సంప్రదాయాలు – E-Knowledge hub: 10th, Polytechnic, Intermediate, JEE, NEET, Career, Guidance ,food recipes and health Email: yanamtakshashila@gmail.com

ముఖ్యంగా చిన్నచిన్న గ్రామాల్లో, పల్లెటూళ్లలో వుండేవారు గోమాతను ఎంతో దైవంగా పూజిస్తారు. ఎందుకంటే వీటి ద్వారే వారి జీవన విధానం కొనసాగుతుంది. ఆవు ఇచ్చే పాలతో వ్యాపారం చేసుకుంటూ జీవితాన్ని ముందుకు సాగిస్తారు. దీంతో వారు వీటిని ఎంతో దైవంగా భావిండచమే కాకుండా… కొన్ని ప్రత్యేకరోజుల్లో పూజలను కూడా నిర్వహిస్తారు. అయితే కొంతమంది మాత్రం వీటిని పాలిస్తున్న జంతువుల్లాగా భావిస్తారు. ఆవులను గోమాతగా వర్ణించడానికి పురాణాలలో కొన్ని కథలు కూడా వున్నాయి. పురాణాల్లో గోమాతను సకల దేవతల స్వరూపంగా వర్ణించడం జరిగింది. ఇటువంటి స్వరూపం కలిగిన గోమాతను పూజించడం వల్ల సర్వపాపాలు సంహరించిపోతాయని పురాతనకాలం నుంచే ప్రతిఒక్కరు ప్రగాఢంగా విశ్వసిస్తూ వస్తున్నారు. గోవు పాదాలలో ఋణ పితృదేవతలు, గొలుసులలో తులసి దళములు, కాళ్లలో సమస్త పర్వతాలు, మారుతీ తదితరులు కలవారున్నారు.అలాగే గోమాత నోరు లోకేశ్వరం, నాలుక నాలుగు…

Why Ladies wear Bangles….గాజులు ఎందుకు ధరిస్తారు ?

గాజులు మనకు అలంకరణ వస్తువులుగా ఆభరణాలుగా మాత్రమే తెలుసు. రంగు రంగు గాజులను ధరించి ఫ్యాషన బుల్ గా కనిపిస్తాం. అలాగా చేతి నిండా బంగారు గాజులు ధరించి వాటిని ఆస్తిగా చూస్తాం. అదే ఆచారం ఎందుకు వచ్చిందో తెలుసా? గర్భాశయం నాడులను ఉద్దీపనం చేయడానికి ఉద్దేసించినవే గాజులు. మహిళల మణికట్టుకు ముంజేతికి మధ్య ఉండే నాడులు గర్భాశయ నాడులతో అనుసంధానమై ఉంటాయి. మణికట్టునాడులు స్వల్పంగా ఒత్తిడికి లోనవుతుంటే గర్భాశయనాడులు అందుకు అనుగుణంగా ఉత్తేజితమవుతాయి. దాంతో గర్భాశయ పనితీరు కండారాల కదలికలు సవ్వంగా జరుగుతుంటాయి. ఇందుకు ప్రత్యామ్నాయం లేదా అంటే .. రోజూ కొంతసేపు మణికట్టు ముంజేతి మధ్య చేత్తో నొక్కుకోవచ్చు. అలాగని మర్థన చేసినంత ఒత్తడి పడకూడదు. కాబట్టి ఒక రకంగా అలంకరణగాను, ఆరోగ్య సాధనంగాను ఉపకరించే విధంగా డిజైన్ అయినవే ఈ గాజులు

Beetal Leaves…..తమలపాకులు ఎందుకు?

ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన హిందూ సంస్కృతిలో ప్రకృతికే ఎక్కువ ప్రాధాన్యమిచ్చింది. మనకు సంబంధించిన ఏ పండుగలైనైనా ప్రకృతి ఆరాధన తప్పకుండా మిళతమై వుంటుంది. అందులో ఉగాది పండుగకోసం వేపచెట్టు.. అలాగే సంక్రాంతి పండుగ ధాన్యరాశులు, పశుసంతతి పట్ల ప్రేమ చూపడం. అదే విధంగా వినాయకచవితి అంటే అనేక విధాలైన ఫల, పత్ర, పుష్పాలతో స్వామిని అర్చించడం జరుగుతుంది. ఇలాంటి విశిష్ట సంస్కృతి ఏ ఇతర మతంలోనూ కనిపించదు. హిందూ సంస్కృతిలో తాంబులానికి – అంటే తమలపాకులకు కూడా ఎంతో ప్రాముఖ్యత వుంది. కొందరు దేవుళ్లకయితే నిర్ణీత సంఖ్యలో వీటిని కేటాయించి పూజలు చేస్తారు. ఇలాగే ఆయుర్వేదం కూడా ఆరోగ్యానికి తాంబూల సేవనాన్ని సూచిస్తుంది ఆధ్యాత్మికతకు సంబంధించిన విషయాలను పక్కనబెడితే… శరీరానికి తాంబూల సేవనం ఎంతో ఉపయోగకరమైనది. మానవ శరీర ఎముకలలో వుండే కాల్షియం, ఫోలిక్ యాసిడ్, విటమిన్…

రుద్రాక్షలు

రుద్ర అంటే శివుడు అక్ష అంటే కన్ను అని అర్ధం. రుద్రుడి కంటినుంచి జాలువారింది కాబట్టి రుద్రాక్ష అనే పేరు వచ్చిందంటారు. పురాణాల ప్రకారం ఒకసారి శివుడు చాలాకాలం తపస్సు చేసిన తరువాత కళ్ళు తెరచినపుడు ఆయన కంటి నుంచి ఓ కన్నీటి బొట్టు జారి నేలమీద పడిందంటారు. అదే రుద్రాక్ష చెట్టుగా మొలచిందంటారు. హిందువులు, సిక్కులు, బౌద్ధులు పదో శతాబ్ధం నుంచే వీటిని ధరిస్తున్నట్లు చరిత్ర వలన తెలుస్తుంది. రుద్రాక్ష ఏకాగ్రతనూ, యోగశక్తిని పెంచుతుంది. ఒత్తిడిని తగ్గించి ఆధ్యాత్మిక చింతనను పెంచుతుంది. రుద్రాక్ష ఔన్నత్యాన్ని గ్నురించి శివపురాణం, పద్మపురాణాం, శ్రీమద్భాగవతం లాంటి పురాణాలు వివరిస్తున్నాయి. ఆధునిక పరిశోధన ప్రకారం రుద్రాక్షలకు ఉన్న అయస్కాంత, ప్రేరణ శక్తి వలన అవి మనిషి మానసికస్ధితి మీదా శారీరక రుగ్మతల మీద ప్రభావం చూపగలవని తేలింది. ఈ మాలను ధరించినపుడు…

నవగ్రహాలు,నవధాన్యాలు,నవరత్నాలు, వేదాలు, యుగాలు ,అష్టదిక్కులు

నవగ్రహాలుసూర్యుడు – సన్చంద్రుడు – మూన్అంగారకుడు – మార్స్బుధుడు – మెర్య్కురిగురుడు – జుపీటర్శుక్రుడు – వీనస్శని – శాట్రన్రాహువు – నెప్ట్యూన్కేతువు –ఫ్లూటో నవరత్నాలువజ్రంవైడూర్యంగోమేధికంపుష్యరాగంమరకతంమాణిక్యంనీలం,ప్రవాలంముత్యం నవధాన్యాలు వులవలుపెసలుమినుములునువ్వులుగోధుమలుఅనుములుకందులుసెనగలు 4 వేదాలురుగ్వేదముయజుర్వేదముసామవేదముఅధర్వణవేదము 4 యుగాలుకృతయుగం – 17,28,000 సంవత్సరాలుత్రేతాయుగం – 12,96,000 సంవత్సరాలుద్వాపరయుగం – 8,64,000 సంవత్సరాలుకలియుగం – 4,32, 000 సంవత్సరాలు పంచామృతాలునీళ్ళుఆవు పాలుఆవు పెరుగుతేనెనెయ్యి అష్టదిక్కులుతూర్పు (ఈస్ట్)పడమర (వెస్ట్)ఉత్తరం (నార్త్)దక్షిణము (సౌత్)తూర్పు (ఈస్ట్)పడమర (వెస్ట్)ఉత్తరం (నార్త్)దక్షిణము (సౌత్)ఆగ్నేయము –సౌత్ ఈస్ట్నైరుతి – సౌత్ వెస్ట్వాయువ్వం – నార్త్ వెస్ట్ఈశాన్యము – నార్త్ ఈస్ట్

కార్తీక మాస స్నానాలు

ప్రాచీనులు ఏ నియమాన్ని మన సంప్రదాయంలో పెట్టినా దానిలో ఆధ్యాత్మిక రహస్యంతోపాటు వైద్య సామాజిక దృక్పధాలు తప్పక ఉండి తీరుతాయి. శరత్కాలం (ఆశ్వయుజ, కార్తీకమాసాలు) వసంత కాలం (చైత్రం, వైశాఖం) ఈ రెండూ వాతావరణంలో వచ్చే రెండు మార్పులకి సంధికాలం. శరత్కాలంలో చలితో పాటు మంచూ ఉంటే, వసంతకాలంలో మంచూ మంచుతోపాటు పెరుగుతున్న ఎండలూ ఉంటాయి. ఎవరి శరీరమైనా ఒక తీరు వాతావరణానికి తట్టుకోగ్గుతుంది కానీ భిన్న వాతావరణాల మధ్య సంధికి తట్టుకోలేదు. దాంతో శరీర రక్షణవ్యవస్థ శరత్‌, వసంతకాలాల్లో దెబ్బతింటుంది. అందుకే ఈ రెండు ఋతువులను యమదంష్ట్రిక కాలం అంది శాస్త్రం. ఉబ్బసం, అతిశ్లేష్మం, దగ్గు వంటి వ్యాధులన్నీ విజృంభించే ఈ కాంలో ఆ వ్యాధిగ్రస్తులంతా తగిన జాగ్రతను పాటించాల్సిందే. ఇక ముందుకాలంలో ఈ తీరు వ్యాధులు తమకి రాకూడదనే ముందుజాగ్రత్త మనకి ఉన్నట్లయితే తప్పక…

ఉత్తరాయణం మరియు దక్షిణాయనం

మన పూర్వీకులు సంవత్సరాన్ని రెండుగా విభజించి ఆయనములు అని పేరు పెట్టారు. మొదటిది ఉత్తరాయణం. సూర్యుడు మకర రాశిలో ప్రవేశంతో ఉత్తరాయణం, కర్కాటక రాశిలో ప్రవేశించినప్పుడు దక్షిణాయణం ప్రారంభం అవుతుంది. ఒక్కొక్కటి ఆరు నెలల కాలం ఉంటుంది. ఖగోళ శాస్త్రం ప్రకారము ప్రతి సంవత్సరము, జనవరి 15 నుండి జూలై 15 వరకు ఉత్తరాయణం అని జూలై 16 నుండి జనవరి 14 వరకు ఉండే కాలాన్ని దక్షిణాయణం అని అంటారు. ఉత్తరాయణం ఆరునెలల కాలం అత్యంత పవిత్రమైనదిగా భావిస్తారు. ఈ కాలంలో పుణ్యకార్యాలు శుభఫలితాలనిస్తాయి. అలాగే వివాహాది శుభకార్యాలకు కూడా ప్రశస్తమైనది. మానవమాత్రులకు రాత్రి పగలు మాదిరిగా దేవతలకు ఉత్తరాయణం పగలు, దక్షిణాయణం రాత్రి అన్నమాట. మన పూర్వీకులు సూర్యుని సంచారాన్ని రెండు భాగాలుగా విభజించారు . సూర్యుడు భూమధ్యరేఖకు ఉత్తరదిశలో ఉన్నట్లు కనిపించునప్పుడు ఉత్తరాయణం అని…

దేవాలయానికి ఎందుకు వెళ్లాలి ?

ఇంట్లో దేవతారాధన చేస్తాం. అలాంటప్పుడు ‘గుడికి వెళ్లి పూజచేయడం ఎందుకు?’అనే సందేహం సహజం. దేవాలయంలో మూలవిరాట్టు ఉన్న చోట బీజాక్షర యంత్రాన్ని ప్రతిష్ఠిస్తారు. యంత్రాన్ని రాగితో చేస్తారు. దానిమీద బీజాక్షరాలు ఉంటాయి. చక్రాలు వేసి ఉంటాయి. చక్రం బోలెడు కోణాల కలయిక. ఒకసారి ఇందులోకి ప్రవేశించిన ఏ శక్తైనా ప్రతి కోణానికీ తాడనం చెందుతూ పెద్దదిగా మరింత బలమైనదిగా మారుతుంది. రాగి మంచి వాహకం. భూమిలోపల ఉండే విద్యుదయస్కాంత తరంగాల శక్తిని ఒక దగ్గరికి తీసుకురావడంలో యంత్రం గొప్పగా పనిచేస్తుంది. అందువల్ల అక్కడ శక్తిక్షేత్రం ఏర్పడుతుంది. నిజానికి స్వయంభూ దేవాలయాలన్నింటి దగ్గరా ఇలాంటి శక్తి తరంగాలు అత్యధికంగా ఉంటాయి. అలా దేవుడు వెలసిన చోటును రుషులు గుర్తించి దేవాలయాల్ని నిర్మించేవారు. ఇక, మంత్రబలంతో ఆలయాల్లో విగ్రహ ప్రతిష్ఠ చేస్తారు. గుళ్లొ నిరంతరం అర్చన జరుగుతూనే ఉంటుంది. దేవాలయంలో…

సాష్టాంగ నమస్కారం ఎలా చేయాలి?

మన శరీరంలోని అన్ని అంగాలూ నేలకు తగిలేలా బోర్లా పడుకుని చేసే నమస్కారాన్ని సాష్టాంగ నమస్కారం అంటారు. బాగా గౌరవించే వాళ్ల దగ్గర కాస్త ముందుకు వంగి నమస్కారం చేస్తాం. మరి సృష్టికి మూలమైన భగవంతుడికి నమస్కారం చేయాలంటే.. ఎంత వంగినా ఇంకా వంగవచ్చునా అనిపిస్తుంది. అందుకే ఇక నన్ను నేను ఇంతకన్నా వంచలేను అనిపించే స్థితిలో నేలకు సాష్టాంగపడి నమస్కారం చేస్తాం. భగవంతుడికి పూర్తిస్థాయిలో మోకరిల్లడం ఇందులోని పరమార్థం. అయితే సాష్టాంగనమస్కారం పురుషులకు మాత్రమే. స్త్రీలకు వర్తించదు. మనిషి జననానికీ, జీవనానికీ కారణమైన పొట్ట, వక్షభాగాన్ని నేలకు తగిలించకూడదనీ, అందుకే వాళ్లు మోకాళ్ల మీద ముందుకు వంగి నమస్కారం చేస్తే సరిపోతుందనీ శాస్త్రం చెబుతోంది. వేల సంవత్సరాల నాడు రుషులూ, మునులూ తాము తపించి, ఆచరించి, అనుభవంలోకి తెచ్చుకున్న ఎన్నో విషయాలనూ, విశేషాలనూ భగవంతుడికి దగ్గరగా…

మంత్రపుష్పం పరమార్థం ఏమిటి?

పూజలో పూలు వాడతాం. మరి మంత్రపుష్పం ప్రత్యేకత ఏమిటీ అంటే – భగవంతుడికి మనం చేయగలిగిన ఉపచారాలన్నీ చేశాక, పెట్టగలిగిన పదార్థాలన్నీ పెట్టాక… మనల్ని మనం ఆ దేవదేవుడికి సమర్పించుకోవడమే మంత్రపుష్పంలోని పరమార్థం.నీలతోయత మధ్యస్థా విద్యుల్లేఖేవభాస్వరానీవారశూక వత్తన్వీ పీతాభాస్వత్యణూపమాతస్యా శిఖాయా మధ్యే పరమాత్మా వ్యవస్థితః… అని చెబుతుంది నారాయణ సూక్తం. అంటే కిందివైపు ముడుచుకుని ఉన్న కమలంలా నాభికి పైనా, గొంతుకు కిందా 12 అంగుళాల పరిమాణంలో ఉన్న భాగం (హృదయం), మనం తిన్న అన్నాన్ని శరీరభాగాలన్నింటికీ సమానంగా పంచుతుందట. దానిపై భాగంలో విచ్చుకున్నట్టు ఉండే సూక్ష్మపద్మంలాంటి చోట నివ్వరిధాన్యపు ముల్లంత (వడ్లగింజ కొస) పరిమాణంలో పసుపురంగు కాంతితో మనలోని పరమాత్మ ఉంటాడంటూ సవివరంగా మన జ్యోతి స్థానాన్ని వివరిస్తుంది. ఈ శ్లోకాన్ని మంత్రపుష్పంతో జతచేసి చదువుతాం. అంటే నాలోని ప్రాణం నీవు, నన్ను నేను నీకు…

శఠగోపం ఆకారం ఎందుకలా?

శఠగోపం ఆకారమే చాలా ప్రత్యేకం. ఈ మధ్య పిరమిడ్‌ ధ్యానం, పిరమిడ్‌ థెరపీ గురించి వింటూనే ఉన్నాం. మన చుట్టూ ఉండే వివిధ రకాల శక్తులను ఒకచోటికి తెచ్చి, మనల్ని శారీరకంగానే కాకుండా మానసికంగానూ స్వస్థపరచేలా ఈ ఆకారాలు సాయపడతాయన్నది ఇందులోని విషయం. గోపురాలు దాదాపు ఇదే ఆకారంలో ఉంటాయి. అలాగే చదరంగా ఉండే తలాలకన్నా వంపుగా అర్ధవృత్తాకారంలో (డోమ్‌ తరహా) నిర్మాణాలూ పిరమిడ్‌ తరహాలోనే పనిచేస్తాయి. రాజమందిరాల పై భాగాలు ఇలా ఉండటాన్ని మనం గమనించొచ్చు. అందువల్ల శఠగోపం కూడా అచ్చంగా ఇదే విధంగా పనిచేస్తుంది. ఆత్మజ్ఞానానికి ప్రతీకైన సహస్రార చక్రం మన తలకు పై భాగంలో కాస్త ఎత్తులో ఉంటుంది. అదే జ్ఞానులూ, యోగులకు దాదాపు జానెడు ఎత్తులో ఉంటుంది. అలాంటి సహస్రార చక్రం పైన ఈ శఠగోపాన్ని ఉంచడం వల్ల మానసిక ప్రశాంతత…

తీర్థంలో ఏముంది?

మామూలుగా తులసికి ఓ ప్రత్యేకత ఉంది. కొడిగడుతున్న శక్తులకు పునరుజ్జీవాన్ని తెచ్చే లక్షణం దీనికుంది. చనిపోతున్న వాళ్ల నోట్లో తులసి తీర్థం వేయడం వెనుక ఉన్న మర్మం కూడా ఇదే. తులసి తీర్థాన్ని కూడా ఉద్ధరిణి సాయంతో సవ్యదిశలో తిప్పుతూ ఉండటాన్ని గమనిస్తాం. ఇక్కడా వర్తులాకార తరంగాల శక్తి ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది. ఇందులో ఉండే పచ్చకర్పూరం, యాలకులకు మనసుకు ఉత్తేజం కలిగించే గుణం ఉంటుంది. పచ్చకర్పూరానికి దేన్నైనా పాడవకుండా ఉంచే లక్షణం ఉంటుంది. నిజానికి అదో ప్రిజర్వేటివ్‌. తిరుపతి లడ్డూలో పచ్చకర్పూరం వేయడం వెనుకా కారణం ఇదే. ఇక, ఇందులో భగవంతుడి అనుగ్రహమూ దాగుంది. భగవంతుని పేరు చెబుతూ అరచేతిని పదార్థాలవైపు చూపుతున్నప్పుడు మన అరచేతుల నుంచి బంగారు రంగు కిరణాలు వెలువడతాయన్నది ప్రాణిక్‌హీలింగ్‌లో చెబుతారు. దేవుడికి నైవేద్యంగా సమర్పించిన ఏ పదార్థానికైనా అంత రుచి రావడం…

ధూపం ఎందుకంత ప్రత్యేకం? …హారతి ఎందుకు ఇస్తాం?

నిప్పుల్లో సాంబ్రాణి, గుగ్గిలం, అగరులాంటివి వేస్తారు. ఇవన్నీ చెట్ల నుంచి వచ్చేవే. వాసన మనిషిని ఉత్తేజపరుస్తుంది. అరోమాథెరపీ అనే పదం వినే ఉంటాం. మిడతలా ఎగిరే మనసును కట్టడి చేయాలంటే మంచి పరిమళంతోనే సాధ్యం మరి! అంతేకాదు, మన దగ్గర కొంచెమే ఉంది. దాన్ని పదిమందికీ పంచాలి అనే భావనను కూడా ఈ ధూపం చక్కగా ప్రతిబింబిస్తుంది. హారతి ఎందుకు ఇస్తాం?కర్పూరానికి అలసటను దూరం చేసే శక్తి ఉంటుంది. సాధారణంగా భగవంతునికి ఇచ్చే హారతికైనా, పూజ తర్వాత మనకిచ్చే మంగళహారతికైనా ఇదే సూత్రం వర్తిస్తుంది. అంతేకాదు వృత్తాకారంలో దైవం చుట్టూ హారతిని తిప్పడం వల్ల ఉత్పన్నమయ్యే శక్తి నాలుగు దిశలకూ ప్రయాణిస్తుంది. మనం హారతిని కళ్లకు అద్దుకోవడంవల్ల ఆ తరంగాలు మన అరచేతుల ద్వారా శరీరంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. హారతి సమయంలో చేసే ఘంటానాదం సాంత్వననిచ్చే తరంగాల సృష్టికి…

ప్రదక్షిణలోని ఆంతర్యం?

ఆలయంలోకి ప్రవేశించగానే మనం చేసేపని ప్రదక్షిణ. ప్రదక్షిణలోనూ రెండు రకాలు. ఒకటి ఆత్మప్రదక్షిణ, రెండోది దైవ ప్రదక్షిణ. దేనికదే ఓ ప్రత్యేకత కలిగింది. నిజానికి మనం ఆలయంలోకి ప్రవేశించగానే దేవుడి చుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేస్తాం. మంత్రపరంగానైతే ప్రదక్షిణల్లో మనం సత్వ, రజో, తమో గుణాల్ని విడనాడి త్రిగుణాతీతంగా అవుతామనీ, అలాంటి స్థితిలో దైవ ప్రార్థన చేయాలనీ చెబుతాం. ప్రదక్షిణ వల్ల శరీరం శక్తిని పుంజుకుంటుంది. ఏ రకంగా అంటే.. ముందుగా మనం ఆత్మ ప్రదక్షిణను తీసుకుందాం. బొంగరం సాధారణంగా పడిపోయి ఉంటుంది. అది ఎప్పుడైతే తనచుట్టూ తాను తిరగడం మొదలు పెడుతుందో అప్పుడు నిటారుగా నిలబడగలుగుతుంది. ఇక్కడ ప్రదక్షిణ బొంగరానికి నిలబడే శక్తిని ఇస్తుందన్నమాట. అలాగే భూమిని చూద్దాం… అది నిరంతరం తన చుట్టూ తాను తిరుగుతూ ఉంటుంది. విశ్వంలో వేలాడుతున్నట్టు కనిపించినా దానంతట అది నిలబడేందుకు…

దేవాలయంలో గంట మ్రోగిస్తాం ఎందుకు?

చాలా దేవాలయాలలో ప్రవేశద్వారానికి దగ్గర పైకప్పు నుంచీ ఒకటి లేక ఎక్కువ గంటలు వ్రేలాడ దీయబడి ఉంటాయి. భక్తుడు ఆలయంలోకి వెళ్ళగానే గంట మ్రోగించి ఆ తరువాతనే భగవంతుని దర్శనానికి మరియు ప్రార్ధనలకి ఉపక్రమిస్తాడు. పిల్లలు ఎత్తుగా ఉన్న గంటను పైకి ఎగిరి లేక ఎత్తుకోబడి మ్రోగించడానికి ఇష్టపడతారు మన ఇంట్లోకానీ, గుళ్లొకానీ పూజ మొదలు పెట్టే ముందు ఘంటానాదం చేస్తాం. మంత్రపరంగా అయితే ఆగమార్థంతు దేవానాంగమనార్థంతు రాక్షసాంకురుఘంటారావం తత్రదేవతాహ్వానలాంఛనం…అంటాం. దేవతలు వచ్చేందుకూ, రాక్షసగణాలు పారిపోయేందుకూ గుర్తుగా లాంఛనంగా మనం ఘంటానాదాన్ని చేస్తాం. అయితే ఘంటానాదానికి సంబంధించి శాస్త్రపరమైన విషయం ఒకటి ఉంది. మనం గంట రింగున మోగుతుంది అంటాం. నిజానికి గంటకు సంబంధించిన శబ్ద తరంగాలు వృత్తాకారంలో ఉంటాయి. వృత్తాకారంలో వచ్చే శబ్దం ఎప్పుడూ రింగులు రింగులు తిరుగుతూ పెద్దవృత్తాలను ఏర్పరుస్తుంది. అంటే అది ఆ…

దీపారాధన ఎందుకు చేయాలి?

మనకు ప్రత్యక్షదైవాలు ముగ్గురు. ఒకరు సూర్యుడు, మరొకరు చంద్రుడు, ఇంకొకరు అగ్నిదేవుడు. సూర్యుడికి నమస్కారం చేసుకుంటాం. చంద్రుడికి నూలుపోగు వేసి కృతజ్ఞత చెప్పుకుంటాం. మరి అగ్నిదేవుడూ… ఆయన్ను అర్చించేందుకే పూర్వం పెద్దలు ఇంట్లో నిత్యాగ్నిహోత్రం నిర్వహించేవారు. రోజూ అగ్ని దేవుడిని ఆవాహన చేసి నమస్కారం చేసేవారు. నిజానికి మనం భగవంతునికి ఇవ్వదలచుకున్నది ఏదైనా ఆయనను చేరాలంటే అగ్ని ద్వారా మాత్రమే ఇవ్వగలం. మనం అగ్నిలో ద్రవ్యాన్ని వేస్తూ ‘ఇంద్రాయ స్వాహా…’ అన్నామనుకోండి అగ్ని దాన్ని నేరుగా ఇంద్రుడికి చేరుస్తాడు. అదీ అణువంత కూడా ఆయన ఉంచుకోకుండా. ఇలా ఏ దేవుడి పేరు చెప్పి మనం ద్రవ్యాన్ని సమర్పిస్తే ఆయనకు చేరవేస్తాడు అగ్ని. అంటే భగవంతుడికీ మనకీ అనుసంధానకర్తగా అగ్ని వ్యవహరిస్తాడు. కానీ ఇలా నిత్యం అగ్నిహోత్రం వెలిగించడం అందరికీ, అన్నిరోజులూ సాధ్యం కాదు కనుక కనీసం దీపారాధన…

worship

భారతీయ సంప్రదాయంలోని పూజావిధానాల వెనుక మానసిక, శారీరక ఔన్నత్యానికి దోహదపడే విశేష క్రియలున్నాయి. దీపారాధన మొదలు హారతిదాకా… గంట కొట్టడం మొదలు మంత్రపుష్పందాకా ప్రతి క్రతువులోనూ మంత్రాలకు మించినది ఉందంటే, మన ధర్మానికి ఎంత విశిష్టత ఉందో అర్థమవుతుంది. శతమానం భవతి శతమనంతం భవతి శతమైశ్వర్యం భవతి శతమితి శతం శత సంవత్సరం దీర్ఘమాయుః… అంటూ వందేళ్లు ఐశ్వర్యంతో ఆరోగ్యంగా జీవించమని దీవిస్తుంది వేదం. నిజానికి ఇక్కడ శతం అనే పదానికి పూర్ణం అనే అర్థం వస్తుంది. అంటే నిండైన జీవితంతో పాటు నిండైన ఆరోగ్యం, నిండైన ఐశ్వర్యం కూడా ఉండాలని భావం. మన జీవన విధానం అంత బాగుండాలని ఆశీర్వదించే ఆ మహాగ్రంథాలు ఏ మార్గంలో ప్రయాణిస్తే, ఎలాంటి క్రతువులు ఆచరిస్తే మనం నిండునూరేళ్లూ వర్థిల్లుతామన్న సంగతిని చెప్పకుండా ఉంటాయా..! ఆ దిశలో మనిషికి దిశానిర్దేశం…

ఉపవాసం ఎందుకు చేయాలి?

భక్తి శ్రద్దలు గల అత్యధిక పక్ష భారతీయులు ఒక క్రమ పద్దతిలో లేదా పండుగల వంటి ప్రత్యెక సందర్భాలలో ఉపవాసాన్ని పాటిస్తారు. అటువంటి రోజుల్లో వాళ్ళు ఏమీ తినకుండా లేక ఒక్కసారి తినడం లేదా పండ్లు లేక అల్పాహారమును ఆహారముగా తీసికొని ఉపవాసము ఉంటారు. కొందరు రోజంతా కనీసం మంచి నీళ్ళు అయినా త్రాగకుండా కఠిన మైన ఉపవాసము చేస్తారు. ఉపవాసం ఎన్నో కారణాల కోసం చేయబడుతుంది. భగవంతుని కోసం లేక సంయమనం కోసం, అసమ్మతిని తెలియ పరచడానికి కూడా ఉపవాసం చేస్తారు. గాంధీ గారు బ్రిటిష్ పరిపాలనకు వ్యతిరేకంగా అసమ్మతిని తెలియపరచడానికి ఉపవాసం చేసారు. ఉపవాసం ఎందుకు చేస్తాము? ఆహారాన్ని పొదుపు చేయడానికా లేక ఆకలిని బాగా పెంచుకుని విందు ఆరగించాదానికా? నిజానికి అందుకు కాదు. మరి మనమెందుకు ఉపవాసం చేస్తాము? సంస్కృతంలో…

కలశాన్ని ఎందుకు పూజిస్తాము?

ముందుగా అసలు కలశము అంటే ఏమిటి? నీటితో నిండిన ఇత్తడి లేక మట్టి లేక రాగి పాత్ర; పాత్ర మొదట్లో మామిడి ఆకులు; వాటి పైన కొబ్బరి కాయ ఉంచబడుతుంది. తెలుపు లేక ఎరుపు దారం దాని మెడ చుట్టూ లేక పూర్తిగా కానీ సమ చతురస్రాకారపు నమూనాలో చుట్టబడి ఉంటుంది. ఆ పాత్ర చిత్రములతో కూడా అలంకరించబడి ఉండవచ్చు. అటువంటి పాత్ర ‘కలశం’ అనబడుతుంది. ఆ పాత్రను నీటితో గానీ బియ్యముతో గానీ నింపినప్పుడు “పూర్ణకుంభము” అనబడుతుంది. అది దివ్యమైన ప్రాణశక్తి తో నింపబడిన జడ శరీరానికి ప్రతీక అవుతుంది. ప్రాణశక్తి వలననే అన్ని అద్భుతమైన పనులను చేసే శక్తి శరీరానికి వస్తుంది. సంప్రదాయ బద్ధమైన గృహ ప్రవేశము, వివాహము, నిత్య పూజ మొదలైన అన్ని ప్రత్యేక సందర్భాలలో తగిన వైదిక క్రియతో…

శంఖము ఎందుకు ఊదుతాము?

దేవాలయాలలో గానీ ఇళ్ళలో గానీ శాస్త్రోక్త పూజారంభ సమయములో ఒక్కసారి లేక అనేక సార్లు శంఖము పూరించ బడుతుంది. హారతి ఇచ్చేటప్పుడు గానీ లేక సుభసూచకమైన సందర్భాన్ని గుర్తించడానికి గానీ శంఖము ఊదబడుతుంది. యుద్ధం ఆరంభించడానికి ముందర లేక సైన్యపు విజయాన్ని ప్రకటించడానికి గానీ శంఖారావము చేయబడుతుంది. శంఖము దైవ పీఠము వద్ద కూడా పెట్టి పూజించ బడుతుంది. శంఖము ఎందుకు ఊదుతాము. ఎప్పుడైతే శంఖము ఊదబడుతుందో, అప్పుడు అందుండి సృష్టికి మూలభూతమైన ప్రణవ నాదము వెలువడుతుంది. ఓంకారము సృష్టికి పూర్వము భగవంతునిచే చేయబడిన మంగళకరమైన నాదము. అది ప్రపంచానికి, దానికి ఆధారమైన సత్యానికి ప్రతినిధి. ఒక కథనం ప్రకారం శంఖాసురుడనే రాక్షసుడు దేవతలను ఓడించి వేదాలను అపహరించి సముద్రపు అడుగు భాగములోకి వెళ్ళాడు. దేవతలు సహాయము కొరకు విష్ణుమూర్తికి విన్నవించుకొన్నారు. శ్రీ మహావిష్ణు ‘మత్స్యావతారము’…

కొబ్బరి కాయను నివేదిస్తాము – ఎందుకు?

భారత దేశపు దేవాలయాలలో చేసే అత్యంత సామాన్య నివేదనలలో కొబ్బరికాయ ఒకటి. వివాహములు పండుగలు, కొత్త వాహనము, వంతెన, ఇల్లు మొదలగునవి వాడేటప్పుడు మరియు అన్ని శుభ సందర్భాలలోనూ కొబ్బరికాయ నివేదింపబడుతుంది. నీటితో నిండి మామిడి ఆకులతో అలంకరింపబడి దానిపై కొబ్బరికాయ ఉన్న కలశమును ముఖ్యమైన పూజా సందర్భాలలో మరియు ప్రత్యేక అతిథులను ఆహ్వానించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. హోమము చేసే సమయములో ఇది హోమాగ్నికి ఆహుతిగా అర్పించ బడుతుంది. భగవంతుని మెప్పుకై, కోరికలు తీర్చుకొనడానికి కొబ్బరికాయ పగుల గొట్టబడి స్వామికి నైవేద్యముగా పెట్టబడుతుంది. తరువాత ప్రసాదముగా పంచ బడుతుంది. ఒకానొకప్పుడు మనలోని జంతు ప్రవృత్తులను భగవంతునికి సమర్పించడానికి గుర్తుగా జంతుబలి అమలులో ఉండేది. నెమ్మదిగా ఆ ఆచారము తగ్గిపోయి దానికి బదులుగా కొబ్బరికాయ నివేదించ బడుతున్నది. ఎండిన కొబ్బరి కాయకు పై భాగములో పిలకకోసం మాత్రము వదిలి, మిగతా…

ఓంకారము పలుకుతాము – ఎందుకు?

భారత దేశములో ఎక్కువగా పలుకబడే శబ్ద చిహ్నము ఓంకారము. ఓంకారము – ధ్వనింపచేసే వారి శరీరము, మనసులపైన మరియు పరిసరాల పైన కూడా పరిపూర్ణ ప్రభావము ఉంటుంది. చాలా మంత్రాలు, వైదిక ప్రార్ధనలు ఓంకారముతో ఆరంభమవుతాయి. ఓంహరిఃఓం మొదలైన అభినందనలలో కూడా అది వాడబడుతుంది. దాని ఆకారము పూజింపబడుతుంది. దానిపై భావన చేయబడుతుంది. శుభసూచకంగా వాడబడుతుంది. ఇది మంత్రము మాదిరి గానే పదే పదే జపించ బడుతుంది. ఓంకారము ఎందుకు చేస్తాము?ఓం అనేది భగవంతుని యొక్క ప్రధమ నామము. అది అ, ఉ, మ అనే అక్షరాల కలయిక వలన ఏర్పడినది. స్వరస్నాయువుల నుండీ వెలువడే శబ్దము గొంతు యొక్క అడుగు భాగము నుంచీ ‘అ’కారముగా ఆరంభమవుతుంది. పెదిమలు మూసుకొన్నప్పుడు ‘మ’కారము తో శబ్దము ఆగిపోతుంది. మూడు అక్షరాలూ, మూడు అవస్థలు (జాగ్రత్, స్వప్న, సుషుప్తి), ముగ్గురు దేవతలు (బ్రహ్మ…

హారతి ఇస్తాము – ఎందుకు?