Category: GENERAL_INDIA

మొలత్రాడు మగవారు, ఆడవారు కట్టుకోవటం అనాదిగా వస్తున్న ఆచారం. మనిషి ఏ బంధము, బంధుత్వం లేక విగత జీవిగా వున్నప్పుడు అతనికి ఆ మొలత్రాడు అవసరం లేదు. మనిషి పుట్టిన వెంటనే అతనికి వెండి తో చేసిన ఒక తీగను నడుముకి చుట్టి అతనితో ఒక బంధాన్ని ఏర్పరుచు కుంటారు. అలా ఏ త్రాడు వేయకపోతే వాళ్ళ మధ్య ఏ బంధుత్వం ఏర్పడదు అని ఒక శాస్త్రం. నడుముకి ఎటువంటి తాడు లేకుండా ఏ పురుషుడు అలా వుండకూడదు. అది ఒక అమంగలం. ఆడవారు ఎలా సుమంగళిగా వుంటారో, అలానే మగవారు కూడా మొల త్రాడు తో వుండాలి. ఇలా ధరించడం వల్ల శరీరం దృష్టి దోషం లేకుండా వుంటుంది. తాయ త్తు మొల త్రాడుకే కాకుండా, మెడలో కూడా ధరించవచ్చు. కర్మకాండ అనే తంతులో ఈ త్రాడుని తీసెయ్యటం అనేది, ఇక ఈ జీవికి ఎటువంటి బంధుత్వం లేదు అని చెప్పటమే.

అఘోరాలు సహజంగా ఏ వస్త్రమూ, తాడు వాళ్ళ వంటిపైన వుంచుకొరు. అలా వాళ్ళు ఎల్లప్పుడూ ఈశ్వర సాన్నిధ్యంలో వుంటారు.

Many top Indian and foreign Historians (who have studied Vedic literature), Geology, Astronomy, archeology and latest dating technologies are compiling Encyclopaedia of Indian History with Scientific PROOF funded by Govt of India, Infinity Foundation and few other Indians from NASA and top global multinationals! Every Indian who loves Bharat must see this.

చైత్రశుద్ధ పాడ్యమి అనగా ఉగాది పర్వదినం. కాలగమన సౌధానికి తొలి వాకిలి. ఋతు సంబంధ ప్రథమ ఆరోగ్యకోకిల గానం నూతన సంవత్సరానికి శ్రీకారం. ప్రజల మధ్య పెంపొందించే మమకారం. బహు సాంప్రదాయాలకు సాకార క్రియారూపం. ఆబాలగోపాలం ఆనందంగా చేసుకునే పండుగ ఉగాది. పౌర్ణమిరోజున చంద్రుడు ఏ నక్షత్రంలోఉంటాడో ఆ మాసానికి అదే పేరు ఉంటుంది. చంద్రుడు చిత్తా నక్షత్రంతో కలిసి ఉండటం వలన ఈ మాసావికి చైత్రమాసం అని పేరు.

అన్ని ఋతువులకన్నా విశేషమైన ఋతువు వసంత ఋతువు. ఋతూనాం కుసుమాకరః– ఋతువుల్లో చెట్లు చిగిర్చి పూవులు పూయు వసంత ఋతువును నేనే అని తన ముఖ్య విభూతులు చెప్తూ భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు అన్నాడు. కోకిల పాటలు, సన్నజాజి, మల్లెల పరిమళాలు, చిగురించిన ఆకులతో పచ్చని చెట్లతో ప్రకృతిమాత కొత్త అందాలు సంతరించు కుంటుంది. వసంత ఋతువు చైత్రమాసంతో మొదలవుతుంది. మనిషిని, మనస్సును, బుద్ధిని వికసింపజేసే అహ్లాదభరిత వాతావరణంలో ఉగాది నాడు మనం నూతన సంవత్సరంలో ప్రవేశిస్తాం. 

వసంతుడికి స్వాగతం చెబుతూ తెలుగు లోగిళ్లు జరుపుకునే పండగే ఉగాది.. ఉగాది అచ్చమైన ప్రకృతి పండగ. ఈ రోజు నుంచే తెలుగువారికి కొత్త సంవత్సరం ప్రారంభం అవుతుంది కాబట్టి ఇది తెలుగువారి మొదటి పండగ. చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమినే ఉగాదిగా పేర్కొంటారు. ఈ రోజునే బ్రహ్మ సమస్త సృష్టినీ ప్రారంభించాడని చెబుతారు. వైకుంఠనాథుడు మత్స్యావతారాన్ని ధరించి, సోమకుడిని సంహరించి వేదాలను కాపాడింది కూడా ఉగాది రోజునే. శాలివాహనుడు పట్టాభిషిక్తుడైంది కూడా ఉగాదినాడే…

ఉగాది, తెలుగువారు జరుపుకునే పండుగలలో ముఖ్యమయినది. ఈ పండుగ తెలుగు వారికి తెలుగు సంవత్సరము ప్రకారముగా తొలి పండుగ. ఈ పండుగ ప్రతీ సంవత్సరము చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి (అనగా చైత్రమాసములో శుక్ల పక్షము నందు పాడ్యమి తిథి కలిగిన మొదటిరోజు) రోజున వస్తుంది.   ఉగాది రోజు నుండే తెలుగు సంవత్సరం మొదలవుతుంది కాబట్టి ఇది తెలుగువారి మొదటి పండుగ. ఉగాది రోజున కొత్తగా పనులు ప్రారంభించుట పరిపాటి. ఉదయాన లేచి తలంటి స్నానం చేసి, కొత్త బట్టలు ధరించి, ఉగాది పచ్చడితో దినచర్య ప్రారంభిస్తారు. దేవస్థానములకు వెళ్ళి పూజలు చేయిస్తారు. కొత్త సంవత్సరంలో రాశిఫలాలు, గ్రహస్థితులు ఎలా ఉన్నాయో తెలసుకొని గ్రహశాంతుల లాంటివి జరిపించుకొని సుఖంగా ఉండటానికి పంచాగశ్రవణాన్ని చేస్తారు.

ఉగాది పండగకు సంబంధించిన ఎన్నో ఐతిహ్యాలు మన పురాణాల్లో కనిపిస్తాయి. ప్రకృతి పరంగా చూస్తే… మోడువారిన చెట్లు చిగురిస్తూ, పూల పరిమళాలతో గుబాళిస్తూ పుడమితల్లిని పులకింపచేసే వసంతరుతువు కూడా చైత్రశుద్ధ పాడ్యమి నుంచే మొదలవుతుంది.

ఉగాదిని కొత్తదనానికి నాందిగా అభివర్ణిస్తారు. ఒక్క తెలుగు సంప్రదాయంలోనే కాకుండా మరాఠీలు గుడి పడ్వా, మలయాళీలు విషు, సిక్కులు వైశాఖీ, బెంగాలీలు పాయ్‌లా బైశాఖ్‌, తమిళులు పుత్తాండు అనే పేర్లతో ఉగాదిని జరుపుకోవడం విశేషం.

షడ్రుచుల సమ్మేళనం ‘త్వామష్ఠ శోక నరాభీష్ట, మధుమాస సముద్భవ నిబామి శోక సంతప్తాం మామశోకం సదాకురు’
అన్న శ్లోకాన్ని పఠిస్తూ ఉగాది పచ్చడి తినాలని చెబుతోంది శాస్త్రం. మధుమాసంలో పుట్టినటువంటి, శోక బాధలను దరిచేరనివ్వకుండా చేసేటటువంటి ఓ నింబ కుసుమమా, నన్ను ఎల్లప్పుడూ శోక రహితుడిగా చెయ్యమని దీని అర్థం. ఈ పండగకు మాత్రమే ప్రత్యేకంగా తినే పదార్థం ఉగాది పచ్చడి.

కొత్త చింత పండు, బెల్లం, మామిడి పిందెలు, వేపపువ్వు, మిరియాలు లేదా కారం లేదా పచ్చిమిర్చి, అరటిపండ్లు… మొదలైన పదార్థాలను ఉపయోగించి ఈ పచ్చడిని తయారుచేస్తారు. ఇది షడ్రుచుల సమ్మేళనం. తీపి, పులుపు, కారం, ఉప్పు, వగరు, చేదు అనే ఆరు రుచులూ జీవితంలోని బాధ, సంతోషం, ఉత్సాహం, నేర్పు, సహనం, సవాళ్లకు సంకేతాలు. సంవత్సరం పొడవునా ఎదురయ్యే మంచి చెడులను, కష్టసుఖాలనూ ఒకేలా స్వీకరించాలన్న సందేశాన్ని చెప్పకనే చెబుతుందీ ఉగాది పచ్చడి.

ఉగాది రోజున సూర్యోదయం కంటే ముందే నిద్రలేవాలి. పెద్దవారితో నువ్వుల నూనెను తలమీద పెట్టించుకుని, నలుగుపిండితో అభ్యంగన స్నానం చేయాలి. తర్వాతకొత్త బట్టలు ధరించి, ఇష్టదైవాన్ని ప్రార్థించాలి. పరగడుపునే షడ్రుచుల సమ్మేళనమైన ఉగాది పచ్చడిని ప్రసాదంగా స్వీకరించాలి. ప్రకృతి మార్పులకు అనుగుణంగా మన శరీరాన్ని సంసిద్ధం చేసే శక్తి ఈ పచ్చడికి ఉందని పురాణాలు చెబుతున్నాయి.

సాయంత్రం వేళ దేవాలయంలో జరిగే పంచాంగ శ్రవణాన్ని తప్పక వినాలని చెబుతారు పెద్దలు. తిథి, వారం, నక్షత్రం, యోగం, కరణం అనే ఈ అయిదు అంగాల కలయికనే పంచాంగం అంటారు. మనకు పదిహేను తిథులు, ఏడు వారాలు, ఇరవై ఏడు నక్షత్రాలు, ఇరవై ఏడు యోగాలు,

పదకొండు కరణాలు ఉన్నాయి. వీటన్నింటి గురించీ పంచాంగం వివరిస్తుంది. వీటితోపాటు నవగ్రహాల సంచారం, వివాహాది శుభకార్యాల ముహూర్తాలూ, ధరలూ, వర్షాలూ, వాణిజ్యం… ఇలా ప్రజలకు అవసరమైన వాటికి అధిపతులు ఎవరూ, అందువల్ల కలిగే లాభనష్టాలు ఏమిటీ వంటి విషయాలతోపాటు దేశ స్థితిగతులను కూడా పంచాంగంలో ప్రస్తావిస్తారు.

ఉగాది పచ్చడి  :   ఉగాదినాడు షడ్రుచుల సమ్మేళనం – తీపి, పులుపు, కారం, ఉప్పు, వగరు, చేదు అనే ఆరు రుచులు కలసిన ఉగాది పచ్చడి తింటారు. మానవ జీవితంలో కష్టాలు, కన్నీళ్లు, సంతోషం, బాధ, అవమానాలు అన్ని ఉంటాయి. వీటిన్నంటిని ఒక్కో రుచితో మేళవించారు పెద్దలు. షడ్రుచుల మిళితమైన శ్రేష్ట పదార్ధమే ఉగాది పచ్చడి. ఉగాది పచ్చడి సేవనం తెలియజెప్పే నిజం. ‘కష్ట సుఖాలు జీవితంలో చవిచూడాలి’. కాబట్టి ఈ పచ్చడి కొరకు చెరకు, అరటి పళ్ళు, మామిడి కాయలు, వేప పువ్వు, చింతపండు, జామకాయలు, బెల్లం మొదలగునవి వాడుతుంటారు.  

కావాల్సిన పదార్థాలు: తగినన్ని మామిడి ముక్కలు, 2 టీ స్పూన్ల వేప పువ్వు, 100 గ్రాముల కొత్త చింతపండు, 30 గ్రాముల బెల్లం, టీ స్పూను కారం, తగినంత ఉప్పు, అరటిపండు ముక్కలు   తయారీ విధానం: ముందుగా కొత్త చింతపండుని ఓ గ్లాసు నీళ్లలో వేసి నానబెట్టాలి. ఆ తర్వాత చింతపండు పులుసు పిండి ఓ గిన్నెలో వేయాలి. ఈ పులుసులో సన్నగా తరిగిన మామిడి ముక్కలు, వేప పువ్వు, కారం, ఉప్పు కలపాలి. ఆ తర్వాత దానికి బెల్లం, అరటి పండు ముక్కలు కలిపితే ఉగాది పచ్చడి సిద్ధమమైనట్లే.

షడ్రుచులు దేనికి సంకేతం అంటే..

• బెల్లం తీపి – ఆనందానికి సంకేతం 
• ఉప్పు – జీవితంలో ఉత్సాహమ, రుచికి సంకేతం 
• వేప పువ్వు – చేదు -బాధకలిగించే అనుభవాలు 
• చింతపండు – పులుపు – నేర్పుగా వ్యవహరించవలసిన పరిస్థితులు 
• పచ్చి మామిడి ముక్కలు – వగరు – కొత్త సవాళ్లు 
• మిరియాలు – కారం – సహనం కోల్పోయేట్టు చేసే పరిస్థితులు

హిందువుల పండుగల్లో మహాశివరాత్రి ముఖ్యమైనది. ఈ పండుగ మాఘమాసం కృష్ణపక్షంలో అర్థరాత్రి ఉండే చతుర్దశి తిథినాడు వస్తుంది. చతుర్దశి తిథి శివుడికి ఎంతో ప్రీతికరమైంది. అందులోనూ కృష్ణచతుర్దశి అంటే అమావాస్యకు ముందు వచ్చే చతుర్దశి తిథి మరీ ప్రీతికరమైంది. ఆ కారణంగానే ప్రతి మాసంలోనూ వచ్చే కృష్ణచతుర్దశి తిథులు మహాశివరాత్రులుగా ఉంటాయి. సంవత్సరంలోని పన్నెండు శివరాత్రులలో మాఘమాసంలో వచ్చే శివరాత్రి శివుడికి బాగా ఇష్టమైంది కాబట్టి దాన్ని మహాశివరాత్రి అని అంటారు.

ఏడాదికొకసారి వచ్చే మహాశివరాత్రినాడు శివపూజ చేయడం పుణ్యప్రదం. యోగి అయినవాడు తన యోగబలం చేత యోగనిద్రలోకి వెళ్లే రాత్రిని యోగశివరాత్రి అని అంటారు. సాధారణంగా రాత్రిపూట దేవీపూజను, పగటిపూట దేవపూజను చేయడం ఒక ఆచారంగా ఉంటుంది. కానీ శివరాత్రి విషయంలో మాత్రం ఇది భిన్నంగా కనిపిస్తుంది. శివరాత్రి రోజున రాత్రిపూటే శివపూజ జరుగుతుంది. త్రిమూర్తులలో మూడోవాడు శివుడు. బ్రహ్మ సృష్టికర్త. విష్ణువు సంరక్షకుడు. శివుడు లయకారకుడు. ఇలా శివ ఆరాధన రాత్రిపూట జరగడానికి ఓ కారణం కూడా ఉంది.

ఉపవాసం రోజు ఏం చేయాలి

మహా శివరాత్రి పర్వదినం నాడు భక్తులు ఉపవాసం, జాగరణ చేస్తుంటారు. ఉపవాసం ఉండేరోజు ఉదయం సూర్యోదయానికి ముందే నిద్రలేచి, తలపై నుంచి స్నానం చేసి, ‘ఈ రోజు నేను శివునకు ప్రీతికరంగా శివరాత్రి ఉపవాసం చేస్తున్నాను’ అని సంకల్పం చెప్పుకోవాలి. మరీ నీళ్ళు కూడా తాగకుండా ఉపవసించమని ఎవరూ చెప్పలేదు. అలా చేయకూడదు. ఎందుకంటే శరీరాన్ని కష్టపెడుతూ, భగవంతునివైపు మనసును తిప్పడం కష్టం. ఉపవాసం ఉండేవారు ఆరోగ్యం దెబ్బతినకుండా జాగ్రత్తలు పాటించడం మంచిది. దీని కోసం ఏం చేయాలనే దాని గురించి వైద్య నిపుణులు పలు సూచనలు ఇచ్చారు.

ఉపవాసానికి ఇవీ సరైన ఎంపిక…

► రోజులో 6 సార్లు ఒక్కోసారి ఒక్కో సలాడ్ కప్పు పండ్లు తీసుకోవడం వల్ల శరీరానికి తగినంత శక్తి లభిస్తుంది.

► పుచ్చకాయలో నీటిశాతం ఎక్కువ. బొప్పాయిలో విటమిన్లు అధికం. అందుకని పుచ్చకాయ, బొప్పాయి సలాడ్ తీసుకోవాలి.

► పచ్చికొబ్బరి కోరి సలాడ్‌లో కలిపి తీసుకోవచ్చు. వీటికి కొద్దిగా ఉప్పు, మిరియాలపొడి యాడ్ చేసుకోవచ్చు.

► గ్లాసుడు పాలు, అరటిపండు కలిపి మిల్క్ షేక్ చేసుకొని తాగితే పోషకాలు సమృద్ధిగా శరీరానికి అందుతాయి.

► ఆరుసార్లు తీసుకుంటే మంచిది. ఆకలి వేస్తున్న ఇదీ ఉండదు. ఆరోగ్యంపై దెబ్బ పడదు.

►పాలు ఇష్టపడని వారు పలచటి మజ్జిగ తీసుకోవచ్చు. కండరాలు బలహీనం కాకుండా ఉంటాయి.

► జాగరణ చేసేవాళ్లు సాయంకాలం కొబ్బరి నీళ్లు, డ్రై ఫ్రూట్స్ తీసుకుంటే తగినంత శక్తి లభిస్తుంది.

► పూజలలో పూర్తి శ్రద్ధ పెట్టాలంటే శరీర స్థితిని కూడా గమనించుకోవాలి. అప్పుడే ఉపవాస దీక్ష మరింత ఆరోగ్యకరంగా ఉంటుంది.

పూర్వం ఓసారి ప్రళయం వచ్చినప్పుడు అంతా కటికచీకటిగా మారిపోయింది. ఆ సమయంలో లోక కల్యాణం కోసం పార్వతీదేవి శివుడిని గురించి తపస్సు చేసింది. ఆనాటి పార్వతి తపస్సు మెచ్చిన శివుడు ఆ చీకటిని పోగొట్టి మళ్లీ మామూలుగా రాత్రి, పగలు ఏర్పడేలా చేశాడు. దాంతో జీవులన్నీ మళ్లీ ఆనందించాయి. తాను చేసినట్లుగా అంత రాత్రివేళ శివుడిని గురించి పూజలు చేసినవారికి సర్వసుఖాలు కలిగేలా అనుగ్రహించమని పార్వతీదేవి శివుడిని ప్రార్థించింది. శివుడు అందుకు అంగీకరించాడు. పార్వతి చేసిన శివపూజకు గుర్తుగా ఆనాటి నుంచి మహాశివరాత్రి పూజా పర్వదినం ఏర్పడింది.

ఈశాన సంహిత ప్రకారం శివుడు ఓసారి అర్థరాత్రి సమయంలో తేజోలింగంగా ఆవిర్భవించాడు. అదే లింగోద్భవకాలం. అలా పరమశివుడు లింగాకారంలో పుట్టినరోజు కావడంచేత శివుడికి ఇష్టమైన ఆ రోజున శివపూజ జరపడం మంచిదని శైవం చెబుతోంది. వినాయక చవితి, శ్రీరామనవమి లాంటి పండుగలలో దేవుళ్లను పగటిపూట పూజిస్తారు. శివరాత్రినాడు శివుడిని రాత్రిపూట మాత్రమే పూజించడం, మిగిలిన పండుగలలా పంచభక్ష్య పరమాన్నాలతో కాక ఉపవాస దీక్షతో శివరాత్రి పండుగను జరుపుకోవడం ఓ విశేషం.

శివుడు అభిషేక ప్రియుడు. అలాగే బిల్వదళ ప్రియుడు. అందుకే అభిషేకాలు, బిల్వార్చనలను శివరాత్రినాడు విధిగా చేస్తుంటారు. తెలిసైనా, తెలియకైనా కొన్ని నీళ్ళు శివలింగం మీద పోసి మరికొన్ని మారేడు దళాలు ఆ శివలింగంమీద పెడితే బోళాశంకరుడు పరవశించి అలా చేసినవారిని అనుగ్రహించిన కథలు ఎన్నెన్నో మన పురాణాల్లో కనిపిస్తున్నాయి.

పంజాబ్‌ రాష్ట్రం, అమృత్‌సర్‌ నగరం. ప్రఖ్యాత స్వర్ణదేవాలయం, బయట రాష్ట్రాల వాళ్లకు ‘అమృత్‌సర్‌ బంగారు దేవాలయం’గానే గుర్తింపు. ఆ బంగారు ఆలయం పేరు హర్‌మందిర్‌ సాహిబ్‌. నిజానికి హరిమందిర్‌. వాడుకలో హర్‌మందిర్‌ అయింది. దర్బార్‌ సాహిబ్‌ అని కూడా అంటారు. హరి అంటే విష్ణువు, హర అంటే శివుడు అనే అర్థాలు కావు. ‘హరి’ అంటే దేవుడు అనే అర్థంలో పెట్టిన పేరు. ఈ ఆలయం సరస్సు మధ్య ఉంటుంది. ఆ సరస్సు పేరు ‘అమృత సర’. అమృతంతో నిండిన సరస్సు అని అర్థం. ఆ ప్రదేశానికి ఆ పేరు కూడా ఈ సరస్సు పేరుతోనే వచ్చింది. ఇది ఆలయం కోసం తవ్విన సరస్సు. 

బంగారంటి పేరు
మనకు అమృతసర్‌ గోల్డెన్‌ టెంపుల్‌ అనగానే గుర్తు వచ్చే సంఘటన ఆపరేషన్‌ బ్లూ స్టార్‌. ఆ తర్వాత ఇందిరా గాంధీ దారుణ హత్య. ఆ తర్వాత అల్లర్లు, ఖలిస్థాన్‌ ఉద్యమం. ఈ ప్రభావం మన దగ్గర ఒక తరాన్ని ఇంకా వెంటాడుతూనే ఉంది. ఇంకా ముందుకు వెళ్తే… ఈ ఆలయ నిర్మాణం, దాడులకు గురవడం అనేది చర్విత చరణంగా సాగింది. ఎన్ని దాడులు జరిగినా మొక్కవోని దీక్షతో పునర్నిర్మించుకోవడంలో సిక్కుల సంకల్పబలం అర్థమవుతోంది. మొదట బంగారు తాపడం ఉండేది కాదు. మహారాజా రంజిత్‌ సింగ్‌ 19వ శతాబ్దంలో సిక్కు సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించిన తరవాత ఈ మందిరాన్ని మరోసారి పునర్నిర్మించాడు. అప్పుడు బంగారు తాపడం చేయించాడు. అప్పటి నుంచి ఆలయం స్వర్ణదేవాలయంగా గుర్తింపులోకి వచ్చింది. అప్పటి వరకు వాడుకలో ఉన్న పేర్లన్నీ మరుగున పడిపోయాయి. ఈ ఆలయం యునెస్కో వరల్డ్‌ హెరిటేజ్‌ సైట్‌ జాబితాలో నామినేట్‌ అయి ఉంది. అధికారికంగా ప్రకటన రావాల్సి ఉంది.

గుడి ముందు… ఊరు తర్వాత
సాధారణంగా ఊరు విస్తరించిన తర్వాత గుడి వెలుస్తుంది. ఊరందరి కలయిక కోసం, సామూహిక కార్యక్రమాల నిర్వహణ కోసం విశాలమైన గుడి ప్రాంగణం ఉపకరిస్తుంటుంది. ఇక్కడ మాత్రం ముందు మందిరాన్ని కట్టారు. మందిరం నిర్వహణకు అవసరమైన ఇతర నిర్మాణాలను కొనసాగించారు. అందుకవసరమైన పని వాళ్లు నెలల పాటు నివసించాల్సి వచ్చింది. వాళ్ల కోసం ఇళ్లు కట్టారు. మనుషుల జీవికకు అవసరమైన వస్తువులన్నీ ఉన్న చోట దొరకాలి. అందుకోసం వ్యాపారులను ఆహ్వానించారు. అలా ఊరయింది. సిక్కుల ఆరాధ్యమందిరం. ఈ ఒక్క ఆలయాన్ని సందర్శించడం వల్ల 68 ఆలయాలను దర్శించిన ఫలితం వస్తుందని చెబుతారు. ఇక్కడ సిక్కులు నిర్వహించే భోజనశాలలో సర్వమానవాళికీ అనుమతి ఉంటుంది. శాకాహార భోజనం వండి పెడతారు. రోజుకు లక్షమంది వరకు ఇక్కడ భోజనం చేస్తారు.

వందేళ్ల వంటశాల
ధాబా పేరు కేసర్‌ దా ధాబా. గోల్డెన్‌ టెంపుల్‌కి కిలోమీటరు దూరంలో ఉంటుంది. ఇది వందేళ్లు దాటిన వంటశాల. జాతీయ నాయకులు లాలా లజపతి రాయ్, జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ ఆ తర్వాత ఇందిరా గాంధీ కూడా ఈ ధాబాలో నోరూరించే లాచ్చా పరాఠా, దాల్‌ మఖానీ కోసం లొట్టలు వేసేవాళ్లు. అయితే ఈ ధాబా వందేళ్ల నుంచి ఇక్కడ లేదు. లాలా కేసర్‌ మాల్, అతడి భార్య పార్వతి 1916లో పాకిస్తాన్‌లోని షేక్‌పురాలో మొదలుపెట్టారు. దేశవిభజన సమయంలో ఆ దంపతులు ధాబాను అమృతసర్‌కు మార్చారు. అప్పట్లో లాచ్చా రోటీ– దాల్‌ మఖానీ మాత్రమే వండేవాళ్లు. ఇప్పుడు వేడిగా కరకరలాడే హాట్‌ క్రిస్ప్‌ పరాఠా, మీగడ లస్సీ, పంజాబీ థాలీ, ఫిర్నీ కూడా వండుతున్నారు. ఇప్పుడు కాని మీరు కాని స్వర్ణదేవాలయాన్ని కాని చూడడానికి వెళ్లినట్లయితే… అప్పుడు ఈ ధాబాలో పంజాబీ వంటకాలను రుచి చూడడం మర్చిపోవద్దు.

రోజంతా వండుతూనే ఉంటారు
పంజాబీ వంటకాలను రాగి పాత్రలో ఎనిమిది నుంచి పన్నెండు గంటల సేపు ఉడికిస్తారు. రాజ్మా గింజలు, తాజా మీగడ, పెరుగుతో దాల్‌ మఖానీ ఉడుకుతున్న పెద్ద గుండిగ ఒక పక్క. మరో పక్క ఒక పాత్రలో  ఫిర్నీ, పెద్ద పెద్ద రాగి, ఇత్తడి పాత్రలు కళ్ల ఎదురుగానే ఉంటాయి. రోజంతా తక్కువ మంట మీద వంటలు తాజాదనం కోల్పోకుండా వేడి మీద ఉంటాయి.

అజంతా గుహలు సుమారు క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దం నాటివి. ఆనాడు కల హిందు, బౌధ్ధ మరియు జైనమతాలకు ఈ గుహలు ధృవపత్రాలుగా నిలుస్తాయి. మహారాష్ట్రలోని ప్రధాన నగరం ఔరంగాబాద్ కు సమీపంలోని అజంతా గుహలను వాటి పక్కనే కల ఎల్లోరా గుహలను యునెస్కో సంస్ధ అతి ప్రధానమైన చారిత్రాత్మక ప్రదేశాలుగా ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలుగా ప్రకటించింది. స్పష్టపరచిన బుద్ధుడి జీవితం అజంతా లో 30 గుహలు ఉన్నాయి. వీటిలో మూడు మతాలకు సంబంధించిన పెయింటింగులు, శిల్పాలు,  చెక్కడాలు కలవు. వీటి గోడలు అన్నీ క్రీ.పూ. 2వ, 6వ మరియు 7వ శతాబ్దాలనాటి చరిత్రను చాటుతాయి. ఈ గుహలు అన్నీ కూడా గౌతమ బుద్ధుడు దివ్యత్వం పొందిన ముందు జీవిత వాస్తవాల వివరాలను వెల్లడి చేస్తాయి. శ్రీలంక దేశంలో కనుగొనబడిన సిగిరియ గుహలకు ఈ గుహలు అత్యధిక సామీప్యతను కలిగి ఉంటాయి.

ఈ గుహలను తయారు చేయటానికిగాను సుమారుగా 800 సంవత్సరాలు పట్టి ఉండవచ్చని విశ్వసిస్తారు. 19వ శతాబ్దంలో కొంతమంది బ్రిటీష్ సైనికులు హార్స్ షూ రాక్ ను కనిపెట్టారు. దానిని చూడగానే మరింత ఆసక్తితో పరిశోధించి ఆ ప్రాంతంలో దట్టంగా వున్న పచ్చదన్నాన్ని అక్కడి గుహల సముదాయాన్ని వెంటనే చూడగలిగారు. ప్రభుత్వానికి వెంటనే సమాచారం అందించారు. ప్రభుత్వం పురావస్తు పరిశోధకుల బృందాన్ని నియామకం చేసి అద్భుతమైన ఈ గుహలను ప్రపంచానికి వెల్లడి చేసింది.

పురావస్తు శాఖ పరిశోధనలో బౌధ్ధ మతానికి చెందిన అనేక స్తూపాలు, తారాలు, ద్వారపాలురు, విహారాలు, చైత్యాలు మరియు వాటితో పాటు అనేక పెయింటింగులు, ఇతర చారిత్రక ఆధారాలు కనుగొనబడ్డాయి. పెయింటింగ్ లు అన్నీ కూడా పూర్తిగా బుద్ధుడి జీవితానికి మరియు బౌద్ధ మతానికి చెందిన ఆధారాలే.  

ఈ గుహలు మొత్తంగా 29 వరకు ఉన్నాయి. ప్రతి ఒక్కటి కూడా విశేషమైన బుద్ధుడి జీవిత గాధలు చూపుతుంది.

మొదటి గుహ అంటే కేవ్ 1 లో 6వ మరియు 7వ శతాబ్దాలనాటి వివరాలుంటాయి. అనేక ప్రధాన చిహ్నాలు లేదా గుర్తులు, పెయింటింగ్ లు గుహలో కలవు. ప్రవేశ మార్గంలో మహానీయుడు బుద్ధుడి రూపం వివిధ భంగిమలలో కనపడుతుంది. 20 వ గుహలో వలెనే నాగాలు సంరక్షకులుగా కనపడతారు. మీరు కనుక పైభాగంలో ఎడమవైపు మూలమీద చూసినట్లయితే, అక్కడ ఒక దేవతా విగ్రహ చెక్కడం కనపడుతుంది. ఆమెను భూదేవి మరియు ప్రాణాధార నీటికి ప్రతిరూపంగా భావిస్తారు. మరుగుజ్జు దేవదూతలు చేతిలో పూలమాలతో బుద్ధుడికి వేయు చెక్కడాలు  కనపడతాయి. మరోవైపు పద్మపాణి అవకితేశ్వర ఒక పద్మాన్ని పట్టుకుని కనపడతాడు. మరోవైపు పిడుగును పట్టిన వజ్రపాణి రూపం ఉంటుంది. వీరిద్దరూ కూడా బోధిసత్వలో ఒక భాగంగా ఉంటారు. ఒకే తల కల నాలుగు జింకలు కూడా కనపడతాయి.

కామవాంఛలు తప్పు కాదనే చూపే ప్రేమికులు, నల్లని రాజకుమార్తె, ఆంధ్ర దేశం నుండి వచ్చిన వాస్తవ రాజకుమార్తె,  స్తంభానికి ఆనుకుని నిలబడే రాజకుమార్తె, నాట్యకారిణి, బాధ పడుతున్న ఒక పనిమనిషి మరియు పర్షియా దేశపు దౌత్య కార్యాలయం బొమ్మలు ఈ గుహలో కనపడతాయి. బంగారు బాతులు, లేత ఎరుపు రంగు లేదా పింక్ రంగు ఏనుగు,  ఎద్దుల పోరాట ప్రదర్శన వంటి బొమ్మలు, జీవులు అన్నీ ఒకటే అనే సందేశాన్ని ఇస్తాయి.

2వ గుహ సందర్శన మొదటి గుహకంటే కూడా బాగుంటుంది. ఈ గుహలోని ద్వార బంధాలు భారతదేశంలోని అనేక ప్రాచీన దేవాలయాల ద్వార బంధాలను గుర్తు చేస్తాయి. సీలింగు భాగం విస్తారంగా అలంకరించబడి ఉంటుంది. లోపలి గోడలపై వేలాది బుద్ధుడి రూపాలు ఆశ్చర్యకర వివరాలను కలిగి ఉంటాయి. కుడివైపు మార్గంలో బలమైన ఒక బాలిక ఊయలపై కూర్చుని ఉంటుంది. దీనిని ఊయలపై స్త్రీ అంటారు. ఈ చిత్రం బుద్ధుడి ఆలోచన అయిన …శారీరక శక్తి ఎంతో ప్రకాశాన్ని ఇస్తుంది అనే అంశాన్ని తెలియజేస్తుంది.

4వ గుహ కూడా 17వ గుహ మాదిరిగా ఉంటుంది. అయితే దీనిని పూర్తి చేయలేదు. ఇక్కడ బుద్ధుడి జీవితానికి సంబంధించిన అనేక అసంపూర్తి పెయింటింగ్ లు కనపడతాయి. వంగి కూర్చొని వున్న జింక, మరుగుజ్జు సంగీతకారుడు, పూలగుత్తులు వంటివి ఈ గుహలో కనపడతాయి.

6వ గుహ మహాయాన బౌద్ధమత కాలాన్ని తెలియజేస్తుంది. దీనిలో కూర్చుని వున్న బుద్ధుడు ఆయన చుట్టూ ఎగురుతున్న జంటలు కనపడతారు. ఈ గుహలోని స్తంభాలు ముందు గుహలకంటే కూడా నాణ్యత కలిగి అష్ట భుజాలు కలిగి ఉంటాయి. దీనిలో పద్మంతో కూడిన బిక్షువు పెయింటింగ్ ఉంటుంది. 9వ గుహలో చైత్యహాలు సమావేశం చూపబడుతుంది. దీనిలో ఒక పెద్ద హార్స్ షూ విండో ఉంటుంది.  నాగులను పూజించేవారు మరియు జంతువుల గొంగళి, మరియు, పశువుల కాపరుల పెయింటింగులు నేటికి ఇక్కడ కనపడుతూనే ఉంటాయి.  

10వ గుహ  శైలిలోను నిర్మాణంలోను 9వ గుహనే పోలి ఉంటుంది. దీనిలో జాతక బుద్ధుడు ఒక ఏనుగు అవతారంలో ఉంటాడు. శ్యామ జాతక మరియు ఒక రాజు తన సైన్యంతో ఉంటారు. రాజకుమారి మరియు ఏనుగు దంతం, ఒంటి కన్ను బౌద్ధ సన్యాసితో బుద్ధుడు, మరి కొన్ని పెయింటింగ్ లు కూడా ఉంటాయి.

11వ గుహ ప్రధానంగా హీనయాన కాలం నుండి మహాయాన కాలంకు వచ్చే మార్పులు చూపుతుంది. దీనిలో బౌద్ధ స్తూపాలు ఉంటాయి.  అందమైన వాకిటి తలుపులు, ద్వార బంధాలు కనపడతాయి. ఈ గుహ అచ్చెరువొందే నదీ దృశ్యాన్ని కూడా కింద చూపుతుంది. ఈ గుహలో పెద్ద బుద్ధుడి విగ్రహం, బుద్ధుడు ఒక బిక్ష పాత్రను పట్టుకుని వుండటం, బుద్ధుడు రాజకుమారుడుగా, రాజకుమారుడుగా బుద్ధుడు విల్లు ఎక్కు పెట్టటం వంటివి కనపడతాయి. ఈ గుహ ప్రపంచ ప్రఖ్యాత కళలకు పుట్టిల్లుగా ఉంటుంది. తన భర్త సన్యాసి అయిపోతున్నాడని తెలుసుకుని మరణానికి సిద్ధపడే రాజకుమారి, సూతసమ జాతక మరో శిల్పంగా కనపడుతుంది. దీనిని తప్పక చూసి దీరాల్సిందే.

17వ గుహలోని చిత్రాలు ప్రేమను చూపుతాయి. అప్సరసలు, విహరిస్తున్న ఆత్మలు, ఇంద్రుడు మరియు అప్సరసలు, దేవదూతలు ఉంటాయి. రాజకుమారుడైన సిద్ధార్ధుడు బౌద్ధ సన్యాసి అయి మరోమారు తన భార్యను, పిల్లలను కలుసుకొని వారిని రాజీ చేస్తున్న సంఘటనలు కూడా చిత్రాలుగా చూపబడ్డాయి.

21వ గుహ ఇతర గుహలకంటే కూడా మరింత ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది. ఈ ప్రదేశంలో చక్కగా మలిచిన స్తంభాలుంటాయి. ఒకప్పుడు దీని గోడలకు వేలాడిన చిత్రాలు  ఇపుడు అతికించబడ్డాయి.

ఈ గుహలో చైత్య హాల్ అనబడే పురజనుల బహిరంగ సభ వరండా దగ్గరలో ఉంటుంది. ఈ నిర్మాణంలో అనేక తోరణాల ఆర్చీలు ఉంటాయి. ఇవి 26 స్తంభాలపై నిలపెట్టబడి ఉంటాయి. గోడకు కొన్ని శిల్పాలు ఉంటాయి. వరండాకుగల గోడపై బుద్ధుడి విగ్రహం ఉంటుంది. అది ఇపుడు శిధిలావస్ధలో ఉంది. దానిని నిద్రిస్తున్న బుద్ధుడిగా భావిస్తారు. అయితే బౌద్ధ సన్యాసులు దానిని బుద్ధుడి నిర్వాణ దశగా భావిస్తారు. ఇక్కడే కోర్కె కల బుద్ధుడి శిల్పం కూడా ఒకటి కనపడుతుంది.

24వ గుహ లో 3 భాగాలుంటాయి.  స్తంభాలు, గోడలు, వాకిలి ద్వారబంధాలు ఉంటాయి. స్తంభాల శైలి అసంపూర్తిగా ఉంది. కాని కట్టడం తీరు అద్భుతం. స్తంభాల కట్టడం మొదటిలో సరిగా లేనప్పటికి  మహాయాన కాలంలో వాటిని అష్టభుజి స్తంభాలుగా చక్కటి నైపుణ్యం కలిగించారు. అయితే, 24వ గుహ అసంపూర్తిగానే ఉండిపోయింది. తర్వాతి కాలం 7వ శతాబ్దంలో వాకిలి ద్వారబంధాన్ని పైభాగంలో కుడి మూలలో ఒక టి ఆకారంలో నిర్మించారు.

26వ గుహ శ్రావస్తి  అద్భుతం కలిగి ఉంటుంది. బుద్ధుడి కుటుంబం, బుద్ధుడి తల రింగుల జుట్టు కలిగి వుండటం చూపుతుంది. గుహలోపలికి వెళ్ళే మార్గం బుద్ధుడు తన కాలంలో చేసిన అద్భుతాలను ప్రదర్శించే చిత్రాలు కలిగి ఉంటుంది.

శ్రావస్తి ఒక గ్రామం. ఈ గ్రామ ప్రజలు ఆకాశంలో బుద్ధుడి వివిధ రూపాలను చూసి ఆనందించినట్లు చెపుతారు. ఆ కాలంలో కుటుంబం అంటే ఎంతో ఆదర్శంగా వుండేవారు. ఈ గుహ పూవుల అలంకరణ కలిగి ఉంటుంది. బుద్ధుడి తల ఉంగరాల జుట్టు కలిగి ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది. పెద్ద చెవులు కలిగి చూపబడుతుంది. బుద్ధుడు విశ్వవ్యాప్త కేంద్రంగా భావించబడే ఒక పద్మంపై కూర్చుని ఉంటాడు. నాగాలు, నంద మరియు అనుంపానంద పద్మం పూవు కాడను పట్టుకొని ఉంటారు. చైత్య హార్స్ షూ ఆర్చి అద్భుతమైన 5వ శతాబ్దపు చిత్రాలను ప్రదర్శిస్తుంది.

27వ గుహలో రెండు భాగాలుంటాయి. అవి నాగ ద్వార పాల మరియు వాకిలి ద్వారబంధం. బుద్ధ క్షేత్రంలో బయటి వైపు నాగ ద్వారపాల. ఈ గుహలో 20వ గుహ శైలి కనపడుతుంది. ఇక్కడి నాగ అక్కడి నాగను పోలి ఉన్నప్పటికి దాని అంత అందంగా కనపడదు.  వాకిలి మార్గం రెండవ గుహరీతి కలిగి ఉంటుంది.

అజంతా గుహలు దర్శించాలంటే సవత్సరంలో ఏ సమయంలో అయినా అనుకూలమే. వాతావరణ పరిస్ధితులతో పని లేదు. అయితే, కొద్దిపాటి నడక ఉంటుంది కనుక వేసవిలో వేడి కారణంగా అసౌకర్యంగా ఉంటుంది. మీకు అలసట కలిగిస్తుంది. ఈ ప్రదేశం చూడాలంటే వర్షాకాలం కూడా మంచి సమయమే. గుహల కింది భాగంలో ఉన్న నది ప్రవహిస్తూ చక్కటి పూర్తి ప్రవాహంతో పచ్చటి పరిసరాలతో మీకు మరచిపోలేని అనుభూతులు కలిగిస్తుంది.  అజంతా గుహలను విమానం, బస్ లేదా రైలుపై తేలికగా చేరవచ్చు. 100 కి.మీ. ల దూరంలో కల ఔరంగాబాద్ విమానాశ్రయం సమీప విమానాశ్రయం.

దేశంలోని వివిధ నగరాలనుండి ఔరంగాబాద్ మరియు జలగాంవ్ లకు రైళ్ళు కలవు. ఇక్కడనుండి అజంతా గుహలు ఎంతో దగ్గర. బస్ పై ప్రయాణించగోరే వారికి ప్రభుత్వ మరియు ప్రయివేటు బస్ లు లభ్యంగా ఉంటాయి. ఔరంగాబాద్ నుండి అజంతా గుహలు రెండు లేదా మూడు గంటల ప్రయాణంలో చేరుకోవచ్చు.  

అజంతా గుహల గురించి చదివి ఆనందించేకంటే, వ్యక్తిగతంగా వాస్తవంలో చూసి ఆనందించటం మెరుగు. ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలలో ఒకటిగా చేర్చిన ఈ గుహలను మరణానికి ముందు ఏదో ఒక సమయంలో తప్పక చూసి ఆనందించవలసిందే. ఈ ప్రపంచ అద్భుతాలను తప్పక చూడండి. ఈ గుహల అంద చందాలు మిమ్ములను అబ్బుర పరుస్తాయి.

డార్జిలింగ్‌ అంటే ఎక్కువగా తేయాకు తోటలే గుర్తుకొస్తాయి గానీ, ఇది అద్భుతమైన వేసవి విడిది. పశ్చిమ బెంగాల్‌ రాష్ట్రంలో హిమాలయాలకు దిగువన సముద్రమట్టానికి 6,700 అడుగుల ఎత్తున వెలసిన పట్టణం ఇది. ఎంతటి నడి వేసవిలోనైనా ఇక్కడి గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రతలు ఇరవై డిగ్రీలకు మించవు. డార్జిలింగ్‌లోని టైగర్‌ హిల్‌ నుంచి ఉత్తరానికి చూపు సారిస్తే నింగిని తాకే హిమగిరుల సొగసులను ఆస్వాదించవచ్చు. ఇక్కడి నుంచి చూస్తే మంచుతో నిండిన ఎవరెస్టు, కాంచన్‌జంగ శిఖరాలు ఇంచక్కా కనిపిస్తాయి. ఎటు చూసినా తేయాకు తోటలు, మహా వృక్షాలతో నిండిన దట్టమైన అడవుల పచ్చదనం కనువిందు చేస్తుంది. డార్జిలింగ్‌లో చూడదగ్గ ప్రదేశాలు చాలానే ఉన్నాయి. జపానీస్‌ పీస్‌ పగోడా, భుటియా బస్టీ గోంపా వంటి బౌద్ధారామాలు, ధీర్‌ధామ్, మహాకాల్‌ ఆలయాలు, పద్మజా నాయుడు హిమాలయన్‌ జూలాజికల్‌ పార్క్, చాప్రామడి వన్యప్రాణి సంరక్షణ కేంద్రం, బార్బొటీ రాక్‌ గార్డెన్‌ వంటి ప్రదేశాలు ఇక్కడి ప్రత్యేక ఆకర్షణలు. వేసవిలో వాకింగ్, సైక్లింగ్, ట్రెక్కింగ్‌ వంటి కార్యక్రమాలకు ఇది చాలా అనువైన ప్రదేశం.

రోడ్డు రైలు మార్గాలు అద్భుతం.. 
సాగుచేసిన తేయాకు తరలింపు ప్రారంభంలో కష్టమయ్యేది. దీంతో రైలు, రోడ్డు మార్గాలను నిర్మించారు. డార్జిలింగ్‌ హిమాలయన్‌ రైల్వే లైన్‌ అని పిలుస్తారు. ఇది ఇండియన్‌ రైల్వేలో అంతర్భాగం. కానీ నేటికీ ఇది మీటర్‌ గేజ్‌గా ఉండటంతో దీన్ని టాయ్‌ ట్రైన్‌ అని ముద్దుగా పిలుస్తారు. మైదాన ప్రాంతమైన న్యూ జపాలాయ్, సిలిగురి నుంచి శిఖరపు అంచున్న ఉన్న డార్జిలింగ్‌ వరకు 79 కి.మీ. దూరం ఈ రైల్వే ఇప్పటికీ పనిచేస్తూ పర్యాటకులను అలరిస్తోంది. ఇందులో ‘గుమ్‌’రైల్వే స్టేషన్‌ 7,400 అడుగుల ఎత్తులో ఉంటుంది. ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తులో ఉన్న రైల్వే స్టేషన్‌ కావడం గమనార్హం. యునెస్కో దీన్ని గుర్తించింది. ఇండియాలో బొగ్గుతో నడిచే ఏకైక రైలు ఇదే. పాములా మెలికలు తిరిగిన రోడ్డు అంచు నుంచి వేల మీటర్ల లోతులో ఉండే లోయలను చూస్తే కలిగే ఆ ఆనందమే వేరు. ఇంత ప్రమాదకరమైన మలుపులు ఉన్నా.. ఏ వాహనం కూడా పట్టు తప్పకుండా రోడ్డు నిర్మాణంలో పాటించిన ఇంజనీరింగ్‌ విలువలు, టైర్లు జారిపోకుండా ప్రత్యేకంగా తీసుకున్న జాగ్రత్తలు చూసి ఆశ్చర్యపోతాం. ప్రతి మూల మలుపు వద్ద వాహనాలు ప్రమాదవశాత్తూ జారిపోయినా లోయలోకి పడిపోకుండా.. 50 మీటర్ల వరకు ఏపుగా పెరిగే దృఢమైన దేవదారు వృక్షాలు పెంచారు. నేషనల్‌ హైవే 55గా ఈ రోడ్డు మార్గాన్ని పిలుస్తారు. 

బొమ్మ ట్రైను
యాత్రికులను ప్రకృతి అందాల నడుమ అత్యద్భుతంగా ఉండే పర్వత శ్రేణుల గుండా తీసుకువెళ్ళే సుప్రసిద్ధ డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే అనే చిన్న రైలు సర్వీసును ఇప్పటికే హిందీ, ఆంగ్ల చిత్రాలు ప్రఖ్యాతం చేసాయి. భారతదేశంలోని పశ్చిమ బెంగాల్ ఉత్తర భాగంలో ఉండే డార్జీలింగ్ పర్వత ప్రాంతం మంచుతో కప్పబడిన పర్వత శిఖరాలతో అలరారుతూ, దిగువ హిమాలయాలు లేదా మహాభారత శ్రేణులలో ఒక నిజమైన స్వర్గసీమగా వెలుగొందుతుంది. బ్రిటీషు కాలంనాటి నుండి ఒక యాత్రాస్థాలంగా తీర్చిదిద్దబడిన చిన్న పట్టణం డార్జీలింగ్, ఇక్కడి తేయాకు తోటలకు, నాణ్యతకు సుప్రసిద్ధమైనది. డార్జీలింగ్ నించి జరిగే ఎగుమతులలో తేయాకుదే ప్రధమ స్థానం అవడం, అందువల్ల ఆశ్చర్యం కలిగించదు.

యుద్ధ స్మారకం
శాంతియుతమైన, సహజమైన ప్రకాశానికి విరుద్ధంగా నేడు, డార్జీలింగ్ నియంత్రణ కోసం యుద్ధ పోరాటాలతో గతం ఎగుడుదిగుడుగా ఉంది. నేటికీ, ఉత్తేజిత గూర్ఖాలాండ్ ఉద్యమానికి ఇప్పటికీ చెదురుమదురు హింసలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. మనోహరంగా మంచుతో కప్పబడిన శిఖరాలకు వ్యతిరేకంగా డార్జీలింగ్ యుద్ధ స్మారకాన్ని ఖచ్చితంగా సందర్శించాలి, ఇది ఫొటోగ్రాఫర్ల కలను నిజంచేస్తుంది.  

డార్జీలింగ్ వద్ద ప్రకృతి

డార్జీలింగ్, సాల్, ఓక్ చెట్లను కలిగిఉన్న సమశీతోష్ణ అడవులు, ఎత్తైన శిఖరాలతో ప్రకృతి ప్రేమికులు ముందుకు వెళ్ళే ప్రదేశం. వాతావరణంలో మార్పు ఉన్నప్పటికీ, డార్జీలింగ్ లోని ఎక్కువ అడవులు డార్జీలింగ్ పర్యాటక విలువకు పచ్చదనాన్ని జోడిస్తాయి. ఈ పట్టణంలో పద్మజ నాయుడు హిమాలయన్ జూలాజికల్ పార్కు, ప్రకృతి ప్రేమికులు, ఫోటోగ్రాఫర్లు మధ్యాహ్న సమయాలు ప్రశాంతతను ఇచ్చే ల్లోయడ్స్ బొటనికల్ గార్డెన్ వంటి అనేక సహజ పార్కులు ఉన్నాయి. డార్జీలింగ్ లో కొన్ని తాజా పూలను కోయడంతో తమ ఆడ స్నేహితురాలు లేదా భాగస్వామితో విలాసం కోరుకునే వారికి అనేకరకాల ఎగుమతి స్థాయి పూలమొక్కలను కలిగి ఉంది.

ఈ ప్రాంతంలోనూ, చుట్టుపక్కల పర్యాటక ప్రదేశాలు

ఎక్కువ సాంప్రదాయ, స్థానిక షాపింగ్ జరిగే మాల్ రోడ్డు, మీరు బేరం చేస్తే మంచి కొనుగోలును చేయవచ్చు. సరదాను ఇష్టపడి, స్నేహపూర్వకంగా ఉండే స్థానికులు దుర్గా పూజ, దీవాలి, కాళి పూజ వంటి అనేక భారతీయ పండుగలను జరుపుకుంటారు. ఇవేకాకుండా; అనేక స్థానిక పండుగలను కూడా జరుపుకుంటారు. మీరు డార్జీలింగ్ వెళ్ళినపుడు, మూలల చుట్టుపక్కల జరిగే చిన్న పండుగల గురించి చెప్పనవసరం లేదు. బౌద్ధ ఆరామాలు స్థానిక సంస్కృతి గురించి నేర్చుకోవడానికి మంచి ప్రదేశాలు, సన్యాసులు సాధరణంగా ఈ ఆలయాల చుట్టూ పర్యాటకులకు దర్శనమిస్తారు.

ఆహారం

స్థానిక వంటలు గుర్తింపు పొందిన మోమోలు (కుడుములు) తో జాబితాలో ప్రధమ స్థానం కోసం ప్రయత్నం చేస్తున్నాయి. చికెన్, గొడ్డుమాంసం, కూరగాయలు, పందిమాంసం తో చేసే ఈ కుడుములను వేడి సాస్ తో అందిస్తారు. నూడుల్ ఆధారిత సూపులు, కొన్ని స్పైసీ రైస్ తోచేసేవి అనేకరకాల ఇతర వీధి ఆహారాలు.  

డార్జీలింగ్ లోను, చుట్టుపక్కల పర్యాటక ప్రదేశాలు

డార్జీలింగ్ పర్యాటకం సందర్శకులకు అనేకం అందిస్తుంది. ఇక్కడ హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్, ల్లోయడ్స్ బొటనికల్ గార్డెన్, డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే, బతసియా లూప్, యుద్ధ స్మారకం, కేబుల్ కార్, భూటియ బస్తి గొంప, హిమాలయ పర్వతారోహణ సంస్థ, మ్యూజియం వంటి అనేక ఆకర్షణలను కలిగి ఉంది.

డార్జీలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే

UMESCO ప్రపంచ వారసత్వ స్థలం వలె, డార్జీలింగ్ లోని బొమ్మల రైలు 1800 కిందట ప్రారంభించారు. ఈరోజు, ఇది భారతదేశంలో మాత్రమే అందుబాటులో ఉన్న ఏకైక మినీ రైల్వే సదుపాయాలలో ఒకటి.

నిర్దేశించిన సేవలు ప్రతిరోజూ పనిచేస్తే, జోయ్రైడ్స్ కూడా ప్రతిపాదనలలో ఉన్నాయి, ఈ మార్గం వెంట ఉన్న ప్రాంతాలు విస్మయ స్పూర్తిని ఇస్తాయి! బొమ్మల ట్రైన్ లో ప్రయాణం చేయకపోతే డార్జీలింగ్ పర్యటన పూర్తికానట్టే. ఈ బొమ్మల ట్రైను అనేక బాలీవుడ్ చిత్రాలలో కూడా కనిపిస్తుంది.

బతసియ లూప్, యుద్ధ స్మారకం

స్వాతంత్రానికి ముందు జరిగిన వివిధ యుద్ధాలలో స్వాతంత్ర్య సంగ్రామానికి గౌరవార్ధం నిర్మించబడిన ఈ యుద్ధ స్మారకం చాలా ముఖ్యమైన హెయిర్ పిన్ తో అదేసమయంలో బొమ్మ ట్రైను తయారుచేయడానికి దారితీసింది. ఒక గంట లేదా మరికాసేపు ఖచ్చితమైన మార్గం కోసం స్థానికంగా ఉత్పత్తిచేసే వస్తువుల విక్రయంచేసే ఒక చిన్న మార్కెట్ తోపాటు కంచన్జుంగా పరిధిలో ఒక విస్మయ స్పూర్తినిచ్చే వీక్షణ పరిపూర్ణ మార్గాన్ని అందిస్తుంది. మీతోపాటు కెమెరాలను తీసుకెళ్లడం మర్చిపోకండి.

హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్

టీ ఎస్టేట్ల చుట్టూ తిరగడం డార్జీలింగ్ లో పొందే ఉత్తమ మార్గం, ప్రపంచంలోని ఉత్తమ టీలలో కొన్నిటిని ఎంచుకోవచ్చు. అక్షరాలా! డార్జీలింగ్ టీ ఎస్టేట్లు కొన్ని అందమైన అధిక ప్రదేశాల ఎగుమతి బాధ్యతను వహిస్తాయి. హ్యాపీ వాలీ టీ ఎస్టేట్, పర్యాటకులు దీనిని సందర్శించే సౌకర్యాన్ని పరిపాలనా యంత్రాంగం అనుమతించే ప్రదేశాలలో ఒకటి. ఈ ప్రదేశం విలువైనది కావడం వల్ల అక్కడి కేర్ టేకర్లు మన తిరుగు ప్రయాణంలో కొద్ది టిప్ అడుగుతారు.

కేబుల్ కార్

డార్జీలింగ్ నుండి రంజిత్ వాలీకి తీసుకువెళ్ళడానికి పట్టణం బయట దాదాపు 3 కిలోమీటర్ల దూరంలో అద్భుతమైన రోప్ వే ఉంది. మరో మూల ఉన్న సింగ్ల బజార్ టీ తోటల కింద ఉన్న విస్మయ స్పూర్తినిచ్చే ఆనందకరమైన దృశ్యాలు, మేఘాలపై పర్యటన పర్యాటకులను ఆనందింప చేస్తుంది. భారతదేశంలోని పురాతన రోప్ వే లలో ఒకటైన కేబుల్ కార్ పై రైడ్ చెయ్యకపోతే డార్జీలింగ్ యాత్ర పూర్తికానట్టే.

డార్జీలింగ్ వాతావరణం వేసవి, వర్షాకాలం, శీతాకాలం అనే మూడుకాలాలుగా విభజించబడిన డార్జీలింగ్ వాతావరణం, వేసవి మధ్యస్తంగా, శీతాకాలం చాలా చల్లగా ఉంటుంది.

అరుదైన వృక్ష, జంతు జాలాలు.. 
డార్జిలింగ్‌లో కాఫీ, టీ తోటలతో పాటు ఎన్నో వేల అరుదైన వృక్ష, జంతు జాలాలకు నిలయం. ఇక్కడ ఉండే వృక్షజాతులు ఇండియాలో మరెక్కడా కనబడవు. ఇక్కడి ప్రజలు తమ ఇళ్ల ముందు అందమైన పూలు పూసే గుల్మాలు, ఆర్కిడ్స్‌ను పెంచుకుంటారు. గోడలపై అరుదైన శైవలాలు, శిలీంధ్రాలు, పరాన్న జీవి మొక్కలు వందల సంఖ్యలో కనిపిస్తాయి. ఇక్కడ పులులు, ఎలుగుబంట్లు అధికంగా ఉంటాయి. వీటి రాకను తెలుసుకునేందుకు ప్రతి ఇంట్లో పెంపుడు కుక్కను పెంచుకుంటారు.

డార్జీలింగ్ చేరుకోవడం ఎలా
డార్జీలింగ్, ప్రసిద్ధ ప్రదేశమైన పశ్చిమ బెంగాల్ లోని ప్రధాన ప్రాంతాలకు బాగా అనుసంధానించబడి ఉంది, అనువల్ల సందర్శకులు అక్కడికి చేరుకోవడం చాలా తేలిక. దక్షిణాది నుంచి విమానాల్లో వెళ్లేవారైతే ముందుగా కోల్‌కతా చేరుకుని అక్కడి నుంచి డార్జిలింగ్‌ వెళ్లడం తేలికగా ఉంటుంది. రైలులో వెళ్లేవారు ముందుగా న్యూజాల్‌పాయిగుడి స్టేషన్‌లో దిగి, అక్కడి నుంచి హిమాలయన్‌ రైల్వేస్‌కు చెందిన టాయ్‌ ట్రెయిన్‌లో డార్జిలింగ్‌ చేరుకోవచ్చు. అలా కాకుంటే కోల్‌కతాలో రైలు దిగి అక్కడి నుంచి రోడ్డు మార్గం మీదుగా కూడా చేరుకోవచ్చు.

హైదరాబాద్‌ నుంచి డార్జిలింగ్‌కు రోడ్డు, రైలు మార్గాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. విమానంలో శంషాబాద్‌ నుంచి బాగ్‌డోగ్రా విమానాశ్రయం వరకు సర్వీసులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. అక్కడి నుంచి డార్జిలింగ్‌ తేయాకు తోటలకు దాదాపు 16 కిలోమీటర్ల దూరం ఉంటుంది. బాగ్‌డోగ్రాలో డార్జిలింగ్‌ కొండలపైకి చేరుకునేందుకు ట్యాక్సీలు ఉంటాయి. ఒంటిరిగా వెళ్లేవారు, ఔత్సాహికుల కోసం బైకులు కూడా కిరాయికి లభిస్తాయి. ఘాట్‌రోడ్డు అందాలు చూసుకుంటూ నిట్టనిలువునా 80 కిలోమీటర్ల దూరం ఉన్న డార్జిలింగ్‌ చేరుకోవడం జీవితంలో మర్చిపోలేని అనుభూతి ఇస్తుంది. కాగా, నగరాల్లో బోటనీ, అగ్రికల్చర్, జువాలజీ, ఆయుర్వేదం, ఎంబీబీఎస్, వెటర్నరీ, సోషియాలజీ తదితర విద్యనభ్యసించే విద్యార్థులకు డార్జిలింగ్‌ ఓ అద్భుత అధ్యయన కేంద్రం. 

ప్రసిద్ధి చెందిన ఎలిఫెంటా గుహలు ఇపుడు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ సంస్ధ గుర్తించింది. ఇవి ఎలిఫెంటా దీవిలో కలవు. వీటికి ఈ పేరు పోర్చుగీసు భాషనుండి వచ్చింది. వారు ఇక్కడకు వచ్చినపుడు ఏనుగుల శిల్పశైలి అధిక స్ధాయిలో కనపడగా, దీనికి ఎలిఫెంటా అని పేరు పెట్టారు. ఇది ముంబై నగర ముందు భాగంలోని ఘరాపురి దీవిలో కలదు. ఘరాపురి అంటే గుహల నగరం అని అర్ధం చెపుతారు. ఎలిఫెంటా లో రెండు రకాల గుహలు కలవు. అవి ఒకటి హిందు మరియు రెండవది బుద్ధ గుహలుగా చెపుతారు. రెండు గుహలను సోమవారాలు నిర్వహణ నిమిత్తం మూసి వేస్తారు.

ద్వీపంలో బోటు విహారం

ఈ దీవికి బోటు లేదా ఫెర్రీ లోముంబై నగరంలోని కొలబా వద్దకల గేట్ వేఆఫ్ ఇండియా టర్మినల్ నుండి చేరవచ్చు . ప్రతి గంటకు ఈ సర్వీసు ఉంటుంది . ప్రయాణపు ఛార్జీలు కూడా తక్కువే . ఒక గంట సమయం పడుతుంది . పర్యాటకులు బోటు ప్రయాణం మరియు ముంబై హార్బర్ లోని శబ్దాలు ఆనందించవచ్చు .

మార్గంలో గేట్ వే ఆఫ్ ఇండియా టర్మినల్ కు దూరంగా కల యూనివర్శిటీ టవర్ , విక్టోరియా టర్మినస్ టవర్ మరియు హోటల్ తాజ్ లను ముంబై నగర ఆకాశం బ్యాక్ గ్రౌండ్ లో చూసి ఆనందించవచ్చు . ఫెర్రీ కనుక ఒక సారి ద్వీపం చేరితే, పర్యాటకులు జెట్టీ నుండి దిగి నేరుగా ప్రధాన గుహ మెట్లవద్దకు చేరుకోవచ్చు. గుహలకు చేరాలంటే, నేరో గేజ్ మిని ట్రైన్ సర్వీసు అయిన ఎలిఫెంటా ఎక్స్ ప్రెస్ ట్రైన్ లో కూడా చేరవచ్చు. ఎలిఫెంటా దీవి ఎవరు నిర్మించారో ఇప్పటికి తెలియదు కాని ఇవి క్రీ.5 నుండి 8వ శతాబ్దంలోనివిగా చెపుతారు.

గుహలు మరియు యోగ…
ప్రధాన దైవ క్షేత్రం లేదా గ్రేట్ కేవ్ అనేది చాలా ప్రసిద్ధి చెందినది. పర్యాటకులు అధిక సంఖ్యలో వస్తారు. ఇక్కడ ప్రధానమైనవి ఎలిఫెంటా త్రిమూర్తి మరియు నటరాజ. శివుడు నాట్యం చేసే నటరాజ విగ్రహం తప్పక చూడవలసినది. ప్రధాన గుహలే కాక పర్యాటకులు శివభగవానుడి వివిధ యోగాసనాలు కూడా దర్శిస్తారు. పాలనలో భాగంగా, యాజమాన్యం ఇక్కడే ఒక మ్యూజియం కూడా పెట్టింది.

కొంచెం కష్టపడి దీవి పై భాగానికిచేరుకోగలిగితే , ఒక పెద్ద ఫిరంగిని కేనన్ పాయింట్ లో చూడవచ్చు . అంతేకాక , ఇక్కడినుండి ముంబై నగర కోస్తాతీర అందాలు , ఆకాశం , దీవి మొత్తంగాను ఎంతో మనోహరంగా కనపడతాయి . చాలామంది పర్యాటకులు పైకి వెళ్ళేందుకు శ్రమగా భావిస్తారు .కాని పైకి వెళ్ళి చూడగలిగితే , మీరు పడిన కష్టానికి తగ్గ ఫలితం అనిపిస్తుంది .

1. కైలాష్ టెంపుల్

భారతదేశంలోని మహారాష్ట్రలోని ఎల్లోరా గుహల వద్ద ఉన్న రాతిని తొలిచి కట్టిన హిందూ దేవాలయాలలో కైలాష కైలాసనాథ ఆలయం అతిపెద్దది. రాక్ క్లిఫ్ ముఖం నుండి చెక్కబడిన ఒక మెగాలిత్, దాని పరిమాణం, వాస్తుశిల్పం, శిల్ప చికిత్స, మరియు “భారతీయ వాస్తుశిల్పలో రాక్-కట్ దశకు అత్యున్నతమైన ఉదాహరణ” కావడం కారణంగా ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత గొప్ప గుహ ఆలయాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. అభయారణ్యం పై ఉన్న సూపర్ స్ట్రక్చర్ పైభాగం క్రింద ఉన్న కోర్టు స్థాయికి 32.6 మీటర్లు అయినప్పటికీ, రాతి ముఖం ఆలయం వెనుక నుండి ముందు వైపుకు క్రిందికి వాలుగా ఉంటుంది.

ఆలయం మొత్తం ఒకే శిలను చెక్కి నిర్మించబడినది. ఆలయ శిఖరం నుండి మొదలై కిందకు చెక్కబడిందని అంచనా.

ఇప్పుడు మనకున్న భారీ వాహనాలు, పెద్ద పనిముట్లు ఏవీ లేని కాలంలో (8వ శతాబ్దం) ఇంతటి కట్టడాన్ని నిర్మించారు. అందుకు రెండు లక్షల టన్నుల రాయిని త్రవ్వి వెలికితీశారు.

మరో విషయమేమిటంటే ఆ వెలికితీసిన రాళ్ళు ఆ చోటు నుండి వంద మైళ్ళ వ్యాసార్థంలో ఎక్కడా లేవు. మరెక్కడ విసర్జించినట్టు?

ఎల్లోరా పురాతత్వ ప్రదేశం ఔరంగాబాద్ కు 30 కి.మీ.ల దూరంలో ఉంది. దీనిని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించారు. ఈ ప్రదేశం మహారాష్ట్రలో కలదు. ఈ ప్రదేశాన్ని ప్రారంభంలో రాష్ట్రకూట వంశస్ధులు పునర్నించారు.  ఎల్లోరా మొత్తంగా 34 గుహలు కలిగి ఉంది. ఈ నిర్మాణాలు మూడు గ్రూపులుగా వర్గీకరించారు. బౌద్ధమత, హిందూ మత మరియు జైన మత గ్రూపులుగా కలవు. బౌద్ధమతానికి మొదటి 12 గుహలు, హిందూ మతానికి తర్వాతి 17 గుహలు, జైన మతస్ధలకు 5 గుహలు కలవు. ఈ తవ్వకాలన్నీ ఒకదానికొకటి సమీపంలోనే ఉండి ఆ కాలంలో ఈ మతాలమధ్య గల పరమత సహనాన్ని ప్రతిబింబిస్తున్నాయి.   ఎల్లోరా – గుహల ప్రపంచం మొదటి గుహల సముదాయం బౌద్ధ మతానికి సంబంధించినది. ఎల్లోరా గుహలను మొదటగా బౌద్ధులు క్రీ. శ 450 నుండి 700 సంవత్సరాల మధ్య తవ్వకాలు జరిపారు. వాటిలో 12 గుహలను వెల్లడించగలిగారు వాటిని గుహలు 1 – 5 గాను మరియు గుహలు 6 – 12 గాను విభజించారు.   బ్రాహ్మణుల గుహలనే హిందూ గుహలని కూడా పిలుస్తారు. ఇవి గుహ నెం.13 నుండి గుహ నెం.29 వరకు ఉంటాయి. మొత్తంగా 17 గుహలు గా పడమటి ప్రాంతంలో కలవు. ఈ గుహలన్నీ వివిధ కాలాలలో నిర్మించారు.   ఎల్లోరాలో చివరగా జైనమత గుహలను కనుగొన్నారు. ఇక్కడి తవ్వకాలలో లభ్యమైన గుహలు అసంపూర్తిగా ఉన్నప్పటికి ఎంతో వివరవంతంగా ఉన్నాయి. వీటి వివరాల వెల్లడిలో పరిశోధకులకు సునాయాసంగా ఉండి అప్పటి వరకు వారు పరిశోధించిన బౌద్ధ మరియు హిందు గుహల శ్రమకు ఏ మాత్రం పోలిక లేదు.   గుహ నెం.30 నుండి గుహ నెం.34 వరకు ఈ గ్రూపులో అయిదు గుహలున్నాయి. అన్ని గుహలలోను ప్రధానంగా ఉన్న వస్తువు నీటి తొట్టెలు. ఈ గుహలలో ఆ కాలంనాటి సన్యాసులు, వారి శిష్యులు ఉండేవారు. కనుక వారికి నీటి సౌకర్యం చేతికి అందుబాటులో ఉండటం అవసరమయ్యేది. అంతేకాక వారు వర్షపు నీటిని నిలువ చేసే ఏర్పాట్లు కూడా చేసుకున్నారు. ఆ నీటిని గుహలలోని పెద్ద రాళ్ళను కోసి ధారలుగా తమ నీటి తొట్టెలలోకి పట్టేవారు.   ఎల్లోరాకు ఎపుడు మరియు ఎలా వెళ్ళాలి? గుహలను సంవత్సరంలో ఏ సమయంలో అయినా సరే దర్శించవచ్చు. వాతావరణం ప్రధానంగా చల్లగాను, ఆహ్లాదకరంగాను ఉంటుంది. అయితే, వేసవిలో కొద్దిపాటి వేడితో అసౌకర్యమనిపిస్తుంది. వర్షాకాలం సందర్శనకు ఎంతో బాగుంటుంది. ఇక్కడ కల ఒక నది పూర్తి ప్రవాహంతో ఆ సమయంలో ప్రవహించి చుట్టుపట్ల అందాలను మరింత పెంచుతుంది. ఉష్ణోగ్రతలను తగ్గిస్తుంది.   ఇక ప్రయాణం ఎలా చేయాలి అంటే, విమాన, రైలు, రోడ్డు మార్గాల ద్వారా  సమీపంలోని ఔరంగాబాద్ పట్టణం చేరాలి. ఔరంగాబాద్ ఎల్లోరాకు సమీపంగా ఉంటుంది. ఔరంగాబాద్ విమానాశ్రయం గుహలకు దగ్గరగా ఉండి తేలికగా చేరేలా ఉంటుంది. ఔరంగాబాద్ రైలు స్టేషన్ కూడా ఎల్లోరా గుహలకు 45 నిమిషాల దూరంలో కలుపబడి ఉంది. రోడ్డు ప్రయాణం అంటే 30 కి.మీ. ల దూరంలో కల అహ్మదాబాద్ జంక్షన్  నుండి కూడా ఎల్లోరా గుహలకు తేలికగా చేరుకోవచ్చు. ఆటోలలో ఇక్కడనుండి గుహలకు చేరుకోవచ్చు.ఎల్లోరా గుహలు భారత దేశ సంస్కృతి ప్రతిబింబించే పది ప్రధాన స్ధలాలలో  ఒకటిగా పరిగణించవచ్చు. సంస్కృతిపరంగా, జాతి పరంగా ఎన్నో విలువలు కల ఈ గుహలు మూడు మతాల వ్యాప్తిని భారతదేశం నుండి ప్రపంచానికి అందించాయి.

బౌద్ధుల గుహలు
గుహ నెం.1తవ్వకాలలో మొదటి గుహ ఇది. దక్షిణాదిన నిర్మించిన మొదటి బౌద్ధారామం. దీనిలో నాలుగు గదులు, మాత్రం ఉంటాయి. ఏ రకమైన శిల్పాలు లేవు.   గుహ నెం.2 బుద్ధుడి జ్ఞాపికలతో నిర్మించిన మరో గుహ ఇది. ఇది మెట్ల చివరి భాగంలో ఉంటుంది. దీనికి ఒక మంటపం మరియు దానిలో బుద్ధుని అసంపూర్ణ చిత్రాలు ఒక గ్యాలరీగా ప్రదర్శించబడతాయి. ఇక్కడ కనుగొనిన శిల్పాలు పెద్దవి మరియు అందంగా ఉంటాయి. వీటిలో లక్ష్మీ, పంచిక మరియు ఐశ్వర్య దేవత, హరితి మొదలైనవి చేరి ఉంటాయి.   గుహ నెం.3చారిత్రాత్మకతలో దీనికి వేరు గుహలు సాటి రావు. దీనిలో కూర్చొని ఉన్న బుద్ధుడు అసంపూర్ణంగా కనపడతాడు. ఇక్కడే ఇంకా ఇతర బౌద్ధమత చిహ్నాలు, అలంకరణలు కనపడతాయి.  గుహ నెం.4ఒకప్పుడు ఈ గుహ రెండు అంతస్తులుగా ఉండేది. కాని ఇపుడు శిధిలావస్ధలో ఉంది. దీనిలో కూడా కూర్చుని ఉన్న బుద్ధుడి శిల్పం కనపడుతుంది.   గుహ నెం. 5 ఈ గుహ 117 అడుగుల లోతు మరియు 59 అడుగుల వెడల్పు కలిగి ప్రధానంగా ఒక బౌద్ధ విహారాన్ని తలపిస్తుంది. దీనిపేరు మహర్వాద. దీనిలో 20 గదులు బౌద్ధ సన్యాసులకొరకు నిర్మించారు. అందమైన బుద్ధ దేవాలయం ఉంటుంది. ఇక్కడే రెండు పొడవైన సన్నని బెంచీలు కలవు

గుహ నెం.6ఈ గుహలో నలుచదరంగా ఒక హాలు ఉంటుంది. బోధిసత్వ చిత్రాలు మాత మహామయూరి మరియు తార చిత్రాలుంటాయి.గుహ నెం.7ఈ గుహ ఇతర గుహలంత ప్రసిద్ధి కాదు. దీనిలో సాధారణ హాలు, స్తంభాలతో ఉంటుంది.

గుహ నెం.8ఒకప్పటి బౌద్ధ విహారమైన ఈ గుహ విలువైన బుద్ధుడి శిల్పాలు కలిగి ఉంది. ఈ గుహ పూర్తి భాగాన్ని చూసి రావచ్చు.  గుహ నెం.9 ఈ గుహలో అందమైన మాత తారాదేవి తన భక్తులను ఒక ఏనుగు, ఒక పాము, అగ్ని మరియు ఓడ మునక వంటివాటినుండి రక్షిస్తున్న చిత్రం కనపడుతుంది. దేవాలయానికి పక్కనే ఒక టెర్రస్ కూడా ఉంటుంది.   గుహ నెం.10 ఈ గుహకు ప్రసిద్ధి చెందిన శిల్పి విశ్వకర్మ పేరు పెట్టబడింది. ఈ గుహను సుతర్ కా ఝోప్రా అంటే వడ్రంగి గుడిసె అని కూడా అంటారు. వడ్రంగులు ఈ గుహను దర్శించి విశ్వకర్మకు నివాళి అర్పిస్తారు. ఇక్కడే ఒక బుద్ధుడి మంటపాన్ని కూడా చూస్తారు. ప్రవేశ ద్వారం వద్దే, బుద్ధుడి విగ్రహాన్ని ధర్మకక్ర ప్రవర్తన ముద్రలో 11 అడుగుల ఎత్తు విగ్రహంగా చూస్తారు.   భారతదేశంలో చైత్య వంశస్దుల పాలన కాలం ప్రాముఖ్యతను ఈ గుహ వివరిస్తుంది.  గుహ నెం.11 (దో ధాళ్)దో ధాళ్ అంటే అర్ధం రెండు అంతస్తులు అని. అయితే ఈ గుహ మూడు అంతస్తులుగా ఉంటుంది. కాని నేల అంతస్తు పూర్తిగా కుంగిపోవటంతో ఇది రెండు అంతస్తులుగానే ఉంటుంది.  ఈ గుహలో కూడా బుద్ధుడు పద్మాసనం వేసి కూర్చున్న భంగిమతో విగ్రహం కనపడుతుంది. దీనితోపాటు, గణేశ, మాత దుర్గ ల విగ్రహాలు కూడా కనపడతాయి.   గుహ నెం.12 (తీన్ ధాళ్)ఈ గుహ మహారాష్ట్ర లోని అన్ని బౌద్ధ విహారాలకంటే పెద్దది. అది మూడు అంతస్తుల పొడవు. వెడల్పైన ప్రవేశం కలిగి అతి పెద్ద ప్రాంగణం కలిగి ఉంటుంది. ఇక్కడ ప్రతి అంతస్తు చేరేందుకు వేరు వేరుగా మెట్లు కలవు. ఈ హాలులో అనేక స్తంభాలు మరియు బుద్ధుడి ఇతర దేవతల చిత్రాలు, శిల్పాలు ఉంటాయి.

కుబేరున్ని ఓడించి పుష్పక విమానాన్ని దొంగలించి అందులో తిరిగి వెళ్తున్న దశకంఠుడు అకస్మాత్తుగా విమానం ఓ చోట ఆగిపోయి కదలకుండా మొరాయించేసరికి ఆశ్చర్యపోతాడు. ఆ సమయంలో ఆ ప్రాంతంలో పరమశివుడు కేళీవిలాసంలో ఉంటాడని,అందుకే ఆ వైపుగా ఎవ్వరినీ అనుమతించరని నందీశ్వరుని ద్వారా తెలుసుకుంటాడు. అయినా అహంకారదర్పంతో తన మార్గానికి అడ్డొచ్చిన కైలాస పర్వతాన్ని పెకలించి పారేస్తానని పిచ్చిప్రేలాపనలు చేసి కైలాసాన్నే కదిలించబోగా పరమశివుడు తన కాలి బొటనవ్రేలితో అతన్ని అదిమిపెట్టి గర్వభంగం కలిగిస్తాడు.ఈ శిల్పంలో రావణుడి మెడ వెనక్కి తిరిగి ఉండటం కూడా స్పష్టంగా గమనించవచ్చు…. బరువు మొయ్యలేక దశకంఠుడు వెయ్యి సంవత్సరాల పాటూ అరుస్తూ శివ స్తోత్రాలు వల్లిస్తాడు. పరమేశ్వరుడు ప్రసన్నుడై అతనికి వెయ్యి సంవత్సరాల ఆయుష్షును తిరిగి ప్రసాదించి, చంద్రహాసమనే దివ్య ఖడ్గాన్ని కానుకగా ఇస్తాడు. … ఈ శిల్పం ఎల్లోరా గుహాలయాలలో ఉంది

ఒకే రాత్రి పై శిల్పాలు చెక్కడం వేరే… కానీ ఒక కొండను మొత్తం… ఒక దేవాలయంగా మలచడం… ఆ దేవాలయంలో శిల్పాలను సృష్టించడం… అది ఒక ప్రపంచ అద్భుతమే… నభూతో న భవిష్యత్… ఇలాంటి కట్టడాన్ని తిరిగి చెక్కడం అసాధ్యం… అదే ఎల్లోరా గుహాలయాల విషయం… ఈ గుహాలయాలను మొత్తం మూడు వేర్వేరు మతాలవారు… బౌద్ధులు… హిందువులు.. జైనులు కట్టించారు… ఈ ఆలయాలను నిర్మించడానికి దాదాపు 800 సంవత్సరాలు పైగా పట్టింది… దాదాపు 20 జనరేషన్స్ వారు ఈ ఆలయాల కోసం కష్టపడ్డారు… రోజుకి దాదాపు వెయ్యి మంది పని చేసేవారు… మూడు వేల టన్నుల రాతిని కొండ నుండి వేరుచేసి ఆలయాన్ని నిర్మించారట.

మనాలి ప్రసిద్ధి చెందిన హిమాలయ పర్యాటక ప్రాంతం మరియు హిమాచల్ మొత్తం పర్యాటకులలో నాల్గవ వంతు పర్యాటకులు మనాలి సందర్శిస్తున్నారు. మనాలి వాతావరణం చల్లగా, ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. మనాలి సాహాస క్రీడలైన స్కీయింగ్, హైకింగ్, పర్వతారోహణం, పారా గ్లైడింగ్, రాఫ్టింగ్ (బల్లకట్టు పోటీలు), ట్రెక్కింగ్ (నడక), కయకింగ్(పడవ), మరియు మౌంటైన్ బైకింగ్ (పర్వత మోటార్ సైకిళ్ళ పోటీ) వంటి వాటికి పేరు పొందింది. యాక్ స్కీయింగ్ ఈ ప్రాంతపు ప్రత్యేక క్రీడ. మనాలి దాని తీవ్రమైన యాక్ క్రీడలు టైం పత్రిక యొక్క “బెస్ట్ అఫ్ ఆసియా” లో కూడా చూపబడింది మనాలిలో వేడి నీటిబుగ్గలు, మత పరమైన పుణ్య స్థానాలు మరియు టిబెట్ ఆలయాలు మరియు బుద్ద ఆలయాలు ఉన్నాయి.

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా మనాలి హనీమూన్ జంటలకు అభిమాన గమ్యస్థానంగా మారింది. మే, జూన్, డిసెంబర్, జనవరి లో రోజుకు సుమారు 550 జంటలు మరియు ఇతర రోజులలో రోజుకు సుమారు 350 జంటలు హనీమూన్ కోసం మనాలికి వస్తారని గణాంకాలు తెలుపుచున్నాయి.

మనాలి దాని కాంతులీనే గోమ్పాస్ లేదా బుద్ధ ఆశ్రమాలకు పేరు పొందింది. కులు లోయ మొత్తంలో టిబెటన్ శరణార్ధులు ఎక్కువగా ఉంటారు. 1969లో నిర్మించిన గదన్ తెక్చ్చోక్లింగ్ గొంప ప్రసిద్ధి చెందినఆశ్రమం. ఈ ఆశ్రమం స్థానిక సమాజం యొక్క విరాళాలు మరియు ఆలయం యొక్క కార్ఖానాలో చేతితో నేసిన తివాచీల అమ్మకాలతో నిర్వహించబడుతుంది. ప్రొద్దు తిరుగుడు పూల తోటలో, చిన్నదిగా మరియు ఆధునికంగా నిర్మించిన హిమాలయన్ న్యిన్గమప గొంప, బజారుకు దగ్గరలో ఉంది. సముద్రమట్టం నుండి 1950 మీటర్ల ఎత్తులో నెలకొని ఉన్న మనాలి, హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో నే ప్రధానమైన ఆకర్షణలలో ఒకటి. కులూ జిల్లాలో భాగమైన మనాలి, రాష్ట్ర రాజధాని షిమ్లా నుండి 250 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉంది. సృష్టి కర్త బ్రహ్మ దేవుడిచేత నియమింపబడిన ధర్మ శాస్త్ర విధాయకుడు పేరు మను. ఆ పేరు నుండి ఈ ప్రాంతానికి మనాలి అని పేరు వచ్చిందని పురాణాలూ చెబుతున్నాయి. సృష్టి మరియు నాశనం యొక్క ఏడు చక్రాలు పూర్తయిన తరువాత ఈ ప్రాంతానికి మను విచ్చేసాడని నమ్ముతారు. హిందూ మతానికి సంబంధించిన సప్త ఋషులు తల క్రిందులుగా తపస్సు చేసే ప్రాంతంగా మనాలి ప్రసిద్ది.   పర్యాటక ప్రాంతాలు

మనాలికి దక్షిణంగా ఉన్న నగ్గర్ కోట , శిలలు, రాళ్ళు, మరియు విశాల దారు శిల్పములతో కూడిన ఈ భవనం హిమాచల్ యొక్క మహోన్నత మరియు మనోహర కళా నైపుణ్యానికి తార్కాణంగా ఉంది. ఈ కోట తరువాత కాలంలో హోటల్ గా మార్చబడి ప్రస్తుతం హిమాచల్ ప్రదేశ్ పర్యాటక శాఖ ఆధీనంలో ఉంది.

పాండవ యువరాజు భీముని భార్య, స్థానిక దేవత హడింబి యొక్క ఆలయమైన హిడింబా దేవి ఆలయం 1553లో స్థాపించబడింది. ఈ ఆలయం దాని నాలుగు అంతస్తుల గోపురం మరియు సున్నితమైన దారు చెక్కడాలకి ప్రసిద్ధి చెందింది.

సుందరమైన రహ్లా జలపాతములు మనాలి నుండి 27కిలోమీటర్ల దూరంలో రోహతంగ్ కనుమ ఎక్కడానికి ప్రారంభంలో 2501 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నాయి.

మనికరణ్ : కులు నుండి 45 కిమీ. దూరంలో మనాలి మార్గంలో పార్వతి నది సమీపంలో ఉన్న ఈ ప్రదేశం వేడి నీటిబుగ్గకు ప్రసిద్ధి చెందింది.  

హడింబ టెంపుల్

  మనాలి లో ఉన్న ముఖ్యమైన ఆధ్యాత్మిక కేంద్రాలలో హడింబ టెంపుల్ ఒకటి. హిందూ పురాణాల లో రాక్షసి అయిన హడింబి చెల్లెలు హడింబా దేవికి ఈ కేవ్ టెంపుల్ అంకితమివ్వబడింది. దేవదారు వృక్షాల అడవిలో ఉన్న ఈ దేవాలయం హిమాలయాల పాదప్రాంతం లో ఉంది. 1553 కి చెందిన ఈ దేవాలయం భూమి నుండి ఉద్భవించిన ఒక పెద్ద రాతి నుండి నిర్మించబడింది. ఈ ఆలయం లోపల ఉన్న ఈ రాతి ని దేవత కి ప్రతిరూపంగా భక్తులు కొలుస్తారు.

స్థానిక పురాణాల ప్రకారం, ఇటువంటి ఆలయ నిర్మాణం వేరే ఎక్కడా కనపడకూడదని ఈ ఆలయ నిర్మాణానికి కారకుడైన రాజు ఈ ఆలయ నిర్మాణంలో పాల్గొన్న కళాకారుల కుడి చేతిని నరికించి వేసాడు.

ఉత్సవ గుర్రం తో నిర్వహించే “ఘోర్ పూజ” అనే వేడుకలో భాగంగా దేవత యొక్క ఆశిస్సులు భక్తులు పొందుతారు. మే 14 నాడు ఇక్కడ కొలువున్న దేవత యొక్క జన్మదిన వేడుకలకి అధిక సంఖ్యలో హాజరవుతారు.   సోలంగ్ లోయ : స్నో పాయింట్ గా ప్రసిద్ధి చెందింది, మనాలికి వాయవ్యంగా 13 కిమీ దూరంలో ఉంది.

సోలాంగ్ వాలీ

సోలంగ్ లోయ , మనాలి లో ఉన్న మరొక ప్రఖ్యాత పర్యాటక స్థలం , ఇది 300 మీటర్ ల ఎత్తు హై స్కి లిఫ్ట్ కు పెరుగడించింది. సోలాంగ్ విలేజ్ మరియు బీస్ కుండ్ మధ్యలో ఇది ఉంది. ప్రతి ఏడాది జరిగే వింటర్ స్కీయింగ్ ఫెస్టివల్ విశేషం గా పర్యాటకులని ఆకర్షిన్స్తుంది.జీప్ తో వెళ్ళగల ఎత్తిన రోడ్ మార్గం గాను ఈ ఉన్నతమైన పర్వతం పర్యాటకుల పిక్నిక్ స్పాట్ గాను ప్రసిద్ది. పారా గ్లైడింగ్, మౌంటెన్ బైకింగ్, స్కీయింగ్ మొదలగు క్రీడలలో పాల్గొనవచ్చు. అందమైన ప్రక్రుతి దృశ్యాలు,పర్వాతలు,గ్లేసియర్ లు కల రోహతంగ్ పాస్ పర్యటన పర్యాటకులకు అధ్బుతమైన అనుభూతిని పంచుతుంది.   రోహతంగ్ మనాలి నుండి 40 కిమీ దూరంలో ఉన్న ఈ ప్రదేశం ప్రసిద్ధి చెందిన మంచు పడే ప్రాంతం, కానీ శీతాకాలంలో మంచు వలన మూయబడి ఉంటుంది. మనాలి జాతీయ రహదారి 21 మరియు జాతీయ రహదారి 1 ల ద్వారా ఢిల్లీతో కలుపబడింది, లే కు వెళ్ళే ఈ రహదారి ప్రపంచంలో అంత్యంత ఎత్తైన వాహనంలో ప్రయాణించగల రహదారిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.  

రోహతంగ్ పాస్

  “హైయెస్ట్ జీపబెల్ రోడ్ ఇన్ ది వరల్డ్” గా ప్రసిద్ది చెందిన రోహతంగ్ పాస్, ఏంతో మంది పర్యాటకులచే ఎండాకాలం లో ఎక్కువగా సందర్శించబడే ప్రాంతం. మనాలి నుండి 51 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న ఈ ప్రాంతం కులూ ని లహౌల్ మరియు స్పిటి తో అనుసంధానం చేస్తుంది. సముద్ర మట్టం నుండి 4111 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న ఈ ప్రాంతం నుండి అందమైన పర్వతాలు, మనోహరమైన ప్రకృతి దృశ్యాలు మరియు గ్లేసియర్ లు కనువిందు చేస్తాయి. పర్యాటక ప్రాంతాలకి ప్రవేశ ద్వారం గా వ్యవహరించడమే కాకుండా రోహతంగ్ పాస్ ట్రెక్కింగ్ లకి అనువైన ప్రాంతం గా కూడా ప్రసిద్ది చెందింది. మౌంటెన్ బైకింగ్, పారాగ్లైడింగ్ మరియు స్కైంగ్ వంటి ఆక్టివిటీస్ లని పర్యాటకులు చేపట్టొచ్చు.   మే లో తెరచుకునే ఈ పాస్ సెప్టెంబర్ లో భారీ మంచు వల్ల మూసివేయబడుతుంది. రోహతంగ్ పాస్ ద్వారా చేసే ప్రయాణం భారీ వర్షపాతం మరియు అధిక వేగంతో వీచే గాలుల వల్ల కొంచెం ప్రమాదకరమే. ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించాలనుకునే పర్యాటకులు వారి ప్రయాణం సురక్షితంగా ఉండేందుకు ముందుగా ఇండియన్ ఆర్మీ నుండి అనుమతి తీసుకోవాలి.  

భ్రిగు లేక్

హిందువులు పవిత్రంగా కొలిచే సరస్సు భ్రిగు సరస్సు. హిమాలయాల మధ్యలో ఉన్న ఈ సరస్సులో సప్త ఋషులలో ఒకరైన భ్రుగ మహర్షి ధ్యానం చేసేవారని అంటారు. జ్యోతిష్య శాస్త్రానికి సంబంధించిన భ్రుగ సంహిత ని ఇక్కడే మహర్షి రచించారని కూడా అంటారు. ఈ భ్రిగు లేక్ ద్వారా పోషించబడే నెహ్రు కుండ్ అనే సహజమైన సరస్సు ఈ ప్రాంతానికి అదనపు అందాలని చేకూరుస్తుంది. మహాభారతాన్ని రచించిన మహర్షి వ్యాసుడు స్నానానికి ఉపయోగించాడని చెప్పబడే బిస్ కుండ్ ఇక్కడ ఉంది. ఇందులో ఒక్క సరి మునిగితే అన్ని చర్మ వ్యాధులు నయమవుతాయని ఇక్కడి వారి నమ్మకం.
ఇక్కడ ఉన్న వసిష్టుని గ్రామం మరొక ఆకర్షణ. సాండ్ స్టోన్ దేవాలయాలు, సహజ తటాకాలు ఇక్కడి విశేషాలు.   భగవంతుడు రాముని తమ్ముడు అయిన లక్ష్మణుడు ఇక్కడ వేడి సల్ఫర్ తటాకాలని సృష్టించాడని స్థానిక ఇతిహాసం. ఇక్కడి కాలా గురు మరియు రామ మందిరం ఇతర విశేషాలు.   వన్య మృగాలని చూడాలనుకునేవారు ఇక్కడి గ్రేట్ హిమాలయన్ నేషనల్ పార్క్ ని సందర్శించవచ్చు. ఈ ప్రదేశం అంతరిస్తున్న పక్షి జాతులకు నెలవు, వెష్టర్న్ త్రాగోపాన్ , మరియు 300 ఇతర పక్షి జాతులు , 30 రకాల క్షిరదాలను చూడవచ్చు.   1500 సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించబడిన జగన్నాథి దేవాలయం మనాలి లోని ప్రఖ్యాత పుణ్యక్షేత్రం. ఈ దేవాలయం లో భువనేశ్వరి ని పుజిస్తారు.భువనేస్వారిని భగవంతుడు విష్ణువు యొక్క చెల్లెలు గా భక్తులు విశ్వసిస్తారు. రఘునాథ దేవాలయం ఇక్కడి మరొక తప్పక చూడతగ్గ ఆధ్యాత్మిక కేంద్రం.రఘునాథ జి కి అంకితం ఇవ్వబడిన ఈ దేవాలయం హిమాలయల లోని ఒక సముహమయిన పహరి, మరియు పిరమిడ్ శైలి నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటుంది.   పారా గ్లైడింగ్, జోర్బింగ్, ట్రెకింగ్, రివర్ రాఫ్టింగ్ , మౌంటెన్ బైకింగ్ , పర్వతారోహణ వంటి సాహసోపేతమైన క్రీడలకి పీరు గడించింది ఈ మనాలి.డియో తిబ్బ బేస్ క్యాంపు , పిన్ పార్వతి పాస్ , బిస్ కుండ్, SAR పాస్ , చంద్రఖని, బ్రచైల్ , బాల్ తాల్ లేక్ మొదలగు ప్రఖ్యాత ట్రెక్కింగ్ దారులు.మౌంటెన్ బైకింగ్ లో ఆసక్తి కల పర్యాటకులకు హతంగ్ పాస్ , లడఖ్ మరియు లహౌల్ స్పిటి అఫ్ మనాలి వంటివి పుష్కలమైన అవకాశాలు కలిగిస్తాయి. జూన్ నుండి సెప్టెంబర్ వరకు మౌంటెన్ రోడ్లు మంచు లేకుండా స్పష్టంగా ఉండడం వల్ల ఈ సమయం మౌంటెన్ బైకింగ్ కి అనువైన సమయం.

బిజిలీ మహదేవ్ ఆలయం
ఈ గుడిపై 12 ఏళ్లకోసారి పిడుగు పడుతుంది ఆ దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది. కానీ తెల్లవారేసరికి మళ్లీ అతుక్కుపోయి యథావిధిగా కనిపిస్తుంది::   కొన్ని రహస్యాలు ఎప్పటికీ అంతుచిక్కవు. అలాంటిది శివలింగంపై పిడుగు పడడం కూడా. ప్రతి 12 ఏళ్లకోసారి మహాదేవుడి మందిరంపై పిడుగు పడుతుంది. ఆ దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది. కానీ తెల్లవారేసరికి మళ్లీ అతుక్కుపోయి యథావిధిగా కనిపిస్తుంది. అయితే ఇలా ఎందుకు జరుగుతుందో ఇప్పటివరకు శాస్త్రవేత్తలు కూడా కనిపెట్టలేకపోతున్నారు.ఉరుములు… మెరుపులు… పెళపెళమంటూ పిడుగు పడుతుంది. ఆ పిడుగు మహాదేవుడి మందిరాన్నే గురిపెడుతుంది. అందులోని శివలింగంపైనే పడి తునాతునకలు చేస్తుంది. ఆ వికృత శబ్ధానికి చుట్టుపక్కల కొండలు కంపిస్తాయి. జనం వణికిపోతారు. పశుపక్ష్యాదులు పారిపోతాయి.   పిడుగు దెబ్బకు శివలింగం తునాతునకలైపోతుంది.కానీ మందిరం చెక్కుచెదరదు. కొండపై ఉన్న బండరాళ్లు కూడా కిందపడవు. మరుసటి రోజు ఆ గుడికి వెళ్లిన పూజరి… తునాతునకలైన ముక్కలను ఒక్కచోటికి చేర్చి అభిషేకం చేస్తారు. ఆ రోజు గడిచేసరికే శివలింగం తిరిగి యధారూపంలోకి వచ్చేస్తుంది. అంతకుముందు ఎలా ఉండేదో అలాగే మారిపోతుంది. అక్కడ ఏమీ జరగనట్లు కనిపిస్తుంది. దీన్ని వింత అనాలో… శివలీల అనాలో అర్థంకాని పరిస్థితి భక్తులది.   ఇలా ఒకటి రెండుసార్లు కాదు… వందల ఏళ్ల నుంచి వస్తోంది. ప్రతి 12 ఏళ్లకు ఒకసారి జరిగే అద్భుతం ఇది.ఈ ఆలయం పేరు బిజిలి మహాదేవ్ మందిర్. ఈ ఈశ్వరుడి ఆలయం హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని కులూ వ్యాలీలో ఉంది. ఇలా జరగడానికి కారణాలు వివరించే ఓ కథ ప్రాచుర్యంలో ఉంది. పూర్వం కులూ వ్యాలీలో మహాబలవంతుడైన ఓ రాక్షసుడు ఉండేవాడట. ఈ వ్యాలీలో కొన్ని గ్రామాలు కూడా ఉన్నాయి. అయితే అక్కడి జనాన్ని, పశుపక్షులను నాశనం చేయడానికి ఆ రాక్షసుడు పెద్ద సర్పంగా మారుతాడు. బియాస్ నది నీటి ప్రవాహానికి అడ్డుపడి చుట్టుపక్కల ఉన్న గ్రామాల ప్రజలను ముంచేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంటాడు. దీన్ని చూసి ఆగ్రహించిన ఈశ్వరుడు తన త్రిశూలంతో ఆ రాక్షసుడిని సంహరిస్తాడు. చనిపోతూనే ఆ రాక్షసుడు పెద్ద కొండగా మారిపోతాడు.   అలా ఏర్పడిందే ఈ కొండ అని పురాణాల కథనం. అయినప్పటికీ ప్రజలకు ముప్పు పొంచివుండడంతో శివుడు ఇదే కొండపై వెలిశాడని ప్రతీతి. అయితే ఆ రాక్షసుడి దేహాన్ని నాశనం చేయడానికి ఆ కొండపై పిడుగు వేయాల్సిందిగా ఇంద్రుడిని శివుడు ఆదేశించారట. కానీ పిడుగుపడితే అక్కడున్న జనం, పశుపక్షాదులు నాశనం అయిపోతాయి. అందుకే తనపై పిడుగు పడేలా చేసి దాన్ని శివుడు నివారిస్తారనేది పురాణాల కథనం. మహాదేవుడి ఆజ్ఞ ప్రకారమే 12 ఏళ్లకు ఒకసారి పిడుగు పడుతుందని… ఆ వెంటనే శివలింగం అతుక్కుంటుందని ప్రతీతి. 12 ఏళ్లకు ఒకసారి శివలింగంపై పిడుగు పడడం, అది తిరిగి అతుక్కోవడం మన దేశంలోనే అత్యంత అద్భుతంగా చెబుతారు. అయితే ఈ మహాదేవుడి ఆలయాన్ని చేరుకోవడం అంత ఈజీకాదు. ఇది కొండపై సముద్ర మట్టానికి 2 వేల 450 మీటర్ల ఎత్తులో కొండపై ఉంది. రాళ్లు రప్పల మధ్య నుంచి నడుచుకుంటూ వెళ్లాలి. అదృష్ఠవంతులకు మాత్రమే ఈ కొండపై మహాదేవుడి దర్శనం లభిస్తుందట. పర్వతంపైకి వెళ్తున్నకొద్దీ ఆక్సిజన్ తగ్గిపోవడం వల్ల శ్వాస తీసుకోవడం కూడా కష్టమవుతుంది. ఇక ఈ భోళాశంకరుడికి ఏడాదికి ఒకసారి ఉత్సవం నిర్వహిస్తారు. కొండపై నుంచి లోయ వరకు ఊరేగింపు నిర్వహించడం కూడా ఇక్కడి ఆనవాయితీ. ఈ ఆలయం కులు మనాలీ లో కులు వేలీ కు పారావతి వేలీ కు మధ్యలో ఉంది.. ఈ ఆలయానికి ఎటువంటి రవాణా సదుపాయాలు లేవు… ట్రెక్కీంగ్ ద్వారా మాత్రమే చేరుకోగలం…   ప్రయాణ సౌకర్యాలు మనాలికి రైలు ద్వారా వెళ్ళటం కష్టసాధ్యం. సమీపంలో బ్రాడ్ గేజ్ ముఖ్య కేంద్రాలు చండీగర్ 315 కిలోమీటర్లు,పఠాన్ కోట్ (325 కిలోమీటర్లు) మరియు కాల్క (310 కిలోమీటర్లు). సమీపంలోని నారో గేజ్ ముఖ్యకేంద్రం జోగిందర్ నగర్ వద్ద ఉంది (135 కిలోమీటర్లు).

సమీపంలోని విమానాశ్రయం భున్టార్, మనాలి నుండి సుమారు 50 కిలోమీటర్లు దూరంలో ఉంది. ప్రసుతం, కింగ్ ఫిషేర్ రెడ్ ఢిల్లీ నుండి నిరంతరాయ సేవలను, ఎయిర్ ఇండియా వారానికి రెండు సార్లు సేవలను మరియు MDLR ఎయిర్ లైన్స్ ఢిల్లీకి వారానికి ఆరుసార్లు సేవలను అందిస్తున్నాయి.   వాయు, రైలు, మరియు రోడ్డు మార్గం ద్వారా పర్యాటకులు మనాలి కి సులభం గా చేరుకోగలరు. మనాలి నుండి 50 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న భుంతర్ విమానాశ్రయం ఈ ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉన్న స్వదేశి విమానాశ్రయం. న్యూ ఢిల్లీ, చండీగర్, ధర్మశాల, షిమ్లా మరియు పతంకోట్ వంటి ప్రముఖమైన భారతీయ నగరాలకు ఈ విమానాశ్రయం చక్కగా అనుసంధానమై ఉంది. ఢిల్లీ లో ఉన్న అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం, విదేశీ పర్యాటకులని మనాలి చేరుకునేందుకు తోడ్పడుతుంది.

మనాలి నుండి 165 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న జోగిందర్ నగర్ రైల్వే స్టేషన్ ఇండియా నుండి చండీగర్ చేరే ప్రాంతం లో వివిధ ప్రాంతాలకి అనుసంధానమై ఉంది. చండీగర్, షిమ్లా, న్యూ ఢిల్లీ మరియు పతంకోట్ పట్టణాలకు హిమాచల్ ప్రదేశ్ టూరిసం డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ (HPTDC) బస్సులు తరచూ సేవలు అందిస్తూ ఉంటాయి.

ఏడాది పొడవునా మనాలి లో ని వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, మార్చ్ నుండి జూన్ మాసాలు మనాలి ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమ సమయం గా పరిగణించవచ్చు.

ఊటీ అందమైన నీలగిరి పర్వతాలలో ఉన్న అద్భుతమైన పట్టణం. ఈ పట్టణ అధికారిక పేరు ఉదకమండలం, దక్షిణ భారతదేశం లోని ఈ పర్వత ప్రాంతానికి పెద్ద సంఖ్యలో తరలివచ్చే పర్యాటకుల సౌకర్యార్ధం ఇది ఊటీగా సంక్షిప్తీకరించబడింది. ఈ పట్టణం తమిళనాడు రాష్ట్రం లోని నీలగిరి జిల్లా లో ఒక భాగం.ఊటీ పట్టణం చుట్టూ ఉన్న నీలగిరి కొండలు దీని అద్భుతమైన అందానికి బాధ్యత వహిస్తాయి. ఈ పర్వతాలను బ్లూ మౌంటైన్స్ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ లోయలో ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఒకసారి కురుంజి పూలు పూస్తాయి ఈ పేరుకు మూలం ఇవేనని కొంతమంది ప్రజల నమ్మకం. ఈ పూలు నీలం రంగులో ఉంటాయి, అవి పుష్పించినపుడు ఈ పర్వతాలు నీలం ర౦గులో కనిపిస్తాయి. కొండలపై సమృద్ధిగా పెరుగుతున్న యూకలిప్టస్ చెట్లనుండి ప్రసరించే నీలం పొగవల్ల పర్వతాలు నీలంగా ఉంటాయి అని స్థానికుల అభిప్రాయం.

ఇప్పుడు ఊటీ ప్రసిద్ధ ప్రదేశం, కానీ హాస్యాస్పదంగా దీని చరిత్రకు ఎటువంటి నమోదుచేయబడిన రుజువు లేదు. ఊటీకి పురాతన సామ్రాజ్యంగానీ, భాగం గానీ ఉన్నాయని చూపించడానికి ఎటువంటి పత్రాలు కానీ, గ్రంధాలూ కానీ లేవు. 19 వ శతాబ్దానికి ప్రారంభంలో ఈ ప్రాంతాన్ని ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ వారు పగ్గాలు చేపట్టక ముందు, ఈ పట్టణ చరిత్ర తోడా తెగ కాలంనాటిదిగా గుర్తించవచ్చు,

వలస అనువంశకతఈ పట్టణంలో సంస్కృతిలో, నిర్మాణాలలో బ్రిటీష్ వారి ప్రభావం చూడవచ్చు. నిజానికి, ఈ పర్వత ప్రాంతం ఆసక్తి కలిగించేవిగా మిగిలిపోయిన ఇంగ్లీష్ గ్రామం అని పర్యాటకులు గుర్తించారు. బహుశ దీనికి కారణం ఈ పట్టణ ఆర్ధిక వ్యవస్థ ఎక్కువగా పర్యాటక వ్యాపారం పై రూపొందించబడటమే. బ్రిటీషు వారు ఇక్కడి వాతావరణం, అద్భుతమైన అందానికి ముంగ్ధులై ఈ ప్రాంతానికి “హిల్ స్టేషన్స్ రాణి” అని పేరుపెట్టారు. వారు ఒక నిధి లాంటి ఈ ప్రాంతాన్ని వదులుకోవటానికి ఇష్టపడలేదు. ఎందుకంటే , దక్షిణ భారతదేశంలోని ఇతర ప్రాంతాల వేడిని, తేమతో కూడిన వాతావరణాన్ని వారు తట్టుకోలేరు. వారు విల్లింగ్టన్ సమీప పట్టణంలో మద్రాసు రెజిమెంట్ కు సంబంధించి ఆ ప్రాంతంలో స్థిర పడాలని భావించారు. నేడు, విల్లింగ్టన్ ప్రదేశం మద్రాసు రెజిమెంట్ కి కేంద్రంగా ఉంది. నిజానికి, అనేకమంది గాయపడిన, అనారోగ్య సైనికులు ఊటీకి పంపబడ్డారు. విల్లింగ్టన్ మరో మారు పునరుద్ధరించబడింది. వేసవి వేడి నుండి తప్పించుకొనడా నికి చాలామంది వారాంతాల లోకూడా వస్తూ వుండటం తో ఊటీ కి ప్రజాదరణ పెరిగింది. ఈ పట్టణం మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో వేసవి రాజధానిగా ప్రత్యేకతను కలిగిఉంది.

బ్రిటీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ వారు కూడా ఊటీ అభివృద్ధిని చేపట్టారు, నీలగిరుల పై తేయాకు , టేకు, చిన్కోన పంటలు పెంచడం ప్రారంభించారు. ఈ పట్టణ ఆర్ధిక వ్యవస్థ వ్యవసాయంపై ఆధారపడి ఉంది అనడానికి ఇది మరో ముఖ్యమైన అంశం. ఇక్కడి ఆహ్లాదకర వాతావరణం, సారవంతమైన నేల వ్యవసాయంలో విజయం సాధించడానికి దోహదపడ్డాయి. మీరు ఊటీకి దగ్గరగా ప్రారంభంలో వివిధ టీ, కాఫీ తోటలను చూడవచ్చు. ఇవి స్థానిక ప్రజలకు ప్రధానం అనిచెప్పవచ్చు, వారు ఎన్నో సంవత్సరాలుగా ఈ పనిని చేస్తున్నారు. చాలా అద్భుతమైన టీ మరియు కాఫీ తోటల ఆస్తులు ఇప్పుడు ఊటీలో, చుట్టూ ఉన్నాయి.

ఊటీ పోగొట్టుకున్న చరిత్రఊటీ పాతకాలంలో ప్రపంచంలో ఆకర్షణ కలిగిఉంది, కానీ ఈరోజు దానిస్థితి పోల్చడానికి లేదు. మీరు ఊటీలో చుట్టూ నడుస్తున్నపుడు, మీరు ఊటీలోని భవణాల నిర్మాణం, నమూనాలను చూచినపుడు పురాతన కాలానికి వెళ్ళిపోతారు. అది మీకు గడచిన కాలాన్ని గుర్తుచేస్తుంది. ఊటీ కి ఏవిధమైన చరిత్ర లేదు. బ్రిటిష్ వారి రాకతో దీని పెరుగుదల ప్రారంభమయింది. అయితే, గత రెండు శతాబ్దాలలో ఇది మా దగ్గర లేదు లేదా మా గురించి కోల్పోయింది అనుకోకుండా వుండటం కోసం ఈ పట్టణం తగినంత చరిత్రను తర్వాతి కాలంలో సృష్టించింది.

ఆధునిక ప్రపంచంలో, ఊటీ చరిత్ర పరదేశ భూమిలో బ్రిటీష్, ముఖ్యంగా సైనికుల స్తావరలతో మొదలైనది. ఈ పట్టణంలో ప్రవేశించిన వారికి ఆ ప్రదేశం లో బ్రిటీష్ వారి ప్రభావం స్పష్టంగా కనబడుతుంది. కళలు, భవన నిర్మాణం, నమూనాలు, ఇళ్ళ నిర్మాణంలో శైలి అన్నీ బ్రిటీష్ కాలాన్ని గుర్తుకుతెస్తాయి. బ్రిటీషు వారి సాంస్కృతిక పద్ధతులు స్థానిక ప్రజల జీవితాల మత విశ్వాసాలతో నిమిత్తం లేకుండా తీవ్రంగా పాతుకు పోయాయి. స్థానిక వంటకాలు కూడా ఇంగ్లీష్ వంటకాల నుండి భారీగా అరువు తీసుకుంది. దీని ఫలితంగా, మీరు ఇంగ్లీషు మూలికలు, భారతదేశ సుగంధ ద్రవ్యాల విలీనీకరణంతో ఊటీలో ఉత్తమ ఆహరం పొందుతున్నారు. కష్టపడి పనిచేసే స్థానిక ప్రజలతో పాటు, బ్రిటిష్ విజయం సాధించడానికి దోహదపడ్డారు, అందువల్ల ఊటీ నేడు ఆనందిస్తుంది. ఈ గొప్ప సాంస్కృతిక భిన్నత్వం ఊటీలో మాత్రమే మనుగడలో ఉంది. అయితే, నేడు ఊటీకి గత చరిత్ర లేదని లేదా భారతదేశ అభివృద్ధిలో ఎటువంటి చారిత్రక ప్రాధాన్యత లేదని చెప్పడం తప్పు,

సుందరమైన హిల్ స్టేషన్స్ కు రారాజు వంటిది ఊటి. ఉదకమండలంనే ఊటి అని అంటారు. భారతదేశంలోని దక్షిణాదిన తమళనాడులో పశ్ఛిమ కనుమలలో ఉన్న ప్రముఖ పర్యాటక ప్రాంతం. నీలగిరి జిల్లా కేంద్రం ఊటి. కాఫీతోటలు, టీ తోటలు ఇంకా అనేక రకాల చెట్లతో పచ్చగా వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది.

వేసవిలో ఉష్ణోగ్రత 10 డిగ్రీల నుండి 25 డిగ్రీలకు మించదు. చలికాలంలో 5 డిగ్రీల నుండి 21 డిగ్రీలకు వరకు ఉంటుంది. తోడాలు అనే స్థానిక గిరిజనుల నివాస ప్రాంతం ఇది. బ్రిటీష్ వారి కాలంలో ఊటి ప్రాంతానికి మొట్టమొదటిసారిగా రైలు మార్గం వేయబడింది. ఊటిలో కూనూరు (ఊటి నుండి 19 కి.మీ) కొత్తగిరి (ఊటి నుండి 31 కి.మీ) మరి రెండు హిల్ స్టేషన్స్. పర్యటనుకు సాధారణంగా ఏప్రియల్ నుండి జూన్ మరియు సెప్టెంబర్ నుండి నవంబర్ వరకు అనుకూలం. స్థానికంగా తమిళం, కన్నడం, మళయాళం, ఇంగ్లీష్ మరియు బాడగ భాషలు మాట్లాడతారు.

బొటనికల్ గార్డెన్ లు , దోడబెట్ట శిఖరం, ఊటీ సరస్సు, కల్హట్టి జలపాతం, ఫ్లవర్ షో మొదలైన కొన్ని ప్రదేశాల వల్ల ఊటీ ప్రపంచం మొత్తం మీద పర్యాటకులలో ఎంతో ప్రసిద్ది చెందింది. ఈ ప్రాంతాన్ని రోడ్డు, రైలు ద్వారా తేలికగా చేరుకోవచ్చు. ఊటీకి సమీప విమానాశ్రయం కోయంబత్తూర్ వద్ద ఉంది. ఊటీలో వాతావరణం సంవత్సరం పొడవునా ఆహ్లదకరంగా ఉంటుంది . అయితే, శీతాకాలం దక్షిణ భారతదేశ సాధారణం కంటే కొంచే౦ తక్కువ చల్లగా ఉంటుంది.

ఊటీ సరస్సు

ఊటీ లేక్ , ఊటీ దర్శించే పర్యాటకులకు ప్రసిద్ధ ఆకర్షణ. ఇది ఒక కృత్రిమ సరస్సు. దీనిని 1824 లో జాన్ సుల్లివాన్ సుమారు 65 ఎకరాల లో నిర్మించారు. వర్షాకాలం లో కొండలపై నుండి పడే నీటిని ఈ సరస్సు పొందుతుంది. అది నిండిన వెంటనే సుమారు మూడు సార్లు ఖాళీ చేస్తారు. స్థానిక మత్స్యకారులు ఇక్కడ చేపలు వేతాడతారు. ఈ సరస్సు సమీపంలో ఒక బస్సు స్టాండ్, ఒక రేస్ కోర్స్ మరియు ఒక పార్క్ నిర్మించటం వలన మరియు భౌగోళిక కారణాలుగా కుచించుకు పోయింది. ప్రస్తుతం బోటు విహారాల కారణంగా నే ప్రసిద్ధి చెందినది. బోటు విహారం చేస్తూ ప్రకృతి దృశ్యాలు ఆనందించవచ్చు. మే నెలలో ప్రభుత్వం రెండు రోజులపాటు బోటు రేస్ లు నిర్వహిస్తుంది.

ఊటిలో చూడవలసినవి : గవర్నమెంట్ బొటానికల్ గార్డెన్స్ 22 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉన్నవి. 1847 సం.లో మద్రాస్ గవర్నర్ చే ఏర్పాటు చేయబడ్డవి. ఈ బొటానికల్ తోటలు 6 భాగాలుగా విభజించబడినవి.
1. లోయర్ గార్డెన్
2. న్యూ గార్డెన్
3. ఇటాలియన్ గార్డెన్
4. కన్సర్ వేటరీ
5. ఫౌంటెన్ టెర్రాస్
6. నర్సరీ
అరుదైన చెట్లజాతితో, సన్నజాజి పొదలతో వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. మంకి ఫజిల్ ట్రీ అనే ఒకరకమైన చెట్లమీద కోతులు కూడా ఎక్కలేవు. ఇటాలియన్ ఫ్లవర్ గార్డెన్ లో చెరువు అనేకరకాల ఆర్కిడ్ మరియు పూల పోదలతో కనువిందు చేస్తుంది. ప్రతి సంవత్సరం మే నెలలో అరుదైన పూలతో ఫ్లవర్ షో జరుగుతుంది. ఈ గార్డెన్స్ ను తమిళనాడు హార్టికల్చర్ వారు నిర్వహిస్తున్నారు.రోజ్ గార్డెన్ : ఈ ప్రాంతంలో చూడవలసినది 4 హెక్టార్లలలో విస్తరించి ఉన్న రోజ్ గార్డెన్. రోజ్ గార్డన్ ఉదకమండలం రైల్వే స్టేషన్, బస్టాండ్ కు కేవలం 1 కిలో మీటరు దూరంలో ఉన్నది. మొత్తం 20,000 రోజామొక్కలు 2,241 జాతులకు చెందినవి ఇక్కడ పెంచబడుచున్నవి. ఇక్కడ వున్న నీలమడం అనే ప్రాంతనుండి రోజ్ గార్డెన్ మొత్తం దృశ్యాన్ని చూడవచ్చు.

లేక్ పార్క్ : ఊటి రైల్వే స్టేషన్ మరియు బస్టాండ్ కు సమీపం ఉన్న లేక్ పార్క్ 1977 సం.లో ఏర్పాటు చేయబడ్డది. స్థానికులకు మరియు పర్యాటకులకు మంచి పర్యాటకస్థలం.

ఊటి లేక్ : 1824 సం.లో జాన్ సులివాన్ (కోయంబత్తూరు కలక్టర్) చే ఈ కృత్రిమ సరస్సు 65 ఎకరాలలో ఏర్పాటు చేయబడినది. ఈ చెరువు చేపలకు ప్రసిద్ది. బోటింగ్ సౌకర్యం కలదు మరియు మిని ట్రయిన్ కూడా కలదు.

జింకలపార్క్ : ఈ ప్రాంతంలో మరొక ప్రధాన ఆకర్షణ 1986 సం. లో 22 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఏర్పాటు చేయబడ్డ జింకల పార్క్. కాని 6 ఎకరాలు మాత్రమే అభవృద్ధి చేయబడి వన్యప్రాణులకు ఆవాసం కల్పించబడుచున్నది. దగ్గర నుండి వన్యప్రాణులను చూడవచ్చు.

మ్యూజియం : ఊటి – మైసూర్ రోడ్ లో ప్రభుత్వం వారిచే ఏర్పాటు చేయబడ్డ మ్యూజియంలో ఆటవికులకు చెందిన వస్తువులు, చేతితో తయారు చేయబడ్డ వస్తువులు మొదలగునవి చూడవచ్చు. ఆర్ట్ గ్యాలరీ : ఉదకమండలానికి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో మైసూర్ రోడ్లో ఉందీ ఆర్ట్ గ్యాలరీ. సమకాలీన పెయింటింగ్స్, శిల్పాలు ఇక్కడ చూడవచ్చు. 

బొటానికల్ గార్డెన్స్

ఊటీ లోని బొటానికల్ గార్డెన్స్ లేదా ప్రభుత్వ బొటానికల్ గార్డెన్స్ సుమారు 22 హెక్టార్ ల లో విస్తరించి వున్నాయి. దోద్దబెట్ట శిఖరం ఏటవాలు ప్రదేశాల లో కల ఈ గార్డెన్ లు పచ్చటి తివాచీ ల వాలే కనపడతాయి. వీటి నిర్వహణ అంతా తమిళ్ నాడు హార్టికల్చర్ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఈ గార్డెన్ లను 1847 సంవత్సరం లో వేసారు వీటిని ఇంగ్లీష్ ఆర్కిటెక్ట్ విలియం గ్రహం మేక్వీర్ రూపొందించారు. స్వాతంత్రానికి ముందు వీటిలోకి ప్రవేశానికి సభ్యత్వం అవసరం. యురోపెయన్ లకు మాత్రమే అది వుండేది.

నెలకు రూ.3 వసూలు చేసేవారు. ప్రతి సంవత్సరం ఈ గార్డెన్ లను లక్షలాది పర్యాటకులు దర్శిస్తారు. ఇక్కడ అన్ని రకాల మొక్కలు వుంటాయి. సాధారణ చెట్ల నుండి ఔషధ మొక్కలు, బోన్సాయ్ మొక్కలు కలవు. గార్డెన్ ఆవరణ లో ఒక పెద్ద ప్రాచీన చెట్టు కాండం కలదు. ఇది సుమారు 20 మిలియన్ సంవత్సరాల నాటిది గా చెపుతారు.ఫ్లవర్ షో

మకర పొంగల్  పండుగ సందర్భంగా ఒక ఫ్లవర్ షో కూడా నిర్వహిస్తారు. ఈ ఫ్లవర్ షో లో అతి చక్కగా అలంకరించి ప్రదర్శించిన వారికి బహుమతులు అందిస్తారు. ఈ ఫ్లవర్ షో లో స్థానిక ప్రజలు, ఇరుగు పొరుగు గ్రామాల వారు కూడా వచ్చి అత్యుత్సాహంతో పాల్గొంటారు.
వెన్ లాక్ డౌన్స్

వెన్ లాక్ డౌన్స్ అనేది ఒక ప్రసిద్ధ పిక్నిక్ ప్రదేశం దాని సుందర దృశ్యాల కారణంగా ఇక్కడ అనేక ఫిలిం షూటింగ్ లు జరుగుతాయి. ఏటవాలు కొండలు, పచ్చటి మైదానాలు మీ హృదయాన్ని పులకింప చేస్తాయి. వెన్ లాక్ డౌన్ ప్రాంతం సుమారు 20,000 ఎకరాలలో విస్తరించి వుంది. ఈ ప్రదేశం లో యుకలిప్తాస్ చెట్లు హుందాగా నిలబడి వుంటాయి.
స్వాతంత్రానికి పూర్వం ఈ ప్రదేశం యురోపెయన్ లలో ఎంతో ప్రసిద్ధి పొందినది. వారు ఇక్కడకు హంటింగ్ కు వచ్చేవారు. దీనిని ఉదగమండలం హంట్ అనేవారు. ఇండియా కు స్వాతంత్రం వచ్చిన తర్వాత ఇక్కడ హంటింగ్ నిషేధించారు. ఊటీ కి వచ్చిన వారు ఇక్కడకు తప్పక వస్తారు. ఇక్కడ ఒక జింఖాన క్లబ్ , గోల్ఫ్ కోర్స్ మరియు ప్రభుత్వ గొర్రెల ఫార్మ్ కూడా కలవు.

దోద్దబెట్ట శిఖరం

నీలగిరులలో దోద్దబెట్ట శిఖరం అతి పొడవైనది. కన్నడంలో దొడ్డ బెట్ట అంటే, పెద్ద కొండ అని అర్ధం చెపుతారు. ఇది సుమారు 8650 అడుగుల పొడవు వుంటుంది. ఊటీ సిటీ నుండి ఈ శిఖరం 9కి.మీ. ల దూరంలో ఊటీ – కోటగిరి రోడ్ లో కలదు. ఇక్కడ నుండి చాముండి హిల్స్ చక్కగా చూడవచ్చు. దోద్దబెట్ట శిఖరం నుండి కుల్కూడి, కట్ట దాడు మరియు హేకుబా శిఖరాలు కూడా చూడవచ్చు. ఈ మూడు శిఖరాలు ఉదగమండలంకు సమీపం. దోద్దబెట్ట శిఖరం వాస్తవంగా బల్లపరుపుగా వుండటం విశేషం. టూరిస్ట్ సీజన్లో ఏప్రిల్ మరియు మే నెలలలో సుమారు 3,500 మంది పర్యాటకులు రోజుకు దీనిని సందర్శిస్తారు. ఈ శిఖర ఆకర్షణ పెంచేందుకు ప్రభుత్వం ఇక్కడే శిఖరం పైన ఒక ఖగోళ అబ్సర్వేటరీ ఏర్పాటు చేసింది. ఇక్కడ రెండు టెలీస్కోప్ లు కలవు. వీటి నుండి పర్యాటకులు వాలీ దృశ్యాలు చూడవచ్చు.

ఊటిలో బస చేయటానకి పూర్తి సౌకర్యాలతో గల కాటేజ్ లు, హోటల్స్ కలవు. ఇంకా ఊటి చుట్టూ అనేక పర్యాటక ప్రాంతాలున్నవి. వాటి వివరాలకు మరియు పూర్తివివరాలకు తమిళనాడు టూరిజం వారి ఈ క్రింది వెబ్ సైట్ ను చూడండి
Tamilnadu Tourism Website
ఎలా వెళ్ళాలి : దగ్గరలో గల విమానాశ్రయం కోయంబత్తూరు (ఊటికి 104 కి.మీ. దూరం) కోయంబత్తూరు మరియు చెన్నై నుండి మొట్టుపాలెం అక్కడ నుండి ఊటికి రైలు మార్గంలో వెళ్ళవచ్చు. మద్రాసులో అనేక ప్రాంతాల నుండి రోడ్డు మార్గంలో వెళ్ళవచ్చు.

కేరళ లోని ఇడుక్కి జిల్లాలో కల మున్నార్ హిల్ స్టేషన్ ఒక అద్బుత పర్యాటక ప్రదేశం. పడమటి కనుమలలోని ఈ ప్రాంతం పూర్తిగా కొండలచే చుట్టుముట్టబడి ఉంటుంది. మున్నార్ అంటే మూడు నదులు అని అర్ధం చెపుతారు. ఈ ప్రదేశం మూడు నదులు కలిసే ప్రదేశంలో కలదు. అవి మధురపుజ్జ, నల్లతాన్ని మరియు కుండలే నదులు. ఈ ప్రాంతం తమిళనాడు సరిహద్దులలో ఉండటంచేత, ఆ రాష్ట్రానికి చెందిన అనేక సాంస్కృతిక అంశాలు ఇక్కడ చోటుచేసుకునాయి. ఒక ప్రసిద్ధ పర్యాటక ప్రదేశం కావటం చేత ఈ హిల్ స్టేషన్ కేరళ రాష్ట్రానికి ప్రపంచం వ్యాప్తంగా పేరు తెచ్చిపెటింది. దేశ విదేశాలనుండి లక్షలాది పర్యాటకులు మరియు పిక్నిక్ లు కోరేవారు అద్భుతమైన ఈ ప్రాంతానికి వచ్చి తనివితీరా విశ్రాంతి పొందుతారు, ఆనందిస్తారు.   మున్నార్ లో ఒక ఔత్సాహిక పర్యాటకుడు కోరే అంశాలు అన్ని లభిస్తాయి. విహారానికి సరైన ప్రదేశం, విస్త్రుతమైన తేయాకు తోటలు, అందమైన లోయలు మెలికలు తిరిగే పర్వత ప్రాంతాలు, పచ్చటి భూములు, అరుదైన మొక్క మరియు జంతు జాలాలు, దట్టమైన అడవులు, వన్య సంరక్షణాలయాలు, తాజా గాలి, స్వాగతించే వాతావరణం మరియు ఇంకా ఎన్నో, ఎన్నో అంశాలు లభిస్తాయి.   విశ్రాంతి సెలవులు కోరేవారికి మున్నార్ ప్రదేశం అనేక ఎంపికలు చూపుతుంది. సైట్ సీయింగ్ ఇక్కడ ఎంతో ఆనందకరంగా ఉంటుంది. ప్రత్యేకించి వాతావరణం ఎంతో బాగుంటుంది. ఇక్కడ అనేక ట్రెక్కింగ్ ప్రదేశాలతో ఈ ప్రదేశం బైకర్లకు మరియు ట్రెక్కర్లకు స్వర్గంలా వుంటుంది. పర్యాటకులు పొడవైన మార్గాలలో తోటల మధ్య, పచ్చటి ప్రదేశాలలో ట్రెక్కింగ్ లే కాదు సాధారణ షికార్లు కూడా చేయవచ్చు. వివిధ రకాల అరుదైన పక్షులు ఇక్కడ తిరగటం చేత బర్డ్ వాచింగ్ ఇక్కడ ఆసక్తి కరంగా ఉంటుంది.   కనుమరుగవుతున్న నీలగిరి టార్ అనే ఒక రకమైన దుప్పికి నివాసం. అనముడి శిఖరం దక్షిణ ఇండియాలోని ఎతైన శిఖరం ఈ నేషనల్ పార్క్ లో కలదు.పర్యాటకులు సుమారు 2700 మీటర్ల ఎత్తున్న ఈ శిఖరాన్ని అధిరోహించడానికి ముందుగా అటవీ శాఖ అనుమతులు తప్పక తీసుకోవాలి.  

రావికుళం నేషనల్ పార్క్
మున్నార్ నుండి 15 కిమీ దూరంలో ఉంది, 97 చ. కిమీ. వైశాల్యంలో విస్తరించి ఉంది, ఈ పార్క్ అసాధారణమైన సీతాకోక చిలకలు, జంతువులు మరియు పక్షులకు ఆవాసంగా ఉంది. అధిరోహించటానికి ఇది ఒక అనుకూలమైన ప్రదేశం, ఈ పార్క్ తేయాకు మొక్కల మరియు పొగమంచు దుప్పట్లలో కప్పబడిన పర్వత ప్రాంతాలతో ప్రకృతిపరంగా అద్భుతంగా ఉంటుంది. నీలకురింజి పూలతో పర్వత వాలులు నీలంరంగు తివాచీతో కప్పబడిన ఈ పార్క్ ఒక ఆకర్షణీయమైన ప్రదేశం పన్నెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పూసే మొక్క ప్రాంతంలో ఉంది 2006లో ఇది చివరిసారి వికసించింది.

అనముడి శిఖరం
మున్నార్ పట్టణం నుండి అనముడి దాదాపు 13 కిలోమీటర్లు దూరంలో మరియు 8,842 అడుగుల ఎత్తులో ఉంది. కేరళలోని అత్యంత ఎత్తైన పర్వతం అనముడి. ఎర్నాకుళంలో ఉన్న అరణ్య మరియు వన్యప్రాణుల అధికారుల అనుమతితో శిఖరాలను ఎక్కవచ్చు.

మట్టుపెట్టి
ఈ ఆసక్తికరమైన మట్టుపెట్టి ప్రదేశం మున్నార్ పట్టణం నుండి 13 కిమీ దూరంలో ఉంది. సముద్ర మట్టం నుండి 1700 మీ ఎత్తులో ఉన్న మట్టుపెట్టి జలాశయం తాపీపని నైపుణ్యానికి పేరు. మరియు అందమైన జలాశయం. ఇక్కడ బోటు షికారుకు అవకాశం ఉంది. చుట్టుప్రక్కల ఉన్న కొండలు మరియు ప్రకృతి దృశ్యాలు కనుల విందుగా ఉంటాయి.. ఇక్కడ అత్యధిక పాలను అందించే వివిధ జాతుల ఆవులను చూడవచ్చును. బాగా పెరిగిన తేయాకు మొక్కలు, గడ్డిభూములు మరియు షోలా అడవులతో మట్టుపెట్టి అథిరోహణకు ఆనుకూలమైన ప్రదేశంగా ఉంది మరియు అనేకరకాల పక్షులకు నిలయంగా ఉంది.

పల్లివాసల్
మున్నార్‌లోని చితిరాపురం నుండి 3 కిమీ దూరంలో పల్లివాసల్ ఉంది, ఇది కేరళలోని మొదటి జలవిద్యుత్తు ప్రణాళిక. ఈ ప్రదేశం కూడా ప్రకృతి దృశ్యాలతో మనోహరంగా ఉంటుంది మరియు సందర్శకులు తరచుగా దీనిని వనభోజనాల ప్రదేశంగా అభిమానిస్తారు.

చిన్నకనల్
మున్నార్ పట్టణ సమీపాన చిన్నకనల్ ఉంది. ఇక్కడ నీటి జలపాతాలు ఉన్నాయి, పవర్ హౌస్ వాటర్‌ఫాల్స్ అని ప్రసిద్ధి చెందింది, సముద్ర మట్టానికి 2000మీ నుండి జలపాతం నిటారుగా పడుతుంది. పశ్చిమ కనుమల శ్రేణి యొక్క ఆహ్లాదకరమైన దృశ్యాలతో ఈ ప్రదేశం నిండి ఉంటుంది.

అనయిరంగల్
చిన్నకనల్ నుండి ఏడు కిలోమీటర్లు ప్రయాణిస్తే, అనయిరంగల్ చేరవచ్చు. అనయిరంగల్ మున్నార్ నుండి 22 కిమీ దూరంలో, ఏపుగా పెరిగిన తేయాకు మొక్కల తివాచీతో కప్పబడినట్లు ఉంటుంది. జలాశయంను సందర్శించటం ఒక అనుభూతిగా ఉంటుంది. అనయిరంగల్ ఆనకట్ట చుట్టూ తేయాకు మొక్కలు మరియు ఎప్పుడూ హరితంగా ఉండే అడవులు ఉంటాయి.

టాప్ స్టేషను
మున్నార్ నుండి టాప్ స్టేషను 3 కిమీ దూరంలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రదేశం, ఇది సముద్ర మట్టం నుండి 1700 మీ ఎత్తులో ఉంది. ఇది మున్నార్-కొడైకనాల్ రహదారిలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రదేశం. మున్నార్ ను సందర్శించే వారు నలుదిక్కులు కనిపించే టాప్ స్టేషను‌ను సందర్శిస్తారు, ఇక్కడ నుండి పొరుగు రాష్ట్రమైన తమిళనాడును చూడవచ్చు. మున్నార్‌లో నీలకురుంజి పువ్వులు విస్తారమైన ప్రాంతంలో వికసించటాన్ని చూడవచ్చు.

తేయాకు ప్రదర్శనశాల
తేయాకు తోటలకు మున్నార్ ప్రసిద్ధి చెందినవి. కొన్ని విశిష్టమైన మరియు ఆసక్తికరమైన విషయాలను తెలపటానికి మరియు ప్రదర్శించటానికి కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం టాటా టీ కంపెనీ వారిచే ప్రత్యేకంగా తేయాకు ప్రదర్శనశాల ఆరంభించబడింది. ఈ తేయాకు ప్రదర్శనశాలలో అసాధారణమైన, ఛాయాచిత్రాలు మరియు యంత్ర పరికరాలు ఉన్నాయి; మున్నార్‌లోని తేయాకు మొక్కల మూలాలు మరియు పెరుగుదల గురించి ఇవన్నీ తెలుపుతాయి. ఈ సందర్శనశాల మున్నార్‌లోని నల్లతన్ని ఎస్టేట్ ఆఫ్ టాటా టీ వద్ద ఉంది మరియు ఇది చూడటానికి చక్కని ప్రదేశం.

వృక్షజాలం మరియు జంతుజాలం
తేయాకు తోటలను పెంచటం ద్వారా నివాసాలు విచ్ఛిన్నం అయ్యి మున్నార్‌లోని అధిక వృక్ష సముదాయం మరియు జంతు సముదాయం అదృశ్యమైపోయాయి. అయినప్పటికీ, సమీపాన ఉన్న అనేక రక్షిత ప్రాంతాలలో జీవించి ఉన్న జంతు జాతులు ఉన్నాయి, ఇందులో తూర్పున నూతన కురింజిమాల రక్షితప్రాంతం, చిన్నార్ వైల్డ్ లైఫ్ సాంక్చువరీ,, మంజంపట్టి వాలీ మరియు ఆగ్నేయాన ఉన్న ఇందిరాగాంధీ వైల్డ్ లైఫ్ సాంక్చువరీ యొక్క అమరావతి అభయారణ్యం, ఎరావికుళం నేషనల్ పార్క్ మరియు ఉత్తరాన అనాముడి షోలా నేషనల్ పార్క్, పాంపడం షోలా నేషనల్ పార్క్ దక్షిణాన మరియు తూర్పున ప్రతిపాదించబడిన పళని హిల్స్ నేషనల్ పార్క్ ఉన్నాయి. ఇందులో నీలగిరి థార్, నెరసిన వన్నెకల అతిపెద్ద ఉడుత, నీలగిరి వడ్రంగి-పావురం, ఏనుగు, అడవి ఎద్దు, అడవి జింకలు ఉన్నాయి. నీలకురింజి అనే పూలు పన్నెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పూస్తాయి.

మున్నార్ చుట్టుపట్ల కల జలపాతాలు చాలా అందమైనవి, వాటికి చుట్టుపక్కలకల మరింత అందమైన పరిసరాలు పర్యాటకులను ఎంతో ఆకర్షిస్తాయి. పల్లివాసల్ మరియు చిన్నకనాల్ (దీనినే పవర్ హౌస్ వాటర్ ఫాల్స్ అంటారు) అనే ఈ రెండు జలపాతాలు మున్నార్ పర్యటనలో తప్పక చూడదగినవి.

అనయిరంకాల్ రిజర్వాయర్ మున్నార్ లో చూడదగిన మరో ప్రదేశం. ఈ కొండ ప్రాంతాలలో అనాదిగా వస్తున్న తేయాకు తోటల పెంపక అంశాల ప్రదర్శన టాటా టీ కంపెనీ వారు నిర్వహిస్తున్న ఒక మ్యూజియం లో చూచి తప్పక ఆనందించాలి.

మున్నార్ లో మరిన్ని ప్రధాన ఆకర్షణలు అంటే పోతనమేడు, అట్టుకాల్, రాజామల, ఎకో పాయింట్, మీనెలి మరియు నడుకాని. టాప్ స్టేషన్ మున్నార్ – కొడైకెనాల్ రోడ్ లో బహు సుందరంగా కనపడే ప్రదేశం. ఇక్కడ 12 సంవత్సరాలకొకసారి పూచే నీలక్కురింజి పూవులు పూస్తాయి. తప్పక చూడండి.

పోతన్ మేడు

పోతనమేడు ఒక చిన్న అందమైన గ్రామం. ఇది మున్నార్ నుండి 6 కి.మీ.ల దూరంలో ఉంటుంది. సహజ అందాలకు పెట్టింది పేరు. మున్నార్ సందర్శించే పర్యాటకులు ఈ ప్రాంతాన్ని తప్పక చూడాలి. ఇక్కడనుండి మున్నార్ హిల్ స్టేషన్, చుట్టుపక్కల లోయలు మరియు మధురపూజ నది చూడవచ్చు. ఈ ప్రదేశం ట్రెక్కర్లకు మరియు ప్రకృతి ప్రియులకు ఎంతో ఆనందాన్ని కలిగిస్తుంది.

ఈ గ్రామంలో విశాలమైన తోటలు, మరియు పచ్చటి ప్రదేశాలు అనేకం కలవు. టీ తోటలు, మరియు యాలక తోటల కొండలనుండి వీచే చల్లని గాలి పర్యాటకులను మంత్ర ముగ్ధులను చేస్తుంది. పోతనమేడు వ్యూ పాయింట్ కు చేరాలంటే, పర్యాటకులు తోటల మధ్య నుండి ట్రెక్కింగ్ చేయాలి. ఫొటోగ్రఫీ ఆసక్తి కలవారు ఈ ప్రదేశాలను మరింత ఇష్టపడతారు. మెలికలు తిరిగే రోడ్లు, ఎత్తైన కొండలు ఈ ప్రదేశానికి మరింత అందం తెచ్చాయి. ఈ ప్రదేశానికి వెళ్ళే వారు తమ ఆహారం మరియు నీరు తప్పక తీసుకు వెళ్ళటం సూచించదగినది.

మున్నార్ పర్వత శ్రేణుల వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉండి పర్యాటకులు సంవత్సరం పొడవునా సందర్శించేలా చేస్తాయి. మున్నార్ చేరాలంటే, కేరళ మరియు తమిళనాడు, రెండు రాష్ట్రాలనుండి చేరవచ్చు. ఈ ప్రదేశానికి సౌత్ ఇండియాలోని అన్ని ప్రాంతాలనుండి టూర్ ప్యాకేజీలు కూడా కలవు. పర్యాటకులు ఈ ప్రాంతంలో కల అనేక హోటళ్ళు, రిసార్టులు, హోమ్ స్టేలు మరియు రెస్ట్ హౌస్ లలో తమ వసతిని తమ తమ బడ్జెట్ల మేరకు ఎంపిక చేసుకోవచ్చు సమీప రైల్వేస్టేషన్ ఎర్నాకుళం మరియు అలువా. 105కిమీ దూరంలో ఉన్న కొచ్చిన్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం దీనికి సమీపంలో ఉంది.  

మున్నార్ లో హోటల్స్ బాగానే వుంటాయి. ముందుగా ఆన్లైన్ లో బుక్ చేసు కోవాలి. సౌకర్యం గా వుంటుంది. బస్ స్టాండ్ కి దగ్గరలో వున్నాయి . మహావీర్ రెస్టారెంట్ అని వెజ్ రెస్టారెంట్ వుంది. మున్నార్ లో వున్న సౌకర్యం ఏంటంటే , ఆర్టీసీ .టూరిస్ట్ ప్రాంతాల్లో ఎక్కడైనా చాలా వరకూ, సొంతం గా టాక్సీ మాట్లాడుకోవాలి. మున్నార్ లో బస్ అన్ని టూరిస్ట్ ప్రాంతాలకు లభిస్తుంది. Ecko పాయింట్ కి వెళ్లి , అక్కడ నుండి వేరే వ్యూ పాయింట్ కి బస్ దొరుకుతుంది. కావలసినంత సమయం గడపొచ్చు. జలపాతాలు దగ్గర. కానీ మధ్యాహ్నం 2 గంటలు అయ్యేటప్పటికి వర్షం వచ్చేస్తుంది ఇంచుమించు రోజూ. కేరళ గవర్నమెంట్ వారిది స్టోర్ వుంది. బస్ స్టాండ్ కి దగ్గర. దానిలో అటవీ వుత్పత్తులు, టీ పొడి వంటివి చాలా దొరుకుతాయి. మసాలా సరుకులు, సుగంధ నూనెలు దొరుకుతాయి. వెదురు బియ్యం దొరుకుతాయి. గంధపు చెక్క మాత్రం దొరకదు. తినటానికి బాకెరీ ఐటమ్స్ ,ఐస్ క్రీం వంటివి వుంటాయి.

విశాఖపట్నం పోర్ట్ టౌన్ గా ప్రాచుర్యం పొందింది.భారతదేశం యొక్క దక్షిణ తూర్పు తీరంలో ఉన్న వైజాగ్ ఆంధ్రప్రదేశ్   లో ఒక  అతిపెద్ద నగరం.ప్రధానంగా ఇది ఒక పారిశ్రామిక నగరం.వైజాగ్ అనగానే మనకు అందమైన బీచ్లు,సుందరమైన తిప్పలతో, ఒక పచ్చని భూభాగం మరియు ఒక అద్భుతమైన చరిత్రను మరియు సంస్కృతి మనకు గుర్తుకువస్తుంది.శివ పార్వతుల తనయుడు, శుక్ర గ్రహాధినేత, ధైర్య సాహసాలకు మారు పేరూ అయిన, విశాఖ పేరిట నగరానికి ఈ పేరు వచ్చిందని ప్రతీతి.నగరం బంగాళాఖాతంలో వైపు ఎదురుగా దాని యొక్క తూర్పు పశ్చిమ కనుమల కొండల మధ్య అందంగా ఉంది. నగరం డెస్టినీ మరియు తూర్పుతీరంను గోవా నగరం అని ముద్దుపేరు గా పిలుస్తారు. వైజాగ్ నగరం ను 2000 సంవత్సరాల క్రితం రాజు విశాఖ వర్మ పాలించినట్లు చరిత్ర చెప్పుతోంది. ప్రాచీన గ్రంథాలైన రామాయణ, మహాభారతాలలో ఈ ప్రాంత ప్రస్తావన ఉన్నట్లు కనిపించుచున్నది.260 BCలో అది అశోక పరిపాలన మరియు కళింగ సామ్రాజ్యం కింద ఉన్నది.విశాఖపట్నం 1600 AD వరకు ఉత్కళ సామ్రాజ్యం కింద,ఆ తర్వాత వేంగి ఆంధ్ర రాజులు మరియు పల్లవ రాజులు పాలించారు.15 మరియు 16 వ శతాబ్దంలో ఈ ప్రాంతాన్ని మొఘల్ మరియు హైదరాబాద్ నిజాంలు పాలించారు.18 వ శతాబ్దంలో వైజాగ్ ఫ్రెంచ్ పాలనలో ఉంది. 1804 లో ఫ్రెంచ్ మరియు బ్రిటిష్ స్క్వాడ్రన్స్ ఈ ప్రాంతాన్ని నియంత్రించడానికి వచ్చారు.విశాఖపట్నం హార్బర్ కోసం బ్రిటిష్ వారు పోరాటం చేసారు.బ్రిటిష్ పాలన సమయంలో ఈస్ట్ భారతదేశం కంపెనీ కోసం హైదరాబాద్ పోర్ట్ వారు చాలా కీలక పాత్ర పోషించాడు.విశాఖపట్నం బ్రిటిష్ పాలన సమయంలో మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలోని ఒక భాగంగా ఉండేది. భారతదేశం స్వతంత్రం పొందింది తరువాత, విశాఖపట్నం భారతదేశం లో అతిపెద్ద జిల్లా ఉంది.ఆ తర్వాత శ్రీకాకుళం ,విజయనగరం మరియు విశాఖపట్నం అనే మూడు పేర్లతో మూడు జిల్లాలుగా విభజించబడింది. వైజాగ్ ప్రయాణీకులకు స్వర్గదామంలా ఉంటుంది,ఎందుకంటే వైజాగ్ లో పర్యాటకులకు కావలసినంత వినోదం లభిస్తుంది.అందమైన బీచ్లు,మోడరన్ నగరం మరియు సుందరమైన కొండలు, సహజ లోయలు ఇలా చాలా అందమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి.వైజాగ్ చుట్టూ శ్రీ వేంకటేశ్వర కొండ, రాస్ కొండ మరియు దర్గా కొండ ఆవరించి ఉన్నాయి.ఈ మూడు కొండల మీద మూడు విభిన్న మతాలకు చెందిన విగ్రహాలు ఉన్నాయి.వేంకటేశ్వర కొండ మీద లార్డ్ శివ కి అంకితం చేయబడిన ఒక దేవాలయం,రాస్ హిల్ మీద వర్జిన్ మేరీ చర్చి మరియు దర్గా కొండ మీద ఇస్లామిక్ సెయింట్, బాబా ఇషాక్ మదీనా యొక్క సమాధి ఉన్నాయి.ఇంకా రిషికొండ బీచ్, గంగవరం బీచ్, భీమిలి మరియు యరద బీచ్ నగరం యొక్క తూర్పు వైపు ఉన్న సముద్ర తీరాలు మరియు కైలాసగిరి హిల్ పార్క్, సింహాచలం హిల్స్, అరకు లోయ, కంబలకొండ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం, సబ్మెరైన్ మ్యూజియం, వార్ మెమోరియల్ అండ్ నావల్ మ్యూజియం పర్యాటకులు సందర్శించటానికి ప్రత్యెక ఆకర్షణగా ఉంటాయి. జగదంబ సెంటర్ లో ఉన్న షాపింగ్ మాల్స్ లో షాపింగ్ చేయవచ్చు.

విశాఖపట్నం సందర్శించడానికి సంవత్సరంలో ఉత్తమ సమయం రుతుపవన సమయము మరియు శీతాకాలం అంటే అక్టోబర్ నుంచి మార్చి.నెల వరకు అనువుగా ఉంటుంది.   కైలాసగిరి :

కైలాసగిరి హిల్ స్టేషన్ పర్యాటకులకు ఆహ్లాదాన్ని అందిస్తుంది,మరియు అందమైన సైట్ సీయింగ్ ఉంటుంది.కైలాసగిరి కి ఎడమ వైపు మరియు దాని కుడి వైపున రెండు అందమైన బీచ్లు రామకృష్ణ బీచ్,రిషికొండ బీచ్ లు ఉన్నాయి.కైలాసగిరి లో శివుడు,పార్వతి ఉండుట వల్ల దానికి ఆ పేరు వచ్చింది. కొండ మీద శివుడు,పార్వతి దేవి అతిపెద్ద విగ్రహాలు ఉంటాయి. కైలాసగిరి కొండ సుమారు 350 ఎకరాలో విస్తరించి ఉన్న ఆందమైన విహార యాత్రా ప్రదేశం. పచ్చటి చెట్లు, ప్రకృతి అందాలతో రమణీయంగా ఉంటుంది. ఈ కొండపైనుండి విశాఖపట్నాన్ని, సాగరతీరాన్ని చక్కగా చూడవచ్చు. రోప్ వే ద్వారా కొండ ను చేరవచ్చు. ఈ కొండ పై నుంచి సాయంత్రం కిందికి చుస్తే ఒక అందమైన వ్యూ కనపడుతుంది. పిల్లల కోసం ఒక రోడ్ రైలు మరియు భారీ వృక్ష గడియారం కూడా ఉంది. వేగవంతంగా ఇది ఒక పిక్నిక్ స్థలం గా అభివృద్ధి చెందింది.

విశాఖపట్నం నగరంలోని హిల్ టాప్ పార్క్. ఈ కొండ 360 అడుగుల ఎత్తులో ఉంది మరియు ఇది బీచ్‌లు, అడవులు మరియు విశాఖపట్నం నగరాన్ని విస్మరిస్తుంది. ఇది ఈ ప్రదేశాన్ని సందర్శించే వ్యక్తులకు ఒక కారణం. చిన్న పిల్లలకు, వినోదం మరియు ఆనందం కోసం టాయ్ ట్రైన్ ఉంది. అంతే కాక, అడ్వెంచర్ ఆటలలో, ఇది సందర్శకులకు మంచి పారాగ్లైడింగ్ సౌకర్యాలను ఇస్తుంది. అలా కాకుండా శివుడు మరియు పార్వతి విగ్రహాలు కూడా ఉన్నాయి, ఇవి ఈ ప్రదేశానికి అసలైన అందం అనే చెప్పొచ్చు. పారాగ్లైడింగ్ వంటి సాహస ఆటలు, చిన్నపిల్లలకు ఆనందం, మొత్తం నగరం యొక్క విస్తృత దృశ్యం మరియు సందర్శకుల కోసం అనేక ఇతర విషయాలతో కూడిన విషయాల మిశ్రమాన్ని ఇది అందిస్తుంది. టైటానిక్ వ్యూ పాయింట్,శాంతి ఆశ్రమం, గ్లైడింగ్ బేస్ పాయింట్, టెలిస్కోపిక్ పాయింట్, మొదలైనవి చూడవలసినవి. కొండపైకి రోప్‌వే ద్వారా లేక కాలినడకన లేక వాహనాలలో వెళ్ళవచ్చు. కొండపైన సర్క్యులర్‌ ట్రైన్‌ కలదు. పర్యాటకుల కోసం ఇక్కడ నుండి సింహాచలం వరకు నిర్మిస్తున్న రోడ్డు పూర్తయితే సింహాచలానికి నేరుగా చేరుకోవచ్చు.

విశాఖపట్నం టౌన్‌ నుండి సుమారు 15 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. బస్సులలో లేక ఆటోలలో వెళ్ళవచ్చు కైలాసగిరి పార్కు ఉదయం గం.10-00 నుండి రాత్రి గం.08-00 వరకు తెరచి ఉంటుంది.  

ఇందిరాగాంధీ జంతు ప్రదర్శనశాల

625 ఎకరాలోవిస్తరించిన ఈ జంతుప్రదర్శనశాలకు మూడు వైపులా తూర్పుకనుములు మరొకవైపు బంగాళాఖాతం కలవు.ఇందిరా గాంధీ తదనంతరం ఆమె పేరు పెట్టబడిన ఈ జంతుప్రదర్శన శాల 1977లో జాతికి అంకితం చేయబడినది. విశాఖపట్నం కంబాలకోన రిజర్వ్‌ ఫారెస్ట్‌లో ఈ జంతుప్రదర్శనశాల కలదు. ఇక్కడ చిరుతపులులు, సింహాలు, ఏనుగులు, రకరకా కోతులను చూడవచ్చు. ఇంకా తోడేళ్ళు, నక్కలు, జింకలు కూడా ఉన్నాయి.. పక్షి జాతులలో లవ్‌బర్డ్స్‌, నెమళ్ళు, చిలకలు, నెమళ్ళు, బాతులు ఇంకా అనేక పక్షులను వీక్షించవచ్చు. పార్కులోనికి ప్రవేశ రుసుము మరియు ఏనుగు సవారీ, ఫోటోలు తీసుకొనుటకు, చిన్నరైలు ఎక్కుటకు విడిగా రుసుము చెల్లించాలి.

పార్కు తెరచి ఉంచు సమయం
ప్రతి సోమవారం సెలవు. మిగతా అన్నిరోజులు తెరచి వుంటుంది. ఉదయం గం.09-00 నుండి సా॥ గం.05-00 వరకు.

ఎలా వెళ్ళాలి ?
ఇందిరాగాంధీ జంతు ప్రదర్శనశాల విశాఖపట్నం రైల్వేస్టేషన్‌కు కేవలం నాలుగు కిలోమీటర్ల దూరంలో 5వ నెం నేషనల్‌ హై రోడ్డులో మధురవాడకు దగ్గరలో కలదు. ఈ జంతు ప్రదర్శనశాలకు రెండు ప్రవేశద్వారాలు మరియు బయటకు వెళ్ళు దారులు కలవు. ఒకటి నేషనల్‌ హైవే వైపుకు రెండవది బీచ్‌ రోడుకు (సాగర్‌నగర్‌) కలవు   రామకృష్ణ బీచ్

రామకృష్ణ బీచ్ తూర్పు తీరంలో ఉంది.విశాఖపట్నం నగరం లో ఉన్న బీచ్ లలో రామకృష్ణ బీచ్ ప్రముఖమైనది.సూర్యోదయం మరియు సూర్యాస్తమయం కాషాయరంగులో ఉండి మనసుకు ఆహ్లాదాన్నిస్తుంది.రామకృష్ణ బీచ్ మరియు దాని జంట బీచ్ అయిన లాసన్ యొక్క బే బీచ్ మరియు దాని సహజ పరిసరాలను పరంగా చుస్తే అత్యద్భుతమైన అందాన్ని ఇస్తాయి. బీచ్ దగ్గరగా చూడవలసిన ప్రదేశాలు చాలా ఉన్నాయి.

అవి 1971 ఇండో పాక్ యుద్ధం సైనికులు గుడి, వదు పార్క్, సబ్మెరైన్ మ్యూజియం,మత్స్యదర్శిని మరియు యుద్ద శిలాస్థూపం, కాళి ఆలయము, బోట్ లో ప్రయాణము,నీటి సర్ఫింగ్ మరియు వివిధ రకాల వాటర్ స్పోర్ట్స్ ఉంటాయి.రామకృష్ణ బీచ్ లో సముద్ర స్నానం చేయటానికి అనుమతి ఉంది.ఇవన్నీ ఉండుట వల్ల బీచ్ ప్రముఖ పర్యాటక కేంద్రంగా ఉన్నది.

జలాంతర్గామి మ్యూజియం


రామకృష్ణ బీచ్ లో ఉన్న సబ్ మెరైన్ మ్యూజియం ఆసియా ఖండంలో మాత్రమే ఉండుట వల్ల ఒక ప్రముఖ పర్యాటక ప్రదేశం గా ఉంది.మ్యూజియం ను స్మ్రితిక అని పిలుస్తారు. మ్యూజియంను ఒక రష్యన్ నిర్మించారు.జలాంతర్గామి కుర్సుర 2001 లో సబ్మెరైన్ మ్యూజియం మార్చబడింది.తీరాలకు సబ్మెరైన్ తీసుకురావడానికి నిధులను భారతదేశం యొక్క ప్రీమియర్ రక్షణ శాఖ ప్రయోగశాల, ఒఎన్జిసి, విశాఖపట్నం ఓడరేవు మరియు నేషనల్ షిప్ డిజైన్ అండ్ రీసెర్చ్ సెంటర్ ద్వారా ఇవ్వబడింది.దీనిని 2002 లో ఆంధ్ర ప్రదేశ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు ప్రారంభించారు.

సాయంవేళ కిర్లంపూడి తీరపు అందాలను ఆస్వాదిస్తు

కటికి జలపాతం :   విశాఖపట్నం నుండి 90 కిలోమీటర్ల దూరం లో ఉన్న గోస్తాని నది నుండి ఉద్భవించింది. ఈ జలపాతం బొర్రా గుహల సమీపం లో ఉంది మరియు ఇది వాన భోజనాలకి మరియు ప్రకృతి ప్రేమికులకు ప్రసిద్ధ ఆకర్షణ. జలపాతం చుట్టూ ఉన్న ప్రకృతి దృశ్యం పచ్చగా ఉంటుంది మరియు అసమాన మార్గం గుండా వెళుతుంది, ఇది జలపాతం వైపు ట్రెక్కింగ్ చేసే సందర్శకులకు సాహసం యొక్క ఒక అంశాన్ని జోడిస్తుంది. అందువల్ల, ఇంటర్మీడియట్ స్థాయి ట్రెక్కర్లకు అనుభవశూన్యుడు. స్నాక్స్ మరియు పానీయాలు ముఖ్యంగా వెదురు చికెన్ మరియు తాజా కొబ్బరి నీళ్ళను అందించే మార్గం లో అనేక ఆహార పదార్ధాలు ఇక్కడ ఉంటాయి.     కంబాలకొండ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం:   విశాఖపట్నం శివార్ల లో ఉంది మరియు పొడి కాలానుగుణ అడవి మరియు సతత హరిత పచ్చిక భూముల మధ్య సహజ సామరస్యానికి ఇది ఒక చక్కటి ఉదాహరణ. ఈ అభయారణ్యం లో పాంథర్స్, సాంబర్ జింక, మచ్చల జింక, మొరిగే జింక, నక్క, అడవి పంది మరియు అడవి కుక్క వంటి అనేక అరుదైన జాతుల జంతువులు ఉన్నాయి. నిజంగా ఇది చక్కటి ప్రదేశమే. ఈ ప్రదేశం నిజంగా రామణీయకరంగా ఉంటూ అందర్నీ ఆకర్షిస్తుంది.  

బొర్రా గుహలు :   భారతదేశం యొక్క తూర్పు తీరం లో ఉన్న బొర్రా గుహలు విశాఖపట్నం జిల్లాలోని అరకు లోయ లోని అనంతగిరి కొండల లో ఉన్నాయి. కొండ భూభాగం, అందమైన ప్రకృతి దృశ్యం, సెమీ సతత హరిత తేమ ఆకురాల్చే అడవులు మరియు బొర్రా గుహల యొక్క అడవి జంతుజాలం ​​ఒక విందు.

ప్రకృతి యొక్క అద్భుతమైన సృష్టి, నది జలాలు సున్నపురాయి ప్రాంతం గుండా ప్రవహించినప్పుడు బొర్రా గుహలు ఏర్పడ్డాయి. మరియు కాల్షియం కార్బోనేట్ కాల్షియం బైకార్బోనేట్ గా మారుతుంది, ఇది నడుస్తున్న నీటితో సులభంగా కడుగుతుంది. గుహల యొక్క అత్యంత ఆకర్షణీయమైన లక్షణం దాని సున్నితమైన వైవిధ్యమైన స్పీలోథెమ్‌లు. బొర్రా గుహలు దేశంలోనే అతి పెద్దవిగా పరిగణించబడుతున్నాయి మరియు ఇవి 705 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నాయి. ఇవి ప్రాథమికంగా కార్స్టిక్ సున్నపురాయి నిర్మాణాలు 80 మీటర్ల లోతు వరకు విస్తరించి భారతదేశంలో లోతైన గుహగా పరిగణించబడతాయి. ధైర్యే సాహసే కనక మాలక్ష్మి గా

విశాఖపట్నానికి మరో పేరుగా వాల్తేరు

విశాఖపట్నానికి మరో పేరుగా వాల్తేరును చెప్తారు. ఎందుకంటే రైల్వే స్టేషన్‌కి వాల్తేరు అని పేరు ఉండటంతో విశాఖపట్నం వచ్చినవారంతా వాల్తేరు అనేవారు. రైల్వే టిక్కెట్లపై కూడా వాల్తేరు అనే రాసుండేది. దీంతో విశాఖకి వాల్తేరు పర్యాయపదంగా మారింది. ఇప్పటికీ వాల్తేరు పేరు ఉత్తరాంధ్రతో పాటు మరికొన్ని చోట్ల వాడకంలో ఉంది.

వాల్తేరు పేరు వెనుక చిన్నపాటి చరిత్ర కూడా ఉంది.

“వాల్తేరు అనేది అచ్చమైన తెలుగు పేరు. ప్రస్తుతం విశాఖలో ఆంధ్రా యూనివర్సిటీ నుంచి పెద వాల్తేరు, చిన వాల్తేరు ప్రాంతాల వరకూ ఎర్రమట్టి దిబ్బలు ఉండేవి. వాటి గుండా ఒక ఏరు పారేది. అది సముద్రం వైపుకి వాలుగా పారుతూ శివాజీపాలెం దిగువన ఉన్న బీచ్‌లో కలిసేది. అందుకే ఆ ఏరు పారే ప్రాంతం మొత్తాన్ని వాలు ఏరు అనేవారు. అది వాడుకలో వాలుటేరు అయ్యింది. బ్రిటిష్ వారు దానిని వాల్తేరు అని పిలవడమే కాకుండా రికార్డులలో కూడా వాల్తేర్ (waltair) అనే రాసేవారు.

‘‘వాల్తేరు అనేది జనాల్లో నుంచి పుట్టిన ఒక జనపదం. వాలుటేరుకి దగ్గరగా ఉండటంతోనే విశాఖ రైల్వే స్టేషన్‌కి ఆ రోజుల్లో వాల్తేరు రైల్వే స్టేషన్ అని పేరు పెట్టారు.

This is the earliest known photograph of the Taj Mahal taken by Dr. John Murray of the East India Company in the 1850s.

భారతదేశంలోని ఆగ్రా నగరంలో ఉంది, ఇది మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ తన ప్రియమైన మూడవ భార్య ముంతాజ్ మహల్ జ్ఞాపకార్ధంగా నిర్మించాడు. . 1983వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్‌ను యునెస్కో ప్రపంచ పూర్వ సంస్కృతి. ఇది పర్షియా, భారతీయ మరియు ఇస్లాం భవన నిర్మాణ అంశాల శైలితో నిర్మించబడింది. తెల్లటి పాల రాయితో చేసిన సమాధి గోపురం దీనిలో ఉన్న బాగా ప్రాచుర్యం పొందిన భాగం, నిజానికి తాజ్ మహల్‌ ఒక మిశ్రమ సమన్వయ నిర్మాణం. ఈ కట్టడం యొక్క నిర్మాణం 1632వ సంవత్సరంలో మొదలై 1653లో పూర్తయింది మరియు వేల మంది శిల్పులు, చేతి పని నిపుణులు ఈ నిర్మాణం కోసం పని చేశారు. తాజ్ మహల్ నిర్మాణంయొక్క ప్రధాన శిల్పి లాహూరి.

చరిత్ర
1631వ సంవత్సరంలో షాజహాన్ చక్రవర్తిగా ఉన్న కాలంలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం గొప్ప సంపదతో ఉండేది, ఆ సమయంలో షాజహాన్ మూడవ భార్య అయిన ముంతాజ్ మహల్ వారి పధ్నాలుగో సంతానం గౌహరా బేగంకు జన్మనిస్తూ మరణించడంతో షాజహాన్ విచారంతో నిండి పోయాడు. చివరి దశలో ఉన్న ముంతాజ్ మహల్ షాజహాన్‌ను ప్రపంచంలో ఎవరూ ఇంతవరకు చూడని అత్యంత సుందరమైన సమాధిని తనకోసం నిర్మించమని కోరింది. షాజహాన్ తన భార్య కోరిక సమ్మతించి ఆమె మరణించిన ఒక సంవత్సరం తరువాత 1632వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించాడు. ప్రధాన సమాధి 1648వ సంవత్సరంలో పూర్తయింది, చుట్టు ప్రక్కల భవనాలు మరియు ఉద్యానవనం ఐదు సంవత్సరాలకు పూర్తి అయ్యాయి. తొలినాటి మొఘల్ భవనాలు ప్రధానంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో నిర్మించబడుతుండగా, షాజహాన్ రత్నాలు పొదిగిన తెల్ల పాలరాయి వాడకాన్ని ప్రోత్సహించాడు

ఈ కట్టడం యొక్క ప్రధాన ఆకర్షణ, సమాధి. ప్రధాన అలంకరణ ముందుగా స్వర్ణంతో చేయబడింది కాని 19వ శతాబ్దం తొలి సంవత్సరాల్లో కంచు మీద స్వర్ణ తాపడంతో అసలైన దానిని పోలిన మరొకటి తయారు చేసి పెట్టారు. ఈ లక్షణం సంప్రదాయ పర్షియా మరియు హిందూ అంశాల సమన్వయముకు చక్కని ఉదాహరణనిస్తుంది. అలంకరణలో కప్పు చంద్రుడు‌తో ఉంటుంది, ఇది ఇస్లాంకు చిహ్నమైన ఒక భావం, దీని మొనలు స్వర్గ సంరక్షణను తెలియజేస్తాయి. ప్రధాన స్తంభంపైన ఉన్న దీని స్థానం కారణంగా, చంద్రుడి యొక్క మొనలు మరియు అలంకరింపబడ్డ కేంద్రం కలసి ఒక త్రిశూలాన్ని సృష్టిస్తాయి, ఇది శివుడి సంప్రదాయక హిందూ చిహ్నాన్ని జ్ఞాపకం చేస్తుంది.

మినార్లు ఒక్కొక్కటి 40 మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ పొడవు ఉన్నాయి, వీటి సొంపు రూప శిల్పులకున్న మక్కువను తెలియజేస్తుంది.. గోపురాన్ని చుట్టిన రెండు పనిచేసే బాల్కానీలతో ప్రతి మినార్ మూడు సమ భాగాలుగా ప్రభావపూరితంగా విభజించబడుతుంది. గోపురం కప్పు వద్ద ఒక చివరి బాల్కనీ ఒక చత్రీతో ఉంటుంది, అది సమాధి మీద ఉన్న రూపకల్పనను ప్రతిబింబిస్తుంది. చత్రీలన్నీ తామర పుష్ప రూపకల్పనలతో ఉన్న ఒక స్వర్ణ తాపడ అలంకరణాన్ని పంచుకుంటాయి. కూలిపోయే అవకాశం ఉన్నందు వలన మినార్లు పునాది మట్టానికి కొద్దిగా బయట నిర్మించబడ్డాయి,

తాజ్ మహల్ గురించి మరొక కధనం
తాజ్ మహల్ గురించిన ఈ కధ అందరికీ తెలిసిందే. కానీ, ఎక్కువమందికి తెలీని మరో నమ్మలేని నిజం ఉంది. వివరాలలోని వెళితే….. ముస్లింలు తమ పాలనలో వందలాది హిందూ దేవాలయాలను కూలగొట్టారు. కొన్నిటిని నామరూపాల్లేకుండా చేసి, ఇంకొన్ని భవనాలను మసీదులుగా, ఇస్లామిక్ నిర్మాణాలుగా మార్చేశారు. అందుకు అయోధ్య లోని రామజన్మభూమి, మధురలోని కృష్ణాలయం రెండు ఉదాహరణలు మాత్రమే. నిజానికి అలాంటివి ఇంకెన్నో ఉన్నాయని, తాజ్ మహల్ కూడా అలా మార్చి కట్టినదే అని రుజువు చేసే ఆధారాలు ఉన్నాయి.

షాజహాన్ కు భార్య ముంతాజ్ మీద అంతులేని ప్రేమ అనడాన్ని నమ్మలేం. ఎందుకంటే, ఒక వ్యక్తికి ఒకరి మీద మాత్రమే ప్రేమ కలిగితే అది నిజాయితీతో కూడింది. పవిత్రమైంది. అపురూపమైంది. అంతే తప్ప అనేకమంది మీద ఏకకాలంలో ప్రేమ అంటే… అంతకంటే విపరీతం ఇంకొకటి ఉండదు. పైగా షాజహాన్ కు 12 మంది పైగా భార్యలే కాకుండా 500 మంది స్త్రీలతో సంబంధం ఉండేదని, ఆఖరికి సొంత కూతురితో కూడా సంబంధం పెట్టుకున్నాడని, పైగా దాన్ని సమర్ధించుకుంటూ “తోటమాలికీ తాను నాటిన ప్రతి చెట్టు కాయనూ రుచి చూసే హక్కు ఉంటుందని” వాదించేవాడని అంటారు. ఇంత చంచల మనస్కుడు ముంతాజ్ కోసం ప్రత్యేకంగా తాజ్ మహల్ ను కట్టించాడు అనేది నమ్మశక్యం కాని సంగతి.

షాజహాన్ వ్యక్తిగత తీరు సంగతి అలా ఉంచితే, ప్రసిద్ధ చరిత్రకారుడు పీ.ఎన్. ఓక్ తాజ్ మహల్ నిజానికి హిందూ శివాలయం అని, దాని అసలు పేరు తేజో మహాలియా అని చాటుతూ అనేక ఆధారాలతో Taj Mahal – The True Story” పేరుతో ఎప్పుడో 1965లోనే గ్రంథం రాశారు. తాజ్ మహల్ మొదట “తేజో మహాలియా” అని నిరూపించే స్పష్టమైన ఆధారాలు ఇచ్చారు. ఔరంగజేబు పర్షియన్ భాషలో షాజహాన్ కు రాసిన ఒక లేఖలో హిందూ ఆలయాన్ని తాజ్ మహల్ గా మార్చినట్లు ఉటంకించారు. కానీ అప్పట్లో ప్రభుత్వం Taj Mahal – The True Story” పుస్తకాన్ని నిషేధించడంతో అందులో ఉన్న సమాచారం ఎవరికీ తెలీకుండా పోయింది. మత కలహాలు చెలరేగకుండా ఉండాలన్నదే ప్రభుత్వ ఉద్దేశం కావచ్చు. కానీ, నిజానిజాలు ప్రజలకు తెలియాల్సిన అవసరం ఉంది కదా! ఏమైతేనేం, భారతీయ, ఇస్లాం, పర్షియన్ వాస్తు సమ్మిశ్రితంగా నిర్మించిన తాజ్ మహల్, 400 సంవత్సరాలు గడిచినా ఇప్పటికీ శోభాయమానంగానే ఉంది. తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని 1632లో ప్రారంభించి 1653లో పూర్తి చేశారు. ఈ సౌందర్య ప్రతీకను తీర్చిదిద్దడంలో వేలమంది వాస్తు కళాకారులు, శిల్పులు, ఇతర పనివాళ్ళు పాల్గొన్నారు. ప్రపంచ వింతల్లో ఇదొకటి. భారతమాతకు ఇదో సుందర కళాభరణం. 1983లో యునెస్కో “ప్రపంచ పూర్వా సంస్కృతి ప్రదేశం”గా తాజ్ మహల్ ను గుర్తించింది. అత్యద్భుతమైన తాజ్ మహల్ ఆగ్రాలో ఉన్నది. ఇది ఉత్తర భారత రాష్ట్రమైన ఉత్తర ప్రదేశ్ లో, ఢిల్లీ నుండి 200 కి. మీ. దూరంలో ఉన్నది. ఆగ్రాలో అత్యద్భుతమైన తాజ్ మహల్ కాకుండా, ఆగ్రా కోట మరియు ఫతేపూర్ సిక్రీ అనే రెండు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. ఆగ్రా చరిత్ర దాదాపు 11 వ శతాబ్దంలో ప్రారంభమయింది. దాని చరిత్ర కాలంలో, ఆగ్రా, హిందూ మరియు ముస్లిం మత పాలకుల మధ్య చేతులు మారింది మరియు అందువలన రెండు సంస్కృతుల ముద్రలు దుస్తుల నేత నేసినట్లుగా ఉంటాయి.    

ఆగ్రా లో మరియు చుట్టూ ఉన్న పర్యాటక స్థలాలు   

ఆగ్రాలో ఉన్న చారిత్రక కట్టడాలు మరియు భవనాలు నిస్సందేహంగా దాని ప్రధాన ఆకర్షణలుగా నిలుస్తున్నాయి. తాజ్ మహల్ కాకుండా, మీరు యమునా నది ఒడ్డున ఉన్న ఆగ్రా కోటను మరియు అక్బర్ ది గ్రేట్ సమాధి కూడా సందర్శించవొచ్చు. చిని కా రౌజా, దివాన్-ఇ-అం, మరియు దివాన్-ఇ-ఖాస్ వంటి స్మారక చిహ్నాలు మొఘల్ పాలనలో జీవితం ప్రావీణ్యతను చాటి చెప్పుతున్నాయి. ఇత్మద్-ఉద్-దౌలా సమాధి, మరియం జామని సమాధి, జస్వంత్ కి చ్చత్రి, చౌసత్ ఖంబ, మరియు తాజ్ మ్యూజియం వంటి ఆసక్తిని కలిగించే ఇతర ప్రాంతాలు కూడా ఉన్నాయి.   భారతదేశం లోని ఇతర నగరాల్లో మాదిరిగా, ఆగ్రాలో కూడా మత సహనం ప్రతిబింబిస్తుంది మరియు ఇక్కడ జమ మస్జిద్, ప్రసిద్ధ హిందూ మతం దేవాలయమైన బాగేశ్వర్ నాథ్ దేవాలయం ఉన్నాయి. దేశంలోని ఇతర నగరాల వలె ఆగ్రా ప్రాంతం కూడా రకరకాల ధ్వనులు, చూడవలసిన స్థలాలతో గజిబుజిగా ఉంటుంది మరియు ఇక్కడ సందర్శించే ప్రతి ప్రదేశం కూడా మీరు పూర్తిగా అనుభూతి చెందుతారు. అయినప్పటికీ, మీరు సొయామి బాగ్ మరియు మెహతాబ్ బాగ్ బొటానికల్ గార్డెన్స్ వంటి ప్రశాంతమైన ప్రాంతాల నుండి సూర్యోదయం మరియు సూర్యాస్తమయం వీక్షించవొచ్చు మరియు తాజ్ మహల్ ఈ జన సమూహాల నుండి దూరంగా ఉన్నది. ఉదయంవేళ ఈ కట్టడం పింక్ కలర్ లోనూ, పొద్దు ఎక్కువైయ్యే కొద్దీ తెలుపురంగులోనూ, రాత్రి వెన్నెలవెలుగులలో బంగారపురంగును చూపుతుంది.కొంతమంది ఈ రంగులు ఒక మహిళాయొక్క మనోభావాలకు ప్రతీకఅంటారు కూడా.తాజ్ మహల్ ను మొఘల్ చక్రవర్తి తన భార్య ముంతాజ్ పై ప్రేమచిహ్నంగా నిర్మించాడు.

అపురూపమైన ఈ కట్టడం నిర్మించటానికి సుమారు22సంలు పట్టింది.సుమారు 22వేల మంది పనిచేసారు.తాజ్ మహల్ నిర్మాణంలో పనిచేసారు ఈ 22వేల మంది. తాజ్ మహల్ కు నిర్మించబడిన స్థంభాలు,ఆ కట్టడం, ఏ విధమైన ప్రకృతివిపత్తుకు ధ్వంసం కాకుండా నిర్మించారు

ఈ నిర్మాణాన్ని సపోర్ట్ చేసే నాలుగుస్తంభాలు కూడా బయటికి వాలివుంటాయి. తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి ఆసియాఖండంలోని వివిధప్రదేశాల నుండి అనేక విలువైన రాళ్ళను తెప్పించారు.రాజస్థాన్ నుండి మార్బుల్, పంజాబ్ నుండి జాస్పర్, టిబెట్ నుండి నీలపురాయి.ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి లజౌలి,శ్రీలంక నుండి ఎమేరాల్డ్,చైనా నుండి క్రిస్టల్స్ తెప్పించారు.   షాజహాన్ మరియు ముంతాజ్ మహల్ సమాధులు.

ముస్లిం సంప్రదాయం సమాధిని అలంకరణ చేయడం నిషేదిస్తుంది, కనుక లోపలి గది కింద భాగంలో ఒక సాదా సమాధిలో ముంతాజ్ మరియు షాజహాన్‌లను ఉంచారు, వారి ముఖాలు కుడి వైపుకు అనగా ఖిబ్లా (మక్కా) దిశగా తిప్పబడి ఉన్నాయి. ముంతాజ్ మహల్ యొక్క ఖాళీ సమాధి సరిగ్గా లోపలి గది మధ్యలో ఒక దీర్ఘచతురస్రాకార పాల రాయి ఆధారం మీద 1.5 మీటర్లు వద్ద 2.5 మీటర్లుగా ఉంది. ఆధారం మరియు నగల పేటిక రెండూ కూడా విలువైన రత్న ఖచితాలుతో తయారు చేయబడ్డాయి. పేటిక మీద నగీషీ వ్రాత పూర్వకంగా ఉన్న శాసనాలు ముంతాజ్‌ని గుర్తించడం మరియు కీర్తించడం చేస్తాయ
ఖాళీ సమాధులు, తాజ్ మహల్ అంతర్భాగం పేటికకు ఉన్న మూత ఒక వ్రాత పలకను గుర్తు చేస్తూ తెరవబడిన దీర్ఘ చతురస్రాకారపు పెట్టెలా ఉంటుంది. షాజహాన్ ఖాళీ సమాధి ముంతాజ్ ఖాళీ సమాధి పక్కన పశ్చిమ దిక్కుగా ఉంటుంది, మొత్తం కట్టడంలో ఇది ఒక్కటే పొందిక లేకుండా కనిపిస్తుంది. అతని ఖాళీ సమాధి అతని భార్య ఖాళీ సమాధి కన్నా పెద్దది అయినా మిగిలిన అంశాలు విషయంలో పోలికను కలిగుంది: కొద్దిగా పొడవు ఎక్కువ కలిగిన ఆధారం మీద ఉన్న ఈ పెద్ద పేటిక లాపిడెరి మరియు నగీషీ వ్రాతతో అద్భుతంగా అలంకరించబడి అతనిని గుర్తుస్తుంది
 

తాజ్ మహల్ నిర్మాణంలో 4శిల్పశిలలను ఆచరించారు. పర్షియన్, తర్కా,ఇండియన్ మరియు ఇస్లామిక్ టైల్స్ అన్నీ కలిపి తాజ్ మహల్ నిర్మాణం ఏర్పడింది.ఈ అద్భుతనిర్మాణం పాల్గొనిన 22వేల మంది పనివార్ల చేతులను నరికివేయమని ఏ ఇతరప్రదేశంలోనూ ఇటువంటి అద్భుతనిర్మాణం చేయరాదని ఆజ్ఞాపిస్తూ షాజహాన్ ఆజ్ఞలు జారీచేసారు.

 ఉద్యానవనం
ఉద్యానవన నిర్మాణం సుమారు 300 మీటర్ల ఒక పెద్ద చతురస్రం, దీనిని చార్‌బాగ్ లేదా మొఘల్ ఉద్యానవనం అని పిలుస్తారు. ఈ ఉద్యానవనం ఎత్తైన పాదమార్గాలను వాడుతూ వాటితో ఉద్యానవనం నాలుగు భాగాలను 16 పల్లపు పుష్పాభరణ ఉద్యానవనాలు లేదా పూల పాన్పులు‌గా విభజిస్తుంది. ఒక ఎత్తైన నీటి తటాకం ఉద్యానవనం మధ్యలో ఉంటుంది, తొలి రోజులలో ఇక్కడ విస్తారమైన గులాబీలు, మెట్ట తామర పువ్వులు మరియు పండ్ల చెట్లతో పాటు అపరిమిత కూరగాయలున్నట్లు వర్ణించబడింది.

మొఘల్ సామ్రాజ్యం పతనమైనట్లే ఉద్యానవన సంరక్షణ కూడా పాడుబడి పోయింది మరియు బ్రిటిషు సామ్రాజ్య కాలంలో తాజ్ మహల్ నిర్వహణను బ్రిటిషు ప్రభుత్వం చేపట్టినప్పుడు ఉద్యావనాలను లండన్ పచ్చిక బయళ్ళ తరహాలో మార్చివేసారు.

తాజ్ మహల్ వెలుపలి భవనాలు
తాజ్ మహల్‌కు మూడు వైపులా క్రెనేల్లషన్ (యుద్ధ సామగ్రి నిండిన ఎరుపు ఇసుకరాయి గోడలున్నాయి, ఒక వైపు నది ఉంది. గోడలకు బయట చాలా సమాధులున్నాయి, వాటిలో షాజహాన్ యొక్క ఇతర భార్యలు మరియు ముంతాజ్ యొక్క ప్రియ సేవకి సమాధి కూడా ఉన్నాయి. ఈ నిర్మాణాలు ప్రాథమికంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో కూర్చబడి, ఉన్నాయి. గోడల యొక్క లోపల వైపు ఉద్యానవన ముఖంగా శాలలు ఉన్నాయి, ఇది హిందూ దేవాలయాల యొక్క చిహ్న లక్షణ౦, తరువాత కాలంలో ఇది మొఘల్ మసీదులలో సంస్థీకరించబడింది ప్రధాన ప్రవేశ మార్గం దర్వాజా తొలి చక్రవర్తుల మొఘల్ నిర్మాణాల పాల రాయి యొక్క స్మారక నిర్మాణ కట్టడాన్ని గుర్తుకు తెస్తుంది.

కట్టడం యొక్క చాలా చివరన రెండు ఎర్ర ఇసుకరాయి భవనాలు సమాధికి ఎదురుగా ఉన్నాయి. మసీదులలో పొడవైన గది యొక్క ప్రాథమిక రూపకల్పన మూడు గోపురాలచే అధిగమించబడింది, ఇవి షాజహాన్‌చే కట్టబడ్డ ఇతర మసీదులను పోలి ఉన్నా మరీ ముఖ్యంగా అతని చేతే 1643లో ఈ వెలుపలి భవననాల నిర్మాణం పూర్తి చేయబడ్డాయి. సందర్శకులను కేవలం ఆగ్రా మాత్రమే ఆకర్షించటంలేదు. ఇక్కడ కొంగలు, సైబీరియన్ క్రేన్, సారస్ క్రేన్, బ్రాహ్మినీ బాతులు, బార్ తల ఉండే బాతు మరియు గద్వాల్ల్స్ మరియు షోవెల్లర్లు వంటి వలస పక్షులతో కీథం సరస్సు మరియు సుర్ సరోవర్ బర్డ్ అభయారణ్యం వద్ద సందర్శకులను స్వాగతిస్తున్నాయి.    ఆగ్రా చేరుకోవటం ఆగ్రా చేరుకోవటానికి విమాన, రైలు మరియు రోడ్డు మార్గాల సౌకర్యం ఉన్నది.   ఆగ్రా లో వాతావరణంఆగ్రా అత్యంత వేడిగా మరియు చల్లగా ఉన్న ఉప ఉష్ణమండల వాతావరణం కలిగి ఉంటుంది.   ఆగ్రాను సందర్శించటానికి అక్టోబర్ నుండి మార్చ్ నెలల వరకు వాతావరణం అనుకూలంగా ఉంటుంది. ఈ సమయంలో వాతావరణం చాలా ఆహ్లాదకరంగా మరియు మధ్యస్తంగా ఉంటుంది మరియు ఈ సమయంలో ఇక్కడ అనేక సాంస్కృతిక పండుగలు జరుగుతాయి. అయితే, వేసవి నెలల్లో ఉష్ణోగ్రత 45 డిగ్రీల కన్నా ఎక్కువగా ఉండి, భరించలేనంత వేడి ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, తాజ్ యొక్క అందం ముందు ఈ వేడి, దుమ్ము ఏవి లెక్కలోకి రావు.

రైలు ప్రయాణం

రైల్ మార్గం ద్వారా: ఆగ్రా, భారతదేశం యొక్క అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన దర్శనీయ ప్రదేశాలలో ఒకటి మరియు ఇది రైలు మార్గం ద్వారా అనుసంధించబడి ఉన్నది. ఈ నగరం ఏడు రైల్వే స్టేషన్లు, తుండ్ల జంక్షన్ కాకుండా కలిగి ఉన్నది. ఇక్కడ నుండి తుండ్ల జంక్షన్ కి ఒక గంట ప్రయాణం చేయవలసి ఉంటుంది. ఈ ఏడింటిలో, మూడు ప్రధాన రైల్వే స్టేషన్లు ఆగ్రా కోట రైల్వే స్టేషన్, ఆగ్రా CANTT రైల్వే స్టేషన్ మరియు రాజా-కి-మండి ఉన్నాయి. చాలా రైళ్లు మీరు విలాసవంతంగా జీవించడానికి అనువుగా ఉండే లగ్జరీ రైలు ‘పాలెస్ ఆన్ వీల్స్’, శతాబ్ది మరియు రాజధాని ఎక్స్ప్రెస్ సహా, మునుపటి రెండు స్టేషన్లు గుండా వెళ్ళుతున్నాయి. తుండ్ల స్టేషన్ నుండి రోడ్ మార్గం ద్వారా ఆగ్రాకు అనుసంధించబడింది.

మొఘల్ పాలకులు ప్రఖ్యాత భవన నిర్మాణకులు మరియు నగరంలో అసంఖ్యాక కళాఖండాలు నిర్మించారు మరియు ఈ శకంలో ప్రతి పాలకుడు బ్రహ్మాండమైన ఆడంబరంతో కూడిన స్మారక కట్టడాల నిర్మాణం ద్వారా తన ముందువారిని అధిగమించాలని ప్రయత్నించారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపుపొందిన మొట్టమొదటి అంతంలేనటువంటి ప్రేమకు గుర్తుగా కట్టిన సమాధి తాజ్ మహల్.

భారత దేశపు వాయువ్య ప్రాంతంలో కల పంజాబ్ రాష్ట్రంలోని అతి పెద్ద నగరాలలో అమృత్సర్ నగరం ఒకటి. ఇది సిక్కు జాతీయులకు సాంస్కృతికంగా, మత పరంగా ప్రధాన కేంద్రం. అక్కడ కల అమృత్ సరోవర్ పేరుపై కల ఈ నగరం 16వ శతాబ్దంలో నాల్గవ సిక్కు గురువు గురురామ్ దాస్ జి చే కనుగొనబడినది. ఆయన గురువైన గురు అర్జన్ దేవ్ జి ఈ నగరాన్ని అభివృద్ధి చేసారు. గురు రామ్ దాస్ జి తలపెట్టిన గుడి నిర్మాణాన్ని 1601 లో పూర్తి చేసారు.   1947 లో ఇండియా విభాజించక ముందు అవిభజిత పంజాబ్ లో అమ్రిత్సర్ పట్టణానికి వ్యాపార పరంగా ఎంతో ప్రాధాన్యత వుండేది. విభజన తర్వాత అమ్రిత్సర్ ఇండియా – పాకిస్తాన్ లకు సరిహద్దు టవున్ గా ఏర్పడి పాకిస్తాన్ కు పశ్చిమ సరిహద్దు అయింది. ఇపుడు ఈ పట్టణ వ్యాపారాలు కార్పెట్ లు, దుస్తులు, హేండి క్రాఫ్ట్స్, వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు, సేవా వ్యాపారాలు, లైట్ ఇంజనీరింగ్, కు మాత్రమే పరిత మయ్యాయి. అమ్రిత్సర్ లో పర్యటన ఈప్రాంతంలో ఒక వ్యాపారం అయ్యింది.  

అమ్రిత్సర్ లోను మరియు చుట్టుపట్ల కల పర్యాటక ఆకర్షణలు అమ్రిత్సర్ లో అనేక గురుద్వారాలు కలవు. వాటిలో హర మందిర్ సాహిబ్ ప్రధానం. దీనిని సాధారణంగా గోల్డెన్ టెంపుల్ అని అంటారు. పవిత్రమైన ఈ సిక్కుల నగరం ఏటా సుమారు ఒక లక్షకు పైగా సందర్శకులను ప్రపంచం నలుమూలల నుండి ఆకర్షిస్తుంది. గోల్డెన్ టెంపుల్ కాంప్లెక్స్ లోనే ఖల్స, శ్రీ అకాల్ తఖ్త్ కలవు. అమ్రిత్సర్ టూరిజం అంటే బిబెక్సర్ సాహిబ్, బాబా అటల్ సాహిబ్, రామ్సార్ సాహిబ్ , సంతోఖ్సర్ సాహ్లిబ్ ల పర్యటన కూడాను.  

గోల్డెన్ టెంపుల్
  గోల్డెన్ టెంపుల్ ను శ్రీ హరమందిర్ సాహిబ్ అని కూడా అంటారు. సంవత్సరం పొడవునా లక్షలాది భక్తులు దీనిని సందర్శిస్తారు. అమ్రిత్సర్ లో కల ఈ ప్రదేశం 16 వ శతాబ్దంలో అయిదవ సిక్కు గురు గురు అర్జన్ దేవ్ జి నిర్మించారు. 19 వ శతాబ్దపు మొదటి భాగంలో మహారాజ రంజిత్ సింగ్ గురుద్వారా యొక్క పై అంతస్తులను 400 కే జి ల బంగారుతో పూత వేశారు కనుక దీనిని ఇంగ్లీష్ లో గోల్డెన్ టెంపుల్ అంటారు.

రెండు అంతస్తులు కల మార్బుల్ నిర్మాణం గురుద్వారా చుట్టూ అమ్రిత్ సరోవర్ అనబడే కొలను వుంటుంది. పగటి పూట సిక్కుల పవిత్ర గ్రంధమైన ఆదిగ్రంథను ఈ పవిత్రప్రదేశంలో ఉంచుతారు. గోల్డెన్ టెంపుల్ కు నాలుగు ద్వారాలు వుంటాయి. ఇవి మానవ సౌభ్రాతృత్వం మరియు సమానతలు చాటుతాయి. సిక్కులు పవిత్రంగా భావించే ఈ ప్రదేశం జాతీయ, అంతర్జాతీయ పర్యాటకులు తప్పక చూడదగినది.

శ్రీ ఆకల తఖ్త్
ఆకల తఖ్త్ అంటే అర్ధం… అంతులేని సింహాసనం అని. ఖాల్సా కు ఇది ఒక ఉన్నత పదవి. సిక్కుల ఆధ్యాత్మిక కార్యక్రమాలకు ఇది ఒక కేంద్ర బిందువు. ఆరవ సిక్కు గురువు గురు హరగోవింద్ జి చే నిర్మించబడిన ఈ తక్త్ అన్నిటికంటే పురాతనమైనది మరియు ఇండియా లో మిగిలిన అయిదు తఖ్త్ ల కంటే శక్తిమంత మైనది. అమ్రిత్సర్లోని హరమందిర్ సాహిబ్ కాంప్లెక్స్ లో కల ఈ శ్రీ ఆకల తఖ్త్ ప్రత్యేకించి సిక్కు పర్యాటకులకు తప్పక సిఫార్సు చేయ దగిన పర్యాటక ఆకర్షణ.

సిక్కు జాతి అధికారానికి ప్రతీక అయిన ఈ అయిదు అంతస్తుల భవనం లో చక్కని మార్బుల్ నిర్మాణాలు, బంగారు పూత డోమ్, సెమి సర్కులర్ ప్లాట్ ఫారం వంటివి కలవు. పగటి పూట గోల్డెన్ టెంపుల్ లో వుంచబడే ఆది గ్రంధ రాత్రులలో శ్రీ ఆకల తఖ్త్ ఆవరణలోకి మార్చబడుతుంది. మీరు ఇక్కడ 1984 లో గోల్డెన్ టెంపుల్ పై జరిగిన దాడి లో సిక్కులు ఉపయోగించిన ఆయుధాలు కూడా చూడవచ్చు.

సిక్కులకు ప్రధాన యాత్రా స్థలం అవటమే కాక, అమ్రిత్సర్ ఇండియా స్వాతంత్ర పోరాటం లో 1919 జిలియన్ వాలా బాగ్ హత్యా కాండ తో కూడా చరిత్రలో చోటు చేసుకుంది. జిలియన్ వాలా బాగ్ లో ఇప్పటికి అక్కడ నిర్మించిన స్మారకాలలో మృత వీరుల దినోత్సవం చేస్తారు. బ్రిటిష్ పాలకులకు వ్యతిరేకంగా పోరాడిన మరి కొన్ని ప్రదేశాలు, మహారాజ రంజిత్ సింగ్ మ్యూజియం, ఖైర్ ఉద్ దిన్ మసీద్, బతిండ ఫోర్ట్, సరగార్హి మెమోరియల్ మరియు గోవింద్ ఘర్ కోట మొదలైనవి.   ఇండియా – పాకిస్తాన్ ల మధ్య కల సైనిక ప్రదేశాన్ని వాగా సరిహద్దు అంటారు. ఇక్కడ జరిగే పెరేడ్ చూసేందుకు టూరిస్టులు వస్తారు. 

వాగా సరిహద్దు

వాగా సరిహద్దు అనేది పాకిస్తాన్ కు ఇండియా కు మధ్య లాహోర్ , అమ్రిత్ సర్ నగరాల మధ్య కల ప్రదేశం. రెండు దేశాలకు మధ్య సరిహద్దు ఈ రోడ్డు గా వుంటుంది. అనేక భవనాలు, రోడ్లు, బారికేడ్ లు ఇరువైపులా వుంటాయి. అవుట్ పోస్ట్ కు గల ఎంట్రీ గేటు పేరు స్వర్ణ జయంతి గేటు కాగా ఇక్కడపచ్చటి ప్రదేశాలు అనేకం కలవు. వాగా బోర్డర్ లో ‘బీటింగ్ ది రిట్రీట్ ‘ అనే పెరేడ్ ప్రతి సాయంత్రం ఎంతో అట్టహాసంగా జరుగుతుంది. ఈ కార్యక్రమం ఇక్కడకు వచ్చే ప్రతి వారూ తప్పక చూడదగినది. సూర్యాస్తమయం అయ్యే సమయానికి కార్యక్రమం ముగుస్తుంది.

అంతేకాక, ఈ నగరంలో అనేక హిందూ దేవాలయాలు దుర్గియానా టెంపుల్, మందిర్ మాతా లాల్ దేవి, ఇస్కాన్ టెంపుల్ , హనుమాన్ మందిర్ మరియు శ్రీ రామ్ తీర్థ్ టెంపుల్ కలవు. కైజర్ బాగ్, రాం బాగ్, ఖల్స కాలేజ్ మరియు గురు నానక్ దేవ్ యూనివర్సిటీ, తార్న్ తారన్ మరియు పుల్ కన్జారి వంటివి మరికొన్ని పర్యాటక ఆకర్షణలు.

అమ్రిత్సర్ ఎలా చేరాలి

పంజాబ్ లో ముఖ్య పట్టణమైన అమ్రిత్సర్ ను ఇండియా లోని ప్రధాన నగరాలనుండి వాయు, రైలు, రోడ్డు మార్గాలలో చేరవచ్చు. శ్రీ గురు రాం దాస్ జీ ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్ పోర్ట్ అమ్రిత్సర్ కు ప్రధాన వాయు మార్గం కాగా అమ్రిత్సర్ రైల్వే స్టేషన్ రైలు మార్గంలో ఇండియా లోని ప్రధాన ప్రదేశాలకు అనుసంధానిస్తుంది. అమ్రిత్సర్, గ్రాండ్ ట్రంక్ రోడ్ పై వుండటం వలన బస్సు, లేదా టాక్సీ లలో రోడ్డు మార్గం లో కూడా తేలికగా చేరవచ్చు.  

అమ్రిత్సర్ పర్యటనకు అనుకూల సమయం
అమ్రిత్సర్ లో మూడు ప్రధాన కాలాలు వుంటాయి. అవి వేసవి, వర్షాకాలం శీతాకాలం. సంవత్సరంలో అన్ని కాలాలు అనుకూలమే అయినప్పటికీ, అమ్రిత్సర్ పర్యటన అక్టోబర్ నుండి మార్చ్ చివరి వరకు మరింత అనుకూలంగా వుంటుంది.

రామేశ్వరం తమిళనాడు రాష్ట్రంలో ఉన్న ఒక ప్రశాంతమైన పట్టణం మరియు మంత్రముగ్ధులను చేసే పంబన్ ద్వీపం యొక్క భాగం. పట్టణం ప్రసిద్ధ పంబన్ చానెల్ ద్వారా దేశం యొక్క మిగిలిన ప్రాంతాలకు అనుసంధానించబడింది. శ్రీలంకలో మన్నార్ ద్వీపం నుండి రామేశ్వరం కేవలం 1403 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.   రామేశ్వరం హిందువుల పవిత్ర ప్రదేశాలలో ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది మరియు ఒక ‘చార్ ధాం యాత్ర’ లేదా పవిత్ర పుణ్య సమయంలో తప్పక సందర్శిస్తారు.   పురాణాల ప్రకారం, రామేశ్వరంను విష్ణువు యొక్క ఏడవ అవతారం భావిస్తారు. రాముడు లంక రాజు అయిన రావణ నుండి భార్య సీతను కాపాడే క్రమంలో శ్రీలంక వెళ్లడానికి వంతెనను నిర్మించారు. రామేశ్వరంనకు ఆ పేరు శ్రీ రాముడు కారణంగా వచ్చింది. ప్రసిద్ధ ఆలయం రామనాథస్వామి ఆలయం పట్టణం నడిబొడ్డున ఉన్నది మరియు రాముడికి అంకితం చేయబడింది.ఈ ఆలయంను ప్రతి సంవత్సరం ప్రార్థనలు నిర్వహించడం కోసం మరియు దేవుని ఆశీర్వాదం పొందడం కోసం హిందువులు లక్షల సంఖ్యలో సందర్శిస్తారు.   రామేశ్వరంలో రాముడు తన పాపాలకు ప్రాయశ్చిత్తం చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారని నమ్ముతారు. రాముడు బ్రాహ్మణ రాజు రావణుడి ని వధించిన తరువాత పరిహారంగా అతిపెద్ద శివలింగం నిర్మించాలని భావించారు. అప్పుడు హిమాలయాల నుండి శివలింగము తీసుకురమ్మని హనుమంతుడిని కోరారు. కానీ హనుమంతుడు తిరిగి రావటానికి ఎక్కువ సమయం పట్టింది. అందువల్ల సీతాదేవి స్వహస్థాలతో చేసిన ఇసుక లింగమును శ్రీరాముడి చేత ప్రతిష్ఠ చేసాడు. ఇప్పటికి ఈ లింగం రామనాథస్వామి ఆలయంలో చూడవచ్చు.  

రామేశ్వరం యొక్క చారిత్రిక ప్రాముఖ్యత రామేశ్వరం ఇతర దేశాలతో వాణిజ్యం సంబంధించి ముఖ్యంగా భారతదేశం యొక్క చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. ద్వీపం శ్రీలంక అప్పటి సిలోన్ ప్రయాణం వారికి ఒక స్టాప్ గ్యాప్ అయింది. నిజానికి, జాఫ్నా సామ్రాజ్యం పట్టణం యొక్క నియంత్రణను మరియు జాఫ్నా రాజ వంశం వారే సేతుకవలన్ లేదా రామేశ్వరంను సంరక్షించారని చెప్పవచ్చు.   ఢిల్లీలో ఖిల్జీ కుటుంబం కూడా రామేశ్వరం చరిత్రతో ముడిపడి ఉంటుంది. జనరల్ అల్లా ఉద్దీన్ ఖిల్జీ యొక్క సైన్యం పట్టణంనకు వచ్చింది, అప్పుడు పాండ్య రాజుల సైన్యం వారిని ఆపింది. తన రాక గుర్తుగా, జనరల్ అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ రామేశ్వరంలో మసీదును నిర్మించాడు. 16 వ శతాబ్దంలో, పట్టణం విజయనగర రాజుల నియంత్రణలో వచ్చింది మరియు 1795 వరకు బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ రామేశ్వరంను తమ అధీనంలోకి తీసుకున్నారు. చాలా సంస్కృతులు రావడంతో ఇప్పటికీ స్థానిక జనాభా రోజువారీ సంప్రదాయాలు అలాగే భవనాల నిర్మాణం రామేశ్వరంలో చూడవచ్చు.   దేవాలయాలు మరియు తీర్దాలు రామేశ్వరం యొక్క ప్రధాన ప్రాముఖ్యత ఈ పట్టణం శివుడు మరియు విష్ణువు అంకితం చేయబడింది. ఎందుకంటే రామేశ్వరం చుట్టూ ఉన్న అసంఖ్యాక తీర్దాలు మరియు అసంఖ్యాక దేవాలయాలు ఉండటమే దీనికి కారణము. ప్రతి సంవత్సరం హిందువులు ప్రపంచంలోని అన్ని ప్రాంతముల నుండి మోక్షం పొందడానికి ఈ పవిత్ర స్థలంను సందర్శిస్తారు. హిందువులు రామేశ్వరం ఆలయంలో కనీసం తమ జీవితంలో ఒక్క సారైనా నమస్కారం చేయాలని అనుకుంటారు.   రామేశ్వరంలో సుమారు 64 తీర్దాలు లేదా పవిత్ర నీటి వనరులు ఉన్నాయి. వీటిలో 24 ప్రాముఖ్యత గలవి అని భావిస్తారు, మరియు ఇది పాపాలను తొలగించటానికి సహాయపడుతుంది అని నమ్ముతారు. ఈ నీటి లో స్నానం తప్పనిసరిగా చెయ్యాలి. ఇలా చేయుట వల్ల వారి పాపములు పోయి మోక్షం కలుగుతుందని భావిస్తారు. నిజానికి, ఇరవై నాలుగు తీర్దాలలో స్నానం చేయటం ఒక తపస్సు గా భావిస్తారు.   రామేశ్వరంలో హిందువులకు మత ప్రాముఖ్యత కలిగిన అనేక స్థలాలు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని శ్రీ రామనాథస్వామి ఆలయం, ఇరవై నాలుగు ఆలయం తీర్దాలు,కోతందరమార్ ఉన్నాయి.  

రామనాథ స్వామి దేవాలయం

భారత దేశంలోని తమిళనాడుకు చెందిన రామేశ్వరం ద్వీపంలో ఉన్న ప్రసిద్ధ హిందూ శైవ క్షేత్రం. ఇది 275 పాడల్ పేత్ర స్థలములలో ఒకటి. దీనిని ప్రసిద్ధ భక్తులైన “నాయనార్లు”, అప్పార్లు, సుందరార్లు అంరియు తిరుగ్నాన సంబందార్లు తమ కీర్తనలతో ఆ దేవాలయ మహిమలను కీర్తించారు. ఈ దేవాలయం 12 వ శతాబ్దంలో పాండ్య రాజ్యంలో విస్తరింపబడినది. ఈ దేవాలయ ముఖ్య విగ్రహాలు జఫాన రాజ్యానికి చెందిన జయవీర చింకైరియన్ మరియు ఆయన తర్వాత వారైన గుణవీర చింకైయన్ లచే పునరుద్ధరింపబడినది. ఈ దేవాలయం మిగిలిన భారతదేశంలోని హిందూ దేవాలయాల కంటే అతిపెద్ద వరండా కలిగియుంది. ఈ దేవాలయం రామేశ్వరం అనే ద్వీప పట్టణంలో ఉంది. ఇది శైవులకు, వైష్ణవులకు మరియు స్మార్థులకు ప్రసిద్ధ క్షేత్రంగా భాసిల్లింది. ఈ దేవాలయం 12 జ్యోతిర్లింగాలలో ఒకటి. ఈ దేవాలయంలో శివుడు “జ్యోతిర్లింగం” గా కొలువబడుతున్నాదు. “జ్యోతిర్లింగం” అనగా దీప స్థంబం అని అర్థం. ఇతిహాసాల ప్రకారం రామాయణం లో రాముడు విష్ణువు యొక్క ఏడవ అవతారం. రామేశ్వరంలో శ్రీ రాముడు సేతువు నిర్మించి లంకాధీనేతైన రావణాసురుడు పరిపాలించిన లంకకు చేరాడు. ఇక్కడ రాముడు నిర్మించిన సేతువుని రామసేతువు అని పిలుస్తారు .రావణాసురిడిని నిహతుడిని చేశాక తనకి అంటిన బ్రహ్మ హత్యాపాతకం తొలగించు కోవడం కొరకు రామేశ్వరము లింగ ప్రతిష్ఠ చేయాలనుకుంటాడు రాముదు శివుణ్ణి కొలుచుటకు శివలింగాన్ని ప్రతిష్టించాలనుకొని హనుమంతుని హిమాలయాల నుండి శివలింగాన్ని తేవలసినదిగా ఆజ్ఞాపిస్తాడు. ఆయన తెచ్చే లోపుగానే కాలాతీతం అయినందున రాముని భార్య సీత చిన్న లింగాన్ని తయరు చేసి తెస్తుంది. ఈ లింగమే గోపురంలో కొలువబడుతున్నదని నమ్మకం. ఈ లింగాన్ని రామనాథేశ్వర స్వామిగా ప్రతిష్టించాడు రాముడు. రామేశ్వరము శైవులకు, వైష్ణవులకు అత్యంత పవిత్ర స్థలము.

ఈ ఆలయం దగ్గర ఆడమ్ యొక్క బ్రిడ్జ్ లేదా రామ్ సేతు మరియు నంబు నయగి అమ్మవారి ఆలయం ఉన్నాయి. రామేశ్వరం కు బాగా అనుసంధానం చెయ్యబడిన రైల్వే స్టేషన్ అలాగే రోడ్లు నుంచి మంచి నెట్వర్క్ ఉంది. నగరానికి సమీపంలోని విమానాశ్రయం మధురై వద్ద ఉంది. రామేశ్వరం వేడితో కూడిన వేసవికాలాలు మరియు ఆహ్లాదకరమైన చలికాలాలు కలిగి ఉంటుంది.

ఆడం బ్రిజ్

ఆడం బ్రిజ్ ను రామ సేతు లేదా రాముడి బ్రిజ్ అని కూడా అంటారు. దీనిని వానరులు రాముడు లంకను చేరి సీతను రావణుడి బారినుండి రక్షించేందుకు నిర్మించారు. రామాయణంలో ఈ బ్రిజ్ ను సేతుబంధనంగా అభివర్ణించారు.   వాస్తవానికి ఈ బ్రిజ్ సున్నపు రాయి తో పంబన్ ద్వీపం మరియు శ్రీ లంకల మధ్య అంటే తమిళ్ నాడు ఈశాన్య కోస్తా తీరం మరియు శ్రీ లంక వాయువ్యం ల మధ్య నిర్మించబడింది. ఈ సేతువు గతం లో భారత దేశానికి, శ్రీ లంకకు కాలి మార్గం గా ఉండేదని భౌగోళిక శాస్త్ర వేత్తలు ధ్రువపరిచారు. ఇపుడు ఈ రెండు దేశాల ను వేరు చేసే సముద్రం ను సేతు సముద్రం లేదా వంతెన సముద్రం గా పేర్కొన్నారు. ఈ బ్రిజ్ గురించి క్రైస్తవ పురాణాలలో కూడా కాలదు. ఆదం ఈ బ్రిజ్ దాటి అక్కడ కల పర్వతానికి వెళ్లి అక్కడ వేయి సంవత్సరాల పాటు ఒంటి కాలిపై తపస్సు చేసాడని చెపుతారు. అందుకనే దీనిని ఆదం బ్రిజ్ అని పిలుస్తారు.

అన్నాయి ఇందిరా గాంధీ రోడ్ బ్రిజ్ పంబన్ బ్రిజ్ కి కొత్త పేరు అన్నాయి ఇందిరా గాంధీ రోడ్ బ్రిజ్ గా అధికారిక పేరుగా మార్చారు. దీనిని కంటి లీవర్ బ్రిజ్ గా పాక్ మార్గం లో కట్టారు. ఈ బ్రిజ్ రామేశ్వరం మరియు దేశ ఇతర భాగాలను కలుపుతుంది. దేశంలో సముద్రం పై కట్టబడిన రెండవ అతి పొడవైన బ్రిజ్ ఇది. దీని పొడవు 2.3 కి. మీ.లు వుంటుంది. ఈ బ్రిజ్ నిర్మాణం 1887 లో మొదలై 1912 లో పూర్తి అయ్యింది. బ్రిజ్ తో పాటు పని వారు ఇక్కడ ఏడు గోపురాలు కల ఒక నీల్ మందిర్ టెంపుల్ కూడా కట్టారు. బ్రిజ్ ని పటిష్టంగా నిర్మించటం తో చాలా కాలం నుండి సేవలు అందిస్తోంది. దీని కింది నుండి ఓడలు కూడా ప్రయాణిస్తాయి.

అగ్ని తీర్థం
అగ్ని తీర్థం శ్రీ రామనాథ స్వామి టెంపుల్ వెలుపల సముద్రానికి ఒక పక్కగా వుంటుంది. పురాణాల మేరకు రాముడు రావణుడిని, ఇతర రాక్షసులను వధించిన తర్వాత ఈ సముద్ర భాగంలో స్నానం చేసాడని చెపుతారు. ఇక్కడ స్నానం చేసి ఒక బ్రాహ్మణుడిని వధించిన పాపం పోగొట్టుకునేందుకు శివుడిని ధ్యానిన్చాడని చెపుతారు. అందుకనే నేటికి పాపాలు పోవాలని పవిత్ర నదులలో స్నానాలు చేస్తారు.   అగ్ని తీర్థంలో స్నానం చేసిన తర్వాతే అసలైన రామేశ్వరం యాత్ర మొదలవుతుందని చెపుతారు.  

Dhanushkodi is an abandoned town, which is located on the southeastern end of Pamban Island in Tamilnadu. In 1964 this town was hit by a cyclone due to which only some ruins of the town are left. In this cyclone, around 1800 people died including 115 passengers who were traveling by train. After this incident, Dhanushkodi was declared a ghost town and unsafe for living by the government.

Dhanushkodi is said to be the place where Lord Rama had ordered to build Ram Setu to reach Lanka. Being the only land border between India & Srilanka Dhanushkodi was famous for trading business before the cyclone. But in recent days, only a small number of fisher families are found in Dhanushkodi.

Dhanushkodi is a must visit for the beach lovers. It has one of the cleanest beaches in India, It is also known as “Arichal Munai” in Tamil by the inhabitants of Dhanushkodi. The view of the beach is so captivating that it soothes the mind and one can spend hours by the shore.

Kothandaramaswamy Temple is one of the oldest temple which is around 1000 years old in Dhanushkodi. It is the only building which survived the disastrous cyclone. According to the ancestors, this is the place where Vibhishana had joined hands with Lord Rama to defeat Ravana and also Vibhishana was crowned as the next king of Lanka in this place. Here one can see the idol of Lord Rama, Sita, Lakshman, Hanuman and Vibhishana.

The last road of india is dhanushkodi

1. The road is present in Ramanathapuram district Tamil nadu
2. Presently it is abondened and as it was destroyed in 1964.
3. The speciality of this including the last road of india is it was build during the British era and still its rare to find potholes on it.
4. Dhanushkodi is on the tip of pamban Island separated from the main land of Palk strait.
5. It shares the only land border between India and sri Lanka.
6. The road counts to be one of the smallest road in the world at 45 mtrsin length on a shoal in the Palk strait.
7. In 1964 the road including village was subjected to high intensity geomorphological activity since that point of time it got destroyed.

Kothandaramaswamy Temple

How to go : By Road : The city is well connected to Madurai, Kanyakumari, Chennai and Trichy. It is also connected to Pondicherry and Thanjavur via Madurai.
By Train Rameshwaram is connected by rail with Chennai, Madurai, Coimbatore, Trichy, Thanjavur and other important cities. The two kilometers stretch of Indira Gandhi Bridge connects the island of Rameshwaram to the mainland of Mandapan.
Official Website : www.rameswaramtemple.tnhrce.in

అనేకమైన సరస్సులు తో, విశ్రాంతి ని అందించే ప్రశాంతమైన ప్రదేశం కావడం వల్ల అలెప్పి కి “వెనిస్ అఫ్ ది ఈస్ట్” అనే పేరు సరిగ్గా సరిపోతుంది. మంత్ర ముగ్ధుల్ని చేసే బ్యాక్ వాటర్స్ అందాలు, ఆకుపచ్చని తివాచీ లా కనిపించే ప్రకృతిలో ని పచ్చదనం, తాటి చెట్ల మధ్యలో వంపులు తిరిగే కాలువలు పర్యాటకులలో ఉన్న సృజనాత్మకతని బయటకి తీసి వారి ఉహాశక్తి లో ని విభిన్న కోణాలను ఉత్తేజపరుస్తాయి. కేరళ ప్రణాళికలో మొదటి పట్టణమైన అలిప్పి జలమార్గాలలో పర్యాటకుల ప్రయాణించే సౌకర్యాలతో అందంగా ఆశ్చర్యచకితుల్ని చేసే విధంగా రూపుదిద్దుకుంది.

కేరళలో పడవ ఇళ్ళు
 కేరళ వెళ్ళినవారు ఖచ్చితంగా పడవ ఇళ్ళ గురించి వారి అనుభవాలను చాలా గొప్పగా చెప్పుకుంటారు. కేరళలో పడవ ఇళ్ళు మాత్రమే నీటికి  వెనుకకు వెళ్ళటం గమనించవచ్చు. రాత్రిపూట కూడా బోట్లు వద్ద ఉండవచ్చు. ప్రయాణికులు ఈ ప్రయాణాన్ని ఆస్వాదిస్తారు.  

బసవరాజ్ హోమ్బ్లి దీనిని ‘కేట్టువాల్లం’అని కూడా పిలుస్తారు. మొదట పడవ ఇళ్ళు సమీపంలోని నగరాలు మరియు దూరాన ఉన్న గ్రామాల నుండి రవాణాకు మాత్రమే ఉపయోగించేవారు. తరువాత పర్యాటకుల ప్రయాణం కొరకు మొదటగా ఈ స్థానంలోనే ప్రారంభించారు. నేడు పడవ ఇళ్ళు కేరళ పర్యాటక రంగం ఆదాయంలో ప్రధాన భాగంగా దోహదపడుతున్నాయి. మీరు అల్లెప్పేయ్,కొల్లాం,కుమరకోమ్ మరియు పూవార్ పర్యటనలో ఈ పడవ ఇళ్ళలో  ఉండవచ్చు.   ఒక పడవ యొక్క అమరిక సామాన్యంగా మీరు ఒక ఉన్నత రిసార్ట్ లగ్జరీ మరియు మీరు అంతటా చూడవచ్చు. మొత్తం నీరు మరియు కేరళ పచ్చదనం ఉన్న వెనుకకు మధ్యలో మీ ఇంటి హక్కు సౌకర్యాన్ని అందిస్తుంది. అంతే కాదు ధ్వని ఎందుకు ఉత్తేజకరమైనదిగా చేస్తుంది?   పడవ ఇళ్ళు వాటి ఆకారాలు మరియు సౌకర్యాలు మారుతుంటాయి. లగ్జరీ మరియు అన్ని రకాల బడ్జెట్ లోను పడవ ఇళ్ళు అందుబాటులో ఉంటాయి. పడవ ఇళ్ళల్లో కొన్నిరకాలు చుందన్,వెప్పు వల్లోం,ఇరుట్టుకుట్టి,చురులన్ మొదలైనవి ఉన్నాయి.   పడవ ఇళ్ళను రెయిన్బో క్రూజ్,లేక్స్&లగూన్లు,నది & కంట్రీ,రివర్ ఎస్కేప్ వంటి ప్రసిద్ధ నిర్వాహకులు నిర్వహిస్తున్నారు. ఈ డ్రీం బోట్స్ లో హాయిగా విశ్రాంతి తీసుకోవచ్చు.

అలెప్పి బీచ్

  మిగతా కోస్తా ప్రాంతాలలో కనిపించే బీచ్ ల కంటే ప్రత్యేకమైనది అలెప్పి బీచ్. నగరం నడి బొడ్డున ఉన్న ఈ బీచ్ రైల్వే స్టేషన్ నుండి ఒక కిలోమిటర్ దూరం లో ఉంది. ఒక వైపు విస్తరించిన పొడవైన తాటి చెట్లతో, ఒక వైపు దట్టంగా విస్తరించిన ఇసుకతో ఈ అరేబియన్ సముద్రం సందర్శకులకి కనువిందు చేస్తుంది.

కుటుంబ సమేతంగా లేదా బంధు మిత్రసమేతంగా విచ్చేసిన సందర్శకుల కి, సూర్యాస్తమయం కాంతికి మెరిసే ఈ నీళ్ళ అందాలు మరపురాని సాయంత్రం అనుభవాన్ని కలిగిస్తాయి. ఈ బీచ్ కి దగ్గరలో ఉన్న మరో రెండు ప్రధాన ఆకర్షణలని సందర్శించడం మరచిపోకండి. అద్భుతమైన సముద్రపు అందాలని దగ్గరగా చూడడానికి సీ వ్యూ పార్క్ నుండి బోట్ రైడ్ కి పర్యాటకులు వెళ్ళవచ్చు.
అలాగే, బర్డ్స్ ఐ వ్యూ కోసం సాధారణ రుసుముతో అలెప్పి లో ని లైట్ హౌస్ ని సందర్శించవచ్చు. ఈ బిజీ రేవు పట్టణంలో ఉన్న ప్రధాన ఆకర్షణలివి. 

అద్భుతమైన బ్యాక్ వాటర్స్ సౌందర్యాన్ని, ఆశ్చర్యచకితుల్ని చేసే ప్రకృతి యొక్క వైభవాన్ని పర్యాటకులు మనఃస్పూర్తిగా అభినందిస్తారు. బీచ్ లు, సరస్సులు మరియు ఎన్నో గొప్ప ప్రశంసలు అందుకున్న హౌస్ బోటు లు పర్యాటకులని విశేషంగా అలరిస్తాయి.

ఆకర్షించే అలెప్పి బోటు రేస్

అలెప్పి లో ప్రతి సంవత్సరం నిర్వహించబడే నెహ్రు ట్రోఫీ బోట్ రేస్ కి వివిధ ప్రాంతాలలో ఉన్న ఎన్నో బోటు క్లబ్స్ నుండిపాల్గొనడానికి ఉత్సుకత చూపిస్తారు. జవహర్ లాల్ నెహ్రు గారు ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించినప్పుడు గెలుపొందిన జట్టుకి రోలింగ్ ట్రోఫీ ని బహుకరించే పద్దతిని ప్రారంభించారని అంటారు. బోటు ప్రయాణం లో ని అమితమైన ఆనందాన్ని పొందిన నెహ్రు గారు, వారి కృషిని గుర్తించేందుకు ఈ పోటిలని ప్రారంభించారు. మొదటగా నిలిచిన జట్టుయొక్క శక్తి యుక్తులని ప్రోత్సహిస్తూ ఈ ట్రోఫీ ని అందచేస్తారు. ఈ పోటీలు ప్రారంభమై అరవై సంవత్సరాలు కావస్తున్నా ఇప్పటికీ అదే ఉత్సాహం కొనసాగుతోంది. ప్రశాంత మైన నీళ్ళని ఉత్తేజపరిచి, ఆనందోత్సాహాలతో నగరాన్ని చుట్టుముట్టే ఈ పోటీలు ప్రతి సంవత్సరం ఆగష్టు నెలలో రెండో శనివారం జరుగుతాయి. జూన్ జూలై ల లో నమోదయ్యే భారీ వర్ష పాతాలు ముగియడం వల్ల ఈ సమయం కేరళ ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమం.

పరిపూర్ణమైన ఆధ్యాత్మిక అనుభవం

ఈ ప్రాంతం లో కి అడుగిడడం ద్వారా ప్రకృతి యొక్క అందాలని ఆస్వాదించేందుకు, లౌకిక అలౌకిక అనుభవాలని సొంతం చేసుకునేందుకు ఆహ్వానం అందుకున్నట్టు చెప్పుకోవచ్చు. దేవుని సందర్సన ద్వారా ఆధ్యాత్మిక అనుభవాల ని విస్తరింపచేసే ఆలోచన కలిగిన పర్యాటకులకు ఈ ప్రాంతం నిరుత్సాహపరచదు. అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ టెంపుల్, ముల్లక్కల్ రాజేశ్వరి టెంపుల్, చేట్టికులంగర భగవతి టెంపుల్, మన్నరసల శ్రీ నాగరాజా టెంపుల్ మరియు ఎదతు చర్చ్, సెయింట్ ఆండ్రూస్ చర్చ్, సెయింట్ సెబాస్టియన్స్ చర్చ్, చంపకులం చర్చ్ వంటి ప్రాచుర్యం పొందిన వివిధ ఆధ్యాత్మిక కేంద్రాలు ఈ ప్రాంతంలో ఉన్నాయి. దక్షిణ భారత దేశంలో క్రైస్తవమత విస్తరణ కై సెయింట్ థామస్ సందర్శించిన ప్రదేశాలలో అలెప్పి ఒకటి. బౌద్దమతం యొక్క రాకతో మిగిలిన వాటిని సంరక్షించే కేరళ ప్రయత్నాన్ని మెచ్చుకొనక ఆగలేము. బుద్దుడి కాలం నుండే ఈ మతం కేరళలో తన ప్రభావాన్ని వ్యాప్తి చేయడం ప్రారంభించింది. ఈ మతం యొక్క గత వైభావాలకి సంబంధించిన వి ఏమీ కనుపడక పోయినా అలెప్పి నగరంలో జాగ్రత్తగా సంరక్షింపబడుతున్న బుద్ధుడి విగ్రహం( కరుమది కుట్టాన్) నుండి కొంత మేరకు సంగ్రహావలోకనం చేసుకోవచ్చు.

అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ టెంపుల్
క్రీ.శ.790 లో చెంబకస్సేర్రి పూరడం తిరునల్ దేవనరయనన్ తంపురాన్ చేత నిర్మించబడిన అమ్బలపుజ్హ శ్రీ కృష్ణ మందిరం ప్రాచీన సంస్కృతికి చిహ్నం. ఇక్కడ కొలువుండే దేవుడు పార్థసారధి. సాంప్రదాయ యోధుడి రూపంలో కొలువుండే పార్ధసారధుడు ఒక చేతిలో శంఖం, ఒక చేతిలో కొరడాతో భక్తులకి దర్సనమిస్తాడు. శంఖం, విష్ణుమూర్తి అన్ని ప్రధాన అవతారలో తరచుగా కనపడుతుంది.   కృష్ణా టెంపుల్ లో ఉన్న ప్రత్యేకత కోరడాని ఆయుధంగా కలిగి ఉన్న దేవుడు. గురువాయురప్పన్ కి ఈ గుడికి పురాణ సంబంధమైన అనుసంధానం ఉంది. ఈ గుడిని ప్రతి రోజు క్రమం తప్పకుండా గురువాయురప్పన్ సందర్శిస్తాడని నమ్మకం. పాలతో ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన నైవేద్యాన్ని స్వామి స్వీకరించడానికి ప్రతి రోజు విచ్చేస్తారని నమ్మకం.   స్వామి వారిని ప్రతిష్టించిన సందర్భాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ ప్రతి సంవత్సరం అమ్బలపుజ్హ గుడిలో పండుగని జరుపుకుంటారు. ఆరట్టు అనే మరొక ప్రధానమైన పండుగని కూడా ప్రతి సంవత్సరం ఇక్కడ జరుపుకుంటారు.

కనువిందు చేసే రంగులమయం ఇక్కడి ప్రకృతి సౌందర్యం అల్లెప్పి లో పతిరమన్నాల్ తప్పక సందర్శించవలసిన ప్రాంతం. బ్రోచర్ ల లో కూడా ఈ ద్వీపం గురించి వర్ణించలేనంత అందం ఈ ప్రాంతం సొంతం. విభిన్న జాతుల అరుదైన వలస పక్షులకి స్థావరం పతిరమన్నాల్. కేరళలో ని మిగతా ప్రాంత సందర్శన ల ని మించిన అనుభూతి ఈ పతిరమన్నాల్ పర్యటన అందిస్తుంది.

పతిరమన్నాల్
 పతిరమన్నాల్ ని ఒక కలల లోకంగా పరిగణించవచ్చు. అద్భుతమైన సౌందర్యాన్ని సొంతం చేసుకున్న ఈ చిన్న ద్వీపానికి బోటు ద్వారా మాత్రమే చేరగలుగుతాము. రోజు వారి హడావిడి పట్టణ జీవితం నుండి కొంత విరామం తీసుకుని తిరిగి ఉత్తేజాన్ని పొందాలనుకునే వారు ఈ పతిరమన్నాల్ ప్రాంతాన్ని సందర్శించవలసిందే.   ఈ ప్రాంతం ఉన్న ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదించే గుణాన్ని మరింత పెంపొందిస్తుంది. అంతే కాదు,సూర్యోదయం సూర్యాస్తమయం ఇక్కడ నుండి వీక్షించడం ద్వారా అమితమైన ఆశ్చర్యానుభుతులని పొందుతారు. బ్యాక్ వాటర్స్ ప్రయాణం నుండి మధ్య దారిలో ఈ ద్వీపం ఉంటుంది. పట్టాణ ప్రాంతం లో ని ధ్వనులు మరియు హడావిడి వాతావరణం నుండి విరామం పొందడానికి విచ్చేసిన పర్యాటకులకి ఈ వెంబనద్ సరస్సు, పరిసరాల్లో అందమైన పచ్చటి ప్రకృతి ఏంతో ఆహ్లాదాన్ని కలిగిస్తాయి. వందలాది స్థానిక మరియు అరుదైన వలస పక్షులకి ఈ ప్రాంతం స్థావరం. పక్షుల కువకువలు ప్రతి రోజు ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు మిమ్మల్ని పలకరిస్తూ అంతర్గత శాంతి కి తోడ్పడుతాయి.   సాహసాలని ఇష్టపడే పర్యాటకులకి పక్షులని తిలకించడం మరింత గొప్పగా మరే అనుభూతి. ఈ ద్వీపం అలెప్పి నుండి 13 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉంది. పడవల ద్వారా అరగంటలో ఈ ప్రాంతాన్ని చేరుకోవచ్చు. 

వెంబనాడ్ సరస్సుపైన ఉన్న మనితప్పుర ద్వీపం నుండి కనిపించే అలెప్పి లో ని అద్బుతమైన ప్రకృతి దృశ్యాలు పర్యాటకులని అమితంగా ఆకర్షిస్తాయి. ఆశ్చర్యానుభుతులలో చిక్కుకుపోయి ‘రైస్ బౌల్ అఫ్ కేరళ’ ని సందర్శించడం పర్యాటకులు మర్చిపోకూడదు. ఈ గ్రామీణ ప్రాంతం లో ఉండే ఆకుపచ్చని పంట పొలాలు, విస్తారం గా పండే వరి పొలాలు వంటివి సందర్శించడం ద్వారా దేవుని యొక్క స్వంత ప్రదేశం అనబడే ఈ కేరళ ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదించండి.  

అలెప్పి ని ఎప్పుడు సందర్సించాలి? నవెంబర్ నుండి ఫిబ్రవరి వరకు అలెప్పి ని సందర్శించేందుకు ఉత్తమ సమయం. అలెప్పి కి రైలు, బస్సు లేదా వాయు మార్గం ద్వారా చేరే సదుపాయం కలదు. ఈ నగరంలో విమానాశ్రయం లేనందువల్ల సమీపంలో ఉన్న కొచ్చి విమానాశ్రయాన్ని ఆశ్రయించవలసి వస్తుంది. దేశంలో ని ఎన్నో ప్రధాన నగరాల నుండి ఈ ప్రాంతానికి రైళ్ళు, బస్సులు అందుబాటులో కలవు. ఈ ప్రాంతానికి తగిలే జాతీయ రహదారి ద్వారా రాష్ట్రం లో ని వివిధ నగరాలకి రాకపోకలు సులువుగా జరుగుతాయి.

ఇతిహాసాలు, పురాణాలూ, కథలు
రాజులు రాణుల కాలానికి సంబంధించిన చారిత్రక ఇతిహాసాలు, అందమైన కథలు తెలుసుకోవాలనే ఉత్సుకత కలిగిన పర్యాటకులు ఖచ్చితంగా పాండవన్ రాక్ మరియు కృష్ణాపురం పాలస్ ని సందర్శించి తీరవలసిందే. ‘పాండవులు ‘ నుండి పాండవన్ రాక్ అనే పేరు వచ్చింది. రాజ్యం నుండి పాండవులు బహిష్కరింపబడిన తర్వాత పాండవులు ఒక గుహలో ఆశ్రయం పొందారని నమ్మకం. ఈ విషయాల పై ఆసక్తి కలిగిన వారు తప్పక సందర్శించవలసిన ప్రాంతం ఇది. పురాణ వృత్తాంతాలకి ఈ కృష్ణాపురం పాలస్ ఒక వేదిక. ఈ పాలస్ లో త్రావనోర్ ని పాలించిన అనిజ్హం తిరునల్ మార్తాండ వర్మ నివసించేవారు. 18 వ శతాబ్దంలో నిర్మింపబడిన ఈ పాలస్ ని ఆ తరువాత ఎన్నో సార్లు పునర్నిర్మించారు. ప్రస్తుతం ఈ పాలస్ యొక్క సంరక్షణ కేరళ పురావస్తు శాఖ తీసుకుంది.

About Kerala Houseboat

Kerala backwater and houseboat is as famous as this god’s own country and everyone want to include houseboat while selecting the Kerala tour for them. But do you know about some interesting facts & information about Kerala backwater? Here you go!

When there was no road interconnecting different part of Kerala especially Alleppey, Kumarakom and other places which are surrounded by canals and rivers then the only option of transporting goods and materials from one place to another place is by big wooden boats. These big wooden boats are famously known as Kettuvallams. In Malayalam language Kettu means Knot and Vallam means Boat. These boats were constructed by joining special wooden plackets side by side by coir. These big kettuvallams are manned & driven by two or three people with long bamboo poles who also used to live in the boat when traveling from one place to another place. They used to cook their own foods in the boat and have a place to sleep in the night.

When there were road constructed in the low lying areas and people used to travel by road and these goods and materials is being transported by road then these big boats become idle. At the same time Kerala tourism was also growing and there was plenty of opportunity. By the initiative of Govt and some private parties, these boats were modernized and become houseboats.

But a time come when most of these wooden boats got transformed into Houseboats, need arise to construct boats for houseboats. Due to its huge expenditure for annual maintenance, alternative options like steel boats and fiber boats are become common.

Due to overcrowding of houseboats in Aleppey and Vembanadu Lake, the Govt has put a cap on new constructed houseboats from 01 Jan 2015.

Facilities in Kerala Houseboats.

Facilities provided in the houseboat depend up which category boat you are booking. Basically there are three types of category of the boat available. Dlx (basic category), Premium, Luxury, Ultra luxury etc are the category of the boats. Below are the basic facilities available in a Dlx houseboat.

· AC Bed room with attached bathroom.

· Hot water facility – Most of the dlx houseboat does not provide this facility. If requested, these are being provided in a bucket. But there are few houseboat owners even provide hot water facility in dlx boat also.

· Toiletries – Towel, soap, toilet roll, napkin.

· Front open lobby lobby with sofa, comfortable seating etc.

· Dining table and TV is being provided in the front lobby. But some of the houseboat even provide a separate dining room.

· Top floor – Some of the houseboats have top floor where the view is good. But all the houseboats irrespective of category, does not provide this facility.

· Full board basis. Starting from welcome drink, lunch, evening coffee /tea, snacks, dinner and next day B/F 2 bottles of mineral water etc are provided.

· All houseboats have a fixed menu, which is being prepared according to your choice whether its veg, non veg or jain food.

· In house movie with TV and music system.

· Local fishing road.

· All houseboats have one driver, cook and an assistant for your service.

· Time pass items like chess board, carom board etc are also provided.

· Jacuzi and bath tub – in some of the boats these facilities are also provided.

Above is a luxury houseboat lobby.

What makes Houseboats so attractive?

Unlike hotels, where the guest is staying and taking their taxi for sightseeing, once a guest is checked in houseboat at 12pm, it makes a cruise through the backwaters, canals and rivers. One can experience the greenery on the both side of the canal or river, how the people live, how they use the river and canals in their daily life, fleet of ducks, green paddy fields, and local product selling cannoning boats – all these make a new experience for the guests.

Houseboats become an unavoidable part of Kerala tour packages because this houseboat experience is beyond imagination. This is one of the best places where guests can relax and make sightseeing and learn about Kerala culture.

Houseboat License & Insurance

Houseboat license and periodical inspection is being carried out by officials of Kerala Ports. They inspect the boat every year and issue fitness certificate. To issue fitness certificate, the boat should have obtained a valid certificate from pollution control board, insurance which covers boat, passengers and staff etc.

Classification of houseboats.

Since after the houseboat holidays become most sought after destination among international and domestic guests visiting Kerala, the number of houseboat operated in Kerala backwater increased dramatically. All the houseboats owned and operated in the backwaters are private ltd companies or individual owners. To ensure quality, Govt has implemented some basic criteria so that certain standard of the boats should maintain. During the yr 2000 the Govt has classified the houseboat basically into two classes. Gold star and Silver star (basic category). The proposal could not improve much on the standards as the conditions put forward by the Govt was basic and the new generation boats was much better than what the Govt asked to maintain. Just for example, one of the condition to get Gold Star is “minimum width of the bed room should be 7ft. The new generation houseboat bed room size is minimum 2ft width. At present the classification of the houseboats are not mandatory to get license.

Now days the ownership of respective companies or group make their own classification making Deluxe, Luxury, and Premium etc. In some companies the basic category is Deluxe, then premium and high end is branded as Luxury.

Houseboat Trip Time, Check in and Check out time.

Generally, Houseboat check in time is 12 P.M and check out is next day 09:00 Hrs. Some agencies allow check out at 09:30 Hrs. The check in and check out time is strictly maintained due to every day booking of boats. Since most of the booking of houseboats is exclusive private boats, the boat is supposed to be ready for check in at 12 P.M for the guests. In case of delayed checkout of previous guests, further check in will be delayed, and this may lead to complaints. Therefore, late check out from houseboat will not be allowed by respective agencies.

Houseboat cruise time is from 12:00 Hrs to 17:30 Hrs with 1 hr lunch break. The boat will be hankered or stationary from 17:30 Hrs till next day 07:30 Hrs. Next day it starts at 07:30 Hrs and stop at 09:00 Hrs. There may be 30 minutes plus and minus depend upon different houseboat agencies.

above is a luxury houseboat bedroom

Why the Houseboat stop at 17:30 Hrs?

There are many people living on the banks of Vembanadu Lake, Alleppey canals and backwaters who depend on fishing for their livelihood. These fishermen are allowed to spread their fishing nets around the time of sunset and remove the same from the water by next day early morning. In case if the houseboat is operated, the fishing nets will be damaged which make huge loss for the poor fisherman community. There are instances where the fisherman asks for compensation which goes upto Rs 20000. Since the houseboat owners are not ready to give the compensation, Govt had imposed strict regulation for operational timing of houseboats.

Why ac not working during day time?

The houseboat is built in such a way that the guests should enjoy the stay and enjoy the natural beauty of the backwaters of Kerala. As mentioned earlier, the houseboat has a lobby in front of the boat which is having relaxing chairs, sun deck and a dining table. When the houseboat makes a cruise from 12:00 Hrs to 17:30 Hrs, this is the only time the guest can enjoy & feel the natural beauty of Kerala backwaters. When it stops at 17:30 Hrs or 18:00 Hrs, the guest does not have more options except to use the bed room, watch a movie etc. Since most of the time the guest is sitting in the lobby and watching the scenic beauty of Kerala backwaters, AC is being provided in the bed room after the dinner. This is the procedure adopts by all the boats. There are few exceptions on this which is given below.

Since there are more requirements for good boats and facility by the guests, some of the agencies started constructing modern houseboats which have partial or full glass cover in the lobby. This partial or full glass cover in the lobby can provide full time air conditioning. These kind of boats will also protect from insects and mosquito after the sun set. Some of the agencies are also branding their boats are premium and giving full time ac in the bed room. But guests who are looking for a full time ac houseboat should ensure that the boat is fully glass covered. It is not worth to take a boat which is charging money for full time ac and ac is being provided in the bed room.

What is the Food Available in Houseboat?

The best part of houseboat experience is authentic Kerala food specially prepared for the guest in houseboat itself. Except few professional houseboat operators none of other houseboats provide Chinese and continental menu. Below is the common menu followed by all the houseboats in Aleppey.

Welcome Drink – Tender coconut or lemon juice or fruit juice.

Lunch – Veg – Sambar, Aviyal, Thoran, veg fry, salad, curd, pickle, pappad etc

Non veg – Karimeen Fish Fry 1 each piece

Evening – Coffee / Tea and snacks. Mainly banana fry as snack.

Dinner – Chicken Curry, white rice, Chapati, Cauliflower Manchurian.

Veg – Dal Fry and mix veg kurma or Paneer with mutter or Alu.

B/F – Dosa or Iddly with Chutney and sambar with coffee or tea.

Though this is a common menu followed by the houseboat operators, you can always request for some changes or add extra food with additional costs. Just for example – Keralite use boiled rice and coconut oil which may not suitable for those from outside Kerala. In this case you can request them to use sunflower oil and basmati rice instead of big boiled rice. When a Luxury houseboat is booked especially from big operators like Spice Route, Blue Jelly, Lakes and Lagoon, Lake View houseboat, they have a different menu followed. You can always ask for a menu list before confirming the booking.

Kerala Sadya Kerala Sadya is a grand lunch or dinner served on special occasions like Hindu marriage, Onam etc. This is being served in banana leaf and its pure veg. On special requests this Kerala sadya is available in Houseboat with extra costs.

Above is a washroom in a luxury houseboat

What is a Private Houseboat and Sharing Houseboat?

Most of the guests book a houseboat for themselves ie a private boat for their stay and backwater trip. Since houseboat stay is very expensive compare to hotel stay and the fact that availability is much less than requirement, some of the houseboat operators who have more than 3 or 4 rooms in a single boat start giving on sharing with other guests. That means, if a 4 or 5 bed room houseboat is given as sharing basis, each couple will get separate rooms with attached bathroom in one houseboat. They can share common lobby, dining area, top floor, sun deck etc, this is called a sharing houseboat.

There is considerable reduction in prices of sharing houseboat than private houseboat. For example a private single houseboat is Rs 7000 or Rs 8000 where as you will get a sharing boat for Rs 3500 onwards. Though there is considerable price saving in case of sharing houseboats, it creates more problems than comfort.

Main problems about sharing boats are below :

1. Most of the sharing houseboats have more than 3 rooms in one boat. That means, three or four different couple, who does not know each other, is going to stay in one boat.
2. Lobby in the houseboat is the main area where guests used to sit and have relaxing sightseeing. Most of the houseboats dining table is also placed in the lobby. In this case, one lobby and dining table is being shared by unknown three different couples. Naturally there will be a problem since three unknown couples sharing a common dining table.
3. Proper check in is a problem. Suppose one couple is staying in Alleppey and he is ready for check in at 12 P.M, but other one couple is coming from Kovalam and reaching at 13:00 Hrs only. In this case the boat start at 12 P.M, cruise for 40 mins and then come back to jetty to receive the guest at 13:00 Hrs. In case the third couple is coming from Munnar and he got delayed and reaching only at 15:00 Hrs, then either the boat need to wait till 15:00 Hrs or make some sightseeing and come back to jetty to receive other couple. The ultimate result is loss of sightseeing and visiting good places for which you are paying the money.
4. If someone wants to have an early check out, the boat needs to be placed where road access is there. Normally a boat start moving and having sightseeing in different canals and stay overnight in a village area and come back to main land for check out.
5. Security problems. Since these different couples joining together for an overnight stay, in case of any theft or any other problem faced by the guests, the boat staff may not be able to interfere.
6. Always veg food will be a problem. Pl note, out of 3 couples, in case two is jain or pure veg and other couple is non veg, everything is cooked in the same small kitchen. Who knows that utensils are being used to cook veg and non veg simultaneously?

How to identify a sharing houseboat booking? In case if you are choosing a travel agent to book the houseboat, it may clearly mentioned that you need a private houseboat and not sharing. But if you book with an online travel portal, it is very difficult to identify whether it’s private or sharing.

Our recommendation – Your vacation is planned many days and weeks ahead and looks for a comfortable, memorable and enjoyable trip. Do not spoil your enjoyment or vacation against a few thousand rupees. It is highly recommended to go for a private boat or stay in a resort, rather than book a sharing houseboat against a small saving.

Above is a top floor in a Luxury Houseboat. See the view.

How to choose the family pack for the houseboat? When a travel with his family – like husband, wife and 2 grown up children, expenditure for single bed room house boat will increase many fold. Secondly putting two extra bed in one room houseboat is difficult due to space problems. See below details

· Average price of 1 bed room houseboat during season will cost approx Rs 8000. An extra bed cost Rs 1000.

· In the above case, 1 room and 2 extra beds – the total cost will go up by Rs 10000. But you can get a 2 bed room houseboat at a starting price of Rs 11000.

What you need to bring while staying in houseboat.

Below are the few items you can bring during your trip in houseboat.

1. Your favorite music, songs or movie in a pen drive. Most of the houseboats have DVD player or TV which compatible with pen drive.

2. Mosquito repellent – most of the deluxe boats is front open and prone to mosquitoes and insects.

3. Bring sufficient quantity of bear. Purchasing this through the boat staff is more expensive.

4. In case you want have liquor on board, bring your own brand. First of every month in Kerala is a dry day so; ensure you have your stuff with you.

5. Fewer luggages. Try not to carry unnecessary baggage in the houseboat for comfort.

6. Baby coat – most of the boat does not have this facility.

Why you need a Good Houseboat?

As we all know, houseboat is not a hotel or resorts and have many limitations while staying in the boat. These are:-

· Limited space availability either in bed room or in the lobby compared to a hotel or resort.

· There is nothing to do after 6pm to 7am, but when you stay in a hotel, you may have enough space to walk around.

· Except in luxury segment, the AC is provided only after the dinner where as you will get a full time ac in a hotel or resort.

Below are the 5 important things as to why you need a good house boat.

· Most of the tourist visiting Kerala would like to go for maximum available sightseeing places in each destination they stay. That means, most of the tourist use hotel to stay overnight except in few cases where they want to relax without any sightseeing trips. But in case of houseboat, you are staying almost 22hrs in the houseboat and the boat takes you for all the sightseeing.

· Mosquitoes and insects are common in all these backwaters. A glass covered or at least partially covered boat is required, which is not available in deluxe segment.

· Except for hand full of professional houseboat operators, all other boats lack quality in deluxe houseboats segment whether in bed sheets/towels, toilet cleaning etc.

· Except for a hand full of professional houseboat operators, not a single houseboat whether in Deluxe or Premium segment give duet with duet cover in the bed room. All they provide either a woolen shawl or a woolen shawl with a bed sheet under the woolen shawl. This will be the dirtiest item in a boat as its being used by many guests. But if you book a professional houseboat, you will get all these in place without any request.

What are the Houseboat Tour Packages Available?

Generally houseboat is being hired by guest for their private use and to experience the beautiful backwaters of Kerala. A tourist can choose either of the tour packages available in houseboat.

1. Overnight stay in Houseboat. Check in at 12pm and check out next day at 0900hrs with sightseeing including full board is the first option available. A minimum of 1 night and maximum number of nights as per the tourist wishes is the best overnight stay package in Houseboat.

2. Day Trip in Houseboat. Few hrs day tour or day trip in houseboat is the another package available with lunch and refreshment included or excluded. This is for those looking for a houseboat experience with little backwater sightseeing. In this package one can choose minimum 3hrs and maximum 6 – 7hrs backwater trip with lunch and refreshments included.

Should I go for a Day Trip or Night Stay in Houseboat?

We need to understand the Day trip and Night stay in a boat, before comparing the prices, value for money etc. Having decided to experience Aleppey backwaters in Houseboat, now its time to decide whether a few hrs day trip or an overnight stay is worth.

Overnight or 22hrs package. Normal Check in for an overnight houseboat trip is at 12pm or 1130am. It used to stop for an hour lunch and then finally halting at 1730hrs or 1800hrs (depend on the operator). In this case the houseboat has a trip of 4.5hrs during the day. Next day all the houseboats give minimum an hour ride, making a total of 5.5hrs or 6hrs trip. The added advantage is the dinner included in the trip. Usually a single couple private houseboat will get at Rs 7500, 2 room houseboat at Rs 6000 per couple.

Day trip of 6hrs trip. Usually a 6hr houseboat trip with Lunch and evening refreshments, couple private boat will get at Rs 8000 for 2 adults, in case of 4 adults, it will cost 5000 per couple(during the season). When compare the above, Day trip is always expensive as one need to pay extra money to hotel also to stay for an overnight in Aleppey.

Cheapest Houseboat in Kerala

There is no such houseboat called cheapest houseboats in Kerala. To operate a houseboat it needs huge expense like diesel, petrol for generator, salary and allowance for three staff on board, food for the staff & guest etc. A houseboat needs an annual maintenance of minimum 1.5 lakhs depend on the size of the boat. Therefore, if any tour agency offering a cheapest houseboat, or claim to have “best rate”, the guest should know that he will be compromising on the below.

1. Cruise by houseboat. The boat operators used to drive the boat very slowly to reduce the diesel consumption. It does really affect the cruise route and sightseeing.

2. It stops for more than 2hrs in the pretext of lunch break.

3. No filtered water is being provided in the boat. Except cooking, water for all other purpose is being used from the lake or canal itself.

4. It stops some unauthorized place to take power for the boat.

5. Qualities of bed sheets, pillow, maintenance of boat etc are all compromised.

6. No quilt with bed covers in bed room. Just one blanket is being provided for repeated guests.

7. No toiletries provided in the washroom.

8. Just one towel is provided for a couple.

Its always better to book a houseboat with a local operator or a travel agency with a high rating of Trip Advisor to get a good service and a good boat.

దక్షిణ భారత దేశంలోని గుంటూరు జిల్లాలో  కృష్ణా నది ఒడ్డున కల ఒక చిన్న  పట్టణం అమరావతి. ఇక్కడ కల అమరేశ్వర టెంపుల్ కారణం గా ఈ ప్రదేశం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా పేరు పొందింది. అంతేకాక, ఇక్కడ నిర్మించబడిన అతి పెద్ద బౌద్ధారామాల కారణంగా కూడా ప్రసిద్ధి కెక్కింది. ఈ బౌద్ధ స్తూపాలని మౌర్య సామ్రాజ్య స్థాపనకు ముందే నిర్మించారని విశ్వసిస్తారు. దీనిని అప్పట్లో ధాన్య కటకం లేదా ధరణికోట అని పిలిచేవారు. ఆంద్ర పాలకులలో మొదటి వారైన సాతవహనలుకు సుమారు క్రి. పూ. 2 వ శతాబ్దం నుండి 3వ శతాబ్దం వరకు వారి సామ్రాజ్యానికి రాజధానిగా వుండేది.   గౌతమ బుద్ధుడు తన కాలచక్ర ప్రక్రియను అమరావాతి లోనే బోధించాడు. దీనికి చారిత్రిక ఆధారాలు వజ్రాయన గ్రంధం లో పొందుపరచబడి వున్నాయి. ఈ కారణంగా అమరావతి పట్టణం క్రి. పూ సుమారు 500 సంవత్సరాల ముందు కూడా కలదని తెలుస్తోంది. నేడు ఈ పట్టణం, అమరావతి స్తూపం , పురావస్తు మ్యూజియం వంటి ఆకర్షణల కారణంగా ఒక చక్కని పర్యాటక ప్రదేశంగా ప్రసిద్ధికెక్కింది.  

అమరావతి స్తూప లేదా మహాచైత్య

అమరావతి స్తూపం లేదా మహా చైత్య, అమరావతిలో ఒక గొప్ప ఆకర్షణ. ఈ స్తూపాన్నిబౌద్ధ మతాన్ని అనుసరించిన చక్రవర్తి అశోకుడి కాలం లో నిర్మించారు. తర్వాత చివరికి అశోకుడు బౌద్ధ మతాన్ని స్వీకరించి ఆ మత వ్యాప్తికి పాటు పట్టాడు. క్రి. పూ. 200 సంవత్సరాల నాటికే స్తూపం నిర్మాణం పూర్తి అయింది. ఈ స్తూపం , దానిపై చెక్కడాలు బుద్ధుడి జీవిత కధను మరియు అతని బోధనలను తెలియ చేస్తుంది. అమరావతి శాతవాహన రాజుల రాజధాని అయినపుడు, ఈ స్తూపాన్ని మరింత బుద్ధుడి జీవిత విశేషాలతో ని ఇతర చిత్రాలతో అలంకరించారు. అయితే, తదుపరి కాలం లో బౌద్ధ మతం ప్రభావం కోల్పోయినందున ఆ స్తూపం మట్టిలో కప్పబడి వుంది, సుమారు క్రి. పూ. 1796 సంవత్సరంలో ఆ ప్రదేశాన్ని సందర్శించిన కల్నల్ కోలిన్ మెకంజీ చే కనుగొనబడింది. ఒకసారి తవ్వకాలు మొదలైన తర్వాత స్తూపమే కాక దానికి సంబంధించిన అనేక శిల్పాలు కూడా బయట పడ్డాయి. నేడు ఆ స్తూపమే దక్షిణ ఇండియా లో కనుగొనబడిన అశోక పిల్లర్ గా వ్యహరించబడుతోంది.

  ఆర్కియోలాజికాల్ మ్యూజియం

అమరావతి లో కృష్ణా నది కి కుడి వైపున ఆర్కేయోలాజికాల్ మ్యూజియం కలదు. అమరావతి చరిత్ర, దాని సంస్కృతి, ఆనాటి ప్రాంత సాంప్రదాయాలు వంటివి తెలియ జేసే వస్తువులు ఈ మ్యూజియం లో కలవు. అమరావతి లో పుట్టిన కళలకు , మరియు భారతీయ కళలకు చారిత్రక ఆధారాలు ఇస్తోంది. సుమారు 3వ శతాబ్దం లో విలసిల్లిన బౌద్ధ మత శిల్పాలు సైతం ఈ మ్యూజియం లో కలవు.   అమరావతి సాంప్రదాయాలు, పద్మం, పూర్ణ కుంభ వంటివి అమరావతి సాంప్రదాయాని తెలుపుతాయి. ఇవన్నీ ఆ పట్టణ ప్రజల ఆనాటి వైభవోపేత జీవనాన్ని తెలుపుతాయి. అమరావతి పట్టణ చరిత్ర ఆది నుండీ తెలుస్తోంది. అనేక చరిత్ర పుస్తకాలు చది వేకంటే , ఒక్కసారి మ్యూజియం సందర్శిస్తే చాలు, ఎంతో చరిత్ర తెలిసిపోతుంది.

కృష్ణా నది తీరం ఒక విహార ప్రదేశంగా వేలాది పర్యాటకులని ఆకర్షిస్తోంది.   

కృష్ణా నది తీరం ఎంతో ఆహ్లాదకరమైన నది తీరం. అమరావతి పట్టణాన్ని కృష్ణా నది ఒడ్డున నిర్మించారు. కనుక ఈ నది, ఆ పట్టణ వాసులకు ఎంతో ప్రాధాన్యత కలిగినది. మానవ నాగరికతలు అనేకం నదీ తీరాల లోనే విలసిల్లి చరిత్రలు సృష్టించినాయనేది ఒక వాస్తవం.

ఈ పట్టణం క్రీస్తు కు ముందే కలదు. కనుక ఈ పట్టణ ప్రజల జీవనంలో కృష్ణా నది శతాబ్దాల పాటు ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. ఎంత కాలం గడిచినప్పటికీ ఈ నది విలువలని తగ్గించలేము. అది ఇంకా అమరావతి పట్టణానికి ఒక గొప్ప విలువైన ఆస్తి గా వుంది, వేలాది పర్యాటకులని సంవత్సరం లోని అన్ని కాలాల లోను ఆకర్షిస్తోంది.

ఈ పట్టణానికి రోడ్డు, రైలు, లేదా బోటు ల లో తేలికగా చేరవచ్చు. దీనికి సమీప ఎయిర్ పోర్ట్ విజయవాడ లో కలదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ బస్సు లు రాష్ట్రం లోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి అమరావతి కి నడుస్తాయి. ఈ ప్రదేశం సంవత్సరం పొడవునా ఉష్ణమండల వాతావరణం కలిగి, వేసవులు అధిక వేడి, పొడి గాని, చలి కాలాలు చలి గాను వుంటాయి. ఎన్నో ఆకర్షణలు కల ఈ ప్రదేశం, చారిత్రకులనే గాక పర్యాటకులని కూడా ఆకర్షిస్తోంది.

1. The only city that was planned end to end.
2. Negligible water flooding due to levelling throughout.
3. One of the greenest cities.
4. Great medical facilities.
5. Clean and wide roads that add to the infrastructure of the city.
6. Not very expensive to live in!

It’s a cycler’s city , which is very connected to the national highways which makes interstate travel more convenient. Also the fresh air engulfs the city as it enters through the hills.

ఈశాన్య భారతదేశంలో శివాలిక్ పర్వత పాద ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉన్న ఈ చండీగఢ్ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం పంజాబ్ మరియు హర్యానా అనే రెండు భారతీయ నగరాలకు రాజధానిగా ఉన్నది. చండీగఢ్ కు ఆ పేరు హిందూ మతం దేవత అయిన చండికి అంకితం చేయబడిన ఒక పురాతన ఆలయం నుండి వచ్చింది. చండీగఢ్ నగరం రూపకల్పన మరియు నిర్మాణం భారతదేశం యొక్క మొదటి ప్రణాళికాబద్ధ నగరం అని ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు పొందింది.   భారతదేశం యొక్క విభజన తర్వాత నూతన రాజధాని అవసరమైతే లాహోర్ స్థానంలో అప్పుడు పంజాబ్ ను తీసుకొనెను. స్వతంత్ర భారతదేశం యొక్క మొదటి ప్రధాన మంత్రి అయిన జవహర్ లాల్ నెహ్రూ ఒక కొత్త మరియు ప్రణాళిక నగరం నిర్మించేందుకు నిర్ణయించుకున్నారు. ఒక ఫ్రెంచ్ ఆర్కిటెక్ట్ అయిన లీ కార్బూసియర్ పట్టణ ప్రణాళికతో 1950 వ సమయంలో చండీగఢ్ నగరం రూపొందించబడింది. నవంబర్ 1 1966 వ సంవత్సరం ఈ ప్రణాళిక నగరం ఒక కేంద్రపాలిత ప్రాంతం మరియు పంజాబ్ మరియు హర్యానా రాజధానిగా ప్రకటించారు.  

చండీగఢ్ లో మరియు చుట్టూ పర్యాటక స్థలాలు

లే కోర్బూసియర్ ‘ఓపెన్ హ్యాండ్’ తో అతి పెద్ద సృష్టి చేసిన కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ నగరం లోపల ఉంది. హౌసింగ్ మూడు సంస్థలు ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ మరియు నగరం చిహ్నంగా ఉన్నది. కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ చండీగఢ్ సందర్శించే పర్యాటకులకు ఒక ప్రధాన ఆకర్షణగా ఉంది. 

కాపిటల్ కాంప్లెక్స్

చండీగఢ్ లో సెక్టార్ 1 లో నిర్మించిన కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ భవనం పంజాబ్ మరియు హర్యానా ప్రభుత్వాలు రెండింటి యొక్క స్థానంగా ఉన్నది. లీ కార్బూసియర్ ఉపయోగించిన నిర్మాణ మహత్వముతో ఈ అద్భుతమైన భవనం చండీగఢ్ యొక్క ప్రణాళిక నగరం యొక్క పరిపూర్ణ ప్రతిబింబం అని భావిస్తారు. ఈ సముదాయము లోపల పరిపాలన వ్యవస్థ యొక్క మూడు సంస్థల ఏర్పాటు చేసిన మూడు కట్టడాలు సెక్రటేరియట్,శాసనసభ మరియు హై కోర్ట్ ఉన్నాయి.

మూడు గంభీరమైన నిర్మాణాలు సూచించడం ద్వారా కీర్తి ప్రతిష్టలు ఉన్నాయి. అయితే పర్యాటకులు ‘ఓపెన్ హ్యాండ్’ నుండి దూరం నుండి వాటిని సాక్ష్యాలుగా చూడవచ్చు. అధికారిక చిహ్నం చండీగఢ్ కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ నడిబొడ్డున ఉంది. ప్రాంగణంలో ఒక సమీప వీక్షణ కోసం పర్యాటకులు సెక్టార్ 9 లేదా సెక్టార్ 17 ప్లాజా వద్ద పర్యాటక స్వీకారం సెంటర్ వద్ద పర్యాటక బ్యూరో నుండి అనుమతి తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది.

రాక్ గార్డెన్

చండీగఢ్ పర్యాటణకు ఒక ఊపును తీసుకువచ్చే మరొక ప్రసిద్ధ ప్రదేశం రాక్ గార్డెన్. ఇది  సంస్కృతి మరియు కళ యొక్క నివాసంగా ఉండి అంతర్జాతీయంగా మెప్పు పొందినది.  సుఖన లేక్ మరియు కాపిటల్ కాంప్లెక్స్ మధ్య సెక్టార్ 1 లో కొలువై ఉన్న రాక్ గార్డెన్ నగరంలోని అత్యంత ప్రజాదరణ ఆకర్షణగా చెప్పవచ్చు. దీనిని 40 సంవత్సరాల క్రితం నెక్  చంద్ రూపొందించారు.  ఇక్కడ తోటలో పారిశ్రామిక మరియు పట్టణ వ్యర్ధాల ఉపయోగించి చేసిన అనేక కళా వస్తువులు ఉన్నాయి. రాక్ గార్డెన్ లోపల 14 అధ్బుతమైన గదులు,జలపాతం,కొలనులు మరియు ఊహించని మెలితిరిగిన మార్గాలు,భావం వ్యక్తీకరించు ఆవిష్కరణలు మరియు ఊహ ప్రపంచం ఉంటాయి.

40 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉన్న ఈ రాక్ గార్డెన్ లో విరిగిన గాజులు,పింగాణి సామాను,తీగలు, పార్సెలీన్,ఆటో భాగాలు మరియు ట్యూబ్ వంటి ఇంటి వ్యర్థాల నుంచి తయారు చేసిన శిల్పాలు ప్రదర్శనలో ఉంటాయి. బిల్డింగ్ వ్యర్ధాలు,ఫోర్కులు,మట్టి,పాలరాయి మరియు టెర్రకోట కుండలతో తయారు చేసిన భవనాలు,మానవ మరియు జంతువుల వివిధ రూపాలు తోట లోపల ప్రదర్శించబడతాయి. ప్రతిరోజూ ఈ అద్భుతమైన తోట ఉదయం 9 గంటల నుండి తెరిచి ఉంటుంది.

రోజ్ గార్డెన్
 చండీగఢ్ లో రోజ్ గార్డెన్ 1967 వ సంవత్సరంలో మొదలైనది. అంతేకాక ఆసియా ఖండంలో అతి పెద్ద తోట అని ప్రశంసలు పొందినది. జాకీర్ హుస్సేన్ రోజ్ గార్డెన్ గా సూచిస్తారు. ఈ 17 ఎకరాల తోట 1600 రకాల గులాబీలు, 17,000 వివిధ రకాల ఉత్పత్తి చేసే మొక్కలతో నిండిపోయినది. ఈ అందమైన తోటలో గులాబీలు మాత్రమే కాకుండా బహేరా,కర్పూరం, బెల్, హారర్ మరియు పసుపు గుల్మొహర్ వంటి ఔషధ విలువలు కలిగిన అనేక మొక్కలు ఉన్నాయి.   బాగా సంరక్షించిన ఈ రోజ్ గార్డెన్  ప్రతి సంవత్సరం రోజ్ ఫెస్టివల్ కు ఆతిధ్యం ఇస్తుంది. ఈ ఈవెంట్ సమయంలో జరిగే సాంస్కృతిక ఉత్సవాలు మరియు పోటీలు నగరంను సందర్శించే స్థానికులను మరియు పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తాయి. రోజ్ గార్డెన్ యొక్క ఆకర్షించే దృశ్యాలు అద్భుతంగానూ,మనోహరంగానూ ఉంటాయి. రాక్ గార్డెన్ సుఖన సరస్సు సమీపంలో ఉంది. ఇక్కడకు ప్రతి రోజు కనీసం 5,000 సందర్శకులు వస్తూ ఉంటారు.

సుఖన సరస్సు

ఇంకా నగరంలో అంతర్జాతీయ డాల్స్ మ్యూజియం మరియు ప్రభుత్వ మ్యూజియం అండ్ ఆర్ట్ గ్యాలరీ వంటి ఆసక్తికరమైన వస్తుప్రదర్శనశాలలకు  స్థావరంగా ఉంది.   చండీగఢ్ ఉత్తరాన ఉన్నఅటవీ ప్రాంతంలో వన్యప్రాణులు పెద్ద సంఖ్యలో ఉంటాయి. కాన్సల్ మరియు నేప్లి అడవులలో గొప్ప వృక్షజాలం మరియు జంతుజాలంనకు  ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా ఉంటాయి. కానీ ఈ ప్రాంతంలో బాగా ప్రసిద్ధి చెందిన ప్రాంతం సుఖన వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం ఉంది. సుఖన లేక్ పరీవాహక ప్రాంతంలో సహజ రిజర్వ్ లో అనేక రకాల క్షీరదాలు,పక్షులు మరియు సరీసృపాలకు స్థావరంగా ఉంది. మరో ఆకర్షణగా చండీగఢ్ సమీపంలో మొహాలి లో చ్చాత్బిర్ జూ ఉంది. రోజ్ గార్డెన్ మరియు గురుద్వారా కూహ్ని సాహిబ్ చండీగఢ్ లో ఇతర పర్యాటక ఆకర్షణలుగా ఉన్నాయి.  

చండీగఢ్ చేరుకోవడం ఎలా చండీగఢ్ ను విమాన, రైలు మరియు రోడ్డు మార్గాల ద్వారా దేశం యొక్క అన్ని ప్రదేశాల నుండి సులభంగా చేరుకోవచ్చు. చండీగఢ్ రైల్వే స్టేషన్ వ్యూహాత్మకంగా సెక్టార్ 17 వద్ద ఉంది. అయితే నగరంలో దేశీయ విమానాశ్రయం నగర కేంద్రానికి 8 km దూరంగా ఉన్నది. బస్సు సేవలు సెక్టార్ 17 మరియు సెక్టార్ 43 లో ఇంటర్ స్టేట్ బస్ టెర్మినల్ నుండి అందుబాటులో ఉన్నాయి.

చండీగఢ్ సందర్శించడానికి ఉత్తమ సమయం చండీగఢ్ పర్యాటణకు ఉత్తమ సమయం మార్చి నుండి సెప్టెంబర్ వరకు ఉన్నది.

స్థానికులు చిరపుంజీ లేదా సోహ్ర అని పిలుస్తారు. కొన్ని ముఖ్యమైన కారణాల వల్ల మేఘాలయ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఒకప్పుడు భూమి మీద అతి తేమగా ఉండే భూమిగా చిరపుంజీ మంత్రముగ్దులను చేస్తుందని చెప్పవచ్చు. ఎత్తుపల్లాల కొండలు,అనేక జలపాతాలు,బంగ్లాదేశ్ మైదానాలతో విస్తృత దృశ్యం మరియు స్థానిక గిరిజన జీవనవిధానం ఒక సంగ్రహావలోకనం చిరపుంజీ పర్యటనకు వెళ్లినప్పుడు చిరస్మరణీయంగా ఉంటుంది.

చెర్ర తడి ప్రాంతాలు – చిరపుంజీ మరియు పరిసరాలలోని పర్యాటక స్థలాలు

చిరపుంజీ (ఇది నారింజ భూమిగా అనువదించవచ్చు) ఏడాది పొడవునా భారీ వర్షపాతం అయితే దాని భూభాగాల తక్కువగా మరియు వ్యవసాయం దాదాపు అసాధ్యం. దానికి కారణం నిరంతర వర్షం మరియు అటవీ నిర్మూలన వలన సంవత్సరాల తరువాత వర్షపాతంతో మట్టి బలహీనపడింది.   కానీ నిరంతర వర్షపాతంను అభినందించాలి. ఎందుకంటే ఈ ప్రాంతంలో అనేక మంత్రముగ్ధమైన పర్యాటక ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. మవ్స్మై జలపాతం,నోహ్కలికై జలపాతం,దైన-త్లేన్ జలపాతం జెట్ వంటి జలపాతాలు ఇరుకైన తొట్లలోకి కొండలు క్రిందికి పడి మరపురాని ఒక చిత్రంను సృస్టిస్తాయి. అందమైన నోహ్కలికై జలపాతం ప్రత్యేకంగా దేశంలోనే ఎత్తైన జలపాతలలో ఒకటిగాఉన్నది. చిరపుంజీ పర్యాటనలో గొప్పలు చెప్పుకోవడం కొరకు సే-ఐ -మిక పార్క్ అండ్ రిసార్ట్స్ లో ఆస్వాదించడానికి ఆహ్లాదకరమైన కార్యకలాపాలు ఉంటాయి.

మవ్సమై జలపాతం
మవ్సమై జలపాతం మేఘాలయలో ఉన్న అద్భుతమైన జలపాతాలలో ఒకటి. ఇది మవ్సమై గ్రామానికి అతి చేరువలో చిరపుంజీ మార్గంలో ఉంది. స్థానికంగా దీనిని నొహ్స్ంగిథిఅంగ్ జలపాతం అని కూడా పిలుస్తారు. మవ్సమై జలపాతం 315 మీటర్ల ఎత్తు నుండి క్రిందికి తీవ్ర రూపంలో పడుతుంది. భారతదేశంలో నాలుగవ ఎత్తైన జలపాతంగా ఎక్కువగా ప్రాచుర్యం పొందింది. ఈ జలపాతంను “ఏడు ఈశాన్య జలపాతం”అని ప్రముఖంగా పిలుస్తారు. ఎందుకంటే ఇది చాలా ప్రమాదకరమైన సున్నపురాయి శిఖరాలు మీద వెళ్తూ మార్గంలో ఏడు చిన్న జలపాతాలు వలె కూడా విభజించబడుతుంది.

సూర్యుని యొక్క కిరణాల పరావర్తనం మరియు అన్ని దిశల్లో బలమైన రంగులు రావటం వల్ల ఒక ప్రకాశవంతమైన మరియు ఆహ్లాదంగా ఉన్న జలపాతాలు మన కంటికి ఇంపుగా కనపడతాయి. అయితే ఒక మేఘావృతం ఉన్నరోజు మీరు నిజంగానే మరొక అద్భుతం మీ అడుగుల క్రింద మరియు జలపాతాలు చుట్టూ క్లౌడ్ కదలికను చూడవచ్చు. ఈ గమ్యాన్ని చేరుకోవడానికి ఉత్తమ మార్గం షిల్లాంగ్ నుండి ఒక పర్యాటక టాక్సీ లేదా బస్ బుకింగ్ ద్వారా ఉంది.

నోహ్కలికై జలపాతం

చిరపుంజీ సమీపంలో నోహ్కలికై జలపాతం భారతదేశంలో ఎత్తైన జలపాతంగా ఉంది. చిరపుంజీ ప్రతి సంవత్సరం భారీ వర్షపాతం కోసం ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ జలపాతాలు ప్రధానంగా ఈ వర్షం వల్ల ఏర్పడతాయి. అందువల్ల ఎండా కాలంలో గణనీయముగా ఆరిపోతాయి. మరల డిసెంబర్,ఫిబ్రవరి మధ్య జలపాతాలు తయారుఅవుతాయి. జలపాతం క్రింద అందమైన ఆకుపచ్చ రంగు నీటితో పూర్తిగా మునుగుట కొరకు కొలను ఏర్పాటు చేసింది.

ఒక స్థానిక ఇతిహాసం ప్రకారం నోహ్కలికై పక్కన శిఖరంపై పెరిగిన కా లికై అనే అమ్మాయి పేరు నుండి ఈ జలపాతంనకు ఆ పేరు వచ్చెను. గతంలో నోహ్కలికై జలపాతంను సుదూర దృక్కోణం నుండి వీక్షించేవారు. కానీ ఇటీవల జలపాతంను చూడటానికి దిగువన కొన్ని మెట్లను నిర్మించారు. కొన్ని వందల సంఖ్యలో ఉన్న ఈ మెట్లను స్పాండిలైటిస్, ఆస్త్మా, మొదలగు వ్యాదులు ఉన్న ప్రజలు ఎక్కటం మంచిది కాదు.

ఇక్కడ ఒక స్థానిక ఖాసీ రుచికరమైన వంటల నుండి ఉత్తర మరియు దక్షిణ భారత వంటకాల వరకు ఉంటాయి. అనేక రకాల ఆహార పదార్దాలు మరియు చైనీస్ నూడుల్స్ వంటి వాటిని పొందవచ్చు. ఈ ప్రాంతం చుట్టూ వివిధ ఆహార శాలలు మరియు రెస్టారెంట్లు కూడా ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతంలో చేతితో తయారు చేసిన స్థానిక ఉత్పత్తులను కొనుగోలు చేయటానికి ఇక్కడ చిన్న దుకాణాలు కూడా ఉన్నాయి.

చిరపుంజీ – ప్రకృతిసిద్ధమైన దృశ్యాల వీక్షణలు వంకర రహదారులపై షిల్లాంగ్ నుండి ప్రయాణం ఒక సన్నని లోతైన ఇరుకుదార్ల ద్వారా,పొగమంచు ద్వారా,నదీ ప్రవాహానికి అడ్డంగా ప్రయాణం మరియు సాహిత్యపరంగా మొహం మీద మేఘాలు పడే ఫీలింగ్ తో అందమైన చిరపుంజీ కి దారితీస్తుంది. ప్రకృతి విస్తారంగా అది ఒక సహజమైన పర్యాటక ఆకర్షణగా సోహ్ర తయారుఅయ్యి ఉన్నది. చిరపుంజీ పర్యాటనలో సాధారణంగా దృశ్య వీక్షణం కొరకు మాత్రమే కాదు చాలా సాహసోపేతమైన పర్యటన కూడా ఉంటుంది. చిరపుంజీలో సాధారణ పర్యాటక ప్రదేశాల నుండి మార్గం గమ్యస్థానాలకు ఉంది.   చిరపుంజీ మేఘాలయ తూర్పు ఖాసీ హిల్స్ జిల్లాలోని ఒక ఉప డివిజనల్ పట్టణం.   సముద్ర మట్టానికి 1484 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నది. సోహ్ర బంగ్లాదేశ్ యొక్క అంతమయినట్లుగా చూపబడే శాశ్వతమైన మైదానాల మొత్తాన్ని చూపిస్తుంది. దీనిని ఇది ఒక పీఠభూమి అని చెప్పవచ్చు. అత్యంత విశ్వసనీయ సమాచారం ప్రకారం చిరపుంజీలో సంవత్సరానికి 463,66 అంగుళాలు వార్షిక వర్షపాతం నమోదు అవుతుంది. అంతేకాక భూమి మీద అతి తేమగా ఉండే భూములలో ఒకటిగాఉన్నది.

చిరపుంజీ చేరుకోవడం ఎలా చిరపుంజీ షిల్లాంగ్ నుండి 55 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉందని చెప్పవచ్చు. ఇక్కడకు చేరుకోవడానికి 2 గంటలు సమయం తీసుకుంటుంది. షిల్లాంగ్ మరియు చిరపుంజీ మధ్య రోడ్ రవాణా కొరకు ప్రైవేట్ వాహనాలు మరియు ప్రభుత్వ రవాణా అందుబాటులో ఉన్నాయి.  

చిరపుంజీ వాతావరణము చిరపుంజీ లో ప్రతి సంవత్సరం 11931,7 mm సగటు వార్షిక వర్షపాతం నమోదవుతున్నది. పర్యాటకులు ఇప్పుడు భారీ కుంభవృష్టితో సోహ్రలో ఉండగా నిత్యం వర్షంతో కలుస్తారు. వేసవి కాలంలో ఎక్కువ వర్షం ఉండదు. కానీ తేమ మరియు చాలా వేడిగా ఉంటుంది.

చిదంబరం తమిళనాడు రాష్ట్రంలో కడలూరు జిల్లాలో ఉన్న ఒక ఆలయ పట్టణం. పురాతన ద్రావిడ నిర్మాణం మరియు గంభీరమైన గోపురములతో అధివాస్తవిక సెట్టింగ్ లకు ప్రసిద్ధి చెందింది. ఉదయం ఆలయ గంటల శబ్దంతో మేల్కొని మీరు అత్యుత్తమ వేడి ఫిల్టర్ కాఫీ త్రాగటం ఒక మధురమైన అనుభూతిగా ఉంటుంది. తమిళనాడు ఆలయ పట్టణం అయిన చిదంబరంలో ఒక ప్రయాణికుడు ప్రతి ఒక్కటి ఆశించిన విధంగానే అత్యంత అవసరమైనవిగా ఉంటాయి. ఈ పట్టణం గురించి ఆలోచించినప్పుడు చాలా విషయాలు మనస్సులోకి వస్తాయి. కానీ మొదట పట్టణంలో ప్రసిద్ధ గంభీరమైన చిదంబర నటరాజ ఆలయం ఉంటుంది. ఆలయంలో ప్రధాన దేవత శివునికి పూజలు చేస్తారు. పట్టణంను శైవులకు ఒక ఇష్టమైన గమ్యంగా తయారుచేసారు.

ఈ ఆలయం తమిళనాడులో విస్తరించిన 5 పంచభూత శివాలయాలలో ఒకటి. ఈ 5 అంశాలు ప్రతి ఒక్కదానితోను ఒకటి సంబంధం కలిగి ఉంటుంది.( హిందూ మతం భావన ప్రకారం పంచభూతాలు అంటే గాలి,నీరు,భూమి,అగ్ని మరియు ఆకాశం).

చిదంబరంలో పర్యాటక ప్రదేశాలు

గాలికి సంబంధించి కాళహస్తి నాథర్ ఆలయం, అగ్నికి సంబంధించి తిరువన్నమలై అరుణాచలేశ్వర ఆలయం,భూమికి సంబంధించి కంచి ఏకాంబరేశ్వర ఆలయం,నీటికి సంబంధించి తిరువనైకవల్ జంబుకేశ్వర ఆలయం ఇతర ఆలయాలుగా ఉన్నాయి. చిదంబరం దేవాలయం పరమశివుడికి అంకితమైన హిందూ దేవాలయం. భారతదేశంలోని దక్షిణ రాష్ట్రమైన తమిళనాడు కడలూర్ జిల్లాలోని కారైకల్ ‌కి ఉత్తరంగా 60 కిలో మీటర్ల దూరంలో, మరియు పాండిచ్చేరి కి దక్షిణంగా 78 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఆలయనగరమైన చిదంబరం నడిబొడ్డున ఈ ఆలయం నెలకొని ఉన్నది. ప్రాచీన మరియు పూర్వ-మధ్యస్థ కాలంలో, పల్లవ , చోళ రాజుల కాలంలో, ఈ ఆలయంలో పలు నూతన రూపకల్పనలు జరిగాయి.

హిందూమత సాహిత్యం ప్రకారం, చిదంబరం అనేది శివుని యొక్క ఐదు పవిత్రమైన ఆలయాల్లో ఒకటి. పంచ భూతాల కి ఒక్కొక్క ఆలయం నిర్మించబడంది. చిదంబరం ఆకాశతత్త్వానికీ,తిరువనైకవల్ జంబుకేశ్వర జలతత్త్వానికీ , కంచి ఏకాంబరేశ్వర భూమితత్త్వానికీ, తిరువణ్ణామలై అరుణాచలేశ్వర అగ్నితత్త్వానికీ మరియు కాళహస్తీశ్వర స్వామి వాయుతత్త్వానికీ నిదర్శనాలు.

సర్వాలంకృతభూషితుడైన నటరాజుని చిత్రం, ఈ ఆలయం యొక్క ప్రత్యేకత. పరమ శివుడు, భరతనాట్య నృత్యం యొక్క దైవం అంటారు. మరియు శివుడికి శాస్త్రీయ రూపమైన లింగానికి భిన్నంగా మనుష్య ఉన్న అతికొద్ది దేవాలయాల్లో ఇది ఒకటి ఆలయంలో ఐదు ఆవరణలు ఉన్నాయి.

అరగాలూరు ఉదయ ఇరరతెవన్ పొంపరప్పినన్ (అలియాస్ వనకోవరైయన్) క్రీ.శ.1213 లో చిదంబరం లోని శివుని ఆలయాన్ని పునర్నిర్మించాడు. అదే బాణ సామ్రాజ్య ప్రముఖుడు తిరువన్నమలై ఆలయాన్ని కూడా నిర్మించాడు. ఈ ఆలయాన్ని సనాతనంగా నడిపిస్తున్న దిక్షితార్ అని పిలువబడే, అంతర్వివాహీకులైన శైవ బ్రాహ్మణులు, అధికారిక పురోహితులు కూడా..

చిదంబర రహస్యం
చిదంబరంలో పూజించబడే పరమశివుడు నిరాకార స్వరూపుడై సాక్షాత్కారిస్తాడు. స్వామి తన సతీమణి శక్తితో కలసి ఆద్యంతరహితమైన చిద్విలాసంతో “ఆనంద తాండవ” నృత్యాన్ని నిరంతరంగా చేస్తుంటాడు. ఈ ప్రదేశాన్ని కప్పి ఉంచే తెరని తొలగించగా వ్రేలాడదీసిన బంగారు ‘బిల్వ’ పత్రాల వరుసలు స్వామి యొక్క సమక్షాన్ని సూచిస్తూ కనబడతాయి. తెరకి బైట వైపు నల్లగా ఉండి అజ్ఞానాన్ని సూచిస్తుంది మరియు లోపలి వైపు ప్రకాశవంతమైన ఎరుపులో ఉండి జ్ఞానాన్ని మరియు ఆనందాన్ని సూచిస్తుంది)

చిదంబర రహస్యం అనగా, ఆ సమయంలో భగవంతుడికి పూర్తిగా లొంగి, ఆయనను మనలో లీనం చేసుకొని మరియు అజ్ఞానాన్ని తొలగించుకొని, భగవంతుడి సమక్షాన్ని ‘చూసి మరియు అనుభవించి’ అందువలన కలిగే బ్రాహ్మానందాన్ని పొందుతారు.

ఈ ఆలయంలో శివున్ని “నటరాజ” నృత్య రూపంలో పూజించే ఏకైక శివాలయం అని చెప్పవచ్చు. సాదారణంగా ప్రతి శివాలయంలో శివున్ని “శివలింగ” రూపంలో పూజించటం గమనించవచ్చు. పరమశివుడు మహావిష్ణు ఇద్దరిని పక్కపక్కనే పూజలు చేసే ప్రధాన ఆలయం ఇక్కడ మాత్రమే ఉంటుంది.

విష్ణువు గోవిందరాజ పెరుమాళ్ స్వామిగా,శివుడు ఇద్దరు అదే ఆలయ ప్రాంగణంలో పూజింపబడుతున్నారు. చిదంబరం నటరాజ ఆలయం శైవులు మరియు వైష్ణవులు ఇద్దరి కోసం ఉన్న పుణ్యక్షేత్రం. ప్రస్తుతం ప్రపంచంలో ఒకే స్థానం నుండి ఇద్దరూ దేవతలను పూజించే సామర్థ్యం ఇక్కడ మాత్రమే ఉన్నది.

తిల్లై నటరాజ ఆలయం
తిల్లై నటరాజ ఆలయం చిదంబరం ప్రధాన ఆకర్షణగా చెప్పవచ్చు. శైవుల ప్రార్థన కొరకు ముఖ్యమైన కేంద్రాల్లో ఒకటిగా ఉంది. ఇది దేశం నలుమూలల నుంచి సందర్శకులను ఆకర్షిస్తుంది. ఋషులచే అనేక ప్రశంసలు పొందింది. ఇది దాదాపు 2 వేల సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించబడింది. అంతేకాక అప్పటి ఆర్కిటెక్చర్, నృత్య మరియు తమిళనాడు ఇతర కళా రూపాలను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేసింది.

ఈ ఆలయం ఈనాడు ఉన్న స్థితికి కారణం కాలంతో పాటుగా వివిధ రాజవంశాలు ద్వారా పునర్నిర్మాణం చెయ్యబడింది. అంతేకాక వారి శైలి ప్రభావాలు ఆలయ ఆర్కిటెక్చర్ లో చూడవచ్చు. ఈ ఆలయం అనేక సామ్రాజ్యాలు అభివృద్ధి మరియు పతనంనకు గుర్తుగా ఉన్నది. శివుడు ఇక్కడ తిల్లై కూతాన్ గా పూజలు, ప్రధాన విగ్రహం నటరాజ లేదా “విశ్వ నర్తకి” గా ఉంటుంది. ఇది తమిళనాడు చుట్టూ వ్యాప్తి చెందిన ఐదు పంచ భూతాల స్థలములలో ఒకటిగా ఉంది.

తిల్లై నటరాజ ఆలయం నగరం యొక్క మధ్యలో ఉన్నది. కాబట్టి చిదంబరం వచ్చే ప్రయాణికులకు ఏటువంటి ఇబ్బంది లేకుండా ఈ ఆలయంను కనుకోనవచ్చు.

పట్టణంలో దేవాలయాలు మరియు విద్యా సంస్థలు

చిదంబర నటరాజ ఆలయం మాత్రమే కాకుండా అనేక ఇతర దేవాలయాలకు నిలయంగా ఉన్నది. వివిధ కాలాల్లో మరియు వివిధ రాజవంశాల వారు నిర్మించారు. ఈ దేవాలయాలు పురాతన కాలం నాటి వాస్తు నైపుణ్యానికి ప్రసిద్ది చెందినవి. ఈ ఆలయాలు చాలా సార్లు అనేక మార్పులు జరిగాయి. చిదంబరం నటరాజ ఆలయంను కూడా అనేక మార్లు పునరుద్ధరించారు.
అన్నామలై విశ్వవిద్యాలయంనకు చిదంబరం పుట్టినిల్లు. దేశంలో ప్రధాన విశ్వవిద్యాలయాలలో ఒకటిగా ఉన్నది. ఈ విశ్వవిద్యాలయం వింగ్ క్రింద వందల కొద్దీ కళాశాలలు ఉన్నాయి. 

అన్నామలై విశ్వవిద్యాలయం

ఈ విశ్వవిద్యాలయం రాజు సర్ అన్నామలై చెట్టియార్ ద్వారా 1928 సంవత్సరంలో స్థాపించబడింది. మద్రాస్ రాష్ట్రంలో శ్రీ మహాలక్ష్మి కాలేజ్ వారు విరాళంగా ఇచ్చిన భూమిలో ఈ విశ్వవిద్యాలయం కేంద్రంగా అవతరించింది. ఆయన ప్రభుత్వం విశ్వవిద్యాలయం యొక్క ప్రో వైస్ ఛాన్సలర్ గా ఇరవై సంవత్సరాలు ఉన్నారు. అన్నామలై విశ్వవిద్యాలయం విదేశీ,మస్కట్,దుబాయ్ మరియు టొరంటో,షార్జాలలో అధ్యయనం కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసింది.

విశ్వవిద్యాలయ ప్రాంగణం 1500 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉంది. క్యాంపస్ ప్రాంతంలో విశ్వవిద్యాలయం యొక్క వివిధ విభాగాలు మరియు విద్యార్థులు మరియు అధ్యాపకుల కొరకు నివాస ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఇది తిరువేత్కాలం ఆలయం సమీపంలో ఉంది. చిదంబరం రైల్వే స్టేషన్ నుండి 2 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంటుంది.

అంతేకాక ఈ పట్టణం ఆభరణాల తయారి పరిశ్రమకు ప్రసిద్ది చెందింది. బంగారు మరియు వెండి ఆభరణాలు ఫాషనింగ్ కళ ఒక తరం నుండి మరొక తరానికి వస్తున్నది.

ఆసక్తిని కలిగించే ఆలయం పట్టణం నుండి కొద్ది దూరంలో బెహేమోత్ లో నెయ్వేలి పారిశ్రామిక సముదాయం ఉన్నది. ఈ పారిశ్రామిక సముదాయం దాని లిగ్నైట్ గనులు మరియు ఉష్ణ శక్తి మొక్కలతో చిదంబరం నుండి కేవలం 30 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.

చిదంబరం వాతావరణము
మీరు సంవత్సరంలో ఏ సమయంలో నైనా సందర్శించవచ్చు. చిదంబరం సందర్శించినప్పుడు వేసవి లేదా శీతాకాలంలో అనుభూతి ఒకేవిధంగా ఉంటుంది. అయితే ఉష్ణోగ్రత తక్కువగా ఉన్నప్పుడు సందర్శించటం మంచిది.

చిదంబరం చేరుకోవడం ఎలా

చిదంబరం రహదారుల అద్భుతమైన నెట్వర్క్ ద్వారా తమిళనాడు మరియు మిగిలిన మార్గాల్లో బాగా అనుసంధానం చేయబడి వుంది. చిదంబరంనకు సమీపంలో చెన్నై అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం ఉన్నది.

ఈ నగరం స్వదేశీ హస్తకళాకృతులకు ప్రసిద్ధి చెందింది. చిదంబరం వచ్చినప్పుడు తప్పనిసరిగా షాపింగ్ చేయండి. మీరు చరిత్ర యొక్క గ్రాఫిటీ కొనుగోలు చేయడానికి ఇక్కడకు రావచ్చు. ప్రపంచంలో ఇంకెక్కడా చూడని వారసత్వం యొక్క భాగాన్ని ఇక్కడ చూడవచ్చు. అలా కొనసాగించేటప్పుడు ఆ సంస్కృతి యొక్క భాగంగా మారింది. మీకు చిదంబరంలో జ్ఞాపకాలు కోసం షాపింగ్ లేదు. దానికి బదులుగా కళ పరంగా సేకరణలు ఇవ్వండి.

కోయంబత్తూర్ తమిళ్ నాడు రాష్ట్రం లో కలదు. ఇది రాష్ట్రం లో విస్తీర్ణంలో రెండవది. ఇండియా లో ఈ నగరం పెద్ద పట్టణాలలో 15 వ స్థానం లో కలదు. ఒక మెట్రో నగరం. దేశం లోనే ఒక ప్రారిశ్రామిక కేంద్రం గా గుర్తించబడి ‘ మాంచెస్టర్ అఫ్ సౌత్ ఇండియా ‘ అని పిలువ బడుతోంది.   కోయంబత్తూర్ కు ఈ పేరు కోయన్ అనే నాయక వంశ రాజుల ప్రధాన మంత్రి పేరు మీద వచ్చింది. ఈ నగరం గత రెండు దశాబ్దాల లో విద్యా పరంగా, పారిశ్రామికంగా ఎంతో అభివృద్ధి సాధించింది. ఈ నగరాన్ని గతంలో విజయనగర రాజులు, నాయక్ లతో సహా అనేక ప్రధాన వంశాలు పాలించాయి. 17 వ శతాబ్దంలో ఈ నగరం మైసూరు రాజ్యం లో ఉన్నప్పటికీ బ్రిటిష్ వారు దీనిని 1799 లో గెలుచుకుని బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ లో భాగం చేసుకున్నారు.   ఈ నగరం 1930 ల తర్వాత బాగా అభివృద్ధి చెందినది. ఇక్కడ ప్రధాన పరిశ్రమ టెక్స్ టైల్ పరిశ్రమ. నగర వాతావరణం ఆహ్లాదంగా వుంటుంది. భూమి సారవంతమైనది మరియు ఇక్కడి ప్రజలుశ్రమించి పని చేసే వారు.   ది కాటన్ సిటీ తమిళ్ నాడు లో కోయంబత్తూర్ టెక్స్ టైల్ మరియు టెక్నాలజీ లలో ప్రాముఖ్యత కల నగరం. ఇక్కడ పురాతన హస్త కళలు మరియు ఆధునిక పరిశోధనలు రెండూ కలసి నడుస్తాయి. ఆదాయం లో ఈ సిటీ చెన్నై తర్వాత నగరం గా పేరు పడింది. దక్షిణ దేశం లో ఆదాయం లో నాల్గవ స్థానం లో కలదు.   ఈ సిటీ కాటన్ సిటీ అఫ్ ఇండియా గా పేరు పడి వేలాది మందికి పరిశ్రమలో, మరియు లక్షలాది మందికి స్థానికంగా జీవనం ఇస్తోంది. ఈ ప్రదేశం చుట్టూ పత్తి పొలాలు అధికంగా కలవు. టెక్స్ టైల్ మిల్స్ చిన్నవి మరియు పెద్దవి కలసి సాగుతాయి. అనేక మందికి జీవనోపాధి కలిగిస్తున్నాయి. వివిధ విద్యా సంస్థల విద్యార్ధులు ఇక్కడ కల రీసెర్చ్ సంస్థలలో వారి రీసెర్చ్ చేస్తారు. టెక్స్ టైల్ పరిశ్రమలో నైపున్యతలను చూపేందుకు ఇక్కడ రెండు ఉన్నత సంస్థ లు కలవు. వీటి పేర్లు మేడి టెక్ మరియు ఇందు టెక్ కాగా ఇవి ఇంజనీరింగ్ మరియు టెక్నాలజీ కేంపస్ లో కలవు.   కోయంబట్టూర్ పారిశ్రామిక అభివృద్ధి కారణంగా ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ మరియు ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ఎనేబుల్డ్ సర్వీసెస్ గత 15 సంవత్సరాలలో బాగా అభివృద్ధి చెందాయి. తమిళ్ నాడు లోని చెన్నయి తర్వాత కోయంబత్తూర్ గరిష్ట సంఖ్యలో సాఫ్ట్ వేర్ పట్టభద్రులను తయారు చేస్తోంది.

ఈ ప్రదేశం లో అనేక పరిశ్రమలు వచ్చాయి. ఐ.టి. కంపెనీ లు కాగ్నిజంట్ టెక్నాలజీ సోలుషన్స్, టాటా కన్సల్టెన్సీ సర్వీసెస్, డెల్, రాబర్ట్ బాష్ మరియు ఐ బి ఎం వంటివి పుట్టుకోచాయి. త్వరలోనే ఊరు పొలిమేరలలో మరొక ఐ టి పార్క్ కూడా రానుంది.   సిటీ లో ప్రసిద్ధ ఆకర్షణలు అంటే మరుదమలై టెంపుల్, ధ్యానలింగ టెంపుల్, ఇందిరా గాంధీ వైల్డ్ లైఫ్ సంక్చురి మరియు నేషనల్ పార్క్ మరియు బ్లాకు థండ ర్ థీం పార్క్ లు.

మరుధమలాయి టెంపుల్

మరుధ మలాయి టెంపుల్ లో మురుగన్ పూజించబడతాడు. ఈ టెంపుల్ ఒక కొండపై కలదు. దీనిని కొంగు రాజులు పురాతన కాలం లో నిర్మించారు. ఈ టెంపుల్ మురుగన్ కు గల టెంపుల్ ఆరుపద వీడు టెంపుల్ తర్వాత రెండవది. లార్డ్ మురుగన్ కు మరుదమలై అనధికారంగా ఎదవ పది వీడు గా మురుగన్ భక్తులు భావిస్తారు. ఈ టెంపుల్ సుమారు 1200 సంవత్సరాల కిందటిది గా చెపుతారు. దీనిని గురించి అనేక గ్రంధాలలో కలదు. టెంపుల్ గోడలపై అనేక శాశనాలు కలవు

ఈ టెంపుల్ పడమటి కనుమలలో కలదు. కోయంబత్తూర్ సిటీ నుండి 15 కి. మీ. ల దూరం లో వుంది రోడ్డు మార్గం లో తేలికగా చేరవచ్చు

ధ్యాన లింగ టెంపుల్, వేల్లింగిరి

ధ్యాన లింగ టెంపుల్ 1994 సంవత్సరం లో వేల్లియన్ గిరి లో సద్గురు స్థాపించారు. అదే సంవత్సరం లో ఈ టెంపుల్ సద్గురు చే మొట్ట సారిగా ధ్యానలింగ అనే భావన మొదటి ప్రోగ్రాం గా చర్చించబడింది. 1996 లో ధ్యాన లింగ టెంపుల్ వద్ద లింగం ప్రతిష్టించారు. 1999 వరకూ ఈ టెంపుల్ సద్గురు శిష్యులకు మాత్రమే ప్రవేశ అనుమతి వుండేది. 1999 నవంబర్ 23 నుండి ఈ టెంపుల్ ప్రవేశాన్ని పబ్లిక్ కు అనుమతించారు.

తమ జీవితాలలో ఒత్తిడి, ఆందోళన తగ్గించు కోవాలనుకునే వారి లో ఈ టెంపుల్ ప్రాముఖ్యత పొందింది. ప్రశాంత ధ్యానానికి ఈ టెంపుల్ కు అనేక మంది వస్తారు. ఈ టెంపుల్ లోకి అన్ని మతాల వారికి ప్రవేశం కలదు.

ఈ ప్రదేశం వేసవి లో అధిక వేడి, వర్షాలు ఒక మోస్తరు, చలి కాలం చల్లగా వుంటుంది. కోయంబట్టూర్ లో ఒక ఎయిర్ పోర్ట్ , ఒక రైలు స్టేషన్ కలవు. రోడ్డు మార్గం లో అనేక పట్టణాలకు కలుపబడి వుంది.

భారత దేశ పర్యటన ఒక మరచి పోలేని అనుభవనం అనుకుంటే, భారత దేశ రాజధాని ఢిల్లీ పర్యటన సందర్శకులకు మరింత అద్భుతంగా వుంటుంది. ప్రతి పర్యాటకుడు జీవితం లో మరచిపోలేని పర్యటన అనుభవాలను కలిగిస్తుంది. ఢిల్లీ నగరం దేశం లోని పెద్ద నగరాల లో ఒకటి మాత్రమె కాదు, దాని వెలుగు జిలుగులతో ఆధునికత మరియు, సాంప్ర దాయకతలకు ప్రతీకగా నిలిచి సందర్శకులకు చెరగని మధురానుభూతులను కలిగిస్తుంది.

ఢిల్లీ పేరును హిందీ లో ‘దిల్లి ‘ అని కూడా వ్యవహరిస్తారు. అధికారికంగా, ఈ నగరం దేశానికి రాజధాని నగరం. ముంబై నగరం తర్వాత అత్యధిక జనాభా కల రెండవ నగరం గా పేరొందింది.పురాతన ఢిల్లీ మరియు కొత్త ఢిల్లీ అనే పేర్ల తో ఢిల్లీ లోని రెండు ప్రదేశాలు వాటి వాటి చరిత్ర, సంస్కృతి, ఎన్నో రకరకాల అద్భుత ప్రదేశాలతో ప్రతి సందర్శకుడిని మంత్రముగ్ధులను చేస్తాయి. అంతే కాదు, దేశ రాజధాని అయిన కారణంగా, దేశం లో జరిగే ప్రతి ఒక్క రాజకీయ కార్యకలాపానికి కేంద్ర బిందువుగా వుండి ప్రతి వారు తప్పక చూడవలసిన ప్రదేశంగా వుంటుంది.

భౌగోళికత మరియు వాతావరణంసముద్ర మట్టానికి సుమారు 0 – 125 మీటర్ల ఎత్తులో కల ఈ నగరం ఇండియా కు ఉత్తరంగా కలదు. తూర్పు దిశగా ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం, దక్షిణపడమర, ఉత్తరం లలో హర్యానా తోను సరిహద్దులు కలిగి వుంది. భౌగోళికంగా ఢిల్లీ రెండు ప్రధాన అంశాలు కలిగి వుంది. ఒకటి ఢిల్లీ కొండ ప్రాంతం కాగా, రెండవది యమునా నది వరద ప్రాంతాలు. యమునా నది రాజధాని నగరం గుండా ప్రవహించే ఒక ప్రధాన నది.

ఢిల్లీ వాతావరణ పరిస్థితులుఢిల్లీ ఆర్ద్ర ఉపఉష్ణమండల వాతావరణంకలిగి వుంది.. వేసవులు అధికంగా వేడిగానూ, పొడిగానూ, చలికాలం అతి శీ తలంగానూ వుంటాయి. చలికాలం లో దేశ రాజధాని పూర్తి పొగమంచు కలిగి వుంటుంది.. వేసవులు ఏప్రిల్ నెలలో మొదలై జూన్ చివరి వరకూ, వర్షాకాలం జూన్ నుండి అక్టోబర్ వరకూ వుంటాయి. నవంబర్ నుండి శీతా కాలం మొదలవుతుంది.

రాజధాని నగర్ సంస్కృతి గొప్పదనంఢిల్లీ కి గల చరిత్ర దాని సంస్కృతి. చాలా విభిన్నం. హిందువుల ప్రధాన పండుగలు దీపావళి నుండి మహావీర్ జయంతి వరకు, హోలీ, కృష్ణ జన్మాష్టమి ల నుండి గురు నానక్ జయంతి వరకూ ఇక్కడ జరుపుతారు. . కుతుబ్ పండుగ, వసంత పంచమి, వరల్డ్ బుక్ ఫెయిర్, ఇంటర్నేషనల్ మంగో ఫెస్టివల్ వంటివి కూడా జరుగుతాయి.

ఢిల్లీ ప్రదేశం మొఘలాయి వంటకాలకు పుట్టినిల్లు. ఇక్కడి ఆహారపుతలవాట్లపై, మొఘలాయి వంటకాల ప్రభావం అధికంగా వుంటుంది. కాని, భారతీయ వంటకాలు కూడా ఇక్కడ కలవు. ఢిల్లీ సాంప్రదాయక వంటకాలు అంటే, కడాయి చికెన్, బట్టర్ చికెన్, చాట్ లు, జిలేబి, కచోరి, లస్సి మొదలైనవి గా వుంటాయి.

వివిధ భిన్న వైవిధ్యం కల ఈ ఢిల్లీ లో మీరు చూడ తగిన ప్రదేశాలు పరిశీలిస్తే…
ఢిల్లీ నగరం పూర్తిగా గతించిన కాల చరిత్రలోని ఎన్నో నిర్మాణ అద్భుతాలు కలిగి వుంది.. కుతుబ్ మినార్, రెడ్ ఫోర్ట్, ఇండియా గేటు, లోటస్ టెంపుల్ , అక్షరధాం దేవాలయం వంటివి ఉదాహరణలు. పర్యటనా స్థలాలకే కాక అనేక వస్తువులను తమ అభిరుచి తో కొనుగోలు చేసే వారికి ఢిల్లీ ఒక షాపింగ్ పారడైస్ గా కూడా పేరు పొందింది.

సందర్శకులకు ఇన్ని అంశాలను అందించే ఢిల్లీ నగరం భారతీయ రాజకీయ కార్యకలాపాలకు ఒక ప్రధాన కేంద్రం గా కూడా కలదు. ఈ దేశ రాజధాని లో పార్లమెంట్ హౌస్, ప్రెసిడెంట్ ఆఫ్ ఇండియా నివాసమైన రాష్ట్రపతి భవన్, మహాత్మా గాంధి ని సమాధి చేసిన రాజఘాట్, వంటి పర్యాటక కేంద్రాలకు నిలయమై వుంది.

ఇంతే కాదు, మీరు చరిత్ర ప్రియులైతే, ఢిల్లీ ని ఒకసారి తప్పక దర్శించాలి. ఢిల్లీ ఒక రాజధానిగా ఎన్నో సామ్రాజ్యాలకు ఆలంబనగా విస్తారమైన చరిత్ర కలిగి వుంది. ప్రఖ్యాత కుతుబ్ కాంప్లెక్స్ నుండి రెడ్ ఫోర్ట్ వరకు మరియు చాలా గొప్ప సమాధుల నుండి చారిత్రక మెట్ల భావుల వరకు మరియు స్మారక చిహ్నాలు, ఎన్నో స్తూపాలు గతించిన చరిత్రకు నిదర్శనాలుగా నిలుస్తున్నాయి.

ఎర్ర కోట

నేడు ఎర్రకోట లేదా లాల్ కిలా గా పిలువబడే కోటను గతం లో కిలా ఎ మొహాల్ల అని పిలిచేవారు. ఇది షాజానాబాద్ కు కొత్త రాజధాని నగరంగా వుండేది. ఈ కోటను సుమారుగా 17 వ శతాబ్దపు మధ్య భాగం లో నిర్మించారు. దీనిని ఉస్తాద్ అహ్మద్ నమూనా చేసారు. నిర్మాణం 1639 లో మొదలై, 1648 వరకు కొనసాగింది. అయితే, 19 వ శతాబ్దం లో కొన్ని మార్పులు చేసారు.

ఎర్ర రాతి తో నిర్మించిన ఈ కోట ప్రపంచం లోనే సుందరమైనది. ఇది సుమారు 2.41 కి. మీ. ల విస్తీర్ణం కలిగి రెండు మెయిన్ గేటు లు …లాహోరు గేటు మరియు ఢిల్లీ గేటు …కలిగి వుంది. లాహోరు గేటు రాజ కుటుంబాల ఉపయోగానికి కల బాజార్లు కల చట్టా చౌక్ వైపు వుంటుంది.

ఈ ఎర్ర కోట ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా యునెస్కో సంస్థ చే ప్రకటించబడింది. అందమైన ఈ నిర్మాణం ఎన్నో అద్భుత కట్టడాలను కలిగి వుంటుంది. ఈ అద్భుతాలలో దివాన్ యి ఆం ఒకటి. ఈ ప్రదేశం లో రాజు ప్రజల సమస్యలను విని పరిష్కరించే వాడు.

ప్రైవేటు మీటింగుల కు కాన్ఫరెన్స్ లకు దివాన్ యి ఖాస్ అనే భవనం కలదు. తర్వాతి కాలం లో మోతీ మసీదు ని నిర్మించారు. ఈ మసీదు మొగల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబ్ కు వ్యక్తిగత మసీదు గా నిర్మించారు. చట్టా చౌక్ ప్రదేశం ఢిల్లీ లోని రెడ్ ఫోర్ట్ లో ఒక షాపింగ్ ప్రదేశం. ఇక్కడ రాజ కుటుంబాలకు అవసరమైన సిల్క్, ఆభరణాలు, ఇతర వస్తువులను మొగల్ పాలన లో విక్రయించే వారు.

దివాన్ యి ఆం లేదా ప్రజల హాలు అనే ఈ ప్రదేశం లో చక్రవర్తి షాజహాన్ ప్రజల ఫిర్యాదులను వినేవాడు. బాల్కనీ లో ఒక సింహాసనం పై కూర్చొని ఈ ఫిర్యాదులను వినేవాడు.

ఎర్ర కోట లోని ముంతాజ్ మహల్ మహిళల ప్రైవేటు ప్రదేశం. ఇపుడు దీనిని ఒక మ్యూజియం గా చేసారు. రెడ్ ఫోర్ట్ లో షా జహాన్ నిర్మించిన ఆరు భవనాలలో ముంతాజ్ మహల్ ఒకటి.

ఎర్ర కోట లో రంగ మహల్ ప్రవేశాన్ని నక్కర్ ఖాన అంటారు. మూడు అంతస్తులు కల ఈ భవనం రాచ కుటుంబ సభ్యుల సంగీత వాయిద్యాలకు ఉపయోగించేవారు. ఇక్కడకు వచ్చేవారు ఇక్కడే ఏనుగులను దిగే కారణంగా ఈ నిర్మాణాన్ని హాతి పోల్ అని కూడా అంటారు.

రెడ్ ఫోర్ట్ లోని రంగ మహల్ ను పాలస్ ఆఫ్ కలర్స్ లేదా బేగం మహల్ అని కూడా అనేవారు. ఇక్కడ చక్రవర్హి షాజహాన్ తన భార్యలను, ఉంపుడు గత్తె లను ఉంచేవాడు.

ఇపుడు, ప్రతి సంవత్సరం, భారత దేశ ప్రధాన మంత్రి స్వాతంత్ర దినోత్సవం నాడు, దేశ స్వాతంత్రానికి గుర్తుగా జాతీయ పతాకాన్ని ఎగుర వేస్తారు. సాయంకాల లో సౌండ్ మరియు లైట్ ప్రదర్శనలు నిర్వహిస్తారు. ఇక్కడే ఒక పురావస్తు మ్యూజియం మరియు, ఇండియన్ వార్ మెమోరియల్ మ్యూజియం కూడా వున్నాయి.

సోమవారాలు తప్ప, వారం లోని మిగిలిన రోజులలో ఉదయం 8 గం. నుండి సాయంకాలం 6 గం. వరకు ఈ కోట తెరిచే వుంటుంది. ఈ కోట సందర్శనకు గాను అవసరమైన సౌకర్యాలుగా గైడ్ లు, ఒక చిన్న కేంటీన్, టాయ్ లెట్లు, వీల్ చైర్ లు , పార్కింగ్ స్థలాలు కలవు.

చాందినీ చౌక్

ఎర్రకోటకు ఎదురుగా ఉన్న చాందినీ చౌక్ ఢిల్లిలో ఉన్న పెద్ద దుకాణాల సముదాయం. కానీ ఈ దుకాణాల సముదాయం కొనుగోలుదారులతో క్రిక్కిరిసి మరియు ఇరుకుగా ఉంటుంది. చాందినీ చౌక్ లోనే పక్షులకు ఆశ్రయం కల్పించే దిగంబర్ జైనదేవాలయం కలదు. చాందినీచౌక్ చివరిలో షాజహాన్ భార్యలచే నిర్మించచేయబడిన ఫతేపురి మసీదు కలదు.

ఇండియాగేట్



ఢిల్లీ లో గల పర్యాటక ప్రదేశాలన్నింటిలో “ఇండీయా గేట్” ప్రముఖమైనది. ఢిల్లీ నగరం నడిబొడ్డున గల 42 అడుగుల ఇండియాగేట్ ఇతర స్థూపాల కంటే ఎత్తులో ఠీవీ గా నిలబడీ ఉంటుంది. ఈ  స్థూపాన్ని పారిస్ లో గల “ఆర్చ్-డీ-ట్రయంఫ్” ని పోలిఉండేటట్లు నిర్మించారు. “ఆల్ ఇండియా వార్ మెమోరియల్” గా మొదట పిలవబడ్డ ఈ కట్టడం మొదటీ ప్రపంచ యుద్ధ కాలం లో మరియు 1919 లో మూడవ ఆంగ్లో-ఆఫ్ఘన్ యుద్ధాలలో  ఆంగ్లేయుల తరపున పోరాడుతూ అసువులు బాసిన 70 వేలమంది సైనికుల జ్ఞాపకార్ధం నిర్మించబడినది.

దీనికి మొదట 1921 లో  శంఖుస్థాపనని చేసినది కానాట్ డ్యూక్ అయినా, 1931 లో వైస్రాయ్ లార్డ్  ఇర్విన్  పూర్తి చేసారు. డీని డిజైన్ రూపకర్త ఎడ్వర్డ్ లుట్యెన్స్. ఏరుపు మరియు లేత రంగు ఇసుక రాళ్ళు, గ్రానైట్ తో ఇండియా గేటు  ని నిర్మించారు. ఈ  కట్టడం కింద  1971 ఇండో పాక్ యుద్ధం లో అమరులైన సైనికుల గౌరవార్ధం  నిరంతరం వెల్గుతుండే “అమర జవాన్ జ్యోతి” ని చూడవచ్చు.

ఇండీయా గేటు  ముందు గల ఖాళీ మంటపం లో ఇంతకుముందు భారత దేశాన్ని పరిపాలించిన ఆంగ్లేయుడు  ఐదవ జార్జ్ విగ్రహం ఉండేది.కానీ దీనిని తరువాత కోరోనేషన్ పార్కు కి తరలించారు. ఇండీయా గేటు  1931 లో నిర్మించబడ్డా కానీ ఇప్పటికీ ప్రముఖ దర్శనీయ స్థలం గా గుర్తించబడుతోంది.

అమర్ జవాన్ జ్యోతి

1971లో జరిగిన భారత్-పాక్ యుద్ధం తరువాత ఈ కట్టడం క్రిందిభాగాన అమర్ జవాన్ జ్యోతి వెలుగుతోంది. 1971 నాటి యుద్ధంలో అమరులైన భారత జవానులకు కూడా ఇది నివాళులు అర్పిస్తోంది. దీనిని అప్పటి ప్రధాన మంత్రి ఇందిరా గాంధీ ప్రారంభించింది.

కుతుబ్ భవనసముదాయం

ఢిల్లీ లోని మెహ్రౌలీ ప్రాంతం లో ఉన్న ఈ కుతుబ్ భవనసముదాయం సుప్రసిద్ధ ఆకర్షణ కుతుబ్ మినార్ మరియు మరెన్నో ఇతర ప్రామాణిక చారిత్రక స్మారకాలకి నిలయం. యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం ( వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్) గా ప్రకటించబడిన ఈ ప్రాంతం లో అనేక బానిస రాజవంశానికి చెందిన కట్టడాలు ఉన్నాయి. చాలా చక్కగా నిర్వహించబడుతున్న ఈ ప్రదేశం, ఒక ప్రధాన పర్యాటక ఆకర్షణ మరియు ఢిల్లీ లోని ఒక మంచి విహార ప్రదేశం. ఇక్కడి ఆసక్తికరమైన స్మారకాల జాబితా –

కుతుబ్ మినార్: ఇది సముదాయంలోని అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన నిర్మాణం.72.5 మీటర్ల తో ఇది దేశంలోనే అతి పొడవైన మసీదు శిఖరం.కుతుబ్-ఉద్-దిన్-ఐబక్ చే 1193 మరియు 1368 మధ్యలో విజయ గోపురం గా నిర్మించబడింది.చాలా చక్కగా నిర్వహించబడుతున్న ఈ కట్టడం ఒక నిర్మాణ అద్భుతం. భారత దేశం లోనే తప్పక చూడవలసిన కట్టడం.

ఇనుప స్థంభం: మీరు భారత దేశం లోని తుప్పు పట్టని ఇనుప స్థంభం గురించి విని ఉంటే,అది ఈ సముదాయం లోనిదే.చంద్ర గుప్త II విక్రమాదిత్య చేత క్రీ.శ 400 లలో నిర్మించబడ్డ ఈ స్థంభం ఎత్తు ఏడు మీటర్లు. దీని కోసం ఉపయోగించిన తుప్పు రహిత లోహ మిశ్రమం ఢిల్లీ యొక్క కఠినమైన వాతావరణ పరిస్థితులని తట్టుకుంటూ బలంగా నిలబడి ఈ నాటి లోహశాస్త్రజ్ఞులని సైతం ఆశ్చర్యచకితులని చేస్తున్నది.

అలా-ఇ-దర్వాజా: సముదాయంలోని గల కువ్వత్-ఉల్-ఇస్లాం మసీదు కి ప్రవేశ మార్గం గా ఉపయోగించబడిన గుమ్మటం గల చిన్న చతురస్రాకార భవనం అలా-ఇ-దర్వాజా.అందమైన చెక్కిన శిలా తెరలతో,పాలరాయి అలంకరణల తో అలరారుతున్నఈ కట్టడం ఇప్పుడు కుతుబ్ మినార్ కి వెనక భాగం లో ఉంది.

ఇమాం జామిన్ సమాధి: సికందర్ లోడి పరిపాలనా కాలంలో కుతుబ్ ప్రాంగణంలో గల ఈ మసీదు లో నివసించిన టర్కీ దేశస్థునికి ఈ సమాధి అంకితం చేయబడినది. అలా-ఇ-దర్వాజా పక్కనే ఇది ఉంది.

అలా-ఉద్-దిన్-ఖిల్జీ సమాధి మరియు మదరసా:ఖిల్జీ రాజ వంశ పరిపాలకుడు అలా-ఉద్-దిన్-ఖిల్జీ యొక్క సమాధి మరియు అతని చే నిర్మించబడిన మదరసా ఈ ప్రాంగణంలోనే ఉన్నాయి. క్రీ.శ 1296 నుంచి 1316 కాలం మధ్య ఈ ప్రాంతం నుంచి పరిపాలించిన ఈ చక్రవర్తి ఢిల్లీ కి రెండవ సుల్తాన్.

ఇల్తుమిష్ సమాధి: బానిస రాజవంశ పరిపాలకుడు అయిన ఇల్తుమిష్ సమాధి కూడా ఈ ప్రాంగణం లోనే ఉంది. ఈ స్మారక చిహ్నం పాలరాతితో తయారు చేయబడి గది మధ్య లో ఉన్న ఒక ఎత్తైన వేదిక మీద ఉంది.విస్తారమైన అందమైన చెక్కడాలకి ఇది పేరు గాంచింది.

సుల్తాన్ ఘడి: ఇల్తుమిష్ పెద్ద కొడుకు నసీర్-ఉద్-దీన్ కోసం కట్టబడిన మహమ్మదీయ సమాధి సుల్తాన్ ఘడి. క్రీ.శ. 1231 లో నిర్మించబడిన ఇది బానిస రాజవంశం కాలం నాటి మధ్యయుగ ఢిల్లీ లో భాగం. అయితే, ఇప్పుడు ఇది కుతుబ్ ప్రాంగణంలోని భాగం.అసాధారణమైన ఆకృతితో చావళ్ళతో కోటని తలపించే ఈ ప్రదేశం, హిందూ ముస్లిం భక్తుల చే ఒక సమాధి గా మాత్రమే పరిగణించబడక ఒక పవిత్ర దర్గా వలే పూజలు అందుకుంటుంది. ఆ విధంగా,ఈ పురాతన కట్టడం,భారతదేశ పురావస్తు శాఖ వల్ల గాక ముఖ్యంగా భక్తుల రాక వల్ల చక్కని నిర్వహణ కు నోచుకున్నది.

లోటస్ టెంపుల్, కల్కాజీ, న్యూ ఢిల్లీ

జామా మసీదు

జామా మసీదు భారతదెశం లోని పురాతన మశీదులలో ఒకటి. దీనిని షాజహాను నిర్మించాడు. ఇది  ఆ మొఘలు చక్రవర్తి చే నిర్మించ బడ్డ ఆఖరి వాస్తు నిర్మాణం. దీనిని 1650 లో మొదలుపెట్టి ఆరు సంవత్సరాల తరువాత అనగా 1656 లో పూర్తిచేసారు. చౌడీ బజార్ లో గల ఈ మసీదు పాత ఢిల్లీ లో గల దర్శనీయ స్థలాలలో ముఖ్యమైనది.

ఈ మశీదు ని మొదట “మస్జిద్-ఈ-జహాన్-నుమా” అని పిలిచేవారు. “మస్జిద్-ఈ-జహాన్-నుమా” అనగా మశీదు ని ప్రతిబింబించే ప్రపంచం అని అర్ధంట. తరువాత  ముస్లిం మతస్తుల మధ్యాహ్న ప్రార్ధనలైన “జామా” పేరు మీద ఇది  “జామా మశీదు” గా మారింది.

ఒకేసారి పాతికవేలమంది కూర్చుని ప్రార్ధించే స్థలం ఉంది ఈ మశీదులో. ఈ మశీదు కి మూడు ద్వారాలు,40 మీటర్ల ఎత్తుతో తెల్ల పాలరాయి మరియు ఎర్ర ఇసుకరాయితో చేసిన  నాలుగు స్తంభాలు గల   టవర్లున్నయి. ఇంకా హిందూ జైన వాస్తు  శాస్త్ర ఆధారం గా అత్యద్భుతం గా చెక్కబడిన 260 స్తంభాలున్నయి.

ఈ మశీదు నేల తెలుపు మరియు నలుపు మార్బుల్ తో ముస్లిం  మతస్తులు కూర్చుని  ప్రార్ధించే  వస్త్రాన్ని పోలి ఉంటుంది.  ఐదడుగుల ప్లాట్ఫారం మీద నిలిచి ఉన్న ఈ అందమైన మశీదు భారత దేశ మసీదులలోకెల్ల పెద్దది.

ఈ మశీదులో అనేక ప్రాచీన చిహ్నాలున్నాయి. వాటిలో జింక చర్మం మీద రాయబడ్డ పురాతన పవిత్ర ఖురాను ప్రతి ముఖ్యమైనది. ఈ  మశీదు ఉత్తర ద్వారం  వద్ద అమర్చబడింది. జామా మశీదు ఎర్ర కోట కి ఎదురుగా ఉన్నది.

హుమాయూన్ సమాధి

హుమాయూన్ సమాధి మొఘల్ నిర్మాణాల సమూహం. ఢిల్లీ లోని తూర్పు నిజాముద్దీన్ లో వున్నది. దీనిని హుమాయూన్ మరణానంతరం, ఇతని భార్య హమీదా బాను బేగం, ఆదేశాన నిర్మాణం జరిగినది. 1562 లో నిర్మాణపు పనులు ప్రారంభమయ్యాయి. దీని ఆర్కిటెక్ట్సయ్యద్ ముహమ్మద్ ఇబ్న్ మిరాక్ గియాసుద్దీన్ మరియు తండ్రి మీరక్ గియాసుద్దీన్. వీరిని ‘హిరాత్’ నుండి రప్పించారు. దీనిని నిర్మించుటకు 8 సంవత్సరాల కాలం పట్టింది. తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి పూర్వం దీనిని భారత్ లోనే అత్యంత సుందరమైన కట్టడంగా పరిగణించేవారు. దీనిని యునెస్కో వారిప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించారు.

సఫ్దర్‌జంగ్ సమాధి, డెల్హి రేస్ కోర్సు, కొత్త ఢిల్లీ

జాతీయ జంతుసంరక్షణాలయం (నేషనల్ జూ పార్క్)

హుమయూన్ సమాధి మరియు పురానా ఖిల్లా మధ్యభాగంలో ఉన్న ఈ జూపార్క్ 1959 సం.ల 1 నవంబర్ న జూ పార్క్ పంజాబ్ రావ్ దేశ్ ముఖ్ , కేబినెట్ మంత్రి గారిచే ప్రారంభించబడినది. ఇందులో పులులు, చిరుతలు, ఎలుగు బంట్లు, కోతులు, జింకలు, హిప్పోపోటమస్, చింపాంజీలు, ఆఫ్రికన్ ఎద్దులు,మజిరాఫీలు, జీబ్రాలు, హైనాలు, గిర్ జాతి సింహాలు, బెంగాల్ టైగర్స్, ఇండియా ఖడ్గమృగాలు ఇంకా రకాల పక్షులు ఇంకా రకరకాల జంతువులు కలవు. జూ పార్క్ మొత్తం విస్తీర్ణం 176 ఎకరాలు. బ్యాటరీతో నడిపే కారు అద్దెకు తీసుకొనవచ్చు. జూపార్క్ లోనికి బయటనుండి తెచ్చుకున్న ఆహారపదార్థాలు అనుమతించబడవు. మంచినీరు మాత్రం తీసుకు వెళ్ళవచ్చు.పసిపిల్లలకు పాలు తీసుకు వెళ్ళవచ్చు. కెమేరాలు, ప్రమాదకర వస్తువులు, మ్యూజికల్ పరికరాలు, బ్యాగులు, పోలిధిన్ సంచులు అనుమతించబడవు.

పార్లమెంట్ హౌస్

దేశం యొక్క అత్యున్నత చట్ట సభ – పార్లమెంట్ హౌస్ – కొత్త ఢిల్లీ లోని ఒక ప్రధాన పర్యాటక ఆకర్షణ.సంసద్ మార్గ్ లోని ఈ ఆకర్షణీయమైన వలయాకార నిర్మాణం లో మంత్రివర్గ కార్యాలయాలు, వివిధ సంఘాల గదులు, విస్తృతమైన గ్రంథ సేకరణ తో కూడిన అందమైన గ్రంథాలయం కొలువై ఉన్నాయి.

ఈ వృత్తాకార భవనం లో పైన గోపురం కలిగిన ఒక సెంట్రల్ హాల్ (కేంద్ర మందిరం) ఉన్నది. సామ్రాజ్య శైలి లో కట్టబడిన ఈ భవనం లోని 144 స్తంబాల తో కూడిన వరండా ఉన్నది. సర్ ఎడ్విన్ లుట్యెన్స్ మరియు సర్ హెర్బర్ట్ బేకర్ అనే ఇద్దరు బ్రిటీష్ భవనశిల్పులు రూపొందించిన దీని నిర్మాణం1927 లో ముగిసింది. 1946 వరకు అప్పటి కేంద్ర శాసన సభ యొక్క కేంద్ర గ్రంథాలయం గా పనిచేసింది. తరువాత రాజ్యాంగ సభా మందిరం గా మార్చబడినది. రెండు కారణాలచేత సెంట్రల్ హాల్ భారతీయ చరిత్ర లో ముఖ్య స్థానాన్ని పొందింది –వలస రాజ్య అధికారాన్ని నెహ్రు ఆధ్వర్యం లోని తాత్కాలిక ప్రభుత్వానికి బదిలీ మరియు రాజ్యాంగ రూపకల్పన.

ఈనాడు, సెంట్రల్ హాల్ లోక్ సభ రాజ్య సభ సమావేశాలకి మరియు సభ్యుల మధ్య చర్చలకి, ఇంకా ఇతర ముఖ్య రాజకీయ సందర్భాలకి ఉపయోగించబడుతుంది.

సందర్శకులకి భవనం సందర్శించడానికి అనుమతి లేదు. అయితే, ముందస్తు అనుమతితో, హౌస్ లోపలి వ్యవహారాలను వీక్షించవచ్చు.

అక్షరధామ్ ఆలయం

అక్షరధామ్ భారతదేశ రాజధాని నగరమైన కొత్తఢిల్లీలో, దాదాపు వంద ఎకరాల సువిశాల భూభాగంలో నిర్మితమైన హిందూ దేవాలయాల సముదాయం. నవంబర్ 7, 2005వ తేదీన భారత రాష్ట్రపతి అబ్దుల్ కలామ్ చేతుల మీదగా ఆవిష్కృతమైంది. 8వ తేదీ నుండి ప్రజలకు దర్శనీయ ప్రదేశంగా తెరిచారు. ఈ భవనం నిజాముద్దీన్ వంతెనకు కొంత దూరంలో “నొయిడా క్రాసింగ్” వద్ద యమునా నది తీరాన మహొన్నంతంగా వెలసి, పర్యాటకుల్ని, ఆధ్యాత్మికవాదులను, ప్రాచీన సంస్కృతీ వారసత్వారాధకులను సమంగా అలరిస్తోంది. అక్షరధాంలో ఆలయంతో పాటుగా, ఒక స్మారక భవన సముదాయం, ఒక విద్యా ప్రభోధ కేంద్రం, జ్ఞాన ప్రకాశ నిలయం ఉన్నాయి. అక్షరధామ్ సంప్రదాయక కళ, భవన నిర్మాణ పరిజ్ఞానం, భారతీయ సంస్కృతీ నాగరికతలు, ప్రాచీన నైతిక విలువలు, విజ్ఞానాల్ని ఉత్తమ ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో సృజనాత్మంకంగా మేళవించిన తీరుకు ప్రతీక. అక్షరధామ్ సముదాయం అంటే పరమాత్ముని శాశ్వత, అవినాశ నిలయం. వేదాలలో , ఉపనిషత్తులలో నిర్వచించబడిన శాశ్వత విలువలు, శాశ్వత సుగుణాలకు నెలవు. ఆ స్మారక భవన సముదాయం యొక్క పూర్తిపేరు “స్వామి నారాయణ్ అక్షరధామ్”. నిర్మాణ కళాశైలిరాజస్తాన్ ‍లోని పిండ్వారా, సికంద్రా పట్టణాల నుంచి సేకరించిబడిన వేలాది టన్నుల కెంపువన్నె ఇసుకరాళ్ళు , పాలరాళ్ళతో నిర్మించబడినటువంటి ఈ కట్టడంలో ఒక అంగుళం మేరకైనా ఉక్కు వాడకపోవడం పెద్ద విచిత్రం. మొదటిదైన అక్షరధామ్ గుజరాత్ ‍కు చెందిన గాంధీనగర్‌లో వెలువగా, ఢిల్లీలోని ఈ అక్షరధామ్ రెండవది. బదరీనాథ్, కేదార్నా థ్, సోమనాథ్, కోణార్క్ ఆలయాల భవన నిర్మాణ కళాశైలి ఈ స్మారక భవన నిర్మాణానికి స్పూర్తి. వైదిక స్థపత్య శాస్త్రాల (భవన నిర్మాణ కళకు సంబంధించిన) నిబంధనలమేరకే ఈ అక్షరధాంని మలచడం ఒక విశేషం.

Murthy Darshan : 09-00am to 07-00 pm.
Exhibition : 09-00am to 07-00 pm. (fees apply)
Musical fountain : 06-45 pm (fees apply)
Food Court : 11-00 am to 10-00 pm
Official Website : www.akshardham.com

నేషనల్ మ్యూజియం

5,000 సంవత్సరాల క్రితం హరప్పా సంస్కృతి నాటి పురాతన వస్తువులు ఉన్న మ్యూజియం ఇది. సూక్ష్మ చిత్రాలు, వస్త్రాలు, సంగీత పరికరాలు, చెక్కతో చేయబడిన వస్తువులు ఇంకా ఎన్నో చూడవచ్చు. హిస్టరీ మరియు కళలకు సంబంధించిన 2,00,000 ల సేకరణలను చూడవచ్చు.

National rail Museum

Rajghat and other Samadhulu

1948, 31 జనవరిన మహాత్మా గాంధీ అంత్యక్రియలు జరిగిన చోట నల్లని పాలరాతితో కట్టబడిన స్మారక స్థలము. ఢిల్లీలో యమునానదీ తీరాన ఉన్న ఈ ఆరుబయలు కట్టడము వద్ద ఒక అనంతజ్వాల అవిశ్రాంతముగా ప్రజ్వలిస్తూ ఉంటుంది. పచ్చికబయళ్ళగుండా వెళ్ళు ఒక రాతి కాలిబాట ద్వారా చుట్టుగోడల మధ్య ఉన్న ఈ స్మారక స్థలాన్ని చేరవచ్చు. మహాత్మా గాంధీ ఆఖరి మాటలుగా భావించబడే హే రామ్ అను అక్షరాలు ఇక్కడి సమాధి పై దేవనాగరి లిపిలో చెక్కబడి ఉన్నాయి. ఆయనకు అంకితమొనర్చబడిన రెండు సంగ్రహశాలలు ఇక్కడికి దగ్గరలోనే ఉన్నాయి.

భారతదేశ పర్యటనకు విచ్చేసిన విదేశీ అధికారులు రాజ్ ఘాట్ వద్ద పుష్పగుఛ్ఛం ఉంచి నివాళులర్పించటం ఒక సాంప్రదాయంగా మారింది. పర్యాటకులు విధిగా స్మారక స్థలాన్ని సందర్శించబోయేముందు తమ పాదరక్షలను గౌరవసూచకంగా తొలగించాలి. గాంధీ మరణించిన రోజుకు గుర్తుగా ఇక్కడ ప్రతి శుక్రవారం స్మారకోత్సవాలు జరుగుతాయి. ప్రతి గాంధీ జయంతి, వర్థంతుల సందర్భములో రాజ్ ఘాట్ వద్ద భజన కార్యక్రమాలు నిర్వహింపబడతాయి.
రాజ్ ఘాట్ అను మాటకు రాజ్య సదనం అనునది అర్థముగా భావించవచ్చు యమునానదీ తీరంలోనే రాజ్ ఘాట్ సమీపంలో ఇతర ప్రముఖ నాయకుల సమాధులు మరియు స్మారక స్థలాలు ఉన్నాయి. భారత వ్యవసాయ ఉద్యానవన సంఘానికి కార్యదర్శిగా, భారత ప్రభుత్వమందు ఉద్యానవన కార్యక్రమాలకు నిర్వాహకునిగా పని చేసిన ఆఖరి ఆంగ్లేయుడైన సిడ్నీ పెర్సీ-లాంకాస్టర్ ఈ స్మారకస్థలికి రూపకల్పన చేసారు.
రాజ్ ఘాట్ కి ఉత్తరాన శాంతివన్ పేరుతో జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ సమాధి ఉన్నది. దేశదేశాల అధ్యక్షులు, అధికారులు నాటిన మొక్కలతో కూడిన ఒక చక్కని ఉద్యానవనం ఇక్కడ ఉన్నది. నెహ్రూ మనవడైన సంజయ్ గాంధీ సమాధి నెహ్రూ సమాధి పక్కనే ఉన్నది.

Other Ghats / ఇతరనాయకుల సమాధులు
నాయకుని పేరు	రాజకీయ స్థానం	స్మారక స్థలం
జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ Jawaharlal Nehr	ప్రధానమంత్రి Prime Minister	శాంతివన్ Santivan
లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి Lalbahudar Sastry	ప్రధానమంత్రి Prime Minister	విజయ్ ఘాట్ Vijay Ghat
ఇందిరా గాంధీ Indira Gandhi	ప్రధానమంత్రి Prime Minister	శక్తి స్థల్ Sakthisthal
జగ్ జీవన్ రాం Jagajeevan Ram	ఉప ప్రధానమంత్రి Dy.Prime Minister	సమతాస్థల్ Samatasthal
చరణ్ సింగ్ Charan Singh	ప్రధానమంత్రి Prime Minister	కిసాన్ ఘాట్ Kisan Ghat
రాజీవ్ గాంధీ Rajeev Gandhi	ప్రధానమంత్రి Prime Minister	వీర్ భూమి Veer Bhoomi
జ్ఞాని జైల్ సింగ్ Gnani Jailsingh	భారత రాష్ట్రపతి President	ఏక్తా స్థల్ Ekta Sthal
శంకర్ దయాళ్ శర్మ Sankar Dayal Sarma	భారత రాష్ట్రపతి President	……..

ఇప్పటి వరకూ మీరు చదివినది ఢిల్లీ నగరం గురించి చాలా తక్కువ. ఢిల్లీ నగరం గురించి మీరు వాస్తవంలో తెలుసుకోవాలంటే, తప్పక దానిని దర్శించ వలసినదే. మరి ఒక్కసారి దర్శిస్తే చాలు, మీరు ఆనంద ఉత్సాహాలతో, ఎన్నో మధురానుభూతులతో మరొక్కసారి దానిని పర్యటించ వలసినదే.

What are some unknown amazing facts about Rashtrapati Bhawan, Delhi?

• The Rashtrapati Bhawan also known as the Presidential Palace is the second largest in the world after the Quirinal Palace, Rome , Italy

• It was designed by a British architect named Sir Edwin Lutyens, Its construction started in 1912 and was completed in 1929. It took nearly 17 years and nearly 29000 workers.

• With having a floor space of 200000 sq ft, Rashtrapati Bhavan has four floors and 340 rooms.

• It is said that over 700 million bricks and three million cubic feet of stones were used in the construction of Rashtrapati Bhavan.

• There has been no steel used in its construction
• This lovely and attractive garden has a number of diverse flowers and shrubs, along with fountains which make it more beautiful.

• The Mughal Garden is spread over 15 acres and is open to the public during Udyanotsav. The garden has 159 varieties of roses, 70 types of seasonal flowers, 60 types of bougainvilleas and 50 varieties of trees.
• In the Gift Museum of Rashtrapati Bhavan, the King George V’s silver chair of 640 Kg is there in which he sat at the Delhi Durbar in 1911.

• Amidst tight security, the garden opens for public during the months of February and March.
• Statue of Gautama Buddha which belongs to the golden age of art and culture during Gupta age around 4th-5th Century was there at the back of Durbar Hall of Rashtrapati Bhavan.

• One more impressive thing is the Banquet Hall of Rashtrapati Bhavan in which 104 guests can sit at one time

• EverySaturday at 10 am a ceremonial ‘change of Guard’ ceremony held for 30minutes and open to the public.

Delhi Metro

Before the Delhi Metro ran across every nook and corner of the national capital, commuters had to deal with the DTC bus mania. People would reach their destination pushing and shoving each other in crowded and crumbling buses. Within 16 years of its operation, the Delhi metro network is recognized as the best in the world.

With a total operational length of 327 km with 236 stations en route, the Delhi metro has joined the golden club of London, Shanghai, Beijing and New York metro network that have a metro network length of more than 300 kms.

Around 2.8 million people travel everyday in eight coach metro trains where the first one in the moving direction is always reserved for women. From not only connecting main hotspots in Delhi to NCR like Noida and Gurgaon, its automated train doors open and close more than 25 lakh times everyday!

Many stations even have fine art murals, exhibitions and museums that take the riders through a brief journey of the DMRC.

Hauz Khas On Yellow And Magenta Line Is The Deepest Station In Delhi

Janakpuri West Metro Station Has The Tallest Escalator In India

The height of Janakpuri-West escalators is equal to that of a five-storey building. The horizontal length is equal to 35.3 metres.

Ashram Metro Station On Pink Line Touted As World’s Smallest Station

Dhaula Kuan Is The Highest Point Of The Delhi Metro Network

Located at a height of 23.6 metres, Dhaula Kuan metro station located on the Delhi Airport Express Line is the highest point of the Delhi Metro Network and is as tall as a seven storey building.

Almost nine colors have been used so far for color coding of operational metro lines- Yellow, Blue, Red, Green, Violet, Magenta, Orange, Pink and Grey. More than 18.5 lakh people use smart cards while travelling in the metro everyday.

గంగోత్రి, ఇది ఉత్తరాఖండ్ లోని ఉత్తరకాశీలో ఉన్న ఒక ప్రముఖ పుణ్యక్షేత్రం. ఇది సముద్ర మట్టానికి 3750 మీ. ఎత్తున, హిమాలయాల పర్వత శ్రేణులలో ఉన్నది. ఈ ప్రదేశం భగిరథి నది ఒడ్డున ఉన్నది. గంగోత్రి ‘చార్ ధామ్’ మరియు ‘దో ధామ్’ ఈ రెండిటి యొక్క పవిత్ర స్థలం. పురాణాల ప్రకారం, గంగా దేవత భగీరథ రాజు, అతని పూర్వీకుల పాపాలను కడిగివేయటానికి నది రూపంలో వొచ్చింది. దీనినే గంగ నది అని పిలుస్తున్నారు. గంగ యొక్క ప్రవాహవేగ ఒరవడి భూమి కొట్టుకుపోకుండా, శివుడు అతని శిఖలో గంగను బంధించాడు. గంగా నది లేదా గాంజెస్ యొక్క మూలం,గంగోత్రి నుండి 19 కి. మీ. దూరంలో ఉన్న గౌముఖ్ . గంగానది ఆవిర్భవించినప్పుడు, దీనిని ‘భగీరథి’ అని కూడా పిలిచేవారు.   భగిరథి నది ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతంలో దట్టమైన అడవులు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతంలో మంచు పర్వతాలు, హిమానీనదాలు, పొడవైన గట్లు, లోతైన సన్నని త్రోవలు, ఊర్ధ్వ శిఖరాలు మరియు సన్నని లోయలు ఉన్నాయి. దీని యొక్క ఎత్తు 1800 నుండి సముద్ర మట్టానికి 7083 మీటర్ల వరకు ఉంటుంది. పర్యాటకులు ఇక్కడ ఉప ఆల్పైన్ కానిఫేర్ అడవులు, ఆల్పైన్ పొదలు మరియు ఆకుపచ్చ పచ్చిక బయళ్లను చూడవొచ్చు. ఈ అడవిని ఇండో-చైనా సరిహద్దు వరకు విస్తరించిన ‘గంగోత్రి నేషనల్ పార్క్’ గా ప్రకటించారు. గంగోత్రి, పురాతన ఆలయాలు మరియు మతపరమైన నమ్మకాలకు ప్రసిద్ది చెందింది. ఈ ప్రాంతంలో గంగోత్రి ఆలయం ఒక ప్రధాన హిందూ మతం పుణ్యక్షేత్రం. ఈ ఆలయాన్ని గూర్ఖా రాజు, అమర్ సింగ్ తాప18 వ శతాబ్దం లో నిర్మించారు. భక్తులు అధిక సంఖ్యలో గంగా దేవతను ఆరాధించటానికి ఈ ఆలయాన్ని సందర్శిస్తున్నారు. పర్యాటకులు ఇక్కడ ఉన్న గ్యానేశ్వర్ ఆలయం మరియు ఏకాదశరుద్ర ఆలయాన్ని కూడా సందర్శించవొచ్చు. ఇక్కడ జరిగే ‘ఏకాదశ రుద్రాభిషేకం పూజ’ చాలా ప్రశస్తి చెందింది.

భగీరథి శిల మరియు గంగోత్రిలో మునిగినట్లు ఉన్న శివలింగం వివిధ మత విలువలకు సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి. ఈ సహజ శివలింగం శీతాకాలంలో నీటి మట్టం తగ్గి ఉండటం వలన, ఈ కాలంలో మాత్రమే కనిపిస్తుంది. భగీరథి శిల, ఈ రాయి మీదే భగీరథ రాజు తపస్సు చేశారని ఒక నమ్మకం. పర్యాటకులు, గంగోత్రి ఆలయానికి దగ్గరలో ఉన్న ‘గౌరికుండ్’ మరియు ‘సూర్య కుండ్’ కూడా సందర్శించ వొచ్చు.

గంగోత్రిలో ట్రెక్కింగ్ అనుభూతిని పూర్తిగా పొందవొచ్చు. ఈ పట్టణం నుండి చిన్న ట్రెక్ ద్వారా ‘పాండవ గుఫా’ చేరుకోవొచ్చు. మహాభారత వీరులు మరియు రాజులు అయిన పాండవులు ధ్యాన ప్రదేశం ఈ గుహ (హిందీలో ‘గుఫా’) అని ఒక నమ్మకం.సముద్ర మట్టానికి 3000 మీ. ఎత్తున ఉన్న ‘దయార బుగ్యాల్’ ను పర్యాటకులు ట్రెక్కింగ్ ద్వారా చేరుకోవొచ్చు. ఇది చాలా ఎత్తులో ఉన్న అందమైన గడ్డి మైదానం, ఇక్కడ నుండి పర్యాటకులు హిమాలయాల అద్భుతమైన సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదించవొచ్చు. దీనిని చేరుకోవాలంటే, రెండు గ్రామాలు, ‘బర్సు’ మరియు ‘రైతల్’ నుండి ట్రెక్కింగ్ దారులనుండి చేరుకోవొచ్చు. ఈ ట్రెక్కింగ్ దారులగుండా వెళ్ళేప్పుడు ‘శేష్నాగ్ ఆలయాన్ని’ సందర్శించవొచ్చు.ఇక్కడ పర్యాటకులు శీతాకాలంలోనార్డిక్ మరియు ఆల్పైన్ స్కైయింగ్ కూడా అనుభూతి చెందవొచ్చు. ఆలి, ముండలి, కుష్ కళ్యాణ్, కేదర్ కాంత, టెహ్రీ గార్వాల్లోని, బెడ్ని బుగ్యల్ మరియు చిప్లకోట్ లోయ దగ్గరలో ఉన్న స్కైయింగ్ కు అనువైన స్థలాలు. గంగోత్రి పట్టణంలో, గంగోత్రి-గౌముఖ్ -తపోవన్ ట్రెక్కింగ్ స్థావర కాంప్ ఉన్నది. ‘కేదార్తల్’ ను కూడా ట్రెక్కింగ్ మార్గానికి అనుసంధించారు. గంగోత్రికి చుట్టుపక్కల ప్రాచుర్యంలో ఉన్న గాంజెస్ హిమనదం, మనేరి, కేదార్ తల, నందనవన్, తపోవన్ విశ్వనాధ్ ఆలయం, దోడి తల్, తెహ్రి, కుటేటి దేవి ఆలయం, నచికేత తల్, గంజ్ఞాని మొదలయిన వాటిని కూడా పర్యాటకులు సందర్శించవొచ్చు.

దీనిని విమానం, రైల్, బస్సు మార్గాల ద్వారా సులభంగా చేరుకోవొచ్చు. డెహ్రడున్ లో ఉన్న జోల్ గ్రాంట్ ఎయిర్ పోర్ట్ నుండి టాక్సీలను అద్దెకు తీసుకుని ఇక్కడకు చేరుకోవొచ్చు. ఇందిరా గాంధి ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్ పోర్ట్,న్యూ ఢిల్లీ నుండి డెహ్రడున్ కు చాలా తరుచుగా విమానాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. రిషికేశ్ రైల్వే స్టేషన్ నుండి కూడా రైళ్ళు అందుబాటులో ఉన్నాయి. దగ్గరలో ఉన్న నగరాలనుండి గంగోత్రికి బస్సులు కూడా పర్యాటకులకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

అండమాన్ మరియు నికోబార్ ద్వీపాల భౌగోళికత పరిశీలిస్తే……
ఈ  ప్రదేశం సుమారు 8000 చదరపు కిలోమీటర్లకు పైగా విస్తీర్ణం కలిగి అనేక ప్రకృతి దృశ్యాలతో మీ రాకకై ఎదురు తెన్నులు చూస్తూ ఉంటుంది.

ఈ ప్రదేశం భారతదేశానికి దక్షిణ దిశగా చివరి భాగంలో ఉండటమే కాదు, బంగాళా ఖాత సముద్రంలో మనకు ఒక కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంగా ఉంటూ అతి పెద్ద కోస్తా తీరం కలిగి ఉంది.అండమాన్ మరియు నికోబార్ అనే ఈ రెండు ద్వీపాలు పది డిగ్రీల ఉత్తర అక్షాంశంచే వేరు చేయబడుతూ రెండు విడి విడి ద్వీపాలుగా ఉన్నాయి. మరి ఈ ద్వీపాలను చేరాలంటే, పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని ప్రత్యేక విమానాశ్రయం ద్వారా వెళ్ళవలసిందే. ద్వీపాలన్నిటిలోను పోర్ట్ బ్లెయిర్ అధిక జనసాంద్రత కలిగి ఉంటుంది. పోర్ట్ బ్లెయిర్ నుండి మీరు ఏ రకమైన రవాణా అయినా సరే చేపట్టవచ్చు. ఉత్తరం నుండి దక్షిణ దిశగా ఈ ద్వీపాలు నీటిలో ఎత్తైన పర్వత శ్రేణులతో సుమారు 800 కిలో మీటర్ల వరకు వ్యాపించి ఉంటాయి. పోర్ట్ బ్లెయిర్ కు వెళ్ళాలంటే, తూర్పు కోస్తాలో కల భారతీయ ఓడరేవులైన చెన్నై లేదా మద్రాస్ మరియు కోల్ కటా లేదా కలకత్తాలనుండి కూడా ఫెర్రీలో చేరుకోవచ్చు.

అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులు సందర్శనలో మీరు ప్రధానంగా చూడవలసిన ఆకర్షణలు

అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులు ఒక అంతు లేని పరిశుభ్రమైన ఇసుక కల బీచ్ ల సముదాయాలుగా ఉంటాయి. మీరు స్కూబా డైవింగ్ లేదా నీటి లోపలి లోతులను అన్వేషించాలన్నా లేదా అక్కడ కల మొక్కలు, జంతువుల సంపదలను అన్వేషించాలన్నా ఈ దీవులు సందర్శించి అంతులేని ఆనందాలు, ఎన్నో ఆశ్చర్యాలు పొందాల్సిందే. మీకు మరో లబ్దిగా ఈ దీవులు ఇటీవలే, పర్యావరణ స్నేహప్రదేశాలుగా గుర్తించబడి ప్రకటించబడ్డాయి.

మీకు లభించే ఆకర్షణలు అంతూ పొంతూ లేని బీచ్ లు చూడటంతో ముగిసిపోవు. లేదా స్కూబాతో సరిపోవు. ఈ దీవులలో అతి విశాలమైన దట్టమైన అరణ్యాలు కూడా ఉన్నాయి. వీటిలో వందలాది విభిన్న జాతుల పక్షులు, పూలు వంటివి ప్రత్యేకించి జంటలకు హనీమూన్ ఆనందాలు మరింత పెంచుతాయి. పర్యాటకుల కొరకు స్ధానికులు చేసే ఏర్పాట్లు పర్యావరణ స్నేహపూరితంగా ఉండి, నగరాలనుండి దూరంగా మీరు పొందగల కాలుష్యం లేని స్వచ్ఛమైన గాలి, వెలుతురు, నీరు మొదలైనవి అందిస్తాయి. అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులు ఎంత ప్రత్యేకం అని పర్యాటకులకు తెలుపాలంటే, ఇప్పటికి ఇక్కడి అడవులలో సుమారు 2200 మొక్క జాతులు గుర్తించబడ్డాయి. వీటిలో సుమారు 1300 జాతులవరకు మన భారత ప్రధాన భూభాగం కలిగి ఉంది.

అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులు అలంకరణకు ప్రసిద్ధి గాంచిన షెల్ ఫిష్ లేదా ఓస్టర్లకు అతి పెద్ద మార్కెట్.ఇక భవిష్యత్తులో వేసవి సెలవులకు ఈ ద్వీపాలు ప్రధాన విశ్రాంతి నిలయాలుగా భారత దేశంలో పేరు తెచ్చుకోనున్నాయి. హేవ్ లాక్ ద్వీపంలోని రాధానగర్ బీచ్ ను పేరొందిన టైమ్ మేగజైన్ వారు ఇటీవల ఆసియాలోనే అతి గొప్పదైన బీచ్ గా వర్ణించారు. హేవ్ లాక్ బీచ్ తన సుందరమైన నీలను నీటి ప్రవాహాలతో అనేక జలచరాలతో ఎంతో ఆకర్షణీయంగా పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తోంది.

అండమాన్ లో విశ్రాంతి సెలవులు అంటే చాలు పర్యాటకులు జాలీబాయ్ చూసేందుకు ఇష్టపడతారు. జాలీబాయ్ ద్వీపం పక్కనే కల హేవ్ లాక్ దీవి మరియు సింకే దీవి లతో కూడా కలిపి మహాత్మ గాంధీ మెరైన్ నేషనల్ పార్క్ గా చెపుతారు. ఈ పార్క్ నే వాండూర్ మెరైన్ నేషనల్ పార్క్ అని కూడా అంటారు. కాలుష్యం ఏ మాత్రం లేకుండా నియంత్రణ చేయటం వలన, స్వచ్ఛమైన మరియు నిర్మలమైన వాతావరణం కారణంగా ఈ ప్రాంతాన్ని పర్యాటకుల స్వర్గంగా చెప్పవచ్చు. ఇక్కడి జలచరాల జీవనం, స్వచ్ఛమైన అనేక పగడపు దిబ్బలు, మొక్క మరియు జంతు శ్రేణులు వంటివి ఈ ప్రాంతంలో మరెక్కడా లభించవు.

మరి ఇంత అందమైన, అనేక విశిష్టతలు కల ఈ ద్వీపాలను చేరుకోవటం ఎలా?
అండమాన్ మరియు నికోబార్ ద్వీపాలను చేరుకోవటం చాలా తేలిక. భారతదేశంలోని అనేక ఎయిర్ లైన్ సంస్ధలు పోర్ట్ బ్లెయిర్ విమానాశ్రయం అయిన వీర సావర్కార్ విమానాశ్రయానికి కోల్ కటా, భుమనేశ్వర్ మరియు చెన్నై లనుండి తమ విమానాలను నడుపుతున్నాయి. ఖ్యాతిగాంచిన ఓడ రవాణా సంస్ధ షిప్పింగ్ కార్బోరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా ఎం.వి. నాన్కోవరీ అనే ఓడను చెన్నై మరియు పోర్ట్ బ్లెయిర్ ల మధ్య నెలకు రెండు సార్లు మరియు విశాఖ పట్లణం నుండి పోర్ట్ బ్లెయిర్ కు మూడు నెలలకు ఒక సారి నడుపుతోంది.

పోర్ట్ బ్లెయిర్ – అండమాన్ రాజధాని

పోర్ట్ బ్లెయిర్, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ మరియు నికోబార్ ద్వీపాలకు రాజధాని. ఇది దక్షిణ అండమాన్ ద్వీపంలో కలదు. పోర్ట్ బ్లెయిర్ లో సంవత్సరం పొడవునా ఉష్ణోగ్రతలు సాధారణంగా ఉంటూ వర్షాలు పడే సరికి మంచి సెలవుల విశ్రాంతి ప్రదేశంగా మారిపోతుంది. ఈ ప్రదేశాన్ని దేశీయులే కాక విదేశీయులు సైతం బాగా ఇష్టపడతారు. ఈ దీవిలో కొన్ని ప్రాంతాలు విదేశీయులకు రిజర్వు చేయబడి ఉంటాయి.

పోర్ట్ బ్లెయిర్ అనేక కారణాలుగా ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది. ఇది భారతీయ త్రి సేవా దళాలకు ప్రధాన కార్యాలయంగా పని చేస్తుంది. అంటే, ఇక్కడ భారతీయ వైమానిక దళం, నౌకాదళం మరియు కోస్ట్ గార్డులు అధికంగా కావలి ఉంటారు. ఆహ్లాదకరమైన కొన్ని బీచ్ లకు, సెలవుల ప్రదేశాలకు నిలయంగా ఉండి పర్యాటకులకు ఆనందం కలిగిస్తుంది. అంతేకాక, ప్రసిద్ధి చెందిన కాలా పాని జైలు కూడా కలిగి ఉంది. కాలా పాని అంటే నల్లని నీరు జైలు అని అర్ధం . ఇది 1800 ల సంవత్సరంనుండి ప్రసిద్ధి చెందినది.

కాలాపాని జైలును 1800 ల సంవత్సరంలో బ్రిటీష్ వారు భారతీయ రాజకీయ ఖైదీలను, స్వతంత్ర పోరాటంలో బంధించేందుకు నిర్మించారు. ఈ జైలులో ఆనాటి బ్రిటీష్ అధికార్లు ఖైదీలను వివిధ రకాలుగా హింసించేవారని ప్రజలు చెప్పుకొనే వారు.

పోర్ట్ బ్లెయిర్ లో ఉన్నపుడు మీరు ప్రఖ్యాత మెరైన్ పార్క్ తప్పక చూడాలి. సముద్ర కార్యకలాపాలు, సముద్ర జీవితం, సుమారు 150 చిన్న చిన్నదీవులకు తిరగటం మొదలైనవి ఉంటాయి. సముద్ర జీవితంపై మీకు గల ఆసక్తిని బట్టి మీ టూర్ మరింత పెంచుకోవచ్చు లేదా కొద్ది గంటలకు తగ్గించుకోవచ్చు కూడాను.

జాలీ బాయ్

జాలీ బాయ్ దీవి పోర్ట్ బ్లెయిర్  ఓడరేవుకు సమీపంలో కలదు. చాలామంది పర్యాటకులు చెప్పినట్లు భూమిపై కల స్వర్గంలా ఉంటుంది. ఇది మహాత్మ గాంధీ మెరైన్ నేషనల్ పార్క్ లో భాగంగా ఉండి వాండూర్ మెరైన్ నేషనల్ పార్క్ గా పిలువబడుతుంది. ఈ ప్రదేశం పర్యాటకులకు అధిక ఆనందాన్నిస్తుంది.. అక్కడకల పగడపు మరియు అందమైన తెల్లని మరియు పచ్చటి బీచ్ లతో వ్యక్తిగత బంధం ఏర్పరుస్తుంది. కొన్ని మార్లు ఒకటి లేదా రెండా డాల్ఫిన్ లను కూడా చూసే అదృష్టం కలుగవచ్చు.

జాలీబాయ్ దీవికి వెళ్ళటమే ఒక మరచిపోలేని అనుభవం. ఈ దీవికి వెళ్ళాలంటే అటవీ శాఖ అనుమతి కావాలి. ఫెర్రీ ప్రయాణానికి టికెట్లు కొనాలి. ఈటికెట్ కు రూ. 50 మరియు అనుమతి కి రూ.550 అవుతాయి. అయినప్పటికి మీ ఖర్చుకు తగ్గ ఆనందం లభిస్తుంది. ఫెర్రీ ప్రయాణం పోర్ట్ బ్లెయిర్ వద్ద మొదలవుతుంది. మీ వెంట గైడ్ లు ఉండి వివరిస్తూ అందమైన ప్రదేశాలు చూపుతూ అనేక శబ్దాలు, జలచరాలను చూపుతూ ప్రయాణింపజేస్తారు..

జాలీ బాయ్ దీవి చేరే సమయంలో పర్యాటకులను గ్లాసు అడుగు కల చిన్న చిన్న బోట్లలోకి చేరుస్తారు. ఈ గ్లాసు ద్వారా పర్యాటకులు పగడపు రాళ్ళను సముద్రంలో దీవి చేరుతున్న సమయంలో అడుగున చూడవచ్చు.

జాలీ బాయ్ దీవి లో నిబంధనలు అధికం. అక్కడకు పర్యాటకులు తమ స్వంత ఆహారం నీరు తీసుకు వెళ్ళటానికి లేదు. పోర్ట్ బ్లెయిర్ వద్ద భారత ప్రభుత్వం ఇచ్చే ఆహారం, నీరు మాత్రమే తీసుకు వెళ్ళాలి. ఇక జాలీ బాయ్ బీచ్ చేరితే చాలు మీకు అందమైన బీచ్ లు, పరిశుభ్రమైన ష్యాక్ లు కల్తీ లేని పరిసరాలు అక్కడ కనపడతాయి.

ఇందిరా పాయింట్, గ్రేట్ నికోబార్
గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపాలలోనికోబార్ ద్వీపంలో దక్షిణ దిశలో చివరగా ఉండే ప్రదేశం ఇందిరా పాయింట్. అంతేకాక, భారతదేశానికి కూడా ఇది దక్షిణ దిశలో చివరి భాగం అవటంతో పర్యాటకులలో ప్రత్యేకించి స్ధానికులలో మరింత ఆసక్తిని కలిగిస్తుంది. 1972 నుండి పర్యాటకులు ఇందిరాపాయింట్ కు అధిక సంఖ్యలో వస్తూనే ఉన్నారు.

ఈ ప్రదేశానికి ఇందిరా పాయింట్ అని భారత దేశ మాజీ ప్రధాని శ్రీమతి ఇందిరా గాంధీ పేరుతో పెట్టారు. ఇక్కడకల లైట్ హౌస్ అతి పెద్దది కావటమే కాదు, ఎంతో అందంగా కూడా ఉంటుంది. ఎర్రని మరియు తెల్లని చారలు కలిగి ఒక హెలిప్యాడ్ కూడా కలిగిన ఈ లైట్ హౌస్ చూచేందుకు ఎంతో బాగుంటుంది.

2004 లో వచ్చిన సునామి కారణంగా ఈ లైట్ హౌస్ కొంత నష్టపోయింది. అయితే, తర్వాతి కాలంలో బాగుచేయబడి మలేషియా, మలాక్కా ఇండియా మార్గంలో వచ్చే ఓడలకు సేవలందిస్తోంది. దీని రేంజి సుమారుగా 16 నాటికల్ మైల్స్ కలిగి ఉంది. పర్యాటకులకు అనుమతినిచ్చేది ఈ లైట్ హౌస్ వద్ద మాత్రమే. అక్కడకు వచ్చిన పర్యాటకులు అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవుల అందాన్ని తనివితీరా చూసి ఆనందిస్తారు.

అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవుల వాతావరణం ఎలా?అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవుల వాతావరణం, ఈ ప్రాంతంలోని ఇతర దేశాలైన ధాయ్ లాండ్ మరియు సింగపూర్ ల వలెనే పెద్ద మార్పులు లేకుండా సంవత్సరమంతా ఒకే విధమైన వాతావరణం కలిగి ఉంటుంది. ఈ దీవులను సందర్శించాలంటే అక్టోబర్ నుండి మే వరకు అనుకూలం. ఈ సమయంలో ఇక్కడ వార్షిక పర్యాటక ఉత్సవాలు జరుగుతాయి. అంతే కాక ఈ సమయంలో చక్కటి వర్షాలు పడి నీరు స్వచ్ఛంగా ఉంటుంది. బీచ్ లో ఒక రోజు గడపాలంటే ఏ మాత్రం వేడిగా ఉండదు.

ఈ ప్రాంత ఉష్ణోగ్రతలు సాధారణంగా 24 డిగ్రీలనుండి 32 డిగ్రీ సెల్షియస్ వరకు మారుతూంటాయి. చలికాలంలో ఒకటి లేదా రెండు డిగ్రీలు తగ్గుతాయి. వాతావరణం ఏదైనప్పటికి అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో తేమ అధికంగా ఉంటుంది.

North Sentinel Island

North Sentinel Island is an island in the union territory in Andaman & Nicobar Island in the Bay of Bengal. It’s home to Sentenelese, who have continuously and violently rejected any kind of contact from the outer world. The Senteneles have attacked every ship or boat approaching North Sentinel Island. Indian Government has banned any kind of visit to this island as Sentenelese don’t want any contact with the outer world. This is the most dangerous place in India as Sentenelese have killed many people who visited this island and attacked even helicopters or drones flying above this island.(Information Credit: Wikipedia)

North Sentinel Island: Image

A tropical island forming a portion of the Andaman Islands in the Bay of Bengal area, the North Sentinel Island is a habitat of a tribe that has existed for about 60, 000 years. Below, some related incidents.

• In 1967, the Indian government initiated contact with Sentinelese in association with anthropologist T. N. Pandit. They tried extending a hand of friendship by leaving gifts for the tribe and beckoning them. However, the tribesmen would turn their backs on the government delegates and sit on their haunches in a defecating posture.

• Again, in March 1970, when Pandit’s team made another attempt to befriend the Sentinelese, the tribesmen hurled cryptic words at them. When the group signalled and spoke to make them believe they wish to buddy up, the tribe threw another shocker at the unassuming party. A woman from the tribe joined a warrior man and sat on the shore in a cosy embrace; other women of the tribe followed suit.

• After the 2004 Tsunami which wreaked havoc in South Indiaand parts of the Indian Ocean, the government had sent helicopters from the Indian Coast Guard to render aid to the Sentinelese and drop food packets. At this sight, a member of the Sentinelese tribe reacted by shooting arrows at it.

• In 2006, they showed their strong aversion to foreign contact by killing two Indian fishermen who accidentally went too close to the island in their boat while hunting for mud crabs.

Now the Indian government remotely monitor the island and declared that if you are visiting this island (within 3 km radius) it is a criminal offense.

Credit and little more information::

When I visited Andaman and Nicobar Islands in 2018, people complained about poor internet. A 2300 kms long submarine cable inaugurated today on 10-08-2020 changes that! In quick time and challenging geographies, the cable is all set to transform lives.

హరిద్వార్ హిందువులకు పవిత్రమైన పుణ్యక్షేత్రం. ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రంలోని హరిద్వార్ లో ఉన్నది. హరి అంటే విష్ణువు ద్వార్ అంటే దారి. అంటే హరిని చేరుకునే మార్గం అంటారు. గరుత్మంతుడు అమృతభాండాన్ని తీసుకువచ్చే సమయంలో అమృతం చిందిన ప్రదేశాలలో హరిద్వార్ ఒకటి అని అంటారు. మిగతా మూడుప్రయాగ, ఉజ్జయినీ , నాసిక్. హరిద్వార్ ప్రకృతి ప్రేమికలకు స్వర్గసీమ. దీనినే కపిస్తాన్, మాయాపురి, గంగాపురిగా కూడా పిలుస్తారు..   హరిద్వార్ పట్టణాన్ని మాయా పూరి, లేదా, కపిల లేదా మోక్షద్వార్, మరియు గంగా ద్వార్ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ పేర్లు వివిధ పురాతన హిందూ పురాణాలలో పేర్కొనబడ్డాయి. ఈ పవిత్ర ప్రదేశం యొక్క చరిత్ర పరిశీలిస్తే, ఇది సుమారుగా రాజు విక్రమాదిత్యుడు కాలం నాటిది. ఈ ప్రదేశం అక్కడ కల ప్రపంచ ప్రఖ్యాత మత పర కేంద్రాలకు మరియు టూరిస్ట్ ఆకర్షణలకు పేరు గాంచినది. ఇక్కడ కల పవిత్ర ప్రదేశాలు చాలా వరకు గంగా నది ఒడ్డున కలవు.

హర కి పురి

ఇక్కడ ప్రధాన ప్రదేశం హర -కి -పురి. దీనిని చాలా మంది బ్రహ్మ కుండ్ అని అంటారు. ఈ స్థలం వద్ద గంగా నది పర్వతాల నుండి వెలికి వచ్చి మైదానాలలో కి ప్రవేశిస్తుంది. ఈ ప్రదేశ నిర్మాణం విక్రమాదిత్య చే గంగా నది ఒడ్డున తపస్సు ఆచరించిన తన సోదరుడు బ్రితారి పేరు పై చేయబడింది. ఇక్కడి స్నాన ఘట్టాలలో భగవానుడు విష్ణు మూర్తి పాద ముద్రలు కూడా చూడ బడతాయి. యాత్రికులు ఈ ప్రదేశంలో అనేక మతపర కార్యక్రామాలు చేస్తారు. అవి సిరోముండనం అంటే తలకు వెంట్రుకలు తీయుట, ‘ఆస్థి విసర్జనం ‘ అంటే చనిపోయిన వారి అస్థికలు లేదా బూడిద నది లో కల్పుట వంటివి. ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఇక్కడ ‘కుంభ మేలా’ నిర్వహిస్తారు. దీనికి ప్రపంచం నలుమూల నుండి యాత్రికులు అధిక సంఖ్యలో వస్తారు.

కుంభమేళా: హరిద్వార్ లో 12 సంవలత్సరాకొకసారి కుంభమేళా జరుగుతుంది. కుంభమేళా సందర్భంగా హరిద్వార్ సమీపంలోని జ్వాలాపూర్లో జరిగే భారీ ఊరేగింపులో పాల్గొనేందు వచ్చిన హిందూమత నాయకులకు, సాధు సంతలకు సంప్రదాయం ప్రకారం అంజుమన్ కాం గంథన్ పంచాయత్ కు చెందిన ముస్లిం పెద్దలు భక్తిపూర్వకంగా దక్షిణలు సమర్పించి వారి ఆశీస్సులు పొందుతారు. హిందూ సోదరులు వారిని ఆత్మీయంగా ఆలింగనం చేసుకుని వారిని ఆశీర్వదిస్తారు. ముస్లిం పండుగలకు ఇక్కడి హిందూ నాయకులు శుభాకంక్షలు తెలిపి వారిని సత్కరిస్తారు. తరతరాలుగా ఈ సాంప్రదాయం సాగుతుంది.అలాగే మతసామరస్యం వర్ధిల్లుతుంది.

ఇక్కడ ఇంకా, మాయా దేవి టెంపుల్, మానస దేవి టెంపుల్, మరియు చండి దేవి టెంపుల్ కూడా కలవు. ఈ మూడు టెంపుల్ లు ఇండియా లోని 52 శక్తి పీఠాలలోనివి గా చెపుతారు.

మానసా దేవి టెంపుల్

మానసా దేవి టెంపుల్ హరిద్వార్ నగరానికి సుమారు 3 కి. మీ. ల దూరంలో కలదు. ఈ టెంపుల్ మానస దేవి కి అంకితం చేయబడినది. ఈమె వేదకాలం నాటి మహా రుషి కాశ్యప రుషి మానసిక కుమార్తె. ఈ దేవత నాగుల రాజు అయిన నాగ వాసుకి భార్య. ఈ టెంపుల్ శివాలిక్ కొండలలోని బిల్వ పర్వతంపై కలదు. ఈ టెంపుల్ లో రెండు విగ్రహాలు కలవు. వాటి లో ఒక దానికి అయిదు చేతులు, మూడు నొరులు వుండగా, మరొకదానికి ఎనిమిది చేతులు వుంటాయి

ఇండియా లోని 52 శక్తి పీఠాలలో ఒకటి అయిన ఈ సతి టెంపుల్ సిద్ధపీఠాల త్రిభుజం పై భాగాన కలదు. ఈ త్రిభుజంలో ముగ్గురు అమ్మలు అయిన, మాయా దేవి, చండి దేవి, మానస దేవి గుడులు కలవు. ఈ టెంపుల్ దర్శించే సమయంలో భక్తులు అక్కడ కల ఒక చెట్టుకు పవిత్ర దారాలు కట్టి తమ కోరికలు నెరవేరాలని కోరుకుంటారు. కోరిక తీరగాని, చెట్టునుండి దారపు ముడిని తీసి వేస్తారు. టూరిస్టులు ఈ టెంపుల్ ను కేబుల్ కార్ లో చేరవచ్చు . ఈ కేబుల్ కార్ ను ‘ దేవి ఉడాన్ ఖటోల ‘ అంటారు .

చండి దేవి టెంపుల్


చండి దేవి టెంపుల్ హరిద్వార్ లోని నీల్ పర్వత పై కలదు. ఇది దేశం లోని ప్రసిద్ధ దేవాలయాలలో ఒకటి. ఈ టెంపుల్ దేశం లోని 52 శక్తి పీఠాల లో ఒకటి. దీనిని 1929 లో గతం లోని కాశ్మీర్ పాలకుడు నిర్మించాడు. అయితే ఈ టెంపుల్ లోని దేవతా విగ్రహాన్ని సుమారు 8 వ శతాబ్దం లో జగద్గురువు ఆది శంకరాచార్యుల వారు ప్రతిష్టించారు.

జానపద గాధల మేరకు చండిక దేవి శుమ్భ మరియు నిశుమ్భ అనే రాక్షసులను వధించిన తర్వాత ఈ ప్రదేశం లో కొద్ది కాలం విస్రమించిందని కూడా చెపుతారు.

ఈ టెంపుల్ చేరాలంటే, హరిద్వార్ పట్టణం నుండి ఆటో లు, రిక్షాలు, తోన్గాలు లలో చేరవచ్చు. చండి ఘాట్ నుండి 3 కి. మీ. ల దూరం లో కల ఈ ప్రదేశానికి ట్రెక్కింగ్ మార్గం లో కూడా చేరవచ్చు. లేదా మరో మార్గం లో కేబల్ కార్ పై కూడా సుమారు 25 నిమిషాల లో చేరవచ్చు.

పురాణాల మేరకు పార్వతి రూపమైన సతి అనే దేవత తన తండ్రి తన భర్త శివుడిని అవమాన పరచడంతో తన జీవితాన్ని ఇక్కడ త్యాగం చేసిందని చెపుతారు. సతి మరణం శివుడిని కలవర పరిచిందని అపుడు శివుడు ఆమె మృత దేహాన్ని తీసుకొని కైలాష్ పర్వతానికి వెళ్ళాడని చెపుతారు. శివుడు ఆమెను తీసుకు వెళ్ళేటపుడు, ఆమె శరీర మృత భాగాలు అక్కడ వివిధ ప్రదేశాలలో పడ్డాయని కధనంగా కలదు. ఆ దేవత బొడ్డు మరియు గుండె పడ్డ ప్రదేశం లో సరిగ్గా మాయా దేవి టెంపుల్ నిర్మిత మైనదని చెపుతారు.   హరిద్వార్ ఒక ప్రసిద్ధ యాత్రా స్థలం మాత్రమేకాక ఇక్కడ కల భారత్ హెవీ ఎలేక్ట్రికల్స్ ఇండియా లిమిటెడ్ సంస్థ కారణంగా పారిశ్రామిక నగరంగా కూడా చెప్పబడుతోంది. మొట్ట మొదటి టెక్నికల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండియా, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ రూర్కీ లేదా ఐ ఐ టి రూర్కీ కూడా ఇక్కడే స్థాపించ బడింది.   పర్యాటకులు వాయు, రైలు, రోడ్డు మార్గాల లో తేలికగా హరిద్వార్ చేరవచ్చు. సమీప ఎయిర్ పోర్ట్ జాలీ గ్రాంట్ ఎయిర్ పోర్ట్. ఇది సుమారు 34 కి.మీ.ల దూరంలో కలదు. ఢిల్లీ లోని ఇందిరా గాంధి ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్ పోర్ట్ ఇక్కడకు తరచు విమాన సేవలు నడుపు తుంది. హరిద్వార్ లో రైలు స్టేషన్ కలదు. ఇక్కడి నుండి ఇండియా లోని ప్రధాన నగరాలకు రైళ్ళు కలవు. రోడ్డు మార్గంలో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ మరియు ప్రైవేటు బస్సులు కలవు. న్యూ ఢిల్లీ నుండి బస్సు లు తరచుగా నడుస్తాయి.   హరిద్వార్ లో వేసవులు వేడి గాను, వింటర్ అతి చలిగాను వుంటాయి. వర్షాకాలం తేమ అధికం. సందర్శనకు వర్షా కాలం సూచించ దగినది కాదు. హరిద్వార్ సందర్శనకు సెప్టెంబర్ నుండి జూన్ నెల వరకూ కల ఆహ్లాదకర సమయం సూచించదగినది.

తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజధాని అయిన హైదరాబాద్ దక్షిణ భారత దేశంలో పర్యాటకులు తప్పక సందర్శించవలసిన ప్రదేశం. మూసీ నది ఒడ్డున ఉండే ఈ సుందరమైన నగరం ప్రఖ్యాత ఖుతుభ్ షా రాజవంశీయుల లో ఒకరైన మొహమ్మద్ ఖులీ ఖుతుబ్ షా చేత 1591 లో ఏర్పాటయింది. స్థానిక స్థల పురాణం ప్రకారం భాగమతీ, మొహమ్మద్ ఖులీ ఖుతుబ్ షా ల ఆసక్తి కరమైన ప్రేమ కథ నుండి ఈ నగరానికి ఈ పేరు వచ్చిందని అంటారు. ఆస్థాన నర్తకి అయిన భాగమతి తో సుల్తాన్ ప్రేమలో పడతాడు. వారి ప్రేమకి గుర్తుగా ఖులీ ఖుతుబ్ షా ఈ నగరానికి భాగ్యనగరం అన్న పేరు పెట్టాడు. ఆమె ఇస్లాం మతం లో కి మారి  హైదర్ మహల్ గా పేరు మార్చుకున్నాక సుల్తాన్ ని వివాహమాడారు. తదనుగుణంగా ఈ నగరం పేరు కూడా హైదరాబాద్ గా మారింది.   దక్షిణ భారత దేశం పై దండయాత్ర చేసిన మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు చేత ఈ నగరం ఆక్రమించబడే వరకు హైదరాబాద్ నగరం ఖులీ ఖుతుబ్ షా రాజవంశీకుల చేతిలోనే దాదాపు ఒక శతాబ్దం వరకు ఉంది. 1724 లో ఆసిఫ్ జహి రాజవంశాన్ని స్థాపించిన తరువాత మొదటి ఆసిఫ్ జా హైదరాబాద్ ని, చుట్టు పక్కల ప్రదేశాలని అధీనం లోకి తీసుకున్నాడు. హైదరాబాద్ నిజాములు గా ఆసిఫ్ జా రాజవంశీకులు పేరొందారు. వైభవోపేతమైన నిజాముల శకానికి సంబంధించిన ఈ సుందరమైన ప్రాంతం యొక్క ఘనమైన చరిత్ర వలసవాదుల కాలం వరకు విస్తరించింది. బ్రిటిష్ రాజులతో పరస్పర లబ్ది దార సంది కుదుర్చుకుని నిజాం వారు హైదరాబాదుని దాదాపు రెండు వందల సంవత్సరాలు పాలించారు. 1769 నుండి 1948 వరకు ఈ ప్రాంతం నిజాముల రాజధానిగా వ్యవహరించింది. ఆపరేషన్ పోలో నిర్వహించిన తరువాత ఆఖరి నిజాం పాలకుడు ఇండియన్ యూనియన్ తో జరిగిన పట్టాభిషేక ఒప్పందం పై సంతకం చేసి హైదరాబాద్ ని అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర రాజధానిగా, స్వతంత్ర భారత దేశం లో ని భాగం గా చేసారు. సాంస్కృతిక గుర్తింపు, విలక్షనీయత హైదరాబాద్ సొంతం. తెలుగు దేశం యావత్తూ గర్వించదగిన నగరం హైదరాబాద్ నగరం.   భౌగోళికంగా హైదరాబాద్ మంచి ప్రదేశం లో ఉంది. ఉత్తర భారత దేశ భాగం పూర్తయ్యి, దక్షిణ భారత దేశం భాగం మొదలయ్యే ప్రదేశం హైదరాబాద్. అందువల్ల, హైదరాబాద్ లో రెండు విభిన్న సంస్కృతుల సమ్మేళనం కనిపిస్తుంది. ఈ కలయిక ఎంతో  అందంగా ఉంటుంది. పూర్వపు రోజుల నుండి సాహిత్యం, సంగీతం, కళలకు హైదరాబాద్ రాజధానిగా వ్యవహరించేది. నిజానికి, నైజాముల ఆదరణవల్ల ఈ నగరంలో లలిత కళలు ఎంతగానో అభివృద్ధి చెందాయి. లలిత కళ లపై అమితమైన ఆసక్తి కలిగిన నైజాములు, అర్హత కలిగిన కళాకారులని ప్రోత్సహించడంలో వెనకడుగు వేసేవారు కాదు. అంతే కాదు, ఈ రాజవంశీకులు భోజన ప్రియులు కూడా. దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి వంట వాళ్ళని రప్పించి ఎన్నో రుచులని వారిచేత విభిన్న రకాల వంటకాలను చేయించుకుని ఆస్వాదించేవారు. ఈ రోజు, హైదరాబాద్ లో కనిపించే విభిన్న రుచుల సమ్మేళనం దేశంలో ని వివిధ ప్రాంతాల నుండి ఇక్కడికి వచ్చినదే. అయినా స్థానిక వంటల రుచులు మాత్రం అన్నిటికంటే ప్రత్యేకంగా ఉంటాయి. ఇక్కడ తయారు చేసే హైదరాబాద్ దం బిర్యాని ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రాచుర్యం పొందింది. వారసత్వ సంపద వారసులకి ఇచ్చినట్టు, హైదరాబాద్ లో ఉండే ప్రతి కుటుంబం ఈ వివిధ వంటకాల తయారీ విధానాన్ని తమ తరువాతి తరాలకి తెలియచేస్తున్నారు.  

ఆకర్షణీయమైన పురాతన ప్రపంచపు నగరం
సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అభివృద్ధి చెందడం వల్ల ప్రస్తుతం భారత దేశం పటం లో హైదరాబాద్ నగరం అత్యుత్తమ స్థానాన్ని పొందింది. హై టెక్ కార్పొరేట్ ఆఫీసుల లోని జీవనోపాధి కోసం దేశం లోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి హైదరాబాద్ కి తరలి వచ్చి ఎంతో  మంది ఇక్కడ స్థిరపడుతున్నారు. ఎన్నో టెక్నో పార్క్స్ ఏర్పాటయినా, పురాతన ప్రపంచపు ఆకర్షణలైన మినార్స్, గాజుల మార్కెట్లు, ఖావో గలీస్ మరియు ఫోర్ట్స్ ని కాపాడుకుంటూ ఎంతో మందిని ఇక్కడికి ఆకర్షిస్తోంది. ఈ ప్రదేశాలన్నీ పురాతన కాలంలో నైజాం రాజుల మరియు ఆస్థాన నర్తకిల వైభవాలని మీకు కథలు గా చెబుతాయి. హైదరాబాద్ లోని పాత బస్తీ లోని ఒక చిన్న నడక ద్వారా చరిత్ర పుస్తకంలో కూడా ఈ ప్రదేశం గురించి కనిపించే ఎన్నో అంశాలు ఎదురవుతాయి. ఇప్పటికి, భాగమతీ, ఖులీ ఖుతుబ్ షా ల ప్రేమ కథని గోల్కొండ కోట ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉంటుంది. ఇప్పటికీ, గాంభీర్యం మరియు దయలని స్థానిక ప్రజలలోగమనించవచ్చు .  

హైటెక్ సిటీ
సాంస్కృతిక అస్థిత్వాన్ని కాపాడుకుంటూనే సాంకేతిక రంగంలో ఎంతో అభివృద్ధి చెందుతున్నఒకే ఒక్క నగరంగా ఈ హైదరాబాద్ నగరాన్ని చెప్పుకోవచ్చు. నానాటికి దేశంలోని ఇంజినీర్ల డిమాండ్ ని తట్టుకోవడానికి గత రెండు దశాబ్దాలలో ఈ నగరంలో ఎన్నో ఇంజనీరింగ్ కాలేజీలు ఏర్పాటయ్యాయి. వివిధ రంగాలకి సంబంధించిన ఇంజినీర్లని ఉత్పత్తి చేయడంలో హైదరాబాద్ నగరానికి సాటి ఏ  నగరమూ లేదు. ఎన్నో బహుళ జాతి కంపెనీలు అభివృద్ధి సాధించడానికి ఇక్కడ శాశ్వతంగా ఆఫీసులని ఏర్పాటు చేయడమే ఇందుకు ఉదాహరణ. ఇక్కడ ఏర్పాటయిన ఎన్నో ఐటి మరియు ఐటిఇయస్ కంపెనీలు దేశవ్యాప్తంగా యువతకి ఎన్నోఉపాధి అవకాశాలు కల్పిస్తున్నాయి. విద్యా ఉద్యోగ సంబంధిత విషయాలకోసం దేశం నలు మూలల నుండి ఎంతో మంది యువత ఇక్కడికి తరలి వస్తున్నారు. ఆధునిక సౌకర్యాలన్నీ ఇక్కడ లభ్యమవుతాయి. నగరం లో ని శాంతి భద్రతలని కాపాడి ప్రజలకి సురక్షిత ప్రదేశంగా రక్షణ కలిపించడంలో సామర్థ్యం కలిగిన పోలీసు బలగాలు ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. సాంస్కృతిక ప్రత్యేకతని కాపాడుకుంటూనే నూతన మార్పులని అంగీకరిస్తున్న స్థానిక ప్రజల వల్లే ఈ అభివృద్ధి సాధ్యం అవుతోంది.   చరిత్రకారులు మరియు బ్యాక్ పాకర్స్ కోసం ఎన్నో వింతలు దాచి ఉంచడంతో పాటు పర్యాటకులని అమితంగా ఆకట్టుకుంటోంది  ఈ హైదరాబాద్ నగరం. చార్మినార్, గోల్కొండ ఫోర్ట్, సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం మరియు హుస్సేన్ సాగర్ వంటివి హైదరాబాద్ లో ఉన్న ప్రఖ్యాత పర్యాటక ఆకర్షణలలో కొన్ని.

చార్మినార్

క్రి.శ. 1591  లో మొహమ్మద్ ఖులీ ఖుతుబ్ షా చేత చార్మినార్ నిర్మించబడినది. ఇప్పటికీ హైదరాబాద్ నగరానికి ఈ చార్మినార్ ముఖ్యమైన కట్టడం గా పేరొందింది. హైదరాబాద్ నగరంలో ఉన్న ఈ చారిత్రక నిర్మాణం అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందింది. చార్మినార్ పేరు ‘చార్’ మరియు ‘మినార్’ అనే రెండు ఉర్దూ పదాల నుండి వచ్చింది.

చారిత్రాత్మకమైన ఈ కట్టడం క్రీ॥శ॥ 1591 సంవత్సరంలో కట్టబడినది. 56 మీటర్ల ఎత్తున్న ఈ కట్టడం నాలుగు ప్రక్కలా నాలుగు మినార్లతో కట్టబడినది.ఈ మినార్ల లోపల నుండి పైకి ఎక్కుటకు మెట్లు కలవు. ఈ ప్రాంతం గాజులకు ప్రసిద్ధి. మరియు బిర్యానీ, హలీమ్‌ వంటకాలకు ప్రసిద్ధి. సంక్రాంతి పండుగ రోజులలో గాలిపటాల అమ్మకాలతో సందడిగా ఉంటుంది. ఉదయం 9 గంటల నుండి సాయంత్రం 5.30 గంటల వరకు చార్మినార్‌ను ఎక్కవచ్చు.

చార్మినార్ సుల్తాన్ కుతుబ్ షాహి వంశస్థుడైన మహ్మద్ కులి కుతుబ్ షాచే నిర్మించబడింది.హైదరాబాద్ పాత బస్తీలో ఉన్న చార్ మినార్ అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందింది. చార్మినార్ అప్పటి నిర్మాణ శైలికి మచ్చుతునకగా చెప్పవచ్చు. కట్టడం పైకి వెళ్లటానికి ప్రతి మినార్‌లోను మెట్లు ఉన్నాయి. ఆ మెట్లను చేరుకోవటానికి నాలుగు ఆర్చ్‌లు ఉన్నాయి. ప్రతి మినార్‌లోను 140 మెట్లున్నాయి.ప్రతి మినార్‌ అందమైన డోమ్‌ ఆకారంలో ఉంటుంది. మెదటి, రెండవ అంతస్తలలో 16 చిన్న, పెద్ద ఆర్చ్‌లు ఇరువైపులా ఉన్నాయి. మూడవ అంతస్తులో 16 ఆర్చ్‌లు ఉన్నాయి. ఎంతో అందమైన పనితనంతో జాలీ నిర్మించబడింది. ఈ అంతస్తులో ఒక చిన్న మసీదు ఉంది. నమాజు చేసుకోవటానికి వీలుంది. ఈ మసీదుకు కూడా నాలుగు మినార్‌లు ఉన్నాయి. అనేక ఆసక్తికరమైన అంశాలు చార్మినార్‌ కట్టడంలో చూడవచ్చు.

ఎలా వెళ్ళాలి
చార్మినార్‌ వెళ్ళుటకు హైదరాబాద్‌, నాంపల్లి రైల్వేస్టేషన్‌ నుండి మరియు మహాత్మా బస్‌ స్టాండ్‌ నుండి, బాలానగర్‌, టోలీచౌక్‌, సనత్‌నగర్‌, గోల్కొండ నుండి బస్‌లో వెళ్ళవచ్చు.ఆటోలలో కేబ్ లలో వెళ్లవచ్చు

చార్మినార్, లైటింగ్ వెలుగులలో

Visiting hours : 9:30 AM to 5:30 PM, all days of the week
Entry Fee: Rs.20/- for Indians and Rs.100 for Foreign tourists

గోల్కొండ ఫోర్ట్

హైదరాబాద్ నగరానికి 11 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉన్న గొల్కండ ఫోర్ట్ లేదా గొల్ల కొండ ఫోర్ట్, గొర్రెల కాపరుల పర్వతాన్ని తెలుపుతుంది. 15 వ శతాబ్దంలో గోల్కొండ ఎంతో కళకళ లాడేది, కానీ ఇప్పుడు శిధిలమవుతున్న పురాతణ వైభవం మాత్రమే కనిపిస్తుంది. 1512 నుండి నగరాన్ని పాలించిన ఖుతుబ్ షా వంశీకుల చేత గోల్కొండ ఫోర్ట్ నిర్మించబడినది.

ఇభ్రహిం ఖులి ఖుతుబ్ షా వాలి నుండి ఈ ఫోర్ట్ నిర్మాణానికి ప్రధాన సహకారం అందించారు. ఉత్తరం నుండి మొఘలుల దాడి నుండి నగరానికి రక్షణ కోసం ఈ ఫోర్ట్ ని నిర్మించారు. ఈ ఫోర్ట్ కున్న ముఖ్యమైన లక్షణం శబ్ద లక్షణ శాస్త్రం. ఈ ఫోర్ట్ వరండాలో నిలుచుని మీరు చప్పట్లు కొడితే ఆ శబ్దం ప్రధాన రహదారి నుండి 91 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న ప్రదేశానికి స్పష్టంగా వినబడుతుంది.

గోల్కొండకు 8 ప్రవేశద్వారాలు మరియు 70 ఋజువులు కలవు. ప్రసిద్ధి చెందిన వజ్రాలు రీజెండ్‌, నూర్‌-ఉల్‌-ఏన్‌, కోహినూర్‌ ఇక్కడ దొరికినవే అని చెబుతారు. 17వ శతాబ్ధంలో ఢిల్లీ షాదూషా ఔరంగజేబ్ ఈ కోటను స్వాధీనం చేసుకుని ఉద్దేశ పూర్వకంగా చాలాభాగం నాశనం చేయించాడు. రామభక్తుడుగా పేరుపొందిన భక్తరామదాసును గోల్కొండ కోట చెరసాలలోనే బంధించబడ్డాడు. ఈ చెరసాలను ఇప్పడు కూడా చూడవచ్చు. ప్రతి రోజూ గోల్కొండ చరిత్ర గురించి మ్యూజికల్‌ షో నిర్వహించబడుచున్నది. వ్యాఖ్యాత ప్రముఖ బాలీవుడ్‌ నటుడు అమితాబ్‌ బచ్చన్‌ వ్యాఖ్యాత
ప్రతి సోమవారం మ్యూజికల్‌ షోకు సెలవు.
మ్యూజికల్‌ షో సమయాలు : మ్యూజికల్‌ షో ప్రదర్శన కాలం : 55 నిమిషాలు
నవంబర్‌ నుండి ఫిబ్రవరి వరకు సాయంత్రం 6-30 గంటకు
మార్చి నుండి అక్టోబర్‌ వరకు సాయంత్రం 7 గంటలకు
ఆదివారం మరియు బుధవారం : ఇంగ్లీషు భాషలో మంగళవారం, శుక్రవారం మరియు శనివారం హిందీ భాషలో, గురువారం తెలుగులో, మ్యూజికల్‌ షోకు ప్రవేశరుసుము చెల్లించాలి
ఒక రహస్య సొరంగ మార్గం ఈ గోల్కొండ ఫోర్ట్ ని చార్మినార్ తో కలుపుతుందని నమ్ముతారు. అయితే, ఎటువంటి ఆధారాలు ఈ సొరంగ మార్గం గురించి దొరకలేదు.

గోల్కొండకు ఎలా వెళ్ళాలి
నాంపల్లి, కోఠి, మహాత్మాగాంథీ బస్‌ స్టేషన్‌, మెహిదీపట్నం బస్‌స్టాండ్‌ నుండి సిటీ బస్‌లో వెళ్ళవచ్చు. ట్రాఫిక్‌ దృష్ట్యా ఛార్మినార్‌ నుండి గండిపేట దారిలో వెళ్ళటం ఉత్తమం.

Visiting times 09-00 am to 05-30 pm

రామోజీ ఫిలిం సిటీ

హైదరాబాద్ నగర శివార్లలో ఉన్న ఈ రామోజీ సిటీ, సినిమా మరియు సీరియల్ షూటింగ్ లకే కాకుండా పిక్నిక్ లకి, థీమ్ బేస్డ్ పార్టీలకి, కార్పొరేట్ ఈవెంట్లకి, వైభవోపేతమైన పెళ్ళిళ్ళకి, సాహస కామ్పులకి, కాన్ఫరెన్స్ లకి అలాగే హనీ మూన్ జంటలకి అనువైన ప్రదేశం గా ప్రాచుర్యం పొందింది.

గిన్నిస్ బుక్ అఫ్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ ద్వారా సర్టిఫై చెయ్యబడిన ఈ రామోజీ ఫిలిం సిటీ సినిమా షూటింగ్ ల కి భారీ స్టూడియోగా విశిష్టత కలిగినది. ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, అలాగే చిత్ర నిర్మాణానికి కావలసిన మౌలిక సదుపాయాలన్నీ ఈ రామోజీ ఫిలిం సిటీ లో ఉన్నాయి. చిత్ర నిర్మాణానికి కేవలం ఒక స్క్రిప్ట్ తో ఈ రామోజీ ఫిలిం సిటీ లో కి వచ్చి అలాగే పూర్తిగా చిత్రీకరణ అయిన చిత్రం తో బయటికి వేల్లవచ్చని అంటారు. చిత్ర నిర్మాణానికి కావలసిన అన్ని సౌకర్యాలు ఈ ఫిలిం సిటీ లో ఉన్నాయి. చిత్రనిర్మాణానికే కాకుండా సందర్శకుల కోసం కూడాఎన్నో వినోదాత్మక కార్యక్రమాల�