంకోట్ పట్టణాలకు హిమాచల్ ప్రదేశ్ టూరిసం డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ (HPTDC) బస్సులు తరచూ సేవలు అందిస్తూ ఉంటాయి.

ఏడాది పొడవునా మనాలి లో ని వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, మార్చ్ నుండి జూన్ మాసాలు మనాలి ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమ సమయం గా పరిగణించవచ్చు.

ఊటీ అందమైన నీలగిరి పర్వతాలలో ఉన్న అద్భుతమైన పట్టణం. ఈ పట్టణ అధికారిక పేరు ఉదకమండలం, దక్షిణ భారతదేశం లోని ఈ పర్వత ప్రాంతానికి పెద్ద సంఖ్యలో తరలివచ్చే పర్యాటకుల సౌకర్యార్ధం ఇది ఊటీగా సంక్షిప్తీకరించబడింది. ఈ పట్టణం తమిళనాడు రాష్ట్రం లోని నీలగిరి జిల్లా లో ఒక భాగం.ఊటీ పట్టణం చుట్టూ ఉన్న నీలగిరి కొండలు దీని అద్భుతమైన అందానికి బాధ్యత వహిస్తాయి. ఈ పర్వతాలను బ్లూ మౌంటైన్స్ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ లోయలో ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఒకసారి కురుంజి పూలు పూస్తాయి ఈ పేరుకు మూలం ఇవేనని కొంతమంది ప్రజల నమ్మకం. ఈ పూలు నీలం రంగులో ఉంటాయి, అవి పుష్పించినపుడు ఈ పర్వతాలు నీలం ర౦గులో కనిపిస్తాయి. కొండలపై సమృద్ధిగా పెరుగుతున్న యూకలిప్టస్ చెట్లనుండి ప్రసరించే నీలం పొగవల్ల పర్వతాలు నీలంగా ఉంటాయి అని స్థానికుల అభిప్రాయం.

ఇప్పుడు ఊటీ ప్రసిద్ధ ప్రదేశం, కానీ హాస్యాస్పదంగా దీని చరిత్రకు ఎటువంటి నమోదుచేయబడిన రుజువు లేదు. ఊటీకి పురాతన సామ్రాజ్యంగానీ, భాగం గానీ ఉన్నాయని చూపించడానికి ఎటువంటి పత్రాలు కానీ, గ్రంధాలూ కానీ లేవు. 19 వ శతాబ్దానికి ప్రారంభంలో ఈ ప్రాంతాన్ని ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ వారు పగ్గాలు చేపట్టక ముందు, ఈ పట్టణ చరిత్ర తోడా తెగ కాలంనాటిదిగా గుర్తించవచ్చు,

వలస అనువంశకతఈ పట్టణంలో సంస్కృతిలో, నిర్మాణాలలో బ్రిటీష్ వారి ప్రభావం చూడవచ్చు. నిజానికి, ఈ పర్వత ప్రాంతం ఆసక్తి కలిగించేవిగా మిగిలిపోయిన ఇంగ్లీష్ గ్రామం అని పర్యాటకులు గుర్తించారు. బహుశ దీనికి కారణం ఈ పట్టణ ఆర్ధిక వ్యవస్థ ఎక్కువగా పర్యాటక వ్యాపారం పై రూపొందించబడటమే. బ్రిటీషు వారు ఇక్కడి వాతావరణం, అద్భుతమైన అందానికి ముంగ్ధులై ఈ ప్రాంతానికి “హిల్ స్టేషన్స్ రాణి” అని పేరుపెట్టారు. వారు ఒక నిధి లాంటి ఈ ప్రాంతాన్ని వదులుకోవటానికి ఇష్టపడలేదు. ఎందుకంటే , దక్షిణ భారతదేశంలోని ఇతర ప్రాంతాల వేడిని, తేమతో కూడిన వాతావరణాన్ని వారు తట్టుకోలేరు. వారు విల్లింగ్టన్ సమీప పట్టణంలో మద్రాసు రెజిమెంట్ కు సంబంధించి ఆ ప్రాంతంలో స్థిర పడాలని భావించారు. నేడు, విల్లింగ్టన్ ప్రదేశం మద్రాసు రెజిమెంట్ కి కేంద్రంగా ఉంది. నిజానికి, అనేకమంది గాయపడిన, అనారోగ్య సైనికులు ఊటీకి పంపబడ్డారు. విల్లింగ్టన్ మరో మారు పునరుద్ధరించబడింది. వేసవి వేడి నుండి తప్పించుకొనడా నికి చాలామంది వారాంతాల లోకూడా వస్తూ వుండటం తో ఊటీ కి ప్రజాదరణ పెరిగింది. ఈ పట్టణం మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో వేసవి రాజధానిగా ప్రత్యేకతను కలిగిఉంది.

బ్రిటీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ వారు కూడా ఊటీ అభివృద్ధిని చేపట్టారు, నీలగిరుల పై తేయాకు , టేకు, చిన్కోన పంటలు పెంచడం ప్రారంభించారు. ఈ పట్టణ ఆర్ధిక వ్యవస్థ వ్యవసాయంపై ఆధారపడి ఉంది అనడానికి ఇది మరో ముఖ్యమైన అంశం. ఇక్కడి ఆహ్లాదకర వాతావరణం, సారవంతమైన నేల వ్యవసాయంలో విజయం సాధించడానికి దోహదపడ్డాయి. మీరు ఊటీకి దగ్గరగా ప్రారంభంలో వివిధ టీ, కాఫీ తోటలను చూడవచ్చు. ఇవి స్థానిక ప్రజలకు ప్రధానం అనిచెప్పవచ్చు, వారు ఎన్నో సంవత్సరాలుగా ఈ పనిని చేస్తున్నారు. చాలా అద్భుతమైన టీ మరియు కాఫీ తోటల ఆస్తులు ఇప్పుడు ఊటీలో, చుట్టూ ఉన్నాయి.

ఊటీ పోగొట్టుకున్న చరిత్రఊటీ పాతకాలంలో ప్రపంచంలో ఆకర్షణ కలిగిఉంది, కానీ ఈరోజు దానిస్థితి పోల్చడానికి లేదు. మీరు ఊటీలో చుట్టూ నడుస్తున్నపుడు, మీరు ఊటీలోని భవణాల నిర్మాణం, నమూనాలను చూచినపుడు పురాతన కాలానికి వెళ్ళిపోతారు. అది మీకు గడచిన కాలాన్ని గుర్తుచేస్తుంది. ఊటీ కి ఏవిధమైన చరిత్ర లేదు. బ్రిటిష్ వారి రాకతో దీని పెరుగుదల ప్రారంభమయింది. అయితే, గత రెండు శతాబ్దాలలో ఇది మా దగ్గర లేదు లేదా మా గురించి కోల్పోయింది అనుకోకుండా వుండటం కోసం ఈ పట్టణం తగినంత చరిత్రను తర్వాతి కాలంలో సృష్టించింది.

ఆధునిక ప్రపంచంలో, ఊటీ చరిత్ర పరదేశ భూమిలో బ్రిటీష్, ముఖ్యంగా సైనికుల స్తావరలతో మొదలైనది. ఈ పట్టణంలో ప్రవేశించిన వారికి ఆ ప్రదేశం లో బ్రిటీష్ వారి ప్రభావం స్పష్టంగా కనబడుతుంది. కళలు, భవన నిర్మాణం, నమూనాలు, ఇళ్ళ నిర్మాణంలో శైలి అన్నీ బ్రిటీష్ కాలాన్ని గుర్తుకుతెస్తాయి. బ్రిటీషు వారి సాంస్కృతిక పద్ధతులు స్థానిక ప్రజల జీవితాల మత విశ్వాసాలతో నిమిత్తం లేకుండా తీవ్రంగా పాతుకు పోయాయి. స్థానిక వంటకాలు కూడా ఇంగ్లీష్ వంటకాల నుండి భారీగా అరువు తీసుకుంది. దీని ఫలితంగా, మీరు ఇంగ్లీషు మూలికలు, భారతదేశ సుగంధ ద్రవ్యాల విలీనీకరణంతో ఊటీలో ఉత్తమ ఆహరం పొందుతున్నారు. కష్టపడి పనిచేసే స్థానిక ప్రజలతో పాటు, బ్రిటిష్ విజయం సాధించడానికి దోహదపడ్డారు, అందువల్ల ఊటీ నేడు ఆనందిస్తుంది. ఈ గొప్ప సాంస్కృతిక భిన్నత్వం ఊటీలో మాత్రమే మనుగడలో ఉంది. అయితే, నేడు ఊటీకి గత చరిత్ర లేదని లేదా భారతదేశ అభివృద్ధిలో ఎటువంటి చారిత్రక ప్రాధాన్యత లేదని చెప్పడం తప్పు,

సుందరమైన హిల్ స్టేషన్స్ కు రారాజు వంటిది ఊటి. ఉదకమండలంనే ఊటి అని అంటారు. భారతదేశంలోని దక్షిణాదిన తమళనాడులో పశ్ఛిమ కనుమలలో ఉన్న ప్రముఖ పర్యాటక ప్రాంతం. నీలగిరి జిల్లా కేంద్రం ఊటి. కాఫీతోటలు, టీ తోటలు ఇంకా అనేక రకాల చెట్లతో పచ్చగా వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది.

వేసవిలో ఉష్ణోగ్రత 10 డిగ్రీల నుండి 25 డిగ్రీలకు మించదు. చలికాలంలో 5 డిగ్రీల నుండి 21 డిగ్రీలకు వరకు ఉంటుంది. తోడాలు అనే స్థానిక గిరిజనుల నివాస ప్రాంతం ఇది. బ్రిటీష్ వారి కాలంలో ఊటి ప్రాంతానికి మొట్టమొదటిసారిగా రైలు మార్గం వేయబడింది. ఊటిలో కూనూరు (ఊటి నుండి 19 కి.మీ) కొత్తగిరి (ఊటి నుండి 31 కి.మీ) మరి రెండు హిల్ స్టేషన్స్. పర్యటనుకు సాధారణంగా ఏప్రియల్ నుండి జూన్ మరియు సెప్టెంబర్ నుండి నవంబర్ వరకు అనుకూలం. స్థానికంగా తమిళం, కన్నడం, మళయాళం, ఇంగ్లీష్ మరియు బాడగ భాషలు మాట్లాడతారు.

బొటనికల్ గార్డెన్ లు , దోడబెట్ట శిఖరం, ఊటీ సరస్సు, కల్హట్టి జలపాతం, ఫ్లవర్ షో మొదలైన కొన్ని ప్రదేశాల వల్ల ఊటీ ప్రపంచం మొత్తం మీద పర్యాటకులలో ఎంతో ప్రసిద్ది చెందింది. ఈ ప్రాంతాన్ని రోడ్డు, రైలు ద్వారా తేలికగా చేరుకోవచ్చు. ఊటీకి సమీప విమానాశ్రయం కోయంబత్తూర్ వద్ద ఉంది. ఊటీలో వాతావరణం సంవత్సరం పొడవునా ఆహ్లదకరంగా ఉంటుంది . అయితే, శీతాకాలం దక్షిణ భారతదేశ సాధారణం కంటే కొంచే౦ తక్కువ చల్లగా ఉంటుంది.

ఊటీ సరస్సు

ఊటీ లేక్ , ఊటీ దర్శించే పర్యాటకులకు ప్రసిద్ధ ఆకర్షణ. ఇది ఒక కృత్రిమ సరస్సు. దీనిని 1824 లో జాన్ సుల్లివాన్ సుమారు 65 ఎకరాల లో నిర్మించారు. వర్షాకాలం లో కొండలపై నుండి పడే నీటిని ఈ సరస్సు పొందుతుంది. అది నిండిన వెంటనే సుమారు మూడు సార్లు ఖాళీ చేస్తారు. స్థానిక మత్స్యకారులు ఇక్కడ చేపలు వేతాడతారు. ఈ సరస్సు సమీపంలో ఒక బస్సు స్టాండ్, ఒక రేస్ కోర్స్ మరియు ఒక పార్క్ నిర్మించటం వలన మరియు భౌగోళిక కారణాలుగా కుచించుకు పోయింది. ప్రస్తుతం బోటు విహారాల కారణంగా నే ప్రసిద్ధి చెందినది. బోటు విహారం చేస్తూ ప్రకృతి దృశ్యాలు ఆనందించవచ్చు. మే నెలలో ప్రభుత్వం రెండు రోజులపాటు బోటు రేస్ లు నిర్వహిస్తుంది.

ఊటిలో చూడవలసినవి : గవర్నమెంట్ బొటానికల్ గార్డెన్స్ 22 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉన్నవి. 1847 సం.లో మద్రాస్ గవర్నర్ చే ఏర్పాటు చేయబడ్డవి. ఈ బొటానికల్ తోటలు 6 భాగాలుగా విభజించబడినవి.
1. లోయర్ గార్డెన్
2. న్యూ గార్డెన్
3. ఇటాలియన్ గార్డెన్
4. కన్సర్ వేటరీ
5. ఫౌంటెన్ టెర్రాస్
6. నర్సరీ
అరుదైన చెట్లజాతితో, సన్నజాజి పొదలతో వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. మంకి ఫజిల్ ట్రీ అనే ఒకరకమైన చెట్లమీద కోతులు కూడా ఎక్కలేవు. ఇటాలియన్ ఫ్లవర్ గార్డెన్ లో చెరువు అనేకరకాల ఆర్కిడ్ మరియు పూల పోదలతో కనువిందు చేస్తుంది. ప్రతి సంవత్సరం మే నెలలో అరుదైన పూలతో ఫ్లవర్ షో జరుగుతుంది. ఈ గార్డెన్స్ ను తమిళనాడు హార్టికల్చర్ వారు నిర్వహిస్తున్నారు.రోజ్ గార్డెన్ : ఈ ప్రాంతంలో చూడవలసినది 4 హెక్టార్లలలో విస్తరించి ఉన్న రోజ్ గార్డెన్. రోజ్ గార్డన్ ఉదకమండలం రైల్వే స్టేషన్, బస్టాండ్ కు కేవలం 1 కిలో మీటరు దూరంలో ఉన్నది. మొత్తం 20,000 రోజామొక్కలు 2,241 జాతులకు చెందినవి ఇక్కడ పెంచబడుచున్నవి. ఇక్కడ వున్న నీలమడం అనే ప్రాంతనుండి రోజ్ గార్డెన్ మొత్తం దృశ్యాన్ని చూడవచ్చు.

లేక్ పార్క్ : ఊటి రైల్వే స్టేషన్ మరియు బస్టాండ్ కు సమీపం ఉన్న లేక్ పార్క్ 1977 సం.లో ఏర్పాటు చేయబడ్డది. స్థానికులకు మరియు పర్యాటకులకు మంచి పర్యాటకస్థలం.

ఊటి లేక్ : 1824 సం.లో జాన్ సులివాన్ (కోయంబత్తూరు కలక్టర్) చే ఈ కృత్రిమ సరస్సు 65 ఎకరాలలో ఏర్పాటు చేయబడినది. ఈ చెరువు చేపలకు ప్రసిద్ది. బోటింగ్ సౌకర్యం కలదు మరియు మిని ట్రయిన్ కూడా కలదు.

జింకలపార్క్ : ఈ ప్రాంతంలో మరొక ప్రధాన ఆకర్షణ 1986 సం. లో 22 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఏర్పాటు చేయబడ్డ జింకల పార్క్. కాని 6 ఎకరాలు మాత్రమే అభవృద్ధి చేయబడి వన్యప్రాణులకు ఆవాసం కల్పించబడుచున్నది. దగ్గర నుండి వన్యప్రాణులను చూడవచ్చు.

మ్యూజియం : ఊటి – మైసూర్ రోడ్ లో ప్రభుత్వం వారిచే ఏర్పాటు చేయబడ్డ మ్యూజియంలో ఆటవికులకు చెందిన వస్తువులు, చేతితో తయారు చేయబడ్డ వస్తువులు మొదలగునవి చూడవచ్చు. ఆర్ట్ గ్యాలరీ : ఉదకమండలానికి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో మైసూర్ రోడ్లో ఉందీ ఆర్ట్ గ్యాలరీ. సమకాలీన పెయింటింగ్స్, శిల్పాలు ఇక్కడ చూడవచ్చు. 

బొటానికల్ గార్డెన్స్

ఊటీ లోని బొటానికల్ గార్డెన్స్ లేదా ప్రభుత్వ బొటానికల్ గార్డెన్స్ సుమారు 22 హెక్టార్ ల లో విస్తరించి వున్నాయి. దోద్దబెట్ట శిఖరం ఏటవాలు ప్రదేశాల లో కల ఈ గార్డెన్ లు పచ్చటి తివాచీ ల వాలే కనపడతాయి. వీటి నిర్వహణ అంతా తమిళ్ నాడు హార్టికల్చర్ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఈ గార్డెన్ లను 1847 సంవత్సరం లో వేసారు వీటిని ఇంగ్లీష్ ఆర్కిటెక్ట్ విలియం గ్రహం మేక్వీర్ రూపొందించారు. స్వాతంత్రానికి ముందు వీటిలోకి ప్రవేశానికి సభ్యత్వం అవసరం. యురోపెయన్ లకు మాత్రమే అది వుండేది.

నెలకు రూ.3 వసూలు చేసేవారు. ప్రతి సంవత్సరం ఈ గార్డెన్ లను లక్షలాది పర్యాటకులు దర్శిస్తారు. ఇక్కడ అన్ని రకాల మొక్కలు వుంటాయి. సాధారణ చెట్ల నుండి ఔషధ మొక్కలు, బోన్సాయ్ మొక్కలు కలవు. గార్డెన్ ఆవరణ లో ఒక పెద్ద ప్రాచీన చెట్టు కాండం కలదు. ఇది సుమారు 20 మిలియన్ సంవత్సరాల నాటిది గా చెపుతారు.ఫ్లవర్ షో

మకర పొంగల్  పండుగ సందర్భంగా ఒక ఫ్లవర్ షో కూడా నిర్వహిస్తారు. ఈ ఫ్లవర్ షో లో అతి చక్కగా అలంకరించి ప్రదర్శించిన వారికి బహుమతులు అందిస్తారు. ఈ ఫ్లవర్ షో లో స్థానిక ప్రజలు, ఇరుగు పొరుగు గ్రామాల వారు కూడా వచ్చి అత్యుత్సాహంతో పాల్గొంటారు.
వెన్ లాక్ డౌన్స్

వెన్ లాక్ డౌన్స్ అనేది ఒక ప్రసిద్ధ పిక్నిక్ ప్రదేశం దాని సుందర దృశ్యాల కారణంగా ఇక్కడ అనేక ఫిలిం షూటింగ్ లు జరుగుతాయి. ఏటవాలు కొండలు, పచ్చటి మైదానాలు మీ హృదయాన్ని పులకింప చేస్తాయి. వెన్ లాక్ డౌన్ ప్రాంతం సుమారు 20,000 ఎకరాలలో విస్తరించి వుంది. ఈ ప్రదేశం లో యుకలిప్తాస్ చెట్లు హుందాగా నిలబడి వుంటాయి.
స్వాతంత్రానికి పూర్వం ఈ ప్రదేశం యురోపెయన్ లలో ఎంతో ప్రసిద్ధి పొందినది. వారు ఇక్కడకు హంటింగ్ కు వచ్చేవారు. దీనిని ఉదగమండలం హంట్ అనేవారు. ఇండియా కు స్వాతంత్రం వచ్చిన తర్వాత ఇక్కడ హంటింగ్ నిషేధించారు. ఊటీ కి వచ్చిన వారు ఇక్కడకు తప్పక వస్తారు. ఇక్కడ ఒక జింఖాన క్లబ్ , గోల్ఫ్ కోర్స్ మరియు ప్రభుత్వ గొర్రెల ఫార్మ్ కూడా కలవు.

దోద్దబెట్ట శిఖరం

నీలగిరులలో దోద్దబెట్ట శిఖరం అతి పొడవైనది. కన్నడంలో దొడ్డ బెట్ట అంటే, పెద్ద కొండ అని అర్ధం చెపుతారు. ఇది సుమారు 8650 అడుగుల పొడవు వుంటుంది. ఊటీ సిటీ నుండి ఈ శిఖరం 9కి.మీ. ల దూరంలో ఊటీ – కోటగిరి రోడ్ లో కలదు. ఇక్కడ నుండి చాముండి హిల్స్ చక్కగా చూడవచ్చు. దోద్దబెట్ట శిఖరం నుండి కుల్కూడి, కట్ట దాడు మరియు హేకుబా శిఖరాలు కూడా చూడవచ్చు. ఈ మూడు శిఖరాలు ఉదగమండలంకు సమీపం. దోద్దబెట్ట శిఖరం వాస్తవంగా బల్లపరుపుగా వుండటం విశేషం. టూరిస్ట్ సీజన్లో ఏప్రిల్ మరియు మే నెలలలో సుమారు 3,500 మంది పర్యాటకులు రోజుకు దీనిని సందర్శిస్తారు. ఈ శిఖర ఆకర్షణ పెంచేందుకు ప్రభుత్వం ఇక్కడే శిఖరం పైన ఒక ఖగోళ అబ్సర్వేటరీ ఏర్పాటు చేసింది. ఇక్కడ రెండు టెలీస్కోప్ లు కలవు. వీటి నుండి పర్యాటకులు వాలీ దృశ్యాలు చూడవచ్చు.

ఊటిలో బస చేయటానకి పూర్తి సౌకర్యాలతో గల కాటేజ్ లు, హోటల్స్ కలవు. ఇంకా ఊటి చుట్టూ అనేక పర్యాటక ప్రాంతాలున్నవి. వాటి వివరాలకు మరియు పూర్తివివరాలకు తమిళనాడు టూరిజం వారి ఈ క్రింది వెబ్ సైట్ ను చూడండి
Tamilnadu Tourism Website
ఎలా వెళ్ళాలి : దగ్గరలో గల విమానాశ్రయం కోయంబత్తూరు (ఊటికి 104 కి.మీ. దూరం) కోయంబత్తూరు మరియు చెన్నై నుండి మొట్టుపాలెం అక్కడ నుండి ఊటికి రైలు మార్గంలో వెళ్ళవచ్చు. మద్రాసులో అనేక ప్రాంతాల నుండి రోడ్డు మార్గంలో వెళ్ళవచ్చు.

కేరళ లోని ఇడుక్కి జిల్లాలో కల మున్నార్ హిల్ స్టేషన్ ఒక అద్బుత పర్యాటక ప్రదేశం. పడమటి కనుమలలోని ఈ ప్రాంతం పూర్తిగా కొండలచే చుట్టుముట్టబడి ఉంటుంది. మున్నార్ అంటే మూడు నదులు అని అర్ధం చెపుతారు. ఈ ప్రదేశం మూడు నదులు కలిసే ప్రదేశంలో కలదు. అవి మధురపుజ్జ, నల్లతాన్ని మరియు కుండలే నదులు. ఈ ప్రాంతం తమిళనాడు సరిహద్దులలో ఉండటంచేత, ఆ రాష్ట్రానికి చెందిన అనేక సాంస్కృతిక అంశాలు ఇక్కడ చోటుచేసుకునాయి. ఒక ప్రసిద్ధ పర్యాటక ప్రదేశం కావటం చేత ఈ హిల్ స్టేషన్ కేరళ రాష్ట్రానికి ప్రపంచం వ్యాప్తంగా పేరు తెచ్చిపెటింది. దేశ విదేశాలనుండి లక్షలాది పర్యాటకులు మరియు పిక్నిక్ లు కోరేవారు అద్భుతమైన ఈ ప్రాంతానికి వచ్చి తనివితీరా విశ్రాంతి పొందుతారు, ఆనందిస్తారు.   మున్నార్ లో ఒక ఔత్సాహిక పర్యాటకుడు కోరే అంశాలు అన్ని లభిస్తాయి. విహారానికి సరైన ప్రదేశం, విస్త్రుతమైన తేయాకు తోటలు, అందమైన లోయలు మెలికలు తిరిగే పర్వత ప్రాంతాలు, పచ్చటి భూములు, అరుదైన మొక్క మరియు జంతు జాలాలు, దట్టమైన అడవులు, వన్య సంరక్షణాలయాలు, తాజా గాలి, స్వాగతించే వాతావరణం మరియు ఇంకా ఎన్నో, ఎన్నో అంశాలు లభిస్తాయి.   విశ్రాంతి సెలవులు కోరేవారికి మున్నార్ ప్రదేశం అనేక ఎంపికలు చూపుతుంది. సైట్ సీయింగ్ ఇక్కడ ఎంతో ఆనందకరంగా ఉంటుంది. ప్రత్యేకించి వాతావరణం ఎంతో బాగుంటుంది. ఇక్కడ అనేక ట్రెక్కింగ్ ప్రదేశాలతో ఈ ప్రదేశం బైకర్లకు మరియు ట్రెక్కర్లకు స్వర్గంలా వుంటుంది. పర్యాటకులు పొడవైన మార్గాలలో తోటల మధ్య, పచ్చటి ప్రదేశాలలో ట్రెక్కింగ్ లే కాదు సాధారణ షికార్లు కూడా చేయవచ్చు. వివిధ రకాల అరుదైన పక్షులు ఇక్కడ తిరగటం చేత బర్డ్ వాచింగ్ ఇక్కడ ఆసక్తి కరంగా ఉంటుంది.   కనుమరుగవుతున్న నీలగిరి టార్ అనే ఒక రకమైన దుప్పికి నివాసం. అనముడి శిఖరం దక్షిణ ఇండియాలోని ఎతైన శిఖరం ఈ నేషనల్ పార్క్ లో కలదు.పర్యాటకులు సుమారు 2700 మీటర్ల ఎత్తున్న ఈ శిఖరాన్ని అధిరోహించడానికి ముందుగా అటవీ శాఖ అనుమతులు తప్పక తీసుకోవాలి.  

రావికుళం నేషనల్ పార్క్
మున్నార్ నుండి 15 కిమీ దూరంలో ఉంది, 97 చ. కిమీ. వైశాల్యంలో విస్తరించి ఉంది, ఈ పార్క్ అసాధారణమైన సీతాకోక చిలకలు, జంతువులు మరియు పక్షులకు ఆవాసంగా ఉంది. అధిరోహించటానికి ఇది ఒక అనుకూలమైన ప్రదేశం, ఈ పార్క్ తేయాకు మొక్కల మరియు పొగమంచు దుప్పట్లలో కప్పబడిన పర్వత ప్రాంతాలతో ప్రకృతిపరంగా అద్భుతంగా ఉంటుంది. నీలకురింజి పూలతో పర్వత వాలులు నీలంరంగు తివాచీతో కప్పబడిన ఈ పార్క్ ఒక ఆకర్షణీయమైన ప్రదేశం పన్నెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పూసే మొక్క ప్రాంతంలో ఉంది 2006లో ఇది చివరిసారి వికసించింది.

అనముడి శిఖరం
మున్నార్ పట్టణం నుండి అనముడి దాదాపు 13 కిలోమీటర్లు దూరంలో మరియు 8,842 అడుగుల ఎత్తులో ఉంది. కేరళలోని అత్యంత ఎత్తైన పర్వతం అనముడి. ఎర్నాకుళంలో ఉన్న అరణ్య మరియు వన్యప్రాణుల అధికారుల అనుమతితో శిఖరాలను ఎక్కవచ్చు.

మట్టుపెట్టి
ఈ ఆసక్తికరమైన మట్టుపెట్టి ప్రదేశం మున్నార్ పట్టణం నుండి 13 కిమీ దూరంలో ఉంది. సముద్ర మట్టం నుండి 1700 మీ ఎత్తులో ఉన్న మట్టుపెట్టి జలాశయం తాపీపని నైపుణ్యానికి పేరు. మరియు అందమైన జలాశయం. ఇక్కడ బోటు షికారుకు అవకాశం ఉంది. చుట్టుప్రక్కల ఉన్న కొండలు మరియు ప్రకృతి దృశ్యాలు కనుల విందుగా ఉంటాయి.. ఇక్కడ అత్యధిక పాలను అందించే వివిధ జాతుల ఆవులను చూడవచ్చును. బాగా పెరిగిన తేయాకు మొక్కలు, గడ్డిభూములు మరియు షోలా అడవులతో మట్టుపెట్టి అథిరోహణకు ఆనుకూలమైన ప్రదేశంగా ఉంది మరియు అనేకరకాల పక్షులకు నిలయంగా ఉంది.

పల్లివాసల్
మున్నార్‌లోని చితిరాపురం నుండి 3 కిమీ దూరంలో పల్లివాసల్ ఉంది, ఇది కేరళలోని మొదటి జలవిద్యుత్తు ప్రణాళిక. ఈ ప్రదేశం కూడా ప్రకృతి దృశ్యాలతో మనోహరంగా ఉంటుంది మరియు సందర్శకులు తరచుగా దీనిని వనభోజనాల ప్రదేశంగా అభిమానిస్తారు.

చిన్నకనల్
మున్నార్ పట్టణ సమీపాన చిన్నకనల్ ఉంది. ఇక్కడ నీటి జలపాతాలు ఉన్నాయి, పవర్ హౌస్ వాటర్‌ఫాల్స్ అని ప్రసిద్ధి చెందింది, సముద్ర మట్టానికి 2000మీ నుండి జలపాతం నిటారుగా పడుతుంది. పశ్చిమ కనుమల శ్రేణి యొక్క ఆహ్లాదకరమైన దృశ్యాలతో ఈ ప్రదేశం నిండి ఉంటుంది.

అనయిరంగల్
చిన్నకనల్ నుండి ఏడు కిలోమీటర్లు ప్రయాణిస్తే, అనయిరంగల్ చేరవచ్చు. అనయిరంగల్ మున్నార్ నుండి 22 కిమీ దూరంలో, ఏపుగా పెరిగిన తేయాకు మొక్కల తివాచీతో కప్పబడినట్లు ఉంటుంది. జలాశయంను సందర్శించటం ఒక అనుభూతిగా ఉంటుంది. అనయిరంగల్ ఆనకట్ట చుట్టూ తేయాకు మొక్కలు మరియు ఎప్పుడూ హరితంగా ఉండే అడవులు ఉంటాయి.

టాప్ స్టేషను
మున్నార్ నుండి టాప్ స్టేషను 3 కిమీ దూరంలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రదేశం, ఇది సముద్ర మట్టం నుండి 1700 మీ ఎత్తులో ఉంది. ఇది మున్నార్-కొడైకనాల్ రహదారిలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రదేశం. మున్నార్ ను సందర్శించే వారు నలుదిక్కులు కనిపించే టాప్ స్టేషను‌ను సందర్శిస్తారు, ఇక్కడ నుండి పొరుగు రాష్ట్రమైన తమిళనాడును చూడవచ్చు. మున్నార్‌లో నీలకురుంజి పువ్వులు విస్తారమైన ప్రాంతంలో వికసించటాన్ని చూడవచ్చు.

తేయాకు ప్రదర్శనశాల
తేయాకు తోటలకు మున్నార్ ప్రసిద్ధి చెందినవి. కొన్ని విశిష్టమైన మరియు ఆసక్తికరమైన విషయాలను తెలపటానికి మరియు ప్రదర్శించటానికి కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం టాటా టీ కంపెనీ వారిచే ప్రత్యేకంగా తేయాకు ప్రదర్శనశాల ఆరంభించబడింది. ఈ తేయాకు ప్రదర్శనశాలలో అసాధారణమైన, ఛాయాచిత్రాలు మరియు యంత్ర పరికరాలు ఉన్నాయి; మున్నార్‌లోని తేయాకు మొక్కల మూలాలు మరియు పెరుగుదల గురించి ఇవన్నీ తెలుపుతాయి. ఈ సందర్శనశాల మున్నార్‌లోని నల్లతన్ని ఎస్టేట్ ఆఫ్ టాటా టీ వద్ద ఉంది మరియు ఇది చూడటానికి చక్కని ప్రదేశం.

వృక్షజాలం మరియు జంతుజాలం
తేయాకు తోటలను పెంచటం ద్వారా నివాసాలు విచ్ఛిన్నం అయ్యి మున్నార్‌లోని అధిక వృక్ష సముదాయం మరియు జంతు సముదాయం అదృశ్యమైపోయాయి. అయినప్పటికీ, సమీపాన ఉన్న అనేక రక్షిత ప్రాంతాలలో జీవించి ఉన్న జంతు జాతులు ఉన్నాయి, ఇందులో తూర్పున నూతన కురింజిమాల రక్షితప్రాంతం, చిన్నార్ వైల్డ్ లైఫ్ సాంక్చువరీ,, మంజంపట్టి వాలీ మరియు ఆగ్నేయాన ఉన్న ఇందిరాగాంధీ వైల్డ్ లైఫ్ సాంక్చువరీ యొక్క అమరావతి అభయారణ్యం, ఎరావికుళం నేషనల్ పార్క్ మరియు ఉత్తరాన అనాముడి షోలా నేషనల్ పార్క్, పాంపడం షోలా నేషనల్ పార్క్ దక్షిణాన మరియు తూర్పున ప్రతిపాదించబడిన పళని హిల్స్ నేషనల్ పార్క్ ఉన్నాయి. ఇందులో నీలగిరి థార్, నెరసిన వన్నెకల అతిపెద్ద ఉడుత, నీలగిరి వడ్రంగి-పావురం, ఏనుగు, అడవి ఎద్దు, అడవి జింకలు ఉన్నాయి. నీలకురింజి అనే పూలు పన్నెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పూస్తాయి.

మున్నార్ చుట్టుపట్ల కల జలపాతాలు చాలా అందమైనవి, వాటికి చుట్టుపక్కలకల మరింత అందమైన పరిసరాలు పర్యాటకులను ఎంతో ఆకర్షిస్తాయి. పల్లివాసల్ మరియు చిన్నకనాల్ (దీనినే పవర్ హౌస్ వాటర్ ఫాల్స్ అంటారు) అనే ఈ రెండు జలపాతాలు మున్నార్ పర్యటనలో తప్పక చూడదగినవి.

అనయిరంకాల్ రిజర్వాయర్ మున్నార్ లో చూడదగిన మరో ప్రదేశం. ఈ కొండ ప్రాంతాలలో అనాదిగా వస్తున్న తేయాకు తోటల పెంపక అంశాల ప్రదర్శన టాటా టీ కంపెనీ వారు నిర్వహిస్తున్న ఒక మ్యూజియం లో చూచి తప్పక ఆనందించాలి.

మున్నార్ లో మరిన్ని ప్రధాన ఆకర్షణలు అంటే పోతనమేడు, అట్టుకాల్, రాజామల, ఎకో పాయింట్, మీనెలి మరియు నడుకాని. టాప్ స్టేషన్ మున్నార్ – కొడైకెనాల్ రోడ్ లో బహు సుందరంగా కనపడే ప్రదేశం. ఇక్కడ 12 సంవత్సరాలకొకసారి పూచే నీలక్కురింజి పూవులు పూస్తాయి. తప్పక చూడండి.

పోతన్ మేడు

పోతనమేడు ఒక చిన్న అందమైన గ్రామం. ఇది మున్నార్ నుండి 6 కి.మీ.ల దూరంలో ఉంటుంది. సహజ అందాలకు పెట్టింది పేరు. మున్నార్ సందర్శించే పర్యాటకులు ఈ ప్రాంతాన్ని తప్పక చూడాలి. ఇక్కడనుండి మున్నార్ హిల్ స్టేషన్, చుట్టుపక్కల లోయలు మరియు మధురపూజ నది చూడవచ్చు. ఈ ప్రదేశం ట్రెక్కర్లకు మరియు ప్రకృతి ప్రియులకు ఎంతో ఆనందాన్ని కలిగిస్తుంది.

ఈ గ్రామంలో విశాలమైన తోటలు, మరియు పచ్చటి ప్రదేశాలు అనేకం కలవు. టీ తోటలు, మరియు యాలక తోటల కొండలనుండి వీచే చల్లని గాలి పర్యాటకులను మంత్ర ముగ్ధులను చేస్తుంది. పోతనమేడు వ్యూ పాయింట్ కు చేరాలంటే, పర్యాటకులు తోటల మధ్య నుండి ట్రెక్కింగ్ చేయాలి. ఫొటోగ్రఫీ ఆసక్తి కలవారు ఈ ప్రదేశాలను మరింత ఇష్టపడతారు. మెలికలు తిరిగే రోడ్లు, ఎత్తైన కొండలు ఈ ప్రదేశానికి మరింత అందం తెచ్చాయి. ఈ ప్రదేశానికి వెళ్ళే వారు తమ ఆహారం మరియు నీరు తప్పక తీసుకు వెళ్ళటం సూచించదగినది.

మున్నార్ పర్వత శ్రేణుల వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉండి పర్యాటకులు సంవత్సరం పొడవునా సందర్శించేలా చేస్తాయి. మున్నార్ చేరాలంటే, కేరళ మరియు తమిళనాడు, రెండు రాష్ట్రాలనుండి చేరవచ్చు. ఈ ప్రదేశానికి సౌత్ ఇండియాలోని అన్ని ప్రాంతాలనుండి టూర్ ప్యాకేజీలు కూడా కలవు. పర్యాటకులు ఈ ప్రాంతంలో కల అనేక హోటళ్ళు, రిసార్టులు, హోమ్ స్టేలు మరియు రెస్ట్ హౌస్ లలో తమ వసతిని తమ తమ బడ్జెట్ల మేరకు ఎంపిక చేసుకోవచ్చు సమీప రైల్వేస్టేషన్ ఎర్నాకుళం మరియు అలువా. 105కిమీ దూరంలో ఉన్న కొచ్చిన్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం దీనికి సమీపంలో ఉంది.  

మున్నార్ లో హోటల్స్ బాగానే వుంటాయి. ముందుగా ఆన్లైన్ లో బుక్ చేసు కోవాలి. సౌకర్యం గా వుంటుంది. బస్ స్టాండ్ కి దగ్గరలో వున్నాయి . మహావీర్ రెస్టారెంట్ అని వెజ్ రెస్టారెంట్ వుంది. మున్నార్ లో వున్న సౌకర్యం ఏంటంటే , ఆర్టీసీ .టూరిస్ట్ ప్రాంతాల్లో ఎక్కడైనా చాలా వరకూ, సొంతం గా టాక్సీ మాట్లాడుకోవాలి. మున్నార్ లో బస్ అన్ని టూరిస్ట్ ప్రాంతాలకు లభిస్తుంది. Ecko పాయింట్ కి వెళ్లి , అక్కడ నుండి వేరే వ్యూ పాయింట్ కి బస్ దొరుకుతుంది. కావలసినంత సమయం గడపొచ్చు. జలపాతాలు దగ్గర. కానీ మధ్యాహ్నం 2 గంటలు అయ్యేటప్పటికి వర్షం వచ్చేస్తుంది ఇంచుమించు రోజూ. కేరళ గవర్నమెంట్ వారిది స్టోర్ వుంది. బస్ స్టాండ్ కి దగ్గర. దానిలో అటవీ వుత్పత్తులు, టీ పొడి వంటివి చాలా దొరుకుతాయి. మసాలా సరుకులు, సుగంధ నూనెలు దొరుకుతాయి. వెదురు బియ్యం దొరుకుతాయి. గంధపు చెక్క మాత్రం దొరకదు. తినటానికి బాకెరీ ఐటమ్స్ ,ఐస్ క్రీం వంటివి వుంటాయి.

విశాఖపట్నం పోర్ట్ టౌన్ గా ప్రాచుర్యం పొందింది.భారతదేశం యొక్క దక్షిణ తూర్పు తీరంలో ఉన్న వైజాగ్ ఆంధ్రప్రదేశ్   లో ఒక  అతిపెద్ద నగరం.ప్రధానంగా ఇది ఒక పారిశ్రామిక నగరం.వైజాగ్ అనగానే మనకు అందమైన బీచ్లు,సుందరమైన తిప్పలతో, ఒక పచ్చని భూభాగం మరియు ఒక అద్భుతమైన చరిత్రను మరియు సంస్కృతి మనకు గుర్తుకువస్తుంది.శివ పార్వతుల తనయుడు, శుక్ర గ్రహాధినేత, ధైర్య సాహసాలకు మారు పేరూ అయిన, విశాఖ పేరిట నగరానికి ఈ పేరు వచ్చిందని ప్రతీతి.నగరం బంగాళాఖాతంలో వైపు ఎదురుగా దాని యొక్క తూర్పు పశ్చిమ కనుమల కొండల మధ్య అందంగా ఉంది. నగరం డెస్టినీ మరియు తూర్పుతీరంను గోవా నగరం అని ముద్దుపేరు గా పిలుస్తారు. వైజాగ్ నగరం ను 2000 సంవత్సరాల క్రితం రాజు విశాఖ వర్మ పాలించినట్లు చరిత్ర చెప్పుతోంది. ప్రాచీన గ్రంథాలైన రామాయణ, మహాభారతాలలో ఈ ప్రాంత ప్రస్తావన ఉన్నట్లు కనిపించుచున్నది.260 BCలో అది అశోక పరిపాలన మరియు కళింగ సామ్రాజ్యం కింద ఉన్నది.విశాఖపట్నం 1600 AD వరకు ఉత్కళ సామ్రాజ్యం కింద,ఆ తర్వాత వేంగి ఆంధ్ర రాజులు మరియు పల్లవ రాజులు పాలించారు.15 మరియు 16 వ శతాబ్దంలో ఈ ప్రాంతాన్ని మొఘల్ మరియు హైదరాబాద్ నిజాంలు పాలించారు.18 వ శతాబ్దంలో వైజాగ్ ఫ్రెంచ్ పాలనలో ఉంది. 1804 లో ఫ్రెంచ్ మరియు బ్రిటిష్ స్క్వాడ్రన్స్ ఈ ప్రాంతాన్ని నియంత్రించడానికి వచ్చారు.విశాఖపట్నం హార్బర్ కోసం బ్రిటిష్ వారు పోరాటం చేసారు.బ్రిటిష్ పాలన సమయంలో ఈస్ట్ భారతదేశం కంపెనీ కోసం హైదరాబాద్ పోర్ట్ వారు చాలా కీలక పాత్ర పోషించాడు.విశాఖపట్నం బ్రిటిష్ పాలన సమయంలో మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలోని ఒక భాగంగా ఉండేది. భారతదేశం స్వతంత్రం పొందింది తరువాత, విశాఖపట్నం భారతదేశం లో అతిపెద్ద జిల్లా ఉంది.ఆ తర్వాత శ్రీకాకుళం ,విజయనగరం మరియు విశాఖపట్నం అనే మూడు పేర్లతో మూడు జిల్లాలుగా విభజించబడింది. వైజాగ్ ప్రయాణీకులకు స్వర్గదామంలా ఉంటుంది,ఎందుకంటే వైజాగ్ లో పర్యాటకులకు కావలసినంత వినోదం లభిస్తుంది.అందమైన బీచ్లు,మోడరన్ నగరం మరియు సుందరమైన కొండలు, సహజ లోయలు ఇలా చాలా అందమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి.వైజాగ్ చుట్టూ శ్రీ వేంకటేశ్వర కొండ, రాస్ కొండ మరియు దర్గా కొండ ఆవరించి ఉన్నాయి.ఈ మూడు కొండల మీద మూడు విభిన్న మతాలకు చెందిన విగ్రహాలు ఉన్నాయి.వేంకటేశ్వర కొండ మీద లార్డ్ శివ కి అంకితం చేయబడిన ఒక దేవాలయం,రాస్ హిల్ మీద వర్జిన్ మేరీ చర్చి మరియు దర్గా కొండ మీద ఇస్లామిక్ సెయింట్, బాబా ఇషాక్ మదీనా యొక్క సమాధి ఉన్నాయి.ఇంకా రిషికొండ బీచ్, గంగవరం బీచ్, భీమిలి మరియు యరద బీచ్ నగరం యొక్క తూర్పు వైపు ఉన్న సముద్ర తీరాలు మరియు కైలాసగిరి హిల్ పార్క్, సింహాచలం హిల్స్, అరకు లోయ, కంబలకొండ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం, సబ్మెరైన్ మ్యూజియం, వార్ మెమోరియల్ అండ్ నావల్ మ్యూజియం పర్యాటకులు సందర్శించటానికి ప్రత్యెక ఆకర్షణగా ఉంటాయి. జగదంబ సెంటర్ లో ఉన్న షాపింగ్ మాల్స్ లో షాపింగ్ చేయవచ్చు.

విశాఖపట్నం సందర్శించడానికి సంవత్సరంలో ఉత్తమ సమయం రుతుపవన సమయము మరియు శీతాకాలం అంటే అక్టోబర్ నుంచి మార్చి.నెల వరకు అనువుగా ఉంటుంది.   కైలాసగిరి :

కైలాసగిరి హిల్ స్టేషన్ పర్యాటకులకు ఆహ్లాదాన్ని అందిస్తుంది,మరియు అందమైన సైట్ సీయింగ్ ఉంటుంది.కైలాసగిరి కి ఎడమ వైపు మరియు దాని కుడి వైపున రెండు అందమైన బీచ్లు రామకృష్ణ బీచ్,రిషికొండ బీచ్ లు ఉన్నాయి.కైలాసగిరి లో శివుడు,పార్వతి ఉండుట వల్ల దానికి ఆ పేరు వచ్చింది. కొండ మీద శివుడు,పార్వతి దేవి అతిపెద్ద విగ్రహాలు ఉంటాయి. కైలాసగిరి కొండ సుమారు 350 ఎకరాలో విస్తరించి ఉన్న ఆందమైన విహార యాత్రా ప్రదేశం. పచ్చటి చెట్లు, ప్రకృతి అందాలతో రమణీయంగా ఉంటుంది. ఈ కొండపైనుండి విశాఖపట్నాన్ని, సాగరతీరాన్ని చక్కగా చూడవచ్చు. రోప్ వే ద్వారా కొండ ను చేరవచ్చు. ఈ కొండ పై నుంచి సాయంత్రం కిందికి చుస్తే ఒక అందమైన వ్యూ కనపడుతుంది. పిల్లల కోసం ఒక రోడ్ రైలు మరియు భారీ వృక్ష గడియారం కూడా ఉంది. వేగవంతంగా ఇది ఒక పిక్నిక్ స్థలం గా అభివృద్ధి చెందింది.

విశాఖపట్నం నగరంలోని హిల్ టాప్ పార్క్. ఈ కొండ 360 అడుగుల ఎత్తులో ఉంది మరియు ఇది బీచ్‌లు, అడవులు మరియు విశాఖపట్నం నగరాన్ని విస్మరిస్తుంది. ఇది ఈ ప్రదేశాన్ని సందర్శించే వ్యక్తులకు ఒక కారణం. చిన్న పిల్లలకు, వినోదం మరియు ఆనందం కోసం టాయ్ ట్రైన్ ఉంది. అంతే కాక, అడ్వెంచర్ ఆటలలో, ఇది సందర్శకులకు మంచి పారాగ్లైడింగ్ సౌకర్యాలను ఇస్తుంది. అలా కాకుండా శివుడు మరియు పార్వతి విగ్రహాలు కూడా ఉన్నాయి, ఇవి ఈ ప్రదేశానికి అసలైన అందం అనే చెప్పొచ్చు. పారాగ్లైడింగ్ వంటి సాహస ఆటలు, చిన్నపిల్లలకు ఆనందం, మొత్తం నగరం యొక్క విస్తృత దృశ్యం మరియు సందర్శకుల కోసం అనేక ఇతర విషయాలతో కూడిన విషయాల మిశ్రమాన్ని ఇది అందిస్తుంది. టైటానిక్ వ్యూ పాయింట్,శాంతి ఆశ్రమం, గ్లైడింగ్ బేస్ పాయింట్, టెలిస్కోపిక్ పాయింట్, మొదలైనవి చూడవలసినవి. కొండపైకి రోప్‌వే ద్వారా లేక కాలినడకన లేక వాహనాలలో వెళ్ళవచ్చు. కొండపైన సర్క్యులర్‌ ట్రైన్‌ కలదు. పర్యాటకుల కోసం ఇక్కడ నుండి సింహాచలం వరకు నిర్మిస్తున్న రోడ్డు పూర్తయితే సింహాచలానికి నేరుగా చేరుకోవచ్చు.

విశాఖపట్నం టౌన్‌ నుండి సుమారు 15 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. బస్సులలో లేక ఆటోలలో వెళ్ళవచ్చు కైలాసగిరి పార్కు ఉదయం గం.10-00 నుండి రాత్రి గం.08-00 వరకు తెరచి ఉంటుంది.  

ఇందిరాగాంధీ జంతు ప్రదర్శనశాల

625 ఎకరాలోవిస్తరించిన ఈ జంతుప్రదర్శనశాలకు మూడు వైపులా తూర్పుకనుములు మరొకవైపు బంగాళాఖాతం కలవు.ఇందిరా గాంధీ తదనంతరం ఆమె పేరు పెట్టబడిన ఈ జంతుప్రదర్శన శాల 1977లో జాతికి అంకితం చేయబడినది. విశాఖపట్నం కంబాలకోన రిజర్వ్‌ ఫారెస్ట్‌లో ఈ జంతుప్రదర్శనశాల కలదు. ఇక్కడ చిరుతపులులు, సింహాలు, ఏనుగులు, రకరకా కోతులను చూడవచ్చు. ఇంకా తోడేళ్ళు, నక్కలు, జింకలు కూడా ఉన్నాయి.. పక్షి జాతులలో లవ్‌బర్డ్స్‌, నెమళ్ళు, చిలకలు, నెమళ్ళు, బాతులు ఇంకా అనేక పక్షులను వీక్షించవచ్చు. పార్కులోనికి ప్రవేశ రుసుము మరియు ఏనుగు సవారీ, ఫోటోలు తీసుకొనుటకు, చిన్నరైలు ఎక్కుటకు విడిగా రుసుము చెల్లించాలి.

పార్కు తెరచి ఉంచు సమయం
ప్రతి సోమవారం సెలవు. మిగతా అన్నిరోజులు తెరచి వుంటుంది. ఉదయం గం.09-00 నుండి సా॥ గం.05-00 వరకు.

ఎలా వెళ్ళాలి ?
ఇందిరాగాంధీ జంతు ప్రదర్శనశాల విశాఖపట్నం రైల్వేస్టేషన్‌కు కేవలం నాలుగు కిలోమీటర్ల దూరంలో 5వ నెం నేషనల్‌ హై రోడ్డులో మధురవాడకు దగ్గరలో కలదు. ఈ జంతు ప్రదర్శనశాలకు రెండు ప్రవేశద్వారాలు మరియు బయటకు వెళ్ళు దారులు కలవు. ఒకటి నేషనల్‌ హైవే వైపుకు రెండవది బీచ్‌ రోడుకు (సాగర్‌నగర్‌) కలవు   రామకృష్ణ బీచ్

రామకృష్ణ బీచ్ తూర్పు తీరంలో ఉంది.విశాఖపట్నం నగరం లో ఉన్న బీచ్ లలో రామకృష్ణ బీచ్ ప్రముఖమైనది.సూర్యోదయం మరియు సూర్యాస్తమయం కాషాయరంగులో ఉండి మనసుకు ఆహ్లాదాన్నిస్తుంది.రామకృష్ణ బీచ్ మరియు దాని జంట బీచ్ అయిన లాసన్ యొక్క బే బీచ్ మరియు దాని సహజ పరిసరాలను పరంగా చుస్తే అత్యద్భుతమైన అందాన్ని ఇస్తాయి. బీచ్ దగ్గరగా చూడవలసిన ప్రదేశాలు చాలా ఉన్నాయి.

అవి 1971 ఇండో పాక్ యుద్ధం సైనికులు గుడి, వదు పార్క్, సబ్మెరైన్ మ్యూజియం,మత్స్యదర్శిని మరియు యుద్ద శిలాస్థూపం, కాళి ఆలయము, బోట్ లో ప్రయాణము,నీటి సర్ఫింగ్ మరియు వివిధ రకాల వాటర్ స్పోర్ట్స్ ఉంటాయి.రామకృష్ణ బీచ్ లో సముద్ర స్నానం చేయటానికి అనుమతి ఉంది.ఇవన్నీ ఉండుట వల్ల బీచ్ ప్రముఖ పర్యాటక కేంద్రంగా ఉన్నది.

జలాంతర్గామి మ్యూజియం


రామకృష్ణ బీచ్ లో ఉన్న సబ్ మెరైన్ మ్యూజియం ఆసియా ఖండంలో మాత్రమే ఉండుట వల్ల ఒక ప్రముఖ పర్యాటక ప్రదేశం గా ఉంది.మ్యూజియం ను స్మ్రితిక అని పిలుస్తారు. మ్యూజియంను ఒక రష్యన్ నిర్మించారు.జలాంతర్గామి కుర్సుర 2001 లో సబ్మెరైన్ మ్యూజియం మార్చబడింది.తీరాలకు సబ్మెరైన్ తీసుకురావడానికి నిధులను భారతదేశం యొక్క ప్రీమియర్ రక్షణ శాఖ ప్రయోగశాల, ఒఎన్జిసి, విశాఖపట్నం ఓడరేవు మరియు నేషనల్ షిప్ డిజైన్ అండ్ రీసెర్చ్ సెంటర్ ద్వారా ఇవ్వబడింది.దీనిని 2002 లో ఆంధ్ర ప్రదేశ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు ప్రారంభించారు.

సాయంవేళ కిర్లంపూడి తీరపు అందాలను ఆస్వాదిస్తు

కటికి జలపాతం :   విశాఖపట్నం నుండి 90 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న గోస్తాని నది నుండి ఉద్భవించింది. ఈ జలపాతం బొర్రా గుహల సమీపం లో ఉంది మరియు ఇది వాన భోజనాలకి మరియు ప్రకృతి ప్రేమికులకు ప్రసిద్ధ ఆకర్షణ. జలపాతం చుట్టూ ఉన్న ప్రకృతి దృశ్యం పచ్చగా ఉంటుంది మరియు అసమాన మార్గం గుండా వెళుతుంది, ఇది జలపాతం వైపు ట్రెక్కింగ్ చేసే సందర్శకులకు సాహసం యొక్క ఒక అంశాన్ని జోడిస్తుంది. అందువల్ల, ఇంటర్మీడియట్ స్థాయి ట్రెక్కర్లకు అనుభవశూన్యుడు. స్నాక్స్ మరియు పానీయాలు ముఖ్యంగా వెదురు చికెన్ మరియు తాజా కొబ్బరి నీళ్ళను అందించే మార్గం లో అనేక ఆహార పదార్ధాలు ఇక్కడ ఉంటాయి.     కంబాలకొండ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం:   విశాఖపట్నం శివార్ల లో ఉంది మరియు పొడి కాలానుగుణ అడవి మరియు సతత హరిత పచ్చిక భూముల మధ్య సహజ సామరస్యానికి ఇది ఒక చక్కటి ఉదాహరణ. ఈ అభయారణ్యం లో పాంథర్స్, సాంబర్ జింక, మచ్చల జింక, మొరిగే జింక, నక్క, అడవి పంది మరియు అడవి కుక్క వంటి అనేక అరుదైన జాతుల జంతువులు ఉన్నాయి. నిజంగా ఇది చక్కటి ప్రదేశమే. ఈ ప్రదేశం నిజంగా రామణీయకరంగా ఉంటూ అందర్నీ ఆకర్షిస్తుంది.  

బొర్రా గుహలు :   భారతదేశం యొక్క తూర్పు తీరం లో ఉన్న బొర్రా గుహలు విశాఖపట్నం జిల్లాలోని అరకు లోయ లోని అనంతగిరి కొండల లో ఉన్నాయి. కొండ భూభాగం, అందమైన ప్రకృతి దృశ్యం, సెమీ సతత హరిత తేమ ఆకురాల్చే అడవులు మరియు బొర్రా గుహల యొక్క అడవి జంతుజాలం ​​ఒక విందు.

ప్రకృతి యొక్క అద్భుతమైన సృష్టి, నది జలాలు సున్నపురాయి ప్రాంతం గుండా ప్రవహించినప్పుడు బొర్రా గుహలు ఏర్పడ్డాయి. మరియు కాల్షియం కార్బోనేట్ కాల్షియం బైకార్బోనేట్ గా మారుతుంది, ఇది నడుస్తున్న నీటితో సులభంగా కడుగుతుంది. గుహల యొక్క అత్యంత ఆకర్షణీయమైన లక్షణం దాని సున్నితమైన వైవిధ్యమైన స్పీలోథెమ్‌లు. బొర్రా గుహలు దేశంలోనే అతి పెద్దవిగా పరిగణించబడుతున్నాయి మరియు ఇవి 705 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నాయి. ఇవి ప్రాథమికంగా కార్స్టిక్ సున్నపురాయి నిర్మాణాలు 80 మీటర్ల లోతు వరకు విస్తరించి భారతదేశంలో లోతైన గుహగా పరిగణించబడతాయి. ధైర్యే సాహసే కనక మాలక్ష్మి గా

This is the earliest known photograph of the Taj Mahal taken by Dr. John Murray of the East India Company in the 1850s.

భారతదేశంలోని ఆగ్రా నగరంలో ఉంది, ఇది మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ తన ప్రియమైన మూడవ భార్య ముంతాజ్ మహల్ జ్ఞాపకార్ధంగా నిర్మించాడు. . 1983వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్‌ను యునెస్కో ప్రపంచ పూర్వ సంస్కృతి. ఇది పర్షియా, భారతీయ మరియు ఇస్లాం భవన నిర్మాణ అంశాల శైలితో నిర్మించబడింది. తెల్లటి పాల రాయితో చేసిన సమాధి గోపురం దీనిలో ఉన్న బాగా ప్రాచుర్యం పొందిన భాగం, నిజానికి తాజ్ మహల్‌ ఒక మిశ్రమ సమన్వయ నిర్మాణం. ఈ కట్టడం యొక్క నిర్మాణం 1632వ సంవత్సరంలో మొదలై 1653లో పూర్తయింది మరియు వేల మంది శిల్పులు, చేతి పని నిపుణులు ఈ నిర్మాణం కోసం పని చేశారు. తాజ్ మహల్ నిర్మాణంయొక్క ప్రధాన శిల్పి లాహూరి.

చరిత్ర
1631వ సంవత్సరంలో షాజహాన్ చక్రవర్తిగా ఉన్న కాలంలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం గొప్ప సంపదతో ఉండేది, ఆ సమయంలో షాజహాన్ మూడవ భార్య అయిన ముంతాజ్ మహల్ వారి పధ్నాలుగో సంతానం గౌహరా బేగంకు జన్మనిస్తూ మరణించడంతో షాజహాన్ విచారంతో నిండి పోయాడు. చివరి దశలో ఉన్న ముంతాజ్ మహల్ షాజహాన్‌ను ప్రపంచంలో ఎవరూ ఇంతవరకు చూడని అత్యంత సుందరమైన సమాధిని తనకోసం నిర్మించమని కోరింది. షాజహాన్ తన భార్య కోరిక సమ్మతించి ఆమె మరణించిన ఒక సంవత్సరం తరువాత 1632వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించాడు. ప్రధాన సమాధి 1648వ సంవత్సరంలో పూర్తయింది, చుట్టు ప్రక్కల భవనాలు మరియు ఉద్యానవనం ఐదు సంవత్సరాలకు పూర్తి అయ్యాయి. తొలినాటి మొఘల్ భవనాలు ప్రధానంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో నిర్మించబడుతుండగా, షాజహాన్ రత్నాలు పొదిగిన తెల్ల పాలరాయి వాడకాన్ని ప్రోత్సహించాడు

ఈ కట్టడం యొక్క ప్రధాన ఆకర్షణ, సమాధి. ప్రధాన అలంకరణ ముందుగా స్వర్ణంతో చేయబడింది కాని 19వ శతాబ్దం తొలి సంవత్సరాల్లో కంచు మీద స్వర్ణ తాపడంతో అసలైన దానిని పోలిన మరొకటి తయారు చేసి పెట్టారు. ఈ లక్షణం సంప్రదాయ పర్షియా మరియు హిందూ అంశాల సమన్వయముకు చక్కని ఉదాహరణనిస్తుంది. అలంకరణలో కప్పు చంద్రుడు‌తో ఉంటుంది, ఇది ఇస్లాంకు చిహ్నమైన ఒక భావం, దీని మొనలు స్వర్గ సంరక్షణను తెలియజేస్తాయి. ప్రధాన స్తంభంపైన ఉన్న దీని స్థానం కారణంగా, చంద్రుడి యొక్క మొనలు మరియు అలంకరింపబడ్డ కేంద్రం కలసి ఒక త్రిశూలాన్ని సృష్టిస్తాయి, ఇది శివుడి సంప్రదాయక హిందూ చిహ్నాన్ని జ్ఞాపకం చేస్తుంది.

మినార్లు ఒక్కొక్కటి 40 మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ పొడవు ఉన్నాయి, వీటి సొంపు రూప శిల్పులకున్న మక్కువను తెలియజేస్తుంది.. గోపురాన్ని చుట్టిన రెండు పనిచేసే బాల్కానీలతో ప్రతి మినార్ మూడు సమ భాగాలుగా ప్రభావపూరితంగా విభజించబడుతుంది. గోపురం కప్పు వద్ద ఒక చివరి బాల్కనీ ఒక చత్రీతో ఉంటుంది, అది సమాధి మీద ఉన్న రూపకల్పనను ప్రతిబింబిస్తుంది. చత్రీలన్నీ తామర పుష్ప రూపకల్పనలతో ఉన్న ఒక స్వర్ణ తాపడ అలంకరణాన్ని పంచుకుంటాయి. కూలిపోయే అవకాశం ఉన్నందు వలన మినార్లు పునాది మట్టానికి కొద్దిగా బయట నిర్మించబడ్డాయి,

తాజ్ మహల్ గురించి మరొక కధనం
తాజ్ మహల్ గురించిన ఈ కధ అందరికీ తెలిసిందే. కానీ, ఎక్కువమందికి తెలీని మరో నమ్మలేని నిజం ఉంది. వివరాలలోని వెళితే….. ముస్లింలు తమ పాలనలో వందలాది హిందూ దేవాలయాలను కూలగొట్టారు. కొన్నిటిని నామరూపాల్లేకుండా చేసి, ఇంకొన్ని భవనాలను మసీదులుగా, ఇస్లామిక్ నిర్మాణాలుగా మార్చేశారు. అందుకు అయోధ్య లోని రామజన్మభూమి, మధురలోని కృష్ణాలయం రెండు ఉదాహరణలు మాత్రమే. నిజానికి అలాంటివి ఇంకెన్నో ఉన్నాయని, తాజ్ మహల్ కూడా అలా మార్చి కట్టినదే అని రుజువు చేసే ఆధారాలు ఉన్నాయి.

షాజహాన్ కు భార్య ముంతాజ్ మీద అంతులేని ప్రేమ అనడాన్ని నమ్మలేం. ఎందుకంటే, ఒక వ్యక్తికి ఒకరి మీద మాత్రమే ప్రేమ కలిగితే అది నిజాయితీతో కూడింది. పవిత్రమైంది. అపురూపమైంది. అంతే తప్ప అనేకమంది మీద ఏకకాలంలో ప్రేమ అంటే… అంతకంటే విపరీతం ఇంకొకటి ఉండదు. పైగా షాజహాన్ కు 12 మంది పైగా భార్యలే కాకుండా 500 మంది స్త్రీలతో సంబంధం ఉండేదని, ఆఖరికి సొంత కూతురితో కూడా సంబంధం పెట్టుకున్నాడని, పైగా దాన్ని సమర్ధించుకుంటూ “తోటమాలికీ తాను నాటిన ప్రతి చెట్టు కాయనూ రుచి చూసే హక్కు ఉంటుందని” వాదించేవాడని అంటారు. ఇంత చంచల మనస్కుడు ముంతాజ్ కోసం ప్రత్యేకంగా తాజ్ మహల్ ను కట్టించాడు అనేది నమ్మశక్యం కాని సంగతి.

షాజహాన్ వ్యక్తిగత తీరు సంగతి అలా ఉంచితే, ప్రసిద్ధ చరిత్రకారుడు పీ.ఎన్. ఓక్ తాజ్ మహల్ నిజానికి హిందూ శివాలయం అని, దాని అసలు పేరు తేజో మహాలియా అని చాటుతూ అనేక ఆధారాలతో Taj Mahal – The True Story” పేరుతో ఎప్పుడో 1965లోనే గ్రంథం రాశారు. తాజ్ మహల్ మొదట “తేజో మహాలియా” అని నిరూపించే స్పష్టమైన ఆధారాలు ఇచ్చారు. ఔరంగజేబు పర్షియన్ భాషలో షాజహాన్ కు రాసిన ఒక లేఖలో హిందూ ఆలయాన్ని తాజ్ మహల్ గా మార్చినట్లు ఉటంకించారు. కానీ అప్పట్లో ప్రభుత్వం Taj Mahal – The True Story” పుస్తకాన్ని నిషేధించడంతో అందులో ఉన్న సమాచారం ఎవరికీ తెలీకుండా పోయింది. మత కలహాలు చెలరేగకుండా ఉండాలన్నదే ప్రభుత్వ ఉద్దేశం కావచ్చు. కానీ, నిజానిజాలు ప్రజలకు తెలియాల్సిన అవసరం ఉంది కదా! ఏమైతేనేం, భారతీయ, ఇస్లాం, పర్షియన్ వాస్తు సమ్మిశ్రితంగా నిర్మించిన తాజ్ మహల్, 400 సంవత్సరాలు గడిచినా ఇప్పటికీ శోభాయమానంగానే ఉంది. తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని 1632లో ప్రారంభించి 1653లో పూర్తి చేశారు. ఈ సౌందర్య ప్రతీకను తీర్చిదిద్దడంలో వేలమంది వాస్తు కళాకారులు, శిల్పులు, ఇతర పనివాళ్ళు పాల్గొన్నారు. ప్రపంచ వింతల్లో ఇదొకటి. భారతమాతకు ఇదో సుందర కళాభరణం. 1983లో యునెస్కో “ప్రపంచ పూర్వా సంస్కృతి ప్రదేశం”గా తాజ్ మహల్ ను గుర్తించింది. అత్యద్భుతమైన తాజ్ మహల్ ఆగ్రాలో ఉన్నది. ఇది ఉత్తర భారత రాష్ట్రమైన ఉత్తర ప్రదేశ్ లో, ఢిల్లీ నుండి 200 కి. మీ. దూరంలో ఉన్నది. ఆగ్రాలో అత్యద్భుతమైన తాజ్ మహల్ కాకుండా, ఆగ్రా కోట మరియు ఫతేపూర్ సిక్రీ అనే రెండు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. ఆగ్రా చరిత్ర దాదాపు 11 వ శతాబ్దంలో ప్రారంభమయింది. దాని చరిత్ర కాలంలో, ఆగ్రా, హిందూ మరియు ముస్లిం మత పాలకుల మధ్య చేతులు మారింది మరియు అందువలన రెండు సంస్కృతుల ముద్రలు దుస్తుల నేత నేసినట్లుగా ఉంటాయి.    

ఆగ్రా లో మరియు చుట్టూ ఉన్న పర్యాటక స్థలాలు   

ఆగ్రాలో ఉన్న చారిత్రక కట్టడాలు మరియు భవనాలు నిస్సందేహంగా దాని ప్రధాన ఆకర్షణలుగా నిలుస్తున్నాయి. తాజ్ మహల్ కాకుండా, మీరు యమునా నది ఒడ్డున ఉన్న ఆగ్రా కోటను మరియు అక్బర్ ది గ్రేట్ సమాధి కూడా సందర్శించవొచ్చు. చిని కా రౌజా, దివాన్-ఇ-అం, మరియు దివాన్-ఇ-ఖాస్ వంటి స్మారక చిహ్నాలు మొఘల్ పాలనలో జీవితం ప్రావీణ్యతను చాటి చెప్పుతున్నాయి. ఇత్మద్-ఉద్-దౌలా సమాధి, మరియం జామని సమాధి, జస్వంత్ కి చ్చత్రి, చౌసత్ ఖంబ, మరియు తాజ్ మ్యూజియం వంటి ఆసక్తిని కలిగించే ఇతర ప్రాంతాలు కూడా ఉన్నాయి.   భారతదేశం లోని ఇతర నగరాల్లో మాదిరిగా, ఆగ్రాలో కూడా మత సహనం ప్రతిబింబిస్తుంది మరియు ఇక్కడ జమ మస్జిద్, ప్రసిద్ధ హిందూ మతం దేవాలయమైన బాగేశ్వర్ నాథ్ దేవాలయం ఉన్నాయి. దేశంలోని ఇతర నగరాల వలె ఆగ్రా ప్రాంతం కూడా రకరకాల ధ్వనులు, చూడవలసిన స్థలాలతో గజిబుజిగా ఉంటుంది మరియు ఇక్కడ సందర్శించే ప్రతి ప్రదేశం కూడా మీరు పూర్తిగా అనుభూతి చెందుతారు. అయినప్పటికీ, మీరు సొయామి బాగ్ మరియు మెహతాబ్ బాగ్ బొటానికల్ గార్డెన్స్ వంటి ప్రశాంతమైన ప్రాంతాల నుండి సూర్యోదయం మరియు సూర్యాస్తమయం వీక్షించవొచ్చు మరియు తాజ్ మహల్ ఈ జన సమూహాల నుండి దూరంగా ఉన్నది. ఉదయంవేళ ఈ కట్టడం పింక్ కలర్ లోనూ, పొద్దు ఎక్కువైయ్యే కొద్దీ తెలుపురంగులోనూ, రాత్రి వెన్నెలవెలుగులలో బంగారపురంగును చూపుతుంది.కొంతమంది ఈ రంగులు ఒక మహిళాయొక్క మనోభావాలకు ప్రతీకఅంటారు కూడా.తాజ్ మహల్ ను మొఘల్ చక్రవర్తి తన భార్య ముంతాజ్ పై ప్రేమచిహ్నంగా నిర్మించాడు.

అపురూపమైన ఈ కట్టడం నిర్మించటానికి సుమారు22సంలు పట్టింది.సుమారు 22వేల మంది పనిచేసారు.తాజ్ మహల్ నిర్మాణంలో పనిచేసారు ఈ 22వేల మంది. తాజ్ మహల్ కు నిర్మించబడిన స్థంభాలు,ఆ కట్టడం, ఏ విధమైన ప్రకృతివిపత్తుకు ధ్వంసం కాకుండా నిర్మించారు

ఈ నిర్మాణాన్ని సపోర్ట్ చేసే నాలుగుస్తంభాలు కూడా బయటికి వాలివుంటాయి. తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి ఆసియాఖండంలోని వివిధప్రదేశాల నుండి అనేక విలువైన రాళ్ళను తెప్పించారు.రాజస్థాన్ నుండి మార్బుల్, పంజాబ్ నుండి జాస్పర్, టిబెట్ నుండి నీలపురాయి.ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి లజౌలి,శ్రీలంక నుండి ఎమేరాల్డ్,చైనా నుండి క్రిస్టల్స్ తెప్పించారు.   షాజహాన్ మరియు ముంతాజ్ మహల్ సమాధులు.

ముస్లిం సంప్రదాయం సమాధిని అలంకరణ చేయడం నిషేదిస్తుంది, కనుక లోపలి గది కింద భాగంలో ఒక సాదా సమాధిలో ముంతాజ్ మరియు షాజహాన్‌లను ఉంచారు, వారి ముఖాలు కుడి వైపుకు అనగా ఖిబ్లా (మక్కా) దిశగా తిప్పబడి ఉన్నాయి. ముంతాజ్ మహల్ యొక్క ఖాళీ సమాధి సరిగ్గా లోపలి గది మధ్యలో ఒక దీర్ఘచతురస్రాకార పాల రాయి ఆధారం మీద 1.5 మీటర్లు వద్ద 2.5 మీటర్లుగా ఉంది. ఆధారం మరియు నగల పేటిక రెండూ కూడా విలువైన రత్న ఖచితాలుతో తయారు చేయబడ్డాయి. పేటిక మీద నగీషీ వ్రాత పూర్వకంగా ఉన్న శాసనాలు ముంతాజ్‌ని గుర్తించడం మరియు కీర్తించడం చేస్తాయ
ఖాళీ సమాధులు, తాజ్ మహల్ అంతర్భాగం పేటికకు ఉన్న మూత ఒక వ్రాత పలకను గుర్తు చేస్తూ తెరవబడిన దీర్ఘ చతురస్రాకారపు పెట్టెలా ఉంటుంది. షాజహాన్ ఖాళీ సమాధి ముంతాజ్ ఖాళీ సమాధి పక్కన పశ్చిమ దిక్కుగా ఉంటుంది, మొత్తం కట్టడంలో ఇది ఒక్కటే పొందిక లేకుండా కనిపిస్తుంది. అతని ఖాళీ సమాధి అతని భార్య ఖాళీ సమాధి కన్నా పెద్దది అయినా మిగిలిన అంశాలు విషయంలో పోలికను కలిగుంది: కొద్దిగా పొడవు ఎక్కువ కలిగిన ఆధారం మీద ఉన్న ఈ పెద్ద పేటిక లాపిడెరి మరియు నగీషీ వ్రాతతో అద్భుతంగా అలంకరించబడి అతనిని గుర్తుస్తుంది
 

తాజ్ మహల్ నిర్మాణంలో 4శిల్పశిలలను ఆచరించారు. పర్షియన్, తర్కా,ఇండియన్ మరియు ఇస్లామిక్ టైల్స్ అన్నీ కలిపి తాజ్ మహల్ నిర్మాణం ఏర్పడింది.ఈ అద్భుతనిర్మాణం పాల్గొనిన 22వేల మంది పనివార్ల చేతులను నరికివేయమని ఏ ఇతరప్రదేశంలోనూ ఇటువంటి అద్భుతనిర్మాణం చేయరాదని ఆజ్ఞాపిస్తూ షాజహాన్ ఆజ్ఞలు జారీచేసారు.

 ఉద్యానవనం
ఉద్యానవన నిర్మాణం సుమారు 300 మీటర్ల ఒక పెద్ద చతురస్రం, దీనిని చార్‌బాగ్ లేదా మొఘల్ ఉద్యానవనం అని పిలుస్తారు. ఈ ఉద్యానవనం ఎత్తైన పాదమార్గాలను వాడుతూ వాటితో ఉద్యానవనం నాలుగు భాగాలను 16 పల్లపు పుష్పాభరణ ఉద్యానవనాలు లేదా పూల పాన్పులు‌గా విభజిస్తుంది. ఒక ఎత్తైన నీటి తటాకం ఉద్యానవనం మధ్యలో ఉంటుంది, తొలి రోజులలో ఇక్కడ విస్తారమైన గులాబీలు, మెట్ట తామర పువ్వులు మరియు పండ్ల చెట్లతో పాటు అపరిమిత కూరగాయలున్నట్లు వర్ణించబడింది.

మొఘల్ సామ్రాజ్యం పతనమైనట్లే ఉద్యానవన సంరక్షణ కూడా పాడుబడి పోయింది మరియు బ్రిటిషు సామ్రాజ్య కాలంలో తాజ్ మహల్ నిర్వహణను బ్రిటిషు ప్రభుత్వం చేపట్టినప్పుడు ఉద్యావనాలను లండన్ పచ్చిక బయళ్ళ తరహాలో మార్చివేసారు.

తాజ్ మహల్ వెలుపలి భవనాలు
తాజ్ మహల్‌కు మూడు వైపులా క్రెనేల్లషన్ (యుద్ధ సామగ్రి నిండిన ఎరుపు ఇసుకరాయి గోడలున్నాయి, ఒక వైపు నది ఉంది. గోడలకు బయట చాలా సమాధులున్నాయి, వాటిలో షాజహాన్ యొక్క ఇతర భార్యలు మరియు ముంతాజ్ యొక్క ప్రియ సేవకి సమాధి కూడా ఉన్నాయి. ఈ నిర్మాణాలు ప్రాథమికంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో కూర్చబడి, ఉన్నాయి. గోడల యొక్క లోపల వైపు ఉద్యానవన ముఖంగా శాలలు ఉన్నాయి, ఇది హిందూ దేవాలయాల యొక్క చిహ్న లక్షణ౦, తరువాత కాలంలో ఇది మొఘల్ మసీదులలో సంస్థీకరించబడింది ప్రధాన ప్రవేశ మార్గం దర్వాజా తొలి చక్రవర్తుల మొఘల్ నిర్మాణాల పాల రాయి యొక్క స్మారక నిర్మాణ కట్టడాన్ని గుర్తుకు తెస్తుంది.

కట్టడం యొక్క చాలా చివరన రెండు ఎర్ర ఇసుకరాయి భవనాలు సమాధికి ఎదురుగా ఉన్నాయి. మసీదులలో పొడవైన గది యొక్క ప్రాథమిక రూపకల్పన మూడు గోపురాలచే అధిగమించబడింది, ఇవి షాజహాన్‌చే కట్టబడ్డ ఇతర మసీదులను పోలి ఉన్నా మరీ ముఖ్యంగా అతని చేతే 1643లో ఈ వెలుపలి భవననాల నిర్మాణం పూర్తి చేయబడ్డాయి. సందర్శకులను కేవలం ఆగ్రా మాత్రమే ఆకర్షించటంలేదు. ఇక్కడ కొంగలు, సైబీరియన్ క్రేన్, సారస్ క్రేన్, బ్రాహ్మినీ బాతులు, బార్ తల ఉండే బాతు మరియు గద్వాల్ల్స్ మరియు షోవెల్లర్లు వంటి వలస పక్షులతో కీథం సరస్సు మరియు సుర్ సరోవర్ బర్డ్ అభయారణ్యం వద్ద సందర్శకులను స్వాగతిస్తున్నాయి.    ఆగ్రా చేరుకోవటం ఆగ్రా చేరుకోవటానికి విమాన, రైలు మరియు రోడ్డు మార్గాల సౌకర్యం ఉన్నది.   ఆగ్రా లో వాతావరణంఆగ్రా అత్యంత వేడిగా మరియు చల్లగా ఉన్న ఉప ఉష్ణమండల వాతావరణం కలిగి ఉంటుంది.   ఆగ్రాను సందర్శించటానికి అక్టోబర్ నుండి మార్చ్ నెలల వరకు వాతావరణం అనుకూలంగా ఉంటుంది. ఈ సమయంలో వాతావరణం చాలా ఆహ్లాదకరంగా మరియు మధ్యస్తంగా ఉంటుంది మరియు ఈ సమయంలో ఇక్కడ అనేక సాంస్కృతిక పండుగలు జరుగుతాయి. అయితే, వేసవి నెలల్లో ఉష్ణోగ్రత 45 డిగ్రీల కన్నా ఎక్కువగా ఉండి, భరించలేనంత వేడి ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, తాజ్ యొక్క అందం ముందు ఈ వేడి, దుమ్ము ఏవి లెక్కలోకి రావు.

రైలు ప్రయాణం

రైల్ మార్గం ద్వారా: ఆగ్రా, భారతదేశం యొక్క అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన దర్శనీయ ప్రదేశాలలో ఒకటి మరియు ఇది రైలు మార్గం ద్వారా అనుసంధించబడి ఉన్నది. ఈ నగరం ఏడు రైల్వే స్టేషన్లు, తుండ్ల జంక్షన్ కాకుండా కలిగి ఉన్నది. ఇక్కడ నుండి తుండ్ల జంక్షన్ కి ఒక గంట ప్రయాణం చేయవలసి ఉంటుంది. ఈ ఏడింటిలో, మూడు ప్రధాన రైల్వే స్టేషన్లు ఆగ్రా కోట రైల్వే స్టేషన్, ఆగ్రా CANTT రైల్వే స్టేషన్ మరియు రాజా-కి-మండి ఉన్నాయి. చాలా రైళ్లు మీరు విలాసవంతంగా జీవించడానికి అనువుగా ఉండే లగ్జరీ రైలు ‘పాలెస్ ఆన్ వీల్స్’, శతాబ్ది మరియు రాజధాని ఎక్స్ప్రెస్ సహా, మునుపటి రెండు స్టేషన్లు గుండా వెళ్ళుతున్నాయి. తుండ్ల స్టేషన్ నుండి రోడ్ మార్గం ద్వారా ఆగ్రాకు అనుసంధించబడింది.

మొఘల్ పాలకులు ప్రఖ్యాత భవన నిర్మాణకులు మరియు నగరంలో అసంఖ్యాక కళాఖండాలు నిర్మించారు మరియు ఈ శకంలో ప్రతి పాలకుడు బ్రహ్మాండమైన ఆడంబరంతో కూడిన స్మారక కట్టడాల నిర్మాణం ద్వారా తన ముందువారిని అధిగమించాలని ప్రయత్నించారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపుపొందిన మొట్టమొదటి అంతంలేనటువంటి ప్రేమకు గుర్తుగా కట్టిన సమాధి తాజ్ మహల్.

భారత దేశపు వాయువ్య ప్రాంతంలో కల పంజాబ్ రాష్ట్రంలోని అతి పెద్ద నగరాలలో అమృత్సర్ నగరం ఒకటి. ఇది సిక్కు జాతీయులకు సాంస్కృతికంగా, మత పరంగా ప్రధాన కేంద్రం. అక్కడ కల అమృత్ సరోవర్ పేరుపై కల ఈ నగరం 16వ శతాబ్దంలో నాల్గవ సిక్కు గురువు గురురామ్ దాస్ జి చే కనుగొనబడినది. ఆయన గురువైన గురు అర్జన్ దేవ్ జి ఈ నగరాన్ని అభివృద్ధి చేసారు. గురు రామ్ దాస్ జి తలపెట్టిన గుడి నిర్మాణాన్ని 1601 లో పూర్తి చేసారు.   1947 లో ఇండియా విభాజించక ముందు అవిభజిత పంజాబ్ లో అమ్రిత్సర్ పట్టణానికి వ్యాపార పరంగా ఎంతో ప్రాధాన్యత వుండేది. విభజన తర్వాత అమ్రిత్సర్ ఇండియా – పాకిస్తాన్ లకు సరిహద్దు టవున్ గా ఏర్పడి పాకిస్తాన్ కు పశ్చిమ సరిహద్దు అయింది. ఇపుడు ఈ పట్టణ వ్యాపారాలు కార్పెట్ లు, దుస్తులు, హేండి క్రాఫ్ట్స్, వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు, సేవా వ్యాపారాలు, లైట్ ఇంజనీరింగ్, కు మాత్రమే పరిత మయ్యాయి. అమ్రిత్సర్ లో పర్యటన ఈప్రాంతంలో ఒక వ్యాపారం అయ్యింది.  

అమ్రిత్సర్ లోను మరియు చుట్టుపట్ల కల పర్యాటక ఆకర్షణలు అమ్రిత్సర్ లో అనేక గురుద్వారాలు కలవు. వాటిలో హర మందిర్ సాహిబ్ ప్రధానం. దీనిని సాధారణంగా గోల్డెన్ టెంపుల్ అని అంటారు. పవిత్రమైన ఈ సిక్కుల నగరం ఏటా సుమారు ఒక లక్షకు పైగా సందర్శకులను ప్రపంచం నలుమూలల నుండి ఆకర్షిస్తుంది. గోల్డెన్ టెంపుల్ కాంప్లెక్స్ లోనే ఖల్స, శ్రీ అకాల్ తఖ్త్ కలవు. అమ్రిత్సర్ టూరిజం అంటే బిబెక్సర్ సాహిబ్, బాబా అటల్ సాహిబ్, రామ్సార్ సాహిబ్ , సంతోఖ్సర్ సాహ్లిబ్ ల పర్యటన కూడాను.  

గోల్డెన్ టెంపుల్
  గోల్డెన్ టెంపుల్ ను శ్రీ హరమందిర్ సాహిబ్ అని కూడా అంటారు. సంవత్సరం పొడవునా లక్షలాది భక్తులు దీనిని సందర్శిస్తారు. అమ్రిత్సర్ లో కల ఈ ప్రదేశం 16 వ శతాబ్దంలో అయిదవ సిక్కు గురు గురు అర్జన్ దేవ్ జి నిర్మించారు. 19 వ శతాబ్దపు మొదటి భాగంలో మహారాజ రంజిత్ సింగ్ గురుద్వారా యొక్క పై అంతస్తులను 400 కే జి ల బంగారుతో పూత వేశారు కనుక దీనిని ఇంగ్లీష్ లో గోల్డెన్ టెంపుల్ అంటారు.

రెండు అంతస్తులు కల మార్బుల్ నిర్మాణం గురుద్వారా చుట్టూ అమ్రిత్ సరోవర్ అనబడే కొలను వుంటుంది. పగటి పూట సిక్కుల పవిత్ర గ్రంధమైన ఆదిగ్రంథను ఈ పవిత్రప్రదేశంలో ఉంచుతారు. గోల్డెన్ టెంపుల్ కు నాలుగు ద్వారాలు వుంటాయి. ఇవి మానవ సౌభ్రాతృత్వం మరియు సమానతలు చాటుతాయి. సిక్కులు పవిత్రంగా భావించే ఈ ప్రదేశం జాతీయ, అంతర్జాతీయ పర్యాటకులు తప్పక చూడదగినది.

శ్రీ ఆకల తఖ్త్
ఆకల తఖ్త్ అంటే అర్ధం… అంతులేని సింహాసనం అని. ఖాల్సా కు ఇది ఒక ఉన్నత పదవి. సిక్కుల ఆధ్యాత్మిక కార్యక్రమాలకు ఇది ఒక కేంద్ర బిందువు. ఆరవ సిక్కు గురువు గురు హరగోవింద్ జి చే నిర్మించబడిన ఈ తక్త్ అన్నిటికంటే పురాతనమైనది మరియు ఇండియా లో మిగిలిన అయిదు తఖ్త్ ల కంటే శక్తిమంత మైనది. అమ్రిత్సర్లోని హరమందిర్ సాహిబ్ కాంప్లెక్స్ లో కల ఈ శ్రీ ఆకల తఖ్త్ ప్రత్యేకించి సిక్కు పర్యాటకులకు తప్పక సిఫార్సు చేయ దగిన పర్యాటక ఆకర్షణ.

సిక్కు జాతి అధికారానికి ప్రతీక అయిన ఈ అయిదు అంతస్తుల భవనం లో చక్కని మార్బుల్ నిర్మాణాలు, బంగారు పూత డోమ్, సెమి సర్కులర్ ప్లాట్ ఫారం వంటివి కలవు. పగటి పూట గోల్డెన్ టెంపుల్ లో వుంచబడే ఆది గ్రంధ రాత్రులలో శ్రీ ఆకల తఖ్త్ ఆవరణలోకి మార్చబడుతుంది. మీరు ఇక్కడ 1984 లో గోల్డెన్ టెంపుల్ పై జరిగిన దాడి లో సిక్కులు ఉపయోగించిన ఆయుధాలు కూడా చూడవచ్చు.

సిక్కులకు ప్రధాన యాత్రా స్థలం అవటమే కాక, అమ్రిత్సర్ ఇండియా స్వాతంత్ర పోరాటం లో 1919 జిలియన్ వాలా బాగ్ హత్యా కాండ తో కూడా చరిత్రలో చోటు చేసుకుంది. జిలియన్ వాలా బాగ్ లో ఇప్పటికి అక్కడ నిర్మించిన స్మారకాలలో మృత వీరుల దినోత్సవం చేస్తారు. బ్రిటిష్ పాలకులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడిన మరి కొన్ని ప్రదేశాలు, మహారాజ రంజిత్ సింగ్ మ్యూజియం, ఖైర్ ఉద్ దిన్ మసీద్, బతిండ ఫోర్ట్, సరగార్హి మెమోరియల్ మరియు గోవింద్ ఘర్ కోట మొదలైనవి.   ఇండియా – పాకిస్తాన్ ల మధ్య కల సైనిక ప్రదేశాన్ని వాగా సరిహద్దు అంటారు. ఇక్కడ జరిగే పెరేడ్ చూసేందుకు టూరిస్టులు వస్తారు. 

వాగా సరిహద్దు

వాగా సరిహద్దు అనేది పాకిస్తాన్ కు ఇండియా కు మధ్య లాహోర్ , అమ్రిత్ సర్ నగరాల మధ్య కల ప్రదేశం. రెండు దేశాలకు మధ్య సరిహద్దు ఈ రోడ్డు గా వుంటుంది. అనేక భవనాలు, రోడ్లు, బారికేడ్ లు ఇరువైపులా వుంటాయి. అవుట్ పోస్ట్ కు గల ఎంట్రీ గేటు పేరు స్వర్ణ జయంతి గేటు కాగా ఇక్కడపచ్చటి ప్రదేశాలు అనేకం కలవు. వాగా బోర్డర్ లో ‘బీటింగ్ ది రిట్రీట్ ‘ అనే పెరేడ్ ప్రతి సాయంత్రం ఎంతో అట్టహాసంగా జరుగుతుంది. ఈ కార్యక్రమం ఇక్కడకు వచ్చే ప్రతి వారూ తప్పక చూడదగినది. సూర్యాస్తమయం అయ్యే సమయానికి కార్యక్రమం ముగుస్తుంది.

అంతేకాక, ఈ నగరంలో అనేక హిందూ దేవాలయాలు దుర్గియానా టెంపుల్, మందిర్ మాతా లాల్ దేవి, ఇస్కాన్ టెంపుల్ , హనుమాన్ మందిర్ మరియు శ్రీ రామ్ తీర్థ్ టెంపుల్ కలవు. కైజర్ బాగ్, రాం బాగ్, ఖల్స కాలేజ్ మరియు గురు నానక్ దేవ్ యూనివర్సిటీ, తార్న్ తారన్ మరియు పుల్ కన్జారి వంటివి మరికొన్ని పర్యాటక ఆకర్షణలు.

అమ్రిత్సర్ ఎలా చేరాలి

పంజాబ్ లో ముఖ్య పట్టణమైన అమ్రిత్సర్ ను ఇండియా లోని ప్రధాన నగరాలనుండి వాయు, రైలు, రోడ్డు మార్గాలలో చేరవచ్చు. శ్రీ గురు రాం దాస్ జీ ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్ పోర్ట్ అమ్రిత్సర్ కు ప్రధాన వాయు మార్గం కాగా అమ్రిత్సర్ రైల్వే స్టేషన్ రైలు మార్గంలో ఇండియా లోని ప్రధాన ప్రదేశాలకు అనుసంధానిస్తుంది. అమ్రిత్సర్, గ్రాండ్ ట్రంక్ రోడ్ పై వుండటం వలన బస్సు, లేదా టాక్సీ లలో రోడ్డు మార్గం లో కూడా తేలికగా చేరవచ్చు.  

అమ్రిత్సర్ పర్యటనకు అనుకూల సమయం
అమ్రిత్సర్ లో మూడు ప్రధాన కాలాలు వుంటాయి. అవి వేసవి, వర్షాకాలం శీతాకాలం. సంవత్సరంలో అన్ని కాలాలు అనుకూలమే అయినప్పటికీ, అమ్రిత్సర్ పర్యటన అక్టోబర్ నుండి మార్చ్ చివరి వరకు మరింత అనుకూలంగా వుంటుంది.

రామేశ్వరం తమిళనాడు రాష్ట్రంలో ఉన్న ఒక ప్రశాంతమైన పట్టణం మరియు మంత్రముగ్ధులను చేసే పంబన్ ద్వీపం యొక్క భాగం. పట్టణం ప్రసిద్ధ పంబన్ చానెల్ ద్వారా దేశం యొక్క మిగిలిన ప్రాంతాలకు అనుసంధానించబడింది. శ్రీలంకలో మన్నార్ ద్వీపం నుండి రామేశ్వరం కేవలం 1403 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.   రామేశ్వరం హిందువుల పవిత్ర ప్రదేశాలలో ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది మరియు ఒక ‘చార్ ధాం యాత్ర’ లేదా పవిత్ర పుణ్య సమయంలో తప్పక సందర్శిస్తారు.   పురాణాల ప్రకారం, రామేశ్వరంను విష్ణువు యొక్క ఏడవ అవతారం భావిస్తారు. రాముడు లంక రాజు అయిన రావణ నుండి భార్య సీతను కాపాడే క్రమంలో శ్రీలంక వెళ్లడానికి వంతెనను నిర్మించారు. రామేశ్వరంనకు ఆ పేరు శ్రీ రాముడు కారణంగా వచ్చింది. ప్రసిద్ధ ఆలయం రామనాథస్వామి ఆలయం పట్టణం నడిబొడ్డున ఉన్నది మరియు రాముడికి అంకితం చేయబడింది.ఈ ఆలయంను ప్రతి సంవత్సరం ప్రార్థనలు నిర్వహించడం కోసం మరియు దేవుని ఆశీర్వాదం పొందడం కోసం హిందువులు లక్షల సంఖ్యలో సందర్శిస్తారు.   రామేశ్వరంలో రాముడు తన పాపాలకు ప్రాయశ్చిత్తం చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారని నమ్ముతారు. రాముడు బ్రాహ్మణ రాజు రావణుడి ని వధించిన తరువాత పరిహారంగా అతిపెద్ద శివలింగం నిర్మించాలని భావించారు. అప్పుడు హిమాలయాల నుండి శివలింగము తీసుకురమ్మని హనుమంతుడిని కోరారు. కానీ హనుమంతుడు తిరిగి రావటానికి ఎక్కువ సమయం పట్టింది. అందువల్ల సీతాదేవి స్వహస్థాలతో చేసిన ఇసుక లింగమును శ్రీరాముడి చేత ప్రతిష్ఠ చేసాడు. ఇప్పటికి ఈ లింగం రామనాథస్వామి ఆలయంలో చూడవచ్చు.  

రామేశ్వరం యొక్క చారిత్రిక ప్రాముఖ్యత రామేశ్వరం ఇతర దేశాలతో వాణిజ్యం సంబంధించి ముఖ్యంగా భారతదేశం యొక్క చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. ద్వీపం శ్రీలంక అప్పటి సిలోన్ ప్రయాణం వారికి ఒక స్టాప్ గ్యాప్ అయింది. నిజానికి, జాఫ్నా సామ్రాజ్యం పట్టణం యొక్క నియంత్రణను మరియు జాఫ్నా రాజ వంశం వారే సేతుకవలన్ లేదా రామేశ్వరంను సంరక్షించారని చెప్పవచ్చు.   ఢిల్లీలో ఖిల్జీ కుటుంబం కూడా రామేశ్వరం చరిత్రతో ముడిపడి ఉంటుంది. జనరల్ అల్లా ఉద్దీన్ ఖిల్జీ యొక్క సైన్యం పట్టణంనకు వచ్చింది, అప్పుడు పాండ్య రాజుల సైన్యం వారిని ఆపింది. తన రాక గుర్తుగా, జనరల్ అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ రామేశ్వరంలో మసీదును నిర్మించాడు. 16 వ శతాబ్దంలో, పట్టణం విజయనగర రాజుల నియంత్రణలో వచ్చింది మరియు 1795 వరకు బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ రామేశ్వరంను తమ అధీనంలోకి తీసుకున్నారు. చాలా సంస్కృతులు రావడంతో ఇప్పటికీ స్థానిక జనాభా రోజువారీ సంప్రదాయాలు అలాగే భవనాల నిర్మాణం రామేశ్వరంలో చూడవచ్చు.   దేవాలయాలు మరియు తీర్దాలు రామేశ్వరం యొక్క ప్రధాన ప్రాముఖ్యత ఈ పట్టణం శివుడు మరియు విష్ణువు అంకితం చేయబడింది. ఎందుకంటే రామేశ్వరం చుట్టూ ఉన్న అసంఖ్యాక తీర్దాలు మరియు అసంఖ్యాక దేవాలయాలు ఉండటమే దీనికి కారణము. ప్రతి సంవత్సరం హిందువులు ప్రపంచంలోని అన్ని ప్రాంతముల నుండి మోక్షం పొందడానికి ఈ పవిత్ర స్థలంను సందర్శిస్తారు. హిందువులు రామేశ్వరం ఆలయంలో కనీసం తమ జీవితంలో ఒక్క సారైనా నమస్కారం చేయాలని అనుకుంటారు.   రామేశ్వరంలో సుమారు 64 తీర్దాలు లేదా పవిత్ర నీటి వనరులు ఉన్నాయి. వీటిలో 24 ప్రాముఖ్యత గలవి అని భావిస్తారు, మరియు ఇది పాపాలను తొలగించటానికి సహాయపడుతుంది అని నమ్ముతారు. ఈ నీటి లో స్నానం తప్పనిసరిగా చెయ్యాలి. ఇలా చేయుట వల్ల వారి పాపములు పోయి మోక్షం కలుగుతుందని భావిస్తారు. నిజానికి, ఇరవై నాలుగు తీర్దాలలో స్నానం చేయటం ఒక తపస్సు గా భావిస్తారు.   రామేశ్వరంలో హిందువులకు మత ప్రాముఖ్యత కలిగిన అనేక స్థలాలు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని శ్రీ రామనాథస్వామి ఆలయం, ఇరవై నాలుగు ఆలయం తీర్దాలు,కోతందరమార్ ఉన్నాయి.  

రామనాథ స్వామి దేవాలయం

భారత దేశంలోని తమిళనాడుకు చెందిన రామేశ్వరం ద్వీపంలో ఉన్న ప్రసిద్ధ హిందూ శైవ క్షేత్రం. ఇది 275 పాడల్ పేత్ర స్థలములలో ఒకటి. దీనిని ప్రసిద్ధ భక్తులైన “నాయనార్లు”, అప్పార్లు, సుందరార్లు అంరియు తిరుగ్నాన సంబందార్లు తమ కీర్తనలతో ఆ దేవాలయ మహిమలను కీర్తించారు. ఈ దేవాలయం 12 వ శతాబ్దంలో పాండ్య రాజ్యంలో విస్తరింపబడినది. ఈ దేవాలయ ముఖ్య విగ్రహాలు జఫాన రాజ్యానికి చెందిన జయవీర చింకైరియన్ మరియు ఆయన తర్వాత వారైన గుణవీర చింకైయన్ లచే పునరుద్ధరింపబడినది. ఈ దేవాలయం మిగిలిన భారతదేశంలోని హిందూ దేవాలయాల కంటే అతిపెద్ద వరండా కలిగియుంది. ఈ దేవాలయం రామేశ్వరం అనే ద్వీప పట్టణంలో ఉంది. ఇది శైవులకు, వైష్ణవులకు మరియు స్మార్థులకు ప్రసిద్ధ క్షేత్రంగా భాసిల్లింది. ఈ దేవాలయం 12 జ్యోతిర్లింగాలలో ఒకటి. ఈ దేవాలయంలో శివుడు “జ్యోతిర్లింగం” గా కొలువబడుతున్నాదు. “జ్యోతిర్లింగం” అనగా దీప స్థంబం అని అర్థం. ఇతిహాసాల ప్రకారం రామాయణం లో రాముడు విష్ణువు యొక్క ఏడవ అవతారం. రామేశ్వరంలో శ్రీ రాముడు సేతువు నిర్మించి లంకాధీనేతైన రావణాసురుడు పరిపాలించిన లంకకు చేరాడు. ఇక్కడ రాముడు నిర్మించిన సేతువుని రామసేతువు అని పిలుస్తారు .రావణాసురిడిని నిహతుడిని చేశాక తనకి అంటిన బ్రహ్మ హత్యాపాతకం తొలగించు కోవడం కొరకు రామేశ్వరము లింగ ప్రతిష్ఠ చేయాలనుకుంటాడు రాముదు శివుణ్ణి కొలుచుటకు శివలింగాన్ని ప్రతిష్టించాలనుకొని హనుమంతుని హిమాలయాల నుండి శివలింగాన్ని తేవలసినదిగా ఆజ్ఞాపిస్తాడు. ఆయన తెచ్చే లోపుగానే కాలాతీతం అయినందున రాముని భార్య సీత చిన్న లింగాన్ని తయరు చేసి తెస్తుంది. ఈ లింగమే గోపురంలో కొలువబడుతున్నదని నమ్మకం. ఈ లింగాన్ని రామనాథేశ్వర స్వామిగా ప్రతిష్టించాడు రాముడు. రామేశ్వరము శైవులకు, వైష్ణవులకు అత్యంత పవిత్ర స్థలము.

ఈ ఆలయం దగ్గర ఆడమ్ యొక్క బ్రిడ్జ్ లేదా రామ్ సేతు మరియు నంబు నయగి అమ్మవారి ఆలయం ఉన్నాయి. రామేశ్వరం కు బాగా అనుసంధానం చెయ్యబడిన రైల్వే స్టేషన్ అలాగే రోడ్లు నుంచి మంచి నెట్వర్క్ ఉంది. నగరానికి సమీపంలోని విమానాశ్రయం మధురై వద్ద ఉంది. రామేశ్వరం వేడితో కూడిన వేసవికాలాలు మరియు ఆహ్లాదకరమైన చలికాలాలు కలిగి ఉంటుంది.

ఆడం బ్రిజ్

ఆడం బ్రిజ్ ను రామ సేతు లేదా రాముడి బ్రిజ్ అని కూడా అంటారు. దీనిని వానరులు రాముడు లంకను చేరి సీతను రావణుడి బారినుండి రక్షించేందుకు నిర్మించారు. రామాయణంలో ఈ బ్రిజ్ ను సేతుబంధనంగా అభివర్ణించారు.   వాస్తవానికి ఈ బ్రిజ్ సున్నపు రాయి తో పంబన్ ద్వీపం మరియు శ్రీ లంకల మధ్య అంటే తమిళ్ నాడు ఈశాన్య కోస్తా తీరం మరియు శ్రీ లంక వాయువ్యం ల మధ్య నిర్మించబడింది. ఈ సేతువు గతం లో భారత దేశానికి, శ్రీ లంకకు కాలి మార్గం గా ఉండేదని భౌగోళిక శాస్త్ర వేత్తలు ధ్రువపరిచారు. ఇపుడు ఈ రెండు దేశాల ను వేరు చేసే సముద్రం ను సేతు సముద్రం లేదా వంతెన సముద్రం గా పేర్కొన్నారు. ఈ బ్రిజ్ గురించి క్రైస్తవ పురాణాలలో కూడా కాలదు. ఆదం ఈ బ్రిజ్ దాటి అక్కడ కల పర్వతానికి వెళ్లి అక్కడ వేయి సంవత్సరాల పాటు ఒంటి కాలిపై తపస్సు చేసాడని చెపుతారు. అందుకనే దీనిని ఆదం బ్రిజ్ అని పిలుస్తారు.

అన్నాయి ఇందిరా గాంధీ రోడ్ బ్రిజ్ పంబన్ బ్రిజ్ కి కొత్త పేరు అన్నాయి ఇందిరా గాంధీ రోడ్ బ్రిజ్ గా అధికారిక పేరుగా మార్చారు. దీనిని కంటి లీవర్ బ్రిజ్ గా పాక్ మార్గం లో కట్టారు. ఈ బ్రిజ్ రామేశ్వరం మరియు దేశ ఇతర భాగాలను కలుపుతుంది. దేశంలో సముద్రం పై కట్టబడిన రెండవ అతి పొడవైన బ్రిజ్ ఇది. దీని పొడవు 2.3 కి. మీ.లు వుంటుంది. ఈ బ్రిజ్ నిర్మాణం 1887 లో మొదలై 1912 లో పూర్తి అయ్యింది. బ్రిజ్ తో పాటు పని వారు ఇక్కడ ఏడు గోపురాలు కల ఒక నీల్ మందిర్ టెంపుల్ కూడా కట్టారు. బ్రిజ్ ని పటిష్టంగా నిర్మించటం తో చాలా కాలం నుండి సేవలు అందిస్తోంది. దీని కింది నుండి ఓడలు కూడా ప్రయాణిస్తాయి.

అగ్ని తీర్థం
అగ్ని తీర్థం శ్రీ రామనాథ స్వామి టెంపుల్ వెలుపల సముద్రానికి ఒక పక్కగా వుంటుంది. పురాణాల మేరకు రాముడు రావణుడిని, ఇతర రాక్షసులను వధించిన తర్వాత ఈ సముద్ర భాగంలో స్నానం చేసాడని చెపుతారు. ఇక్కడ స్నానం చేసి ఒక బ్రాహ్మణుడిని వధించిన పాపం పోగొట్టుకునేందుకు శివుడిని ధ్యానిన్చాడని చెపుతారు. అందుకనే నేటికి పాపాలు పోవాలని పవిత్ర నదులలో స్నానాలు చేస్తారు.   అగ్ని తీర్థంలో స్నానం చేసిన తర్వాతే అసలైన రామేశ్వరం యాత్ర మొదలవుతుందని చెపుతారు.  

Dhanushkodi is an abandoned town, which is located on the southeastern end of Pamban Island in Tamilnadu. In 1964 this town was hit by a cyclone due to which only some ruins of the town are left. In this cyclone, around 1800 people died including 115 passengers who were traveling by train. After this incident, Dhanushkodi was declared a ghost town and unsafe for living by the government.

Dhanushkodi is said to be the place where Lord Rama had ordered to build Ram Setu to reach Lanka. Being the only land border between India & Srilanka Dhanushkodi was famous for trading business before the cyclone. But in recent days, only a small number of fisher families are found in Dhanushkodi.

Dhanushkodi is a must visit for the beach lovers. It has one of the cleanest beaches in India, It is also known as “Arichal Munai” in Tamil by the inhabitants of Dhanushkodi. The view of the beach is so captivating that it soothes the mind and one can spend hours by the shore.

Kothandaramaswamy Temple is one of the oldest temple which is around 1000 years old in Dhanushkodi. It is the only building which survived the disastrous cyclone. According to the ancestors, this is the place where Vibhishana had joined hands with Lord Rama to defeat Ravana and also Vibhishana was crowned as the next king of Lanka in this place. Here one can see the idol of Lord Rama, Sita, Lakshman, Hanuman and Vibhishana.

The last road of india is dhanushkodi

1. The road is present in Ramanathapuram district Tamil nadu
2. Presently it is abondened and as it was destroyed in 1964.
3. The speciality of this including the last road of india is it was build during the British era and still its rare to find potholes on it.
4. Dhanushkodi is on the tip of pamban Island separated from the main land of Palk strait.
5. It shares the only land border between India and sri Lanka.
6. The road counts to be one of the smallest road in the world at 45 mtrsin length on a shoal in the Palk strait.
7. In 1964 the road including village was subjected to high intensity geomorphological activity since that point of time it got destroyed.

Kothandaramaswamy Temple

How to go : By Road : The city is well connected to Madurai, Kanyakumari, Chennai and Trichy. It is also connected to Pondicherry and Thanjavur via Madurai.
By Train Rameshwaram is connected by rail with Chennai, Madurai, Coimbatore, Trichy, Thanjavur and other important cities. The two kilometers stretch of Indira Gandhi Bridge connects the island of Rameshwaram to the mainland of Mandapan.
Official Website : www.rameswaramtemple.tnhrce.in

అనేకమైన సరస్సులు తో, విశ్రాంతి ని అందించే ప్రశాంతమైన ప్రదేశం కావడం వల్ల అలెప్పి కి “వెనిస్ అఫ్ ది ఈస్ట్” అనే పేరు సరిగ్గా సరిపోతుంది. మంత్ర ముగ్ధుల్ని చేసే బ్యాక్ వాటర్స్ అందాలు, ఆకుపచ్చని తివాచీ లా కనిపించే ప్రకృతిలో ని పచ్చదనం, తాటి చెట్ల మధ్యలో వంపులు తిరిగే కాలువలు పర్యాటకులలో ఉన్న సృజనాత్మకతని బయటకి తీసి వారి ఉహాశక్తి లో ని విభిన్న కోణాలను ఉత్తేజపరుస్తాయి. కేరళ ప్రణాళికలో మొదటి పట్టణమైన అలిప్పి జలమార్గాలలో పర్యాటకుల ప్రయాణించే సౌకర్యాలతో అందంగా ఆశ్చర్యచకితుల్ని చేసే విధంగా రూపుదిద్దుకుంది.

కేరళలో పడవ ఇళ్ళు
 కేరళ వెళ్ళినవారు ఖచ్చితంగా పడవ ఇళ్ళ గురించి వారి అనుభవాలను చాలా గొప్పగా చెప్పుకుంటారు. కేరళలో పడవ ఇళ్ళు మాత్రమే నీటికి  వెనుకకు వెళ్ళటం గమనించవచ్చు. రాత్రిపూట కూడా బోట్లు వద్ద ఉండవచ్చు. ప్రయాణికులు ఈ ప్రయాణాన్ని ఆస్వాదిస్తారు.  

బసవరాజ్ హోమ్బ్లి దీనిని ‘కేట్టువాల్లం’అని కూడా పిలుస్తారు. మొదట పడవ ఇళ్ళు సమీపంలోని నగరాలు మరియు దూరాన ఉన్న గ్రామాల నుండి రవాణాకు మాత్రమే ఉపయోగించేవారు. తరువాత పర్యాటకుల ప్రయాణం కొరకు మొదటగా ఈ స్థానంలోనే ప్రారంభించారు. నేడు పడవ ఇళ్ళు కేరళ పర్యాటక రంగం ఆదాయంలో ప్రధాన భాగంగా దోహదపడుతున్నాయి. మీరు అల్లెప్పేయ్,కొల్లాం,కుమరకోమ్ మరియు పూవార్ పర్యటనలో ఈ పడవ ఇళ్ళలో  ఉండవచ్చు.   ఒక పడవ యొక్క అమరిక సామాన్యంగా మీరు ఒక ఉన్నత రిసార్ట్ లగ్జరీ మరియు మీరు అంతటా చూడవచ్చు. మొత్తం నీరు మరియు కేరళ పచ్చదనం ఉన్న వెనుకకు మధ్యలో మీ ఇంటి హక్కు సౌకర్యాన్ని అందిస్తుంది. అంతే కాదు ధ్వని ఎందుకు ఉత్తేజకరమైనదిగా చేస్తుంది?   పడవ ఇళ్ళు వాటి ఆకారాలు మరియు సౌకర్యాలు మారుతుంటాయి. లగ్జరీ మరియు అన్ని రకాల బడ్జెట్ లోను పడవ ఇళ్ళు అందుబాటులో ఉంటాయి. పడవ ఇళ్ళల్లో కొన్నిరకాలు చుందన్,వెప్పు వల్లోం,ఇరుట్టుకుట్టి,చురులన్ మొదలైనవి ఉన్నాయి.   పడవ ఇళ్ళను రెయిన్బో క్రూజ్,లేక్స్&లగూన్లు,నది & కంట్రీ,రివర్ ఎస్కేప్ వంటి ప్రసిద్ధ నిర్వాహకులు నిర్వహిస్తున్నారు. ఈ డ్రీం బోట్స్ లో హాయిగా విశ్రాంతి తీసుకోవచ్చు.

అలెప్పి బీచ్

  మిగతా కోస్తా ప్రాంతాలలో కనిపించే బీచ్ ల కంటే ప్రత్యేకమైనది అలెప్పి బీచ్. నగరం నడి బొడ్డున ఉన్న ఈ బీచ్ రైల్వే స్టేషన్ నుండి ఒక కిలోమిటర్ దూరం లో ఉంది. ఒక వైపు విస్తరించిన పొడవైన తాటి చెట్లతో, ఒక వైపు దట్టంగా విస్తరించిన ఇసుకతో ఈ అరేబియన్ సముద్రం సందర్శకులకి కనువిందు చేస్తుంది.

కుటుంబ సమేతంగా లేదా బంధు మిత్రసమేతంగా విచ్చేసిన సందర్శకుల కి, సూర్యాస్తమయం కాంతికి మెరిసే ఈ నీళ్ళ అందాలు మరపురాని సాయంత్రం అనుభవాన్ని కలిగిస్తాయి. ఈ బీచ్ కి దగ్గరలో ఉన్న మరో రెండు ప్రధాన ఆకర్షణలని సందర్శించడం మరచిపోకండి. అద్భుతమైన సముద్రపు అందాలని దగ్గరగా చూడడానికి సీ వ్యూ పార్క్ నుండి బోట్ రైడ్ కి పర్యాటకులు వెళ్ళవచ్చు.
అలాగే, బర్డ్స్ ఐ వ్యూ కోసం సాధారణ రుసుముతో అలెప్పి లో ని లైట్ హౌస్ ని సందర్శించవచ్చు. ఈ బిజీ రేవు పట్టణంలో ఉన్న ప్రధాన ఆకర్షణలివి. 

అద్భుతమైన బ్యాక్ వాటర్స్ సౌందర్యాన్ని, ఆశ్చర్యచకితుల్ని చేసే ప్రకృతి యొక్క వైభవాన్ని పర్యాటకులు మనఃస్పూర్తిగా అభినందిస్తారు. బీచ్ లు, సరస్సులు మరియు ఎన్నో గొప్ప ప్రశంసలు అందుకున్న హౌస్ బోటు లు పర్యాటకులని విశేషంగా అలరిస్తాయి.

ఆకర్షించే అలెప్పి బోటు రేస్

అలెప్పి లో ప్రతి సంవత్సరం నిర్వహించబడే నెహ్రు ట్రోఫీ బోట్ రేస్ కి వివిధ ప్రాంతాలలో ఉన్న ఎన్నో బోటు క్లబ్స్ నుండిపాల్గొనడానికి ఉత్సుకత చూపిస్తారు. జవహర్ లాల్ నెహ్రు గారు ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించినప్పుడు గెలుపొందిన జట్టుకి రోలింగ్ ట్రోఫీ ని బహుకరించే పద్దతిని ప్రారంభించారని అంటారు. బోటు ప్రయాణం లో ని అమితమైన ఆనందాన్ని పొందిన నెహ్రు గారు, వారి కృషిని గుర్తించేందుకు ఈ పోటిలని ప్రారంభించారు. మొదటగా నిలిచిన జట్టుయొక్క శక్తి యుక్తులని ప్రోత్సహిస్తూ ఈ ట్రోఫీ ని అందచేస్తారు. ఈ పోటీలు ప్రారంభమై అరవై సంవత్సరాలు కావస్తున్నా ఇప్పటికీ అదే ఉత్సాహం కొనసాగుతోంది. ప్రశాంత మైన నీళ్ళని ఉత్తేజపరిచి, ఆనందోత్సాహాలతో నగరాన్ని చుట్టుముట్టే ఈ పోటీలు ప్రతి సంవత్సరం ఆగష్టు నెలలో రెండో శనివారం జరుగుతాయి. జూన్ జూలై ల లో నమోదయ్యే భారీ వర్ష పాతాలు ముగియడం వల్ల ఈ సమయం కేరళ ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమం.

పరిపూర్ణమైన ఆధ్యాత్మిక అనుభవం

ఈ ప్రాంతం లో కి అడుగిడడం ద్వారా ప్రకృతి యొక్క అందాలని ఆస్వాదించేందుకు, లౌకిక అలౌకిక అనుభవాలని సొంతం చేసుకునేందుకు ఆహ్వానం అందుకున్నట్టు చెప్పుకోవచ్చు. దేవుని సందర్సన ద్వారా ఆధ్యాత్మిక అనుభవాల ని విస్తరింపచేసే ఆలోచన కలిగిన పర్యాటకులకు ఈ ప్రాంతం నిరుత్సాహపరచదు. అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ టెంపుల్, ముల్లక్కల్ రాజేశ్వరి టెంపుల్, చేట్టికులంగర భగవతి టెంపుల్, మన్నరసల శ్రీ నాగరాజా టెంపుల్ మరియు ఎదతు చర్చ్, సెయింట్ ఆండ్రూస్ చర్చ్, సెయింట్ సెబాస్టియన్స్ చర్చ్, చంపకులం చర్చ్ వంటి ప్రాచుర్యం పొందిన వివిధ ఆధ్యాత్మిక కేంద్రాలు ఈ ప్రాంతంలో ఉన్నాయి. దక్షిణ భారత దేశంలో క్రైస్తవమత విస్తరణ కై సెయింట్ థామస్ సందర్శించిన ప్రదేశాలలో అలెప్పి ఒకటి. బౌద్దమతం యొక్క రాకతో మిగిలిన వాటిని సంరక్షించే కేరళ ప్రయత్నాన్ని మెచ్చుకొనక ఆగలేము. బుద్దుడి కాలం నుండే ఈ మతం కేరళలో తన ప్రభావాన్ని వ్యాప్తి చేయడం ప్రారంభించింది. ఈ మతం యొక్క గత వైభావాలకి సంబంధించిన వి ఏమీ కనుపడక పోయినా అలెప్పి నగరంలో జాగ్రత్తగా సంరక్షింపబడుతున్న బుద్ధుడి విగ్రహం( కరుమది కుట్టాన్) నుండి కొంత మేరకు సంగ్రహావలోకనం చేసుకోవచ్చు.

అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ టెంపుల్
క్రీ.శ.790 లో చెంబకస్సేర్రి పూరడం తిరునల్ దేవనరయనన్ తంపురాన్ చేత నిర్మించబడిన అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ మందిరం ప్రాచీన సంస్కృతికి చిహ్నం. ఇక్కడ కొలువుండే దేవుడు పార్థసారధి. సాంప్రదాయ యోధుడి రూపంలో కొలువుండే పార్ధసారధుడు ఒక చేతిలో శంఖం, ఒక చేతిలో కొరడాతో భక్తులకి దర్సనమిస్తాడు. శంఖం, విష్ణుమూర్తి అన్ని ప్రధాన అవతారలో తరచుగా కనపడుతుంది.   కృష్ణా టెంపుల్ లో ఉన్న ప్రత్యేకత కోరడాని ఆయుధంగా కలిగి ఉన్న దేవుడు. గురువాయురప్పన్ కి ఈ గుడికి పురాణ సంబంధమైన అనుసంధానం ఉంది. ఈ గుడిని ప్రతి రోజు క్రమం తప్పకుండా గురువాయురప్పన్ సందర్శిస్తాడని నమ్మకం. పాలతో ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన నైవేద్యాన్ని స్వామి స్వీకరించడానికి ప్రతి రోజు విచ్చేస్తారని నమ్మకం.   స్వామి వారిని ప్రతిష్టించిన సందర్భాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ ప్రతి సంవత్సరం అమ్బలపుజ్హ గుడిలో పండుగని జరుపుకుంటారు. ఆరట్టు అనే మరొక ప్రధానమైన పండుగని కూడా ప్రతి సంవత్సరం ఇక్కడ జరుపుకుంటారు.

కనువిందు చేసే రంగులమయం ఇక్కడి ప్రకృతి సౌందర్యం అల్లెప్పి లో పతిరమన్నాల్ తప్పక సందర్శించవలసిన ప్రాంతం. బ్రోచర్ ల లో కూడా ఈ ద్వీపం గురించి వర్ణించలేనంత అందం ఈ ప్రాంతం సొంతం. విభిన్న జాతుల అరుదైన వలస పక్షులకి స్థావరం పతిరమన్నాల్. కేరళలో ని మిగతా ప్రాంత సందర్శన ల ని మించిన అనుభూతి ఈ పతిరమన్నాల్ పర్యటన అందిస్తుంది.

పతిరమన్నాల్
 పతిరమన్నాల్ ని ఒక కలల లోకంగా పరిగణించవచ్చు. అద్భుతమైన సౌందర్యాన్ని సొంతం చేసుకున్న ఈ చిన్న ద్వీపానికి బోటు ద్వారా మాత్రమే చేరగలుగుతాము. రోజు వారి హడావిడి పట్టణ జీవితం నుండి కొంత విరామం తీసుకుని తిరిగి ఉత్తేజాన్ని పొందాలనుకునే వారు ఈ పతిరమన్నాల్ ప్రాంతాన్ని సందర్శించవలసిందే.   ఈ ప్రాంతం ఉన్న ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదించే గుణాన్ని మరింత పెంపొందిస్తుంది. అంతే కాదు,సూర్యోదయం సూర్యాస్తమయం ఇక్కడ నుండి వీక్షించడం ద్వారా అమితమైన ఆశ్చర్యానుభుతులని పొందుతారు. బ్యాక్ వాటర్స్ ప్రయాణం నుండి మధ్య దారిలో ఈ ద్వీపం ఉంటుంది. పట్టాణ ప్రాంతం లో ని ధ్వనులు మరియు హడావిడి వాతావరణం నుండి విరామం పొందడానికి విచ్చేసిన పర్యాటకులకి ఈ వెంబనద్ సరస్సు, పరిసరాల్లో అందమైన పచ్చటి ప్రకృతి ఏంతో ఆహ్లాదాన్ని కలిగిస్తాయి. వందలాది స్థానిక మరియు అరుదైన వలస పక్షులకి ఈ ప్రాంతం స్థావరం. పక్షుల కువకువలు ప్రతి రోజు ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు మిమ్మల్ని పలకరిస్తూ అంతర్గత శాంతి కి తోడ్పడుతాయి.   సాహసాలని ఇష్టపడే పర్యాటకులకి పక్షులని తిలకించడం మరింత గొప్పగా మరే అనుభూతి. ఈ ద్వీపం అలెప్పి నుండి 13 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉంది. పడవల ద్వారా అరగంటలో ఈ ప్రాంతాన్ని చేరుకోవచ్చు. 

వెంబనాడ్ సరస్సుపైన ఉన్న మనితప్పుర ద్వీపం నుండి కనిపించే అలెప్పి లో ని అద్బుతమైన ప్రకృతి దృశ్యాలు పర్యాటకులని అమితంగా ఆకర్షిస్తాయి. ఆశ్చర్యానుభుతులలో చిక్కుకుపోయి ‘రైస్ బౌల్ అఫ్ కేరళ’ ని సందర్శించడం పర్యాటకులు మర్చిపోకూడదు. ఈ గ్రామీణ ప్రాంతం లో ఉండే ఆకుపచ్చని పంట పొలాలు, విస్తారం గా పండే వరి పొలాలు వంటివి సందర్శించడం ద్వారా దేవుని యొక్క స్వంత ప్రదేశం అనబడే ఈ కేరళ ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదించండి.  

అలెప్పి ని ఎప్పుడు సందర్సించాలి? నవెంబర్ నుండి ఫిబ్రవరి వరకు అలెప్పి ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమ సమయం. అలెప్పి కి రైలు, బస్సు లేదా వాయు మార్గం ద్వారా చేరే సదుపాయం కలదు. ఈ నగరంలో విమానాశ్రయం లేనందువల్ల సమీపంలో ఉన్న కొచ్చి విమానాశ్రయాన్ని ఆశ్రయించవలసి వస్తుంది. దేశంలో ని ఎన్నో ప్రధాన నగరాల నుండి ఈ ప్రాంతానికి రైళ్ళు, బస్సులు అందుబాటులో కలవు. ఈ ప్రాంతానికి తగిలే జాతీయ రహదారి ద్వారా రాష్ట్రం లో ని వివిధ నగరాలకి రాకపోకలు సులువుగా జరుగుతాయి.

ఇతిహాసాలు, పురాణాలూ, కథలు
రాజులు రాణుల కాలానికి సంబంధించిన చారిత్రక ఇతిహాసాలు, అందమైన కథలు తెలుసుకోవాలనే ఉత్సుకత కలిగిన పర్యాటకులు ఖచ్చితంగా పాండవన్ రాక్ మరియు కృష్ణాపురం పాలస్ ని సందర్శించి తీరవలసిందే. ‘పాండవులు ‘ నుండి పాండవన్ రాక్ అనే పేరు వచ్చింది. రాజ్యం నుండి పాండవులు బహిష్కరింపబడిన తర్వాత పాండవులు ఒక గుహలో ఆశ్రయం పొందారని నమ్మకం. ఈ విషయాల పై ఆసక్తి కలిగిన వారు తప్పక సందర్శించవలసిన ప్రాంతం ఇది. పురాణ వృత్తాంతాలకి ఈ కృష్ణాపురం పాలస్ ఒక వేదిక. ఈ పాలస్ లో త్రావనోర్ ని పాలించిన అనిజ్హం తిరునల్ మార్తాండ వర్మ నివసించేవారు. 18 వ శతాబ్దంలో నిర్మింపబడిన ఈ పాలస్ ని ఆ తరువాత ఎన్నో సార్లు పునర్నిర్మించారు. ప్రస్తుతం ఈ పాలస్ యొక్క సంరక్షణ కేరళ పురావస్తు శాఖ తీసుకుంది.

About Kerala Houseboat

Kerala backwater and houseboat is as famous as this god’s own country and everyone want to include houseboat while selecting the Kerala tour for them. But do you know about some interesting facts & information about Kerala backwater? Here you go!

When there was no road interconnecting different part of Kerala especially Alleppey, Kumarakom and other places which are surrounded by canals and rivers then the only option of transporting goods and materials from one place to another place is by big wooden boats. These big wooden boats are famously known as Kettuvallams. In Malayalam language Kettu means Knot and Vallam means Boat. These boats were constructed by joining special wooden plackets side by side by coir. These big kettuvallams are manned & driven by two or three people with long bamboo poles who also used to live in the boat when traveling from one place to another place. They used to cook their own foods in the boat and have a place to sleep in the night.

When there were road constructed in the low lying areas and people used to travel by road and these goods and materials is being transported by road then these big boats become idle. At the same time Kerala tourism was also growing and there was plenty of opportunity. By the initiative of Govt and some private parties, these boats were modernized and become houseboats.

But a time come when most of these wooden boats got transformed into Houseboats, need arise to construct boats for houseboats. Due to its huge expenditure for annual maintenance, alternative options like steel boats and fiber boats are become common.

Due to overcrowding of houseboats in Aleppey and Vembanadu Lake, the Govt has put a cap on new constructed houseboats from 01 Jan 2015.

Facilities in Kerala Houseboats.

Facilities provided in the houseboat depend up which category boat you are booking. Basically there are three types of category of the boat available. Dlx (basic category), Premium, Luxury, Ultra luxury etc are the category of the boats. Below are the basic facilities available in a Dlx houseboat.

· AC Bed room with attached bathroom.

· Hot water facility – Most of the dlx houseboat does not provide this facility. If requested, these are being provided in a bucket. But there are few houseboat owners even provide hot water facility in dlx boat also.

· Toiletries – Towel, soap, toilet roll, napkin.

· Front open lobby lobby with sofa, comfortable seating etc.

· Dining table and TV is being provided in the front lobby. But some of the houseboat even provide a separate dining room.

· Top floor – Some of the houseboats have top floor where the view is good. But all the houseboats irrespective of category, does not provide this facility.

· Full board basis. Starting from welcome drink, lunch, evening coffee /tea, snacks, dinner and next day B/F 2 bottles of mineral water etc are provided.

· All houseboats have a fixed menu, which is being prepared according to your choice whether its veg, non veg or jain food.

· In house movie with TV and music system.

· Local fishing road.

· All houseboats have one driver, cook and an assistant for your service.

· Time pass items like chess board, carom board etc are also provided.

· Jacuzi and bath tub – in some of the boats these facilities are also provided.

Above is a luxury houseboat lobby.

What makes Houseboats so attractive?

Unlike hotels, where the guest is staying and taking their taxi for sightseeing, once a guest is checked in houseboat at 12pm, it makes a cruise through the backwaters, canals and rivers. One can experience the greenery on the both side of the canal or river, how the people live, how they use the river and canals in their daily life, fleet of ducks, green paddy fields, and local product selling cannoning boats – all these make a new experience for the guests.

Houseboats become an unavoidable part of Kerala tour packages because this houseboat experience is beyond imagination. This is one of the best places where guests can relax and make sightseeing and learn about Kerala culture.

Houseboat License & Insurance

Houseboat license and periodical inspection is being carried out by officials of Kerala Ports. They inspect the boat every year and issue fitness certificate. To issue fitness certificate, the boat should have obtained a valid certificate from pollution control board, insurance which covers boat, passengers and staff etc.

Classification of houseboats.

Since after the houseboat holidays become most sought after destination among international and domestic guests visiting Kerala, the number of houseboat operated in Kerala backwater increased dramatically. All the houseboats owned and operated in the backwaters are private ltd companies or individual owners. To ensure quality, Govt has implemented some basic criteria so that certain standard of the boats should maintain. During the yr 2000 the Govt has classified the houseboat basically into two classes. Gold star and Silver star (basic category). The proposal could not improve much on the standards as the conditions put forward by the Govt was basic and the new generation boats was much better than what the Govt asked to maintain. Just for example, one of the condition to get Gold Star is “minimum width of the bed room should be 7ft. The new generation houseboat bed room size is minimum 2ft width. At present the classification of the houseboats are not mandatory to get license.

Now days the ownership of respective companies or group make their own classification making Deluxe, Luxury, and Premium etc. In some companies the basic category is Deluxe, then premium and high end is branded as Luxury.

Houseboat Trip Time, Check in and Check out time.

Generally, Houseboat check in time is 12 P.M and check out is next day 09:00 Hrs. Some agencies allow check out at 09:30 Hrs. The check in and check out time is strictly maintained due to every day booking of boats. Since most of the booking of houseboats is exclusive private boats, the boat is supposed to be ready for check in at 12 P.M for the guests. In case of delayed checkout of previous guests, further check in will be delayed, and this may lead to complaints. Therefore, late check out from houseboat will not be allowed by respective agencies.

Houseboat cruise time is from 12:00 Hrs to 17:30 Hrs with 1 hr lunch break. The boat will be hankered or stationary from 17:30 Hrs till next day 07:30 Hrs. Next day it starts at 07:30 Hrs and stop at 09:00 Hrs. There may be 30 minutes plus and minus depend upon different houseboat agencies.

above is a luxury houseboat bedroom

Why the Houseboat stop at 17:30 Hrs?

There are many people living on the banks of Vembanadu Lake, Alleppey canals and backwaters who depend on fishing for their livelihood. These fishermen are allowed to spread their fishing nets around the time of sunset and remove the same from the water by next day early morning. In case if the houseboat is operated, the fishing nets will be damaged which make huge loss for the poor fisherman community. There are instances where the fisherman asks for compensation which goes upto Rs 20000. Since the houseboat owners are not ready to give the compensation, Govt had imposed strict regulation for operational timing of houseboats.

Why ac not working during day time?

The houseboat is built in such a way that the guests should enjoy the stay and enjoy the natural beauty of the backwaters of Kerala. As mentioned earlier, the houseboat has a lobby in front of the boat which is having relaxing chairs, sun deck and a dining table. When the houseboat makes a cruise from 12:00 Hrs to 17:30 Hrs, this is the only time the guest can enjoy & feel the natural beauty of Kerala backwaters. When it stops at 17:30 Hrs or 18:00 Hrs, the guest does not have more options except to use the bed room, watch a movie etc. Since most of the time the guest is sitting in the lobby and watching the scenic beauty of Kerala backwaters, AC is being provided in the bed room after the dinner. This is the procedure adopts by all the boats. There are few exceptions on this which is given below.

Since there are more requirements for good boats and facility by the guests, some of the agencies started constructing modern houseboats which have partial or full glass cover in the lobby. This partial or full glass cover in the lobby can provide full time air conditioning. These kind of boats will also protect from insects and mosquito after the sun set. Some of the agencies are also branding their boats are premium and giving full time ac in the bed room. But guests who are looking for a full time ac houseboat should ensure that the boat is fully glass covered. It is not worth to take a boat which is charging money for full time ac and ac is being provided in the bed room.

What is the Food Available in Houseboat?

The best part of houseboat experience is authentic Kerala food specially prepared for the guest in houseboat itself. Except few professional houseboat operators none of other houseboats provide Chinese and continental menu. Below is the common menu followed by all the houseboats in Aleppey.

Welcome Drink – Tender coconut or lemon juice or fruit juice.

Lunch – Veg – Sambar, Aviyal, Thoran, veg fry, salad, curd, pickle, pappad etc

Non veg – Karimeen Fish Fry 1 each piece

Evening – Coffee / Tea and snacks. Mainly banana fry as snack.

Dinner – Chicken Curry, white rice, Chapati, Cauliflower Manchurian.

Veg – Dal Fry and mix veg kurma or Paneer with mutter or Alu.

B/F – Dosa or Iddly with Chutney and sambar with coffee or tea.

Though this is a common menu followed by the houseboat operators, you can always request for some changes or add extra food with additional costs. Just for example – Keralite use boiled rice and coconut oil which may not suitable for those from outside Kerala. In this case you can request them to use sunflower oil and basmati rice instead of big boiled rice. When a Luxury houseboat is booked especially from big operators like Spice Route, Blue Jelly, Lakes and Lagoon, Lake View houseboat, they have a different menu followed. You can always ask for a menu list before confirming the booking.

Kerala Sadya Kerala Sadya is a grand lunch or dinner served on special occasions like Hindu marriage, Onam etc. This is being served in banana leaf and its pure veg. On special requests this Kerala sadya is available in Houseboat with extra costs.

Above is a washroom in a luxury houseboat

What is a Private Houseboat and Sharing Houseboat?

Most of the guests book a houseboat for themselves ie a private boat for their stay and backwater trip. Since houseboat stay is very expensive compare to hotel stay and the fact that availability is much less than requirement, some of the houseboat operators who have more than 3 or 4 rooms in a single boat start giving on sharing with other guests. That means, if a 4 or 5 bed room houseboat is given as sharing basis, each couple will get separate rooms with attached bathroom in one houseboat. They can share common lobby, dining area, top floor, sun deck etc, this is called a sharing houseboat.

There is considerable reduction in prices of sharing houseboat than private houseboat. For example a private single houseboat is Rs 7000 or Rs 8000 where as you will get a sharing boat for Rs 3500 onwards. Though there is considerable price saving in case of sharing houseboats, it creates more problems than comfort.

Main problems about sharing boats are below :

1. Most of the sharing houseboats have more than 3 rooms in one boat. That means, three or four different couple, who does not know each other, is going to stay in one boat.
2. Lobby in the houseboat is the main area where guests used to sit and have relaxing sightseeing. Most of the houseboats dining table is also placed in the lobby. In this case, one lobby and dining table is being shared by unknown three different couples. Naturally there will be a problem since three unknown couples sharing a common dining table.
3. Proper check in is a problem. Suppose one couple is staying in Alleppey and he is ready for check in at 12 P.M, but other one couple is coming from Kovalam and reaching at 13:00 Hrs only. In this case the boat start at 12 P.M, cruise for 40 mins and then come back to jetty to receive the guest at 13:00 Hrs. In case the third couple is coming from Munnar and he got delayed and reaching only at 15:00 Hrs, then either the boat need to wait till 15:00 Hrs or make some sightseeing and come back to jetty to receive other couple. The ultimate result is loss of sightseeing and visiting good places for which you are paying the money.
4. If someone wants to have an early check out, the boat needs to be placed where road access is there. Normally a boat start moving and having sightseeing in different canals and stay overnight in a village area and come back to main land for check out.
5. Security problems. Since these different couples joining together for an overnight stay, in case of any theft or any other problem faced by the guests, the boat staff may not be able to interfere.
6. Always veg food will be a problem. Pl note, out of 3 couples, in case two is jain or pure veg and other couple is non veg, everything is cooked in the same small kitchen. Who knows that utensils are being used to cook veg and non veg simultaneously?

How to identify a sharing houseboat booking? In case if you are choosing a travel agent to book the houseboat, it may clearly mentioned that you need a private houseboat and not sharing. But if you book with an online travel portal, it is very difficult to identify whether it’s private or sharing.

Our recommendation – Your vacation is planned many days and weeks ahead and looks for a comfortable, memorable and enjoyable trip. Do not spoil your enjoyment or vacation against a few thousand rupees. It is highly recommended to go for a private boat or stay in a resort, rather than book a sharing houseboat against a small saving.

Above is a top floor in a Luxury Houseboat. See the view.

How to choose the family pack for the houseboat? When a travel with his family – like husband, wife and 2 grown up children, expenditure for single bed room house boat will increase many fold. Secondly putting two extra bed in one room houseboat is difficult due to space problems. See below details

· Average price of 1 bed room houseboat during season will cost approx Rs 8000. An extra bed cost Rs 1000.

· In the above case, 1 room and 2 extra beds – the total cost will go up by Rs 10000. But you can get a 2 bed room houseboat at a starting price of Rs 11000.

What you need to bring while staying in houseboat.

Below are the few items you can bring during your trip in houseboat.

1. Your favorite music, songs or movie in a pen drive. Most of the houseboats have DVD player or TV which compatible with pen drive.

2. Mosquito repellent – most of the deluxe boats is front open and prone to mosquitoes and insects.

3. Bring sufficient quantity of bear. Purchasing this through the boat staff is more expensive.

4. In case you want have liquor on board, bring your own brand. First of every month in Kerala is a dry day so; ensure you have your stuff with you.

5. Fewer luggages. Try not to carry unnecessary baggage in the houseboat for comfort.

6. Baby coat – most of the boat does not have this facility.

Why you need a Good Houseboat?

As we all know, houseboat is not a hotel or resorts and have many limitations while staying in the boat. These are:-

· Limited space availability either in bed room or in the lobby compared to a hotel or resort.

· There is nothing to do after 6pm to 7am, but when you stay in a hotel, you may have enough space to walk around.

· Except in luxury segment, the AC is provided only after the dinner where as you will get a full time ac in a hotel or resort.

Below are the 5 important things as to why you need a good house boat.

· Most of the tourist visiting Kerala would like to go for maximum available sightseeing places in each destination they stay. That means, most of the tourist use hotel to stay overnight except in few cases where they want to relax without any sightseeing trips. But in case of houseboat, you are staying almost 22hrs in the houseboat and the boat takes you for all the sightseeing.

· Mosquitoes and insects are common in all these backwaters. A glass covered or at least partially covered boat is required, which is not available in deluxe segment.

· Except for hand full of professional houseboat operators, all other boats lack quality in deluxe houseboats segment whether in bed sheets/towels, toilet cleaning etc.

· Except for a hand full of professional houseboat operators, not a single houseboat whether in Deluxe or Premium segment give duet with duet cover in the bed room. All they provide either a woolen shawl or a woolen shawl with a bed sheet under the woolen shawl. This will be the dirtiest item in a boat as its being used by many guests. But if you book a professional houseboat, you will get all these in place without any request.

What are the Houseboat Tour Packages Available?

Generally houseboat is being hired by guest for their private use and to experience the beautiful backwaters of Kerala. A tourist can choose either of the tour packages available in houseboat.

1. Overnight stay in Houseboat. Check in at 12pm and check out next day at 0900hrs with sightseeing including full board is the first option available. A minimum of 1 night and maximum number of nights as per the tourist wishes is the best overnight stay package in Houseboat.

2. Day Trip in Houseboat. Few hrs day tour or day trip in houseboat is the another package available with lunch and refreshment included or excluded. This is for those looking for a houseboat experience with little backwater sightseeing. In this package one can choose minimum 3hrs and maximum 6 – 7hrs backwater trip with lunch and refreshments included.

Should I go for a Day Trip or Night Stay in Houseboat?

We need to understand the Day trip and Night stay in a boat, before comparing the prices, value for money etc. Having decided to experience Aleppey backwaters in Houseboat, now its time to decide whether a few hrs day trip or an overnight stay is worth.

Overnight or 22hrs package. Normal Check in for an overnight houseboat trip is at 12pm or 1130am. It used to stop for an hour lunch and then finally halting at 1730hrs or 1800hrs (depend on the operator). In this case the houseboat has a trip of 4.5hrs during the day. Next day all the houseboats give minimum an hour ride, making a total of 5.5hrs or 6hrs trip. The added advantage is the dinner included in the trip. Usually a single couple private houseboat will get at Rs 7500, 2 room houseboat at Rs 6000 per couple.

Day trip of 6hrs trip. Usually a 6hr houseboat trip with Lunch and evening refreshments, couple private boat will get at Rs 8000 for 2 adults, in case of 4 adults, it will cost 5000 per couple(during the season). When compare the above, Day trip is always expensive as one need to pay extra money to hotel also to stay for an overnight in Aleppey.

Cheapest Houseboat in Kerala

There is no such houseboat called cheapest houseboats in Kerala. To operate a houseboat it needs huge expense like diesel, petrol for generator, salary and allowance for three staff on board, food for the staff & guest etc. A houseboat needs an annual maintenance of minimum 1.5 lakhs depend on the size of the boat. Therefore, if any tour agency offering a cheapest houseboat, or claim to have “best rate”, the guest should know that he will be compromising on the below.

1. Cruise by houseboat. The boat operators used to drive the boat very slowly to reduce the diesel consumption. It does really affect the cruise route and sightseeing.

2. It stops for more than 2hrs in the pretext of lunch break.

3. No filtered water is being provided in the boat. Except cooking, water for all other purpose is being used from the lake or canal itself.

4. It stops some unauthorized place to take power for the boat.

5. Qualities of bed sheets, pillow, maintenance of boat etc are all compromised.

6. No quilt with bed covers in bed room. Just one blanket is being provided for repeated guests.

7. No toiletries provided in the washroom.

8. Just one towel is provided for a couple.

Its always better to book a houseboat with a local operator or a travel agency with a high rating of Trip Advisor to get a good service and a good boat.

దక్షిణ భారత దేశంలోని గుంటూరు జిల్లాలో  కృష్ణా నది ఒడ్డున కల ఒక చిన్న  పట్టణం అమరావతి. ఇక్కడ కల అమరేశ్వర టెంపుల్ కారణం గా ఈ ప్రదేశం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా పేరు పొందింది. అంతేకాక, ఇక్కడ నిర్మించబడిన అతి పెద్ద బౌద్ధారామాల కారణంగా కూడా ప్రసిద్ధి కెక్కింది. ఈ బౌద్ధ స్తూపాలని మౌర్య సామ్రాజ్య స్థాపనకు ముందే నిర్మించారని విశ్వసిస్తారు. దీనిని అప్పట్లో ధాన్య కటకం లేదా ధరణికోట అని పిలిచేవారు. ఆంద్ర పాలకులలో మొదటి వారైన సాతవహనలుకు సుమారు క్రి. పూ. 2 వ శతాబ్దం నుండి 3వ శతాబ్దం వరకు వారి సామ్రాజ్యానికి రాజధానిగా వుండేది.   గౌతమ బుద్ధుడు తన కాలచక్ర ప్రక్రియను అమరావాతి లోనే బోధించాడు. దీనికి చారిత్రిక ఆధారాలు వజ్రాయన గ్రంధం లో పొందుపరచబడి వున్నాయి. ఈ కారణంగా అమరావతి పట్టణం క్రి. పూ సుమారు 500 సంవత్సరాల ముందు కూడా కలదని తెలుస్తోంది. నేడు ఈ పట్టణం, అమరావతి స్తూపం , పురావస్తు మ్యూజియం వంటి ఆకర్షణల కారణంగా ఒక చక్కని పర్యాటక ప్రదేశంగా ప్రసిద్ధికెక్కింది.  

అమరావతి స్తూప లేదా మహాచైత్య

అమరావతి స్తూపం లేదా మహా చైత్య, అమరావతిలో ఒక గొప్ప ఆకర్షణ. ఈ స్తూపాన్నిబౌద్ధ మతాన్ని అనుసరించిన చక్రవర్తి అశోకుడి కాలం లో నిర్మించారు. తర్వాత చివరికి అశోకుడు బౌద్ధ మతాన్ని స్వీకరించి ఆ మత వ్యాప్తికి పాటు పట్టాడు. క్రి. పూ. 200 సంవత్సరాల నాటికే స్తూపం నిర్మాణం పూర్తి అయింది. ఈ స్తూపం , దానిపై చెక్కడాలు బుద్ధుడి జీవిత కధను మరియు అతని బోధనలను తెలియ చేస్తుంది. అమరావతి శాతవాహన రాజుల రాజధాని అయినపుడు, ఈ స్తూపాన్ని మరింత బుద్ధుడి జీవిత విశేషాలతో ని ఇతర చిత్రాలతో అలంకరించారు. అయితే, తదుపరి కాలం లో బౌద్ధ మతం ప్రభావం కోల్పోయినందున ఆ స్తూపం మట్టిలో కప్పబడి వుంది, సుమారు క్రి. పూ. 1796 సంవత్సరంలో ఆ ప్రదేశాన్ని సందర్శించిన కల్నల్ కోలిన్ మెకంజీ చే కనుగొనబడింది. ఒకసారి తవ్వకాలు మొదలైన తర్వాత స్తూపమే కాక దానికి సంబంధించిన అనేక శిల్పాలు కూడా బయట పడ్డాయి. నేడు ఆ స్తూపమే దక్షిణ ఇండియా లో కనుగొనబడిన అశోక పిల్లర్ గా వ్యహరించబడుతోంది.

  ఆర్కియోలాజికాల్ మ్యూజియం

అమరావతి లో కృష్ణా నది కి కుడి వైపున ఆర్కేయోలాజికాల్ మ్యూజియం కలదు. అమరావతి చరిత్ర, దాని సంస్కృతి, ఆనాటి ప్రాంత సాంప్రదాయాలు వంటివి తెలియ జేసే వస్తువులు ఈ మ్యూజియం లో కలవు. అమరావతి లో పుట్టిన కళలకు , మరియు భారతీయ కళలకు చారిత్రక ఆధారాలు ఇస్తోంది. సుమారు 3వ శతాబ్దం లో విలసిల్లిన బౌద్ధ మత శిల్పాలు సైతం ఈ మ్యూజియం లో కలవు.   అమరావతి సాంప్రదాయాలు, పద్మం, పూర్ణ కుంభ వంటివి అమరావతి సాంప్రదాయాని తెలుపుతాయి. ఇవన్నీ ఆ పట్టణ ప్రజల ఆనాటి వైభవోపేత జీవనాన్ని తెలుపుతాయి. అమరావతి పట్టణ చరిత్ర ఆది నుండీ తెలుస్తోంది. అనేక చరిత్ర పుస్తకాలు చది వేకంటే , ఒక్కసారి మ్యూజియం సందర్శిస్తే చాలు, ఎంతో చరిత్ర తెలిసిపోతుంది.

కృష్ణా నది తీరం ఒక విహార ప్రదేశంగా వేలాది పర్యాటకులని ఆకర్షిస్తోంది.   

కృష్ణా నది తీరం ఎంతో ఆహ్లాదకరమైన నది తీరం. అమరావతి పట్టణాన్ని కృష్ణా నది ఒడ్డున నిర్మించారు. కనుక ఈ నది, ఆ పట్టణ వాసులకు ఎంతో ప్రాధాన్యత కలిగినది. మానవ నాగరికతలు అనేకం నదీ తీరాల లోనే విలసిల్లి చరిత్రలు సృష్టించినాయనేది ఒక వాస్తవం.

ఈ పట్టణం క్రీస్తు కు ముందే కలదు. కనుక ఈ పట్టణ ప్రజల జీవనంలో కృష్ణా నది శతాబ్దాల పాటు ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. ఎంత కాలం గడిచినప్పటికీ ఈ నది విలువలని తగ్గించలేము. అది ఇంకా అమరావతి పట్టణానికి ఒక గొప్ప విలువైన ఆస్తి గా వుంది, వేలాది పర్యాటకులని సంవత్సరం లోని అన్ని కాలాల లోను ఆకర్షిస్తోంది.

ఈ పట్టణానికి రోడ్డు, రైలు, లేదా బోటు ల లో తేలికగా చేరవచ్చు. దీనికి సమీప ఎయిర్ పోర్ట్ విజయవాడ లో కలదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ బస్సు లు రాష్ట్రం లోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి అమరావతి కి నడుస్తాయి. ఈ ప్రదేశం సంవత్సరం పొడవునా ఉష్ణమండల వాతావరణం కలిగి, వేసవులు అధిక వేడి, పొడి గాని, చలి కాలాలు చలి గాను వుంటాయి. ఎన్నో ఆకర్షణలు కల ఈ ప్రదేశం, చారిత్రకులనే గాక పర్యాటకులని కూడా ఆకర్షిస్తోంది.

1. The only city that was planned end to end.
2. Negligible water flooding due to levelling throughout.
3. One of the greenest cities.
4. Great medical facilities.
5. Clean and wide roads that add to the infrastructure of the city.
6. Not very expensive to live in!

It’s a cycler’s city , which is very connected to the national highways which makes interstate travel more convenient. Also the fresh air engulfs the city as it enters through the hills.

ఈశాన్య భారతదేశంలో శివాలిక్ పర్వత పాద ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉన్న ఈ చండీగఢ్ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం పంజాబ్ మరియు హర్యానా అనే రెండు భారతీయ నగరాలకు రాజధానిగా ఉన్నది. చండీగఢ్ కు ఆ పేరు హిందూ మతం దేవత అయిన చండికి అంకితం చేయబడిన ఒక పురాతన ఆలయం నుండి వచ్చింది. చండీగఢ్ నగరం రూపకల్పన మరియు నిర్మాణం భారతదేశం యొక్క మొదటి ప్రణాళికాబద్ధ నగరం అని ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు పొందింది.   భారతదేశం యొక్క విభజన తర్వాత నూతన రాజధాని అవసరమైతే లాహోర్ స్థానంలో అప్పుడు పంజాబ్ ను తీసుకొనెను. స్వతంత్ర భారతదేశం యొక్క మొదటి ప్రధాన మంత్రి అయిన జవహర్ లాల్ నెహ్రూ ఒక కొత్త మరియు ప్రణాళిక నగరం నిర్మించేందుకు నిర్ణయించుకున్నారు. ఒక ఫ్రెంచ్ ఆర్కిటెక్ట్ అయిన లీ కార్బూసియర్ పట్టణ ప్రణాళికతో 1950 వ సమయంలో చండీగఢ్ నగరం రూపొందించబడింది. నవంబర్ 1 1966 వ సంవత్సరం ఈ ప్రణాళిక నగరం ఒక కేంద్రపాలిత ప్రాంతం మరియు పంజాబ్ మరియు హర్యానా రాజధానిగా ప్రకటించారు.  

చండీగఢ్ లో మరియు చుట్టూ పర్యాటక స్థలాలు

లే కోర్బూసియర్ ‘ఓపెన్ హ్యాండ్’ తో అతి పెద్ద సృష్టి చేసిన కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ నగరం లోపల ఉంది. హౌసింగ్ మూడు సంస్థలు ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ మరియు నగరం చిహ్నంగా ఉన్నది. కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ చండీగఢ్ సందర్శించే పర్యాటకులకు ఒక ప్రధాన ఆకర్షణగా ఉంది. 

కాపిటల్ కాంప్లెక్స్

చండీగఢ్ లో సెక్టార్ 1 లో నిర్మించిన కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ భవనం పంజాబ్ మరియు హర్యానా ప్రభుత్వాలు రెండింటి యొక్క స్థానంగా ఉన్నది. లీ కార్బూసియర్ ఉపయోగించిన నిర్మాణ మహత్వముతో ఈ అద్భుతమైన భవనం చండీగఢ్ యొక్క ప్రణాళిక నగరం యొక్క పరిపూర్ణ ప్రతిబింబం అని భావిస్తారు. ఈ సముదాయము లోపల పరిపాలన వ్యవస్థ యొక్క మూడు సంస్థల ఏర్పాటు చేసిన మూడు కట్టడాలు సెక్రటేరియట్,శాసనసభ మరియు హై కోర్ట్ ఉన్నాయి.

మూడు గంభీరమైన నిర్మాణాలు సూచించడం ద్వారా కీర్తి ప్రతిష్టలు ఉన్నాయి. అయితే పర్యాటకులు ‘ఓపెన్ హ్యాండ్’ నుండి దూరం నుండి వాటిని సాక్ష్యాలుగా చూడవచ్చు. అధికారిక చిహ్నం చండీగఢ్ కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ నడిబొడ్డున ఉంది. ప్రాంగణంలో ఒక సమీప వీక్షణ కోసం పర్యాటకులు సెక్టార్ 9 లేదా సెక్టార్ 17 ప్లాజా వద్ద పర్యాటక స్వీకారం సెంటర్ వద్ద పర్యాటక బ్యూరో నుండి అనుమతి తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది.

రాక్ గార్డెన్

చండీగఢ్ పర్యాటణకు ఒక ఊపును తీసుకువచ్చే మరొక ప్రసిద్ధ ప్రదేశం రాక్ గార్డెన్. ఇది  సంస్కృతి మరియు కళ యొక్క నివాసంగా ఉండి అంతర్జాతీయంగా మెప్పు పొందినది.  సుఖన లేక్ మరియు కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ మధ్య సెక్టార్ 1 లో కొలువై ఉన్న రాక్ గార్డెన్ నగరంలోని అత్యంత ప్రజాదరణ ఆకర్షణగా చెప్పవచ్చు. దీనిని 40 సంవత్సరాల క్రితం నెక్  చంద్ రూపొందించారు.  ఇక్కడ తోటలో పారిశ్రామిక మరియు పట్టణ వ్యర్ధాల ఉపయోగించి చేసిన అనేక కళా వస్తువులు ఉన్నాయి. రాక్ గార్డెన్ లోపల 14 అధ్బుతమైన గదులు,జలపాతం,కొలనులు మరియు ఊహించని మెలితిరిగిన మార్గాలు,భావం వ్యక్తీకరించు ఆవిష్కరణలు మరియు ఊహ ప్రపంచం ఉంటాయి.

40 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉన్న ఈ రాక్ గార్డెన్ లో విరిగిన గాజులు,పింగాణి సామాను,తీగలు, పార్సెలీన్,ఆటో భాగాలు మరియు ట్యూబ్ వంటి ఇంటి వ్యర్థాల నుంచి తయారు చేసిన శిల్పాలు ప్రదర్శనలో ఉంటాయి. బిల్డింగ్ వ్యర్ధాలు,ఫోర్కులు,మట్టి,పాలరాయి మరియు టెర్రకోట కుండలతో తయారు చేసిన భవనాలు,మానవ మరియు జంతువుల వివిధ రూపాలు తోట లోపల ప్రదర్శించబడతాయి. ప్రతిరోజూ ఈ అద్భుతమైన తోట ఉదయం 9 గంటల నుండి తెరిచి ఉంటుంది.

రోజ్ గార్డెన్
 చండీగఢ్ లో రోజ్ గార్డెన్ 1967 వ సంవత్సరంలో మొదలైనది. అంతేకాక ఆసియా ఖండంలో అతి పెద్ద తోట అని ప్రశంసలు పొందినది. జాకీర్ హుస్సేన్ రోజ్ గార్డెన్ గా సూచిస్తారు. ఈ 17 ఎకరాల తోట 1600 రకాల గులాబీలు, 17,000 వివిధ రకాల ఉత్పత్తి చేసే మొక్కలతో నిండిపోయినది. ఈ అందమైన తోటలో గులాబీలు మాత్రమే కాకుండా బహేరా,కర్పూరం, బెల్, హారర్ మరియు పసుపు గుల్మొహర్ వంటి ఔషధ విలువలు కలిగిన అనేక మొక్కలు ఉన్నాయి.   బాగా సంరక్షించిన ఈ రోజ్ గార్డెన్  ప్రతి సంవత్సరం రోజ్ ఫెస్టివల్ కు ఆతిధ్యం ఇస్తుంది. ఈ ఈవెంట్ సమయంలో జరిగే సాంస్కృతిక ఉత్సవాలు మరియు పోటీలు నగరంను సందర్శించే స్థానికులను మరియు పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తాయి. రోజ్ గార్డెన్ యొక్క ఆకర్షించే దృశ్యాలు అద్భుతంగానూ,మనోహరంగానూ ఉంటాయి. రాక్ గార్డెన్ సుఖన సరస్సు సమీపంలో ఉంది. ఇక్కడకు ప్రతి రోజు కనీసం 5,000 సందర్శకులు వస్తూ ఉంటారు.

సుఖన సరస్సు

ఇంకా నగరంలో అంతర్జాతీయ డాల్స్ మ్యూజియం మరియు ప్రభుత్వ మ్యూజియం అండ్ ఆర్ట్ గ్యాలరీ వంటి ఆసక్తికరమైన వస్తుప్రదర్శనశాలలకు  స్థావరంగా ఉంది.   చండీగఢ్ ఉత్తరాన ఉన్నఅటవీ ప్రాంతంలో వన్యప్రాణులు పెద్ద సంఖ్యలో ఉంటాయి. కాన్సల్ మరియు నేప్లి అడవులలో గొప్ప వృక్షజాలం మరియు జంతుజాలంనకు  ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా ఉంటాయి. కానీ ఈ ప్రాంతంలో బాగా ప్రసిద్ధి చెందిన ప్రాంతం సుఖన వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం ఉంది. సుఖన లేక్ పరీవాహక ప్రాంతంలో సహజ రిజర్వ్ లో అనేక రకాల క్షీరదాలు,పక్షులు మరియు సరీసృపాలకు స్థావరంగా ఉంది. మరో ఆకర్షణగా చండీగఢ్ సమీపంలో మొహాలి లో చ్చాత్బిర్ జూ ఉంది. రోజ్ గార్డెన్ మరియు గురుద్వారా కూహ్ని సాహిబ్ చండీగఢ్ లో ఇతర పర్యాటక ఆకర్షణలుగా ఉన్నాయి.  

చండీగఢ్ చేరుకోవడం ఎలా చండీగఢ్ ను విమాన, రైలు మరియు రోడ్డు మార్గాల ద్వారా దేశం యొక్క అన్ని ప్రదేశాల నుండి సులభంగా చేరుకోవచ్చు. చండీగఢ్ రైల్వే స్టేషన్ వ్యూహాత్మకంగా సెక్టార్ 17 వద్ద ఉంది. అయితే నగరంలో దేశీయ విమానాశ్రయం నగర కేంద్రానికి 8 km దూరంగా ఉన్నది. బస్సు సేవలు సెక్టార్ 17 మరియు సెక్టార్ 43 లో ఇంటర్ స్టేట్ బస్ టెర్మినల్ నుండి అందుబాటులో ఉన్నాయి.

చండీగఢ్ సందర్శించడానికి ఉత్తమ సమయం చండీగఢ్ పర్యాటణకు ఉత్తమ సమయం మార్చి నుండి సెప్టెంబర్ వరకు ఉన్నది.