మన భూమి ఉపరితలం మీద సగటు ఉష్ణోగ్రత సుమారు 20 డిగ్రీలు. ఒక వేళ మనం విమానం ఎక్కి 10KM ఎత్తున ప్రయాణం చేస్తున్నాం అనుకోండి, అప్పుడు బయట ఉండే ఉష్ణోగ్రత సగటు -57 డిగ్రీలు (బయటకు వెళ్తే చలికి చచ్చిపోతాం). అంతరిక్షంలో ఉష్ణోగ్రత సుమారు –273 డిగ్రీల (బ్రతికే ప్రసక్తి ఉండదు). ఇక్కడ మీరు గమనించినట్టు అయితే మన భూమి ఉపరితలం నుండి పైకి (అంతరిక్షంలోకి) వెళ్తుంటే ఉష్ణోగ్రతలు తగ్గుతున్నాయి. మరి సూర్యుడి కిరణాల వలన వేడి ఎక్కితే భూమి నుండి అంతరిక్షంలోకి వెళుతున్న కొద్దీ ఉష్ణోగ్రతలు పెరగాలి కదా?
అసలు వాస్తవం ఏమిటంటే, మన వాతావరణంలో ఉన్న ముఖ్యమయిన అణువులు అంటే, కార్బన్ డైఆక్సైడ్ (CO2), ఆక్సిజన్(O2), నైట్రోజన్ (N2) మొదలగు వాయువులు సూర్యుని కిరణాలలో ఉన్న శక్తిని నేరుగా గ్రహించలేవు. సూర్యుని కిరణాల వేవ్ లెంగ్త్ (short wave length) తక్కువుగా ఉండడం వలన కార్బన్ డైఆక్సైడ్ (CO2) లాంటి వాయువులు ఆ కిరణాల్లో ఉండే శక్తిని గ్రహించలేవు.
కానీ సూర్యుడి కిరణాలు మన నేలను తాకి వేడి చేస్తాయి. మన నేల వేడెక్కడం వలన లాంగ్ వేవ్ లెంగ్త్ (long wave length) కిరణాలను, అంటే ఇన్ఫ్రారెడ్ (infrared) కిరణాలను మన నేల విడుదల చేస్తుంది. ఈ కిరణాలలో శక్తిని కార్బన్ డైఆక్సైడ్ (CO2) లాంటి వాయువులు సులువుగా గ్రహించి, మన వాతావరణాన్ని వేడిగా ఉంచుతాయి. దీన్నే గ్రీన్ హౌస్ ఎఫెక్ట్ (green house effect) అంటాం. అందుకనే మన భూమి ఉపరితలం మీద గాలి కింద వేడిగా, పైకి వెళ్ళేటప్పుడు చల్లగా ఉంటుంది. ఇంక అంతరిక్షంలో ఈ కిరణాల శక్తిని గ్రహించడానికి వాయువులు ఉండవు గనుక వేడి అసలు ఉండదు. ఇందుకొరకే , భూమి వేడిగా అంతరిక్షం చల్లగా ఉంటుంది.
1980లో పూర్తిగా అమెరికా ప్రయత్నంగా “ఫ్రీడం” అనే పేరు మీద ఈ కట్టడం మొదలైనా వ్యయం తగ్గించుకునేందుకు, అంతర్జాతీయంగా వివిధ అంతరిక్ష ఏజెన్సీల ప్రమేయం కల్పించుకునేందుకు “ఇంటర్నేషనల్ స్పేస్ స్టేషన్” పేరుతో ఈ విశ్వంలోనే అత్యంత ఖరీదైన మానవ కట్టడం (2010 లెక్కల ప్రకారం సుమారు 150 బిలియన్ డాలర్లు పై చిలుకు)కు నాంది పలికింది.
అంతరిక్షం లో ఈ “స్పేస్ స్టేషన్” సెకనుకు ఐదు మైళ్ళ వేగంతో భూమి చుట్టూ తొంభై నిమషాల కు ఒక మారు చొప్పున మొత్తం ఒక రోజులో పదహారు సార్లు ప్రదక్షిన చేస్తుంది. వ్యోమగాములకు, ప్రయోగశాలలోని జంతువులకు కలిపి మొత్తం స్టేషనుకు గానూ రెండే బాత్రూములు ఉన్నాయి. వారు విసర్జించిన మూత్రాన్నే త్రాగునీరుగా శుద్ధి చేసే ప్రక్రియ కూడా ఉంది. (ఆ రకంగానైనా త్రాగునీరు వాడకం తగ్గుతుందని కాబోలు )
అంతరిక్షంలో ఏకబిగిన ఎక్కువ సమయం గడపడం ద్వారా కండరాల మరియూ ఎముకుల ద్రవ్యశక్తి తగ్గి అవి క్షీణించే అవకాశాలు ఉన్నందుకు రోజూ రెండూ గంటల పాటు వ్యోమగాములు వ్యాయామం చేయుటకు అనుగుణంగా ‘జిం’ ని కూడా కల్పించారు. అంతర్జాతీయ స్పేస్ స్టేషన్ మొత్తం ఒక అమెరికన్ ఫుట్బాల్ స్టేడియం విస్తీర్ణం కలిగి ఉంటుంది. దాని సోలార్ పేనల్ల ఒక్కో రెక్క పొడవు ఇంచుమించుగా ఒక ఏ380 విమానపు పొడవు కలిగి ఉంటుంది.
మీరు ఉండే ప్రాంతాన్ని బట్టీ నిర్ధిష్ట సమయాల్లో (ముఖ్యంగా తెల్లవారు ఝాముల్లో, మునిమాపు వేళల్లో) ప్రపంచంలో ఎక్కడ నుండైనా మానవ నేత్రంతో దానిని వీక్షించవచ్చును. మీరుండే ప్రాంతం గుండా ఏ ఏ కాలంలో అది ప్రయాణిస్తుందో దాని గమనాన్ని ఏ ఏ సమయాల్లో చూడవచ్చునొ తెలుపుటకు నాసా సంస్థ ఒక వెబ్సైటును నిర్వహిస్తుంది. http://spotthestation.nasa.gov ద్వారా మీరు వివరాలను తెలుసుకోవచ్చు. ఒకే సారి ఆరు అంతరిక్ష నౌకలను ఈ స్పేస్ స్టేషన్‌కు అనుసంధానం చేయవచ్చును.
విశ్వంలో అంతుబట్టని రహస్యాలెన్నో ఉన్నాయి. మనిషి చూడని అద్భుతాలు ఎన్నో ఉన్నాయి. వాటిని చూడాలంటే మనిషి కన్ను సరిపోదు. అందుకే శక్తిమంతమైన టెలిస్కో్‌పను తయారుచేసి విశ్వంలోకి అంతరిక్షంలోకి పంపించే ప్రయత్నాలు చేస్తున్నారు. హబుల్ టెలిస్కో్‌పకన్నా ఎంతో శక్తిమంతమైన టెలిస్కోప్ విశేషాలు తెలుసుకుందామా!
400 ఏళ్ల క్రితం గెలిలియో మొట్టమొదటిసారి టెలిస్కో్‌పను తయారు చేశారు. ఇటలీకి చెందిన ఈ శాస్త్రవేత్త అంతరిక్ష అధ్యయనం కోసం టెలిస్కో్‌పను తయారుచేశాడు. అప్పటి నుంచి శాస్త్రవేత్తలు టెలిస్కో్‌పలు వాడుతూనే ఉన్నారు.
1990లో హబుల్ స్పేస్ టెలిస్కో్‌పను అంతరిక్షంలోకి పంపించారు. ఇది ఇప్పటివరకు పదిలక్షలకు పైగా చిత్రాలను పంపించింది. ఈ టెలిస్కోప్ జీవితకాలం మరో పదేళ్లు మాత్రమే ఉంది.
తాజాగా హబుల్ టెలిస్కోప్ కన్నా కొన్ని వందలరెట్లు శక్తిమంతమైన టెలిస్కో్‌పను అంతరిక్షంలోకి పంపాలని ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. దానిపేరు జేమ్స్‌ వెబ్‌ స్పేస్ టెలిస్కోప్.
ఈ ఏడాది అక్టోబర్‌లో ఫ్రెంచ్‌ గయానాలోని యూరోపియన్‌ స్పేస్ ఏజెన్సీ నుంచి ఎరైన్‌ 5 అనే రాకెట్‌ ద్వారా జేమ్స్‌ వెబ్‌ టెలిస్కో్‌పను అంతరిక్షంలోకి పంపాలని చూస్తున్నారు. ఒకవేళ వీలుకాకపోతే 2019 మార్చి నుంచి జూన్‌ మధ్య కాలంలో తప్పనిసరిగా ప్రయోగించనున్నారు. ఈ టెలిస్కోప్ ద్వారా విశ్వానికి సంబంధించిన మరిన్ని అంశాలు తెలుసుకునే అవకాశం కలుగుతుందని శాస్త్రజ్ఞులు భావిస్తున్నారు.
భూమి వంటి గ్రహాలు మరేమైనా ఉన్నాయో వెతికే పని చేస్తుందీ టెలిస్కోప్. ఈ టెలిస్కో్‌పకు ప్రత్యేక కెమెరాను, టూల్స్‌ను అమర్చారు. మనిషి కన్ను చూడలేని వాటిని సైతం
ఈ కెమెరా చూస్తుంది.
ఈ టెలిస్కోప్ పనితీరుకు సంబంధించిన పరీక్షలన్నింటిని నాసా పూర్తి చేసింది.
జేమ్స్‌ టెలిస్కో్‌పను 9,30,000 మైళ్ల దూరంలో ఉన్న ఎల్‌2 అనే పాయింట్‌లో ప్రవేశపెట్టనున్నారు. టెలిస్కోప్ ఇక్కడికి చేరుకోవడానికి నెల రోజుల సమయం పట్టనుంది.
జేమ్స్‌ ఎడ్విన్‌ వెబ్‌ అనే వ్యక్తి 1961 నుంచి 68 మధ్య కాలంలో నాసా సెకండ్‌ అడ్మినిస్ట్రేటర్‌గా పనిచేశారు. ఆయన పేరును టెలిస్కో్‌పకు పెట్టారు.
సోలార్ ప్యానెల్స్‌ టెలిస్కో్‌పకు అవసరమైన పవర్‌ను అందిస్తాయి.
ఖగోళ వస్తువులు(సెలెస్టియల్ ఆబ్జెక్ట్స్) నుంచి వచ్చే ఐఆర్(IR),విజిబిల్(visible) మరియు యూవీ(UV) రేస్ ని సోర్స్ గా చేసుకొని పరిశీలన చేస్తుంది.
ఖగోళ వస్తువుల నుంచి వచ్చే కాంతి హబుల్ ట్యూబ్ గుండా వచ్చి,ప్రైమరీ మిర్రర్(primary mirror) మీద పడుతుంది .ఆ ప్రైమరీ మిర్రర్ దాని మీద పడే కాంతిని సెకండరీ మిర్రర్(Secondary mirror) మీదకి కేంద్రీకరిస్తుంది.సెకండరీ మిర్రర్ మీద నుంచి కాంతి బౌన్స్ అయ్యి ప్రైమరీ మిర్రర్ మధ్యలో ఉండే రంధ్రం గుండా వెళ్ళి ఫోకల్ ప్లేన్ మీద పడుతుంది.ఈ ఫోకల్ ప్లేన్ ఆ కాంతిని మ్యాగ్నిఫై (పరిమాణం పెంచడం) చేస్తుంది.మ్యాగ్నిఫై అయిన తరువాత ఆ కాంతి హబుల్లో ఉండే వివిధ సాంకేతిక సాధనాల ద్వారా ప్రయాణిస్తుంది.
ఇక్కడ ప్రైమరీ మరియు సెకండరీ మిర్రర్ అంటే గిన్న ఆకారం లాగా లోపలికి వంగి ఉండే అద్దం.పైమరీ మిర్రర్ వ్యాసం 7.8 అడుగులు ఉంటే సెకండరీ మిర్రర్ వ్యాసం 30.5 సెంటీమీటర్లు ఉంటుంది.
హబుల్ సాంకేతిక సాధనాలలో ముఖ్యమైనవి రెండు రకాలు
1)కెమెరాలు(camera):-వీటిని టెలిస్కోపులో కనపడే ఖగోళ వస్తువులని ఫోటోలు తీయడానికి వాడతారు.
2)స్పెక్ట్రోగ్రాఫ్స్(spectrographs):-ఇవి కాంతిని విశ్లేషన కోసం, వివిధ రంగులలోకి విడగొడతాయి.
హబుల్ సాంకేతిక సాధనాలు:-
హబుల్లో ఉండే ఒక్కో సాధనం ఒక నిర్ధిష్ట వేవ్లెంత్ పరిధిలో పవిచేయడానికి నిర్మించబడినవి.అందులో కొన్ని కెమరాలుగా,కొన్ని స్పెక్ట్రోమీటర్లుగా ,మరియు కొన్ని రెండు విధాలుగా పనిచేస్తాయి.
విశ్వంని వివిధ రకాలుగా విశ్లేషించడానికి,హబుల్లో మొత్తంగా 6 ముఖ్యమైన సాధనాలు ఉంటాయి.
1)వైడ్ పీల్డ్ కెమెరా 3(wide field camera 3(WFC3)):-
ఇది అల్ట్రావైలట్(UV),విజిబిల్(visible) మరియు ఐఆర్(IR)వేవ్ లెంత్స్ ఉండే కాంతిని సంగ్రహిస్తుంది.దీనికి ఎక్కువ స్పష్టత(Resolution) మరియు విస్తృత క్షేత్ర వీక్షణ(wide filed view) ఉంటాయి.
ఈ సాధనం యూవీ(UV) రేడియేషన్స్ వి విశ్లేషించడానికి దానిని భాగాలుగా విభజిస్తుంది.ఇది చాలా దురంలో ఉండే సెలెస్టియల్ ఆబ్జెక్ట్స్ గురించి తెలుసుకోవడానికి అత్యుత్తమ పరికరం.దీనిని గెలాక్సీ ఎవల్యూషన్ ,గ్రహాల అవిర్భావం ఇలాంటి వాటి గురించి తెలుసుకోవడానికి వాడతారు.
3)అడ్వాన్సడ్ కెమెరా ఫర్ సర్వే(Advanced camera for survey(ACS)):-
ఇది డీప్ స్పేస్ నుంచి వచ్చే విజిబిల్(Visible) రీజియన్ లో ఉండే కాంతిని సంగ్రహించటానికి బాధ్యత వహిస్తుంది.దీనికి ఉండే విస్తృత క్షేత్ర వీక్షణ(wide filed view) ,అధిక సెన్సిటివిటీ(sensitivity) కారణంగా దీనిని డార్క్ మ్యాటర్ వ్యాప్తి గురించి,పెద్ద పెద్ద గ్రహాల గురించి,గలాక్సీ క్లస్టర్స్ గురించి తెలుసుకోవడానికి ఉపయోగిస్తారు.
ఇది కెమెరాలాగా మరియు స్పెక్ట్రోగ్రాఫ్ లాగా రెండు పనులు చేస్తుంది.దీని ద్వారా సెలెస్టియల్ ఆబ్జెక్ట్ యొక్క ఉష్ణోగ్రత,రసాయన కూర్పు(chemical composition),సాంధ్రత మరియు కదలికిల గురించి తెలుసుకుంటారు.దీనిని క్రిష్ణబిలాలు(black holes) గురించి,నక్షత్రాల చుట్టూ ఉండే వాతావరణం గురించి తెలుసుకోవడానికి ఉపయోగిస్తారు.
5)నియర్ ఇన్ఫ్రారెడ్ కెమెరా ఆండ్ మల్టీ ఆబ్జెక్ట్ స్పెక్ట్రోమీటర్(Near infrared camera and Multi-object spectrometer(NICMOS)):-
ఇది IR వేవ్ లెంత్ రీజియన్(ప్రాంతం) లో ఉండే కాంతిని సంగ్రహిస్తుంది.దీని ద్వారా ఇన్టర్ స్టెల్లార్ దూలిలో కప్పబడి ఉన్న వస్తువుల గురించి తెలుసుకుంటారు.ఇవి మొత్తం మూడు ఉంటాయి.
ఇవి హబుల్లో మొత్తం మూడు ఉంటాయి.ఇందులో రెండు సెన్సార్స్, హబుల్ ఏ వస్తువునైతే పరిశీలించాలో,ఆ వస్తువు ఉండే దిశగా హబుల్ ని పాయిన్ట్ చేసి హోల్డ్ చేస్తాయి.మూడో సెన్సార్ ఆ వస్తువును పరిశీలించి అది ఎంత దూరంలో ఉంది,దాని కదలికల గురించి విశ్లేషిస్తుంది.
విశ్వ పరిణామక్రమాన్ని తెలుసుకునే దిశగా నాసాకు చెందిన హబుల్ స్పేస్ టెలిస్కోప్ కొత్త తలుపులు తెరిచింది. ఈ టెలిస్కోప్ విశ్వంలో సుదూరంలో ఉన్న 15 వేల గెలాక్సీల్లో ఉన్న 12 వేల నక్షత్రాల ఆవిర్భావానికి సంబంధించి సంపూర్ణ ఛాయా చిత్రాలను తీసి పంపింది. నక్షత్రాల పుట్టుపూర్వోత్తరాలను తెలుసుకునేందుకు ఇవి సహాయపడతాయని ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. బిగ్‌బ్యాంగ్‌ విస్ఫోటనం తర్వాత 300 కోట్ల ఏళ్ల కింద, అంటే ఇప్పటికి 11 వందల కోట్ల ఏళ్ల కిందట నక్షత్రాలు ఆవిర్భవించిన తీరును ఈ చిత్రాల ద్వారా తెలుసుకోవచ్చట! హబుల్ స్పేస్ టెలిస్కోప్‌లో వాడుతున్న అతినీలలోహిత కిరణాల సహాయంతో విశ్వం గుట్టు విప్పడం సాధ్యం కాకపోవడంతో పరారుణ, గోచర కిరణాల పరిజ్ఞానం కలిగిన ఇతర టెలిస్కోప్‌ల సాంకేతికతను దానికి జోడించారు. అనంతరం ఈ కిరణాలను విశ్వంతరాల్లోకి పంపి నక్షత్రాల సంపూర్ణ ఛాయా చిత్రాలను తీశారు.
‘ఆస్టరాయిడ్ 2020ఎన్డీ’ ఈ నెల 24న భూమిని దాటుతుందని నాసా పేర్కొంది. ఆదివారం 2016 డీవై30, 2020 ఎంఈ3 అనే మరో రెండు ఆస్టరాయిడ్లు భూమిని దాటతాయని వెల్లడించింది.
170 మీటర్లు పొడవైన ఆస్టరాయిడ్ 2020ఎన్డీ భూమిని 5.86 లక్షల కిలోమీటర్ల దూరంలో, గంటకు 48 వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో దాటుతుందని పేర్కొంది. ఈ ఆస్టరాయిడ్ ప్రమాదకర జోన్లో ప్రయాణిస్తుందని చెప్పింది.
2016డీవై30 గంటకు 54 వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో, 2020ఎంఈ3 16 వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో ప్రయాణిస్తోందని వెల్లడించింది. 2016డీవై30 రెండు ఆస్టరాయిడ్లలో 15 అడుగుల వెడల్పుతో అతి పెద్దదని తెలిపింది. వీటి వల్ల భూమికి ఎలాంటి అపాయం జరగదని వివరించింది.
కాంతి కూడా తప్పించుకో లేని భారీ వస్తువు ఉంటుందనే ఆలోచనను ఖగోళ మార్గ దర్శకుడు, ఇంగ్లాండు మతాధికారి జాన్ మిచెల్ 1784 నవంబరు లో ప్రచురించిన ఒక లేఖ లో క్లుప్తంగా ప్రతి పాదించాడు. మిచెల్ యొక్క సరళమైన లెక్కల ప్రకారం, అటువంటి వస్తువుకు సూర్యుడి తో సమానమైన సాంద్రతను ఉంటుందని భావించాడు. పెద్ద మాగెల్లానిక్ క్లౌడ్ ముందు ఉన్న బ్లాక్ హోల్ సిమ్యులేషను. గ్రావిటేషనల్ లెన్సింగ్ ప్రభావం వలన క్లౌడ్ బాగా విస్తరించినట్లు, వక్రీకరణ చెందినట్లూ కనిపిస్తోంది. పైభాగంలో, పాలపుంత డిస్క్ ఒక చాపం లాగా వంగి కనిపిస్తోంది.
బ్లాక్ హోల్‌ల విచిత్రమైన లక్షణాన్ని బట్టి చూస్తే, అసలు అలాంటి వస్తువులంటూ ప్రకృతి లో ఉన్నాయా, లేక అవి ఐన్‌స్టీన్ సమీకరణాల్లోంచి పుట్టుకొచ్చే పరిష్కారాలు మాత్రమేనా అని చాలా కాలం పాటు ప్రశ్నలుండేవి. కూలి, కుంచించుకు పోయే వస్తువుల కోణీయ ద్రవ్యవేగం వలన ఒక వ్యాసార్థం వద్ద వాటి చలనం ఆగిపోతుందని, బ్లాక్ హోల్‌గా మారదనీ స్వయంగా ఐన్‌స్టీన్ కూడా తప్పుగా భావించాడు. 1960 ల చివరి నాటికి, ఈవెంట్ హొరైజన్ ఏర్పడడానికి అడ్డంకి ఏమి లేదని ఈ మైనారిటీ వర్గం, మెజారిటీ పరిశోధకులను ఒప్పించింది. బ్లాక్ హోల్ ఏర్పడిన తర్వాత, అది పదార్థాన్ని తనలో లయం చేసుకుంటూ పెరుగుతూనే ఉంటుంది. బ్లాక్ హోల్ దాని పరిసరాల్లోని వాయువులను, నక్షత్ర ధూళినీ నిరంతరం మింగుతూ ఉంటుంది. సూపర్ మాసివ్ బ్లాక్ హోల్‌లు ఈ ప్రక్రియ లోనే పెరిగాయని భావిస్తున్నారు.గ్లోబులర్ క్లస్టర్లలో కనిపించే మధ్యంతర స్థాయి బ్లాక్ హోల్ ల ఏర్పాటు కూడా ఇదే విధమైన ప్రక్రియ లోనే జరుగుతుందని భావిస్తున్నారు. అయితే తిరిగి వెనక్కి రాలేని ఆ ప్రాంతపు సరిహద్దు ఈవెంట్ ఆర్ ఎస్ ఎం అంటారు హారిజన్ అంటారు ఈవెంట్ హరిజనులు దాటిన వస్తువు గతి దాని పరిస్థితులపై ఈవెంట్ హోల్సేల్ విపరీతమైన ప్రభావాన్ని చూసినప్పటికీ స్థానికంగా గుర్తించదగిన లక్షణాలేవి గమనించ లేము అయితే అనేక విధాలుగా కూడా బ్లాక్ హోల్ కూడా ఒక ఆదర్శవంతమైన బ్లాక్ బాడీ లాంటిదే ఇది కూడా అర్జున్ లేకపోతే ఇలాగే కాంతిని ప్రతిబింబించే లేదు ఇదిలా ఉంటే ఇది ఈవెంట్ హార్స్ అండ్ హాకింగ్ రేడియేషన్ విడుదల చేస్తాయని ఊహించింది. అయితే కాంతిని కూడా తప్పించుకోలేని అంత బలంగా ఉండే గురుత్వాకర్షణ క్షేత్రాల నుంచి 18వ శతాబ్దం లో జాన్ విచ్ ఛానల్ జాన్ మిచెల్ టిఆర్ఎస్ సైమన్ ల్యాబ్ లా ప్లేస్ ను ప్రస్తావించారు 1967లో న్యూట్రాన్ నక్షత్రాలను కనుగొన్న గురుత్వాకర్షణ కారణంగా తమ లోకి తాము కుళ్లిపోయి కుంచించుకు పోయి ఏర్పడే కాంపాక్ట్ వస్తువుల పై ఆసక్తి రేకెత్తించింది
