ముందుగా షేర్ మార్కెట్ ని ప్రతిరోజూ నెల రోజుల పాటు గమనించండి. నిఫ్టీ ఫిఫ్టీ కంపెనీస్ లో ఐదు కంపెనీలు సెలెక్ట్ చేసుకుని ప్రతిరోజూ ఈ ఐదిటినే గమనించండి. ఏ రేటు దగ్గర నుండి ఓపెన్ అయ్యి ఏ రేటు దగ్గర క్లోజ్ అయ్యింది? ఎంత పెరుగుతుంది/తగ్గుతుంది? ఇటువంటి విషయాలు ప్రతిరీజూ గమనించడం ద్వారా స్టాక్స్ మీద ఒక అవగాహన వస్తుంది.

ఇప్పుడు పేపర్ ట్రేడింగ్ మొదలు పెట్టండి. ఈ స్టాక్ ఈ రేటు దగ్గర ఇన్ని షేర్ లు కొన్నాను అని ఒక పేపర్ మీద రాసుకోండి. ఇప్పుడు ఆ షేర్ పెరుగుతుందో తగ్గుతుందో చూస్తూ, నష్టమైతే ఎంతవరకు ఉంచుకుని అమ్మగలరో, లాభమైతే ఎంత వచ్చింది ఏ రేటుకి అమ్మితే ఈ లాభమొచ్చింది? తర్వాత ఇంకా పెరిగిందా? ఇలా ట్రేడ్ చేయకపోయినా చేసినట్టే పేపర్ మీద రాస్తూ లాభ నష్టాలు ఒక నెలరోజులు రాయండి.

ఇప్పుడు మీకు ఒక అవగాహన వచ్చుంటుంది కాబట్టి మంచి బ్రోకరేజ్ ని సెలెక్ట్ చేసుకోండి. అకౌంట్ ఓపెన్ చేసి మీరు ట్రేడ్ చేయవచ్చు. ఏ కంపెనీ స్టాక్ మంచిది ఏది కొనాలి ఎంతకు కొనాలి అనే విషయాలు యూట్యూబ్, టెలిగ్రామ్ యాప్స్ లో గ్రూప్స్ లో చెప్తూ ఉంటారు ఏదో ఒకటి ఫాలో అవుతుండండి. ఇలా మీరు పెట్టుబడికి ముందుగా ఈ పనులు చేసి సిద్ధమవవచ్చు.

ఎన్నేళ్ళయినా ఆ సంస్థ వ్యాపారం నిలకడగా సగుతూనే ఉండే అవకాశాలుండాలి. ఉదాహరణకు Pidilite, HUL, P&G, Titan, Asian Paints. మదుపరులు, కస్టమర్లు/క్లైంట్లు, వ్యవస్థ, ఇలా అందరూ గౌరవించే యాజమాన్యం/నిర్వాహక బృందం ఉండాలి. ఉదాహరణకు L&T, HDFC, Bajaj Finance. సంస్థ వ్యాపారం అప్పుడప్పుడూ ఒడిదుడుకులకు లోనైనా డివిడెండ్లు సమృద్ధిగా పంచిపెడుతుండాలి. నిజానికిలాంటి షేర్లు సంపద వృద్ధికంటే నిలకడగా ప్రత్యామ్నాయ ఆదాయానికి పనికొచ్చేవి. ఉదాహరణకు: Coal India, NTPC, దాదాపు ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలన్నీ.

దీర్ఘకాలంలో మదుపరుల హక్కులను గౌరవించే సంస్థలు క్రమంతప్పక మదుపరుల సమావేశాలు, మూలధన లేదా రుణ సమీకరణ, వ్యాపార విస్తరణ వంటి వార్తావిశేషాలు మదుపరులకు తెలిపుతూ ఉంటాయి, అవి ప్రతికూల వార్తలైనా. ఉదాహరణకు Nestle, Abbott.

వ్యాపార సమీకరణాలు వేగంగా మరుతున్న నేటి లోకంలో ఎంత నాణ్యమైనవని నమ్మి కొన్న షేర్లయినా ఎప్పటికప్పుడు ఒక కన్నేసి ఉంచవలసిందే. గతంలో మంచి రాబడులిచ్చిన సంస్థల షేర్లయినా అనైతిక వ్యాపార వ్యూహాలు మొదలెడితే నిర్మొహమాటంగా వాటిని వదిలించుకోవాలి. ఉదాహరణకు Yes Bank.

దీర్ఘకాలంలో (అంటే పదేళ్ళకు మించి) కనీసం మూలాధార సూచీకి సరితూగగల సంపదసృష్టి చేసి ఉండాలి. ఉదాహరణకు నిఫ్టీతో పోలిస్తే:

వ్యక్తిగత ఆర్థిక లక్ష్యాలకు అనుగుణంగా దీర్ఘకాలిక పోర్ట్‌ఫోలియోలో ఇటువంటి సంస్థలకు 40% వాటా ఉంటే మంచిది.

హోమ్ లోన్ అప్లై 

ఇల్లు కొనుగోలు అన్నది ఒక పెద్ద నిర్ణయం. దీనికోసం మనలో చాలా మంది ఆర్థిక సాయం కోసం గృహ రుణాల(హోమ్ లోన్)పై ఆధారపడుతుంటాం. హౌసింగ్ లోన్ అన్నది ఒక తెలివైన ఎంపిక. ఇది మీ కలల గృహాన్ని సొంతం చేసుకునేందుకు, మీరు డబ్బుల కోసం ఇబ్బంది పడకుండా చూసే ఒక అవకాశం. ప్రస్తుతం రెపోరేట్లను 4 శాతానికి తగ్గిస్తూ ఆర్బీఐ తీసుకున్ననిర్ణయం కారణంగా హోమ్ లోన్ వడ్డీరేట్లు ఇప్పుడు ఆల్ టైమ్ “లో”గా ఉన్నాయి. ఏది ఏమైనా, హౌసింగ్ లోన్ అన్నది ఒక కీలకమైన అడుగు. అది దీర్ఘకాలిక ఆర్థిక కమిట్మెంట్ కాబట్టి హౌసింగ్ లోన్ కోసం దరఖాస్తు చేసుకునే వారు ఆచితూచి వ్యవహరించాల్సి ఉంటుంది. ఎందుకంటే రానున్న ఏళ్లలో వారి ఆదాయంలో పెద్ద మొత్తం దానికే పోతుంది.

హోమ్ లోన్ కోసం దరఖాస్తు చేసేటప్పుడు రుణ గ్రహీత పరిశీలించాల్సిన కొన్ని అంశాలు ఇవి:

1. వడ్డీ చెల్లింపులు

హోమ్ లోన్ తక్కువ వడ్డీరేట్లు పొందేందుకు ఆర్థిక సంస్థలను కంపేర్ చేయడం ముఖ్యం. అంతేకాదు రెండు రకాల వడ్డీరేట్లలో ఏది ఎంపిక చేసుకోవాలనేది కూడా అంతే ముఖ్యం:

● ఫ్లోటింగ్
● ఫిక్స్డ్

ఫ్లోటింగ్ రేట్లు అనేవి ఆర్బీఐ బేస్ రేట్లలో మార్పులు చేసినప్పుడు, మొత్తంగా మార్కెట్ పరిస్థితులకు లోబడి కాలానుగుణంగా మారుతూ ఉంటాయి. ఫిక్స్డ్ రేట్స్ అనేవి ఎప్పుడు మారవు అన్నమాట. భవిష్యత్ లో వడ్డీరేట్లు తగ్గుతాయనే అంచనాలు ఉన్నప్పుడు ఫ్లోటింగ్ రేట్లు ఎంచుకోవడం మంచిదని ఆర్థికనిపుణులు సిఫార్సు చేస్తారు. సాధారణంగా ఫిక్స్డ్ రేట్లతో పోల్చితే ఫ్లోటింగ్ రేట్లు 1శాతం నుంచి 2 శాతం వరకు తక్కువుంటాయి. దీర్ఘకాలంలో సొమ్ము ఆదాచేస్తాయి. వడ్డీ రేట్లు పెరుగుతాయనే సంకేతాలు ఆర్థికవ్యవస్థలో కనిపించినప్పుడు ఫిక్స్డ్ రేటు ఎంచుకోవడం మేలు. ఫిక్స్డ్ వడ్డీ రేటులో రుణ గ్రహీతలు తమకు అనుగుణంగా ఉండేలా బడ్జెట్ రూపొందించుకోవచ్చు. ఈఎంఐ మొత్తాలు చెల్లించేందుకు దరఖాస్తులు సౌకర్యవంతంగా ఉంటారా అన్న విషయాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకొని ఫ్లోటింగ్, ఫిక్స్డ్ రేట్ల మధ్య ఎంపిక చేసుకోవాలి.

2. వ్యవధి
హౌసింగ్ లోన్ రీపేమెంట్ వ్యవధి 30 ఏళ్ల వరకు ఉంటుంది, అంటే 360 వాయిదాలు. ఈఎంఐ భారం తక్కువుంటుంది కాబట్టి దీర్ఘకాలిక వ్యవధి ఎంచుకోవడం మేలు. అయితే వడ్డీ చెల్లింపును తగ్గించుకునేందుకు స్వల్పవ్యవధి అనువైనది. ఎందుకంటే ఇందులో వడ్డీ చెల్లింపును స్వల్పకాలానికే లెక్కిస్తారు. ఉదాహరణకు, 15 సంవత్సరాల వ్యవధికి రూ.80 లక్షల హౌసింగ్ లోన్ ను 8.25 శాతం వార్షిక రేటు లెక్కన తీసుకుంటే ఈఎంఐ రూ.77,611 ఉంటుంది. అలాగే, చెల్లించే మొత్తం వడ్డీ రూ.59,70,000గా ఉంటుంది. 

ఒకవేళ ఈ రుణవ్యవధిని 20 ఏళ్లకు పెంచినట్టు అయితే, ఇన్స్టాల్మెంట్ మొత్తం రూ.68,165కు తగ్గుతుంది. కాని చెల్లించే వడ్డీ మొత్తం రూ.83.59,760 అవుతుంది. దరఖాస్తు చేసుకునేందుకు దరఖాస్తుదారులు హోమ్ లోన్ కాలిక్యూలేటర్ ఉపయోగించాలి. ఇన్స్టాల్మెంట్ మొత్తం తమ ఆదాయంలో 30 శాతం కంటే ఎక్కువ ఉండకుండా చూసుకోవాలి. తమ వయస్సు, ఆదాయ అవకాశాలు, తాము పూర్తి చేయాల్సిన ఇతర బాధ్యతలను దృష్టిలో పెట్టుకొని వ్యవధిని ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది.

3. డౌన్ పేమెంట్
రుణమిచ్చే సంస్థలు ఆస్తివిలువలో కొంతమొత్తాన్ని మాత్రమే రుణంగా ఇస్తాయి, మిగిలిన మొత్తాన్ని దరఖాస్తుదారు స్వయంగా సమకూర్చుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఆస్తిధర, దరఖాస్తుదారు అర్హతను బట్టి ఇది75 శాతం నుంచి 90శాతం మధ్యన ఉంటుంది. రుణ గ్రహీతలు కనీస మొత్తాన్ని డౌన్ పేమెంట్ గా చెల్లించవచ్చు లేదా ఎక్కువ మొత్తాన్ని చెల్లించవచ్చు. రుణంగా ఎంత మొత్తం తీసుకోవాలి, బిల్డర్ లేదా అమ్మకందారుకు తన దగ్గరనున్న సొమ్ములోఎంత చెల్లించాలనే విషయాన్ని కొనుగోలుదారులు తెలివిగా ఆలోచించాల్సి ఉంటుంది.

గణనీయస్థాయిలోడౌన్ పేమెంట్ చెల్లించేందుకు ముందుకు వస్తే హోమ్ లోన్(Home Loan) అర్హత అవకాశాలు మెరగువుతాయి. కాబట్టి, కుదిరిన పక్షంలో ఎక్కువ మొత్తం డౌన్ పేమెంట్ గా చెల్లించడం మంచిది. ఇలా చేయడం వలన రీపేమెంట్ భారం కూడా తగ్గుతుంది. అర్హత విషయానికి వస్తే తమకు ముందుస్తు ఆమోదిత ఆఫర్ తో కూడిన హోమ్ లోన్ అందుబాటులోఉందా అన్నది పరిశీలించుకోవాలి. ఇలా చేయడం వలన అప్లికేషన్ ప్రాసెసింగ్ వేగంగా జరుగుతుంది. ఇలాంటి ఆఫర్లు అనేక ఫైనాన్సింగ్ ఆప్షన్స్ పై ఉంటాయి, ఉదాహరణకు ఆస్తిపై లోన్. ముందస్తు ఆమోదిత ఆఫర్ గురించి తెలుసుకునేందుకు దరఖాస్తుదారులు తమపేరు, ఫోన్ నెంబర్ అందించాల్సిఉంటుంది.

4. అనుబంధఛార్జీలు
హోమ్ లోన్ పై కేవలం వడ్డీ మాత్రమే ఉండదు. దానికి సంబంధించి ప్రాసెసింగ్ ఫీజులు, లేట్ పేమెంట్ పెనాల్టీలు, ఫోర్ క్లోజర్ ఛార్జీలు కూడా ఉంటాయి. ప్రారంభంలోనే దీనిని రుణదాతతో చర్చించడం మంచిది.
ఫిక్స్డ్ రేట్ హోమ్ లోన్ పైన మాత్రమే ఫోర్ క్లోజర్ లేదా ప్రీపేమెంట్ ఛార్జీలు వర్తిస్తాయనే విషయాన్ని మీరు గుర్తుంచుకోవాలి. కాబట్టి, ఫిక్స్డ్, ఫ్లోటింగ్ రేటువిషయంలో నిర్ణయం తీసుకునేటప్పుడు ప్రీపేమెంట్ ఆప్షన్ ఉండేలా చూసుకోవడం మంచిది. తద్వారా వ్యవధి తగ్గించుకోవచ్చు దాని వలన పెద్ద మొత్తంలో డబ్బు ఆదా చేసుకోవచ్చు.

5. క్రెడిట్ స్కోర్
హోమ్ లోన్ అప్లై చేయడానికి ముందు దరఖాస్తుదారు తన క్రెడిట్ స్కోర్ చెక్ చేసుకోవాలి. ఆరోగ్యకరమైన స్కోర్ అంటే 750 కంటే ఎక్కువుంటే తక్కువ వడ్డీ రేట్లకు రుణాన్ని పొందవచ్చు. హోమ్ లోన్ తీసుకోవ డానికి ముందు అన్ని బకాయిలు క్లియర్ చేసుకొని ఆరోగ్యకరమైన క్రెడిట్ స్కోర్ పెంపొందించుకోవడం మంచిది.  అవసరమైన డాక్యుమెంట్లు చెక్ చేసుకోవాలి, అలాగే లోన్ ఒప్పంద పత్రాన్ని క్షుణ్ణంగా చదవాలి. హోమ్ లోన్ తీసుకోవడమన్నది చాలాపెద్ద నిర్ణయం, అది రానున్న సంవత్సరాల్లో వారి ఆర్థిక పరిస్థితిపై ప్రభావం చూపుతుంది. కాబట్టి దానికి సంబంధించిన అన్ని విషయాలు తెలుసుకోవడం, రుణం తీసుకుంటున్న వ్యక్తి ఆర్థికప్రయోజనాలకు అనుగుణంగా వ్యవహరించడం చాలాముఖ్యం.

పైన పేర్కొన్న విషయాలన్నీ మీరు అర్థంచేసుకున్నారు కాబట్టి, హోమ్ లోన్ సంబంధించి అవగాహనతో కూడిన నిర్ణయం తీసుకోవడం ఇప్పుడు ముఖ్యం. బజాజ్ హౌసింగ్ ఫైనాన్స్ లిమిటెడ్ అందిస్తున్నహోమ్ లోన్ ఎంచుకోవడమన్నది పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సిన ఒక సౌకర్యవంతమైన ఆప్షన్. మీ కలల ఇంటిని కొనుగోలు చేసేందుకు లేదా నిర్మించుకునేందుకు మీరు రుణం తీసుకోవచ్చు. ఆకర్షణీయమైన వడ్డీరేట్లతో పాటు సౌకర్యవంతంగా 30 ఏళ్లవ్యవధిలోపు తీసుకున్న మొత్తాన్ని తిరిగి చెల్లించవచ్చు. 

త్యం స్టాక్ మార్కెట్లను అధ్యయనం చేసేవారు, అందులో పెట్టుబడులు పెట్టేవారు, క్రయవిక్రయాలు జరిపేవారికి ఐపీఓ అనే పదం కొత్తేమీ కాదు. ‘ఇనీషియల్ పబ్లిక్ ఆఫర్’ అనేదానికి సంక్షిప్త రూపమే ఐపీఓ. వ్యాపార సంస్థలు మూలధన సమీకరణ, వ్యాపార విస్తరణ వంటి అవసరాల కోసం నిధులు సేకరించడానికి ఎంచుకునే మార్గంలో భాగంగా మొట్టమొదటిసారి స్టాక్‌ మార్కెట్‌లో నమోదవడమే ఈ ఇనిషియల్ పబ్లిక్ ఆఫర్. ఈ విధానంలో ప్రజలకు (డీమ్యాట్ ఖాతాలు ఉండి దరఖాస్తు చేసుకున్నవారికి) తమ సంస్థ షేర్లను విక్రయించడం ద్వారా నిధులు సమీకరిస్తారు. కాబట్టి దీన్ని పబ్లిక్ ఆఫర్ అంటారు.

సాధారణంగా ఐపీఓ షేర్ ధర నిర్ణయం రెండు పద్ధతుల్లో ఉంటుంది. మొదటిది బుక్ బిల్డింగ్ పద్ధతి. ఇందులో ఐపీఓ‌కు వచ్చిన సంస్థకు చెందిన షేర్ ధరను నిర్ణీత వ్యవధిలో నిర్ణయిస్తారు. అంటే కనిష్ఠ, గరిష్ఠ ధర ఉంటుందన్నమాట. దరఖాస్తు చేసుకునేవారు ఆ రేంజ్‌లోనే కోట్ చేయాలి. రెండోది ఫిక్స్‌డ్ ప్రైస్ పద్ధతి.. ఈ విధానంలో ముందే ధరను కచ్చితంగా నిర్ణయిస్తారు. కంపెనీ తన ఆఫర్ డాక్యుమెంట్‌లో ఈ ధర, కనీసం ఎన్ని షేర్లు కొనాలి.. కనీసం ఎంత పెట్టుబడి పెట్టాలి.. వంటి వివరాలన్నీ స్పష్టం చేస్తుంది. దాని ప్రకారం దరఖాస్తు చేసుకున్న తరువాత డిమాండ్‌ను అనుసరించి కేటాయింపులు చేస్తుంది.

ఐపీఓ కావాలనుకున్నవారు దరఖాస్తు చేసుకోవాలంటే డీమ్యాట్ ఖాతా తప్పనిసరిగా ఉండాలి. డీమ్యాట్ ఖాతా ఉన్నవారు ఐపీఓ ప్రకటించిన సంస్థ వెల్లడించిన తేదీలలో తమ నెట్ బ్యాంకింగ్ ద్వారా కానీ ట్రేడింగ్ ఖాతా ద్వారా కానీ ఆ ఐపీఓ‌కు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు. నెట్ బ్యాంకింగ్ ద్వారా దరఖాస్తు చేసుకున్నప్పుడు ఐపీఓ దరఖాస్తు ప్రకారం ఎంత మొత్తం పెట్టుబడికి నిర్దేశించారో అదంతా మీ ఖాతాలో బ్లాక్ అవుతుంది. ఐపీఓలో మీకు కేటాయించిన షేర్లను బట్టి అందులో మినహాయించుకుని మిగతాది ఖాతాలో రిలీజ్ చేస్తారు. అసలు కేటాయింపు లేకపోతే మొత్తం డబ్బు రిలీజ్ అవుతుంది. అంటే ఇతర లావాదేవీలకు ఆ డబ్బు ఎప్పటిలా అందుబాటులోకి వస్తుంది.

షేర్ల కేటాయింపు లాటరీ పద్ధతిలో జరుగుతుంది. కాబట్టి దరఖాస్తు చేసుకున్నవారందరికీ షేర్లు రాకపోవచ్చు. సంస్థ ఐపీఓకు వచ్చినప్పుడే కనీస షేర్ల సంఖ్యను వెల్లడిస్తుంది.. దాన్నే లాట్ అంటారు. ఆ లాట్ కంటే తక్కువ షేర్లు కోరుతూ దరఖాస్తు చేస్తే ఆ దరఖాస్తు తిరస్కరిస్తారు. అలాగే లాట్ ప్రకారమే దరఖాస్తు చేసినా ఒక్కోసారి కోరుకున్నన్ని షేర్లు కేటాయించకపోవచ్చు. మొత్తం ఎన్ని షేర్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి.. ఎన్ని బిడ్‌లు దాఖలయ్యాయి.. అనేదాన్ని బట్టి షేర్ల కేటాయింపు ఉంటుంది. సంస్థ కేటాయించిన ప్రకారం ఇష్యూ ముగిసినప్పటి నుంచి 5 రోజుల్లోగా మదుపరుల డీమ్యాట్ ఖాతాలోకి షేర్లు జమ అవుతాయి.

షేర్ల జారీ విషయంలో ఏవైనా పొరపాట్లు జరిగినా, డబ్బులు రీఫండ్ కావడంలో సమస్యలు ఏర్పడినా ఐపీఓ జారీ చేసిన కంపెనీ ఫిర్యాదుల విభాగాన్ని సంప్రదించాలి. అక్కడ పరిష్కారం కాకపోతే సెబీకి ఫిర్యాదు చేయాలి. ‘ఆఫీస్ ఆఫ్ ఇన్వెస్టర్ అసిస్టెన్స్ అండ్ ఎడ్యుకేషన్, సెబీ, సీ-4, జీ బ్లాక్, కుర్లా కాంప్లెక్స్, ఈస్ట్ బాంద్రా, ముంబయి’ అనే చిరునామాకు పూర్తి వివరాలతో ఫిర్యాదు పంపించాలి.

‘నగదు నిర్వహణ’ (మనీ మేనేజ్‌మెంట్‌/ఫైనాన్షియల్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌)కు జీవితంలో ఎంతో ప్రాధాన్యం ఉంది. ‘మనీ’ పాఠాలను ఎంత ముందుగా నేర్చుకుంటే ఆర్థికంగా అంత మెరుగైన స్థానానికి బాటలు వేసుకోవచ్చు. తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు చిన్న నాటి నుంచే డబ్బు విషయాలను తెలియజేస్తూ వెళితే భవిష్యత్తులో వారికి స్పష్టమైన బాట ఏర్పాటు చేసినవారవుతారని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. సాధారణంగా స్కూళ్లలో మనీ పాఠాలకు చోటుండదు. కనుక తల్లిదండ్రులే ఈ విషయంలో చొరవ చూపించాలి. ఎక్కువ మంది తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు పాకెట్‌ మనీ ఇస్తుంటారు. కొందరు అయితే పిగ్గీ బ్యాంకు (డిబ్బీ) ఇచ్చి అందులో పొదుపు దిశగా ప్రోత్సహిస్తుంటారు. ప్రేమతో ఇలా ఇచ్చే డబ్బును పిల్లల పేరిట బ్యాంకులో సేవింగ్స్‌ ఖాతాను ప్రారంభించి.. అందులోకి మళ్లించడం మంచి ఆలోచన అవుతుంది.  

పిల్లలకు బ్యాంకులో సేవింగ్స్‌ ఖాతా ప్రారంభించడం వల్ల వారి కంటూ తల్లిదండ్రులు ఓ ఆదాయ వనరును సమకూర్చినవారు అవుతారు. దీనివల్ల బ్యాంకు ఖాతా అవసరం, ప్రయోజనాలను చిన్నారులు తెలుసుకుంటారు. సంపాదన వయసుకు వచ్చే నాటికి బ్యాంకింగ్‌ లావాదేవీలపై వారికి చక్కటి అవగాహన ఏర్పడుతుంది. చిన్నప్పుడే బ్యాంకు లావాదేవీలకు సన్నిహితంగా మెలగడం వారిపై ఆర్థికంగా సానుకూల ప్రభావాన్ని చూపిస్తుందని నిపుణుల విశ్లేషణ. పిగ్గీ బ్యాంకులో ఎంత వేస్తే అంతే ఉంటుంది. కానీ, బ్యాంకు ఖాతాల్లో జమ చేసిన మొత్తంపై ఎంతో కొంత వడ్డీ జమ అవుతూ, కాంపౌండింగ్‌తో మరింత వృద్ధి చెందుతుంది. అందుకే పిల్లలకు ఇచ్చే పాకెట్‌ మనీని బ్యాంకు పొదుపు ఖాతాలో పొదుపు చేసుకునే దిశగా పిల్లలను ప్రోత్సహించాలి. అసలు.. వడ్డీ.. వడ్డీపై వడ్డీ అంతా కలసి.. మైనర్లు కాస్తా మేజర్లు అయ్యే నాటికి కొద్ది మొత్తమే మంచి నిధిగా మారుతుంది. పిల్లలు దీన్ని బాగా అర్థం చేసుకుంటే, వారి భవిష్యత్తుకు ప్రయోజనం. 

అర్హతలు 
పిల్లల పేరిట తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులు బ్యాంకులో ఖాతాను ప్రారంభించుకునేందుకు అవకాశం ఉంది. పిల్లలకు ఎంత వయసు ఉండాలి? అన్న సందేహం అక్కర్లేదు. రోజుల వయసు ఉన్నా కానీ ఎటువంటి అభ్యంతరం లేదు. చాలా బ్యాంకుల్లో మైనర్‌ ఖాతా గరిష్ట వయసు 18 ఏళ్లుగా అమలవుతోంది. 18 ఏళ్లు నిండిన తర్వాత మైనర్‌ ఖాతాను పూర్తి స్థాయి సాధారణ ఖాతాగా మార్చేందుకు అర్హత లభిస్తుంది. కాకపోతే ఆ సమయంలో పూర్తి స్థాయి కేవైసీ వివరాలను సమరి్పంచాలి.

వార్షిక వడ్డీ ఆదాయం సంగతి…
మైనర్‌ ఖాతాలకు సంబంధించి తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులు తప్పకుండా గుర్తుంచుకోవాల్సిన అంశం పన్ను. పిల్లల పేరిట బ్యాంకు ఖాతాల్లోని డిపాజిట్లపై వడ్డీ ఆదాయం తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకుల వార్షిక ఆదాయానికే కలిపి చూపించుకోవాల్సి ఉంటుంది.   

పలు రకాల ఖాతాలు.. 
తల్లి లేదా తండ్రి ఉమ్మడి ఖాతాదారుగా జాయింట్‌ అకౌంట్‌ను ప్రారంభించుకునేందుకు వీలుంది. లేదా చిన్నారి పేరు మీదే ఖాతాను తెరవొచ్చు. ఎస్‌బీఐ ‘పెహ్లాకదమ్‌’, ఐసీఐసీఐ బ్యాంకు ‘యంగ్‌ స్టార్స్‌ సేవింగ్స్‌ అకౌంట్‌’లకు కచ్చితంగా తల్లిదండ్రులు జాయింట్‌ అకౌంట్‌ హోల్డర్‌గా ఉండాలన్న నిబంధన అమల్లో ఉంది. మరి కేవలం చిన్నారి పేరుతోనే ఖాతా తెరవాలనుకుంటే ఎస్‌బీఐలో పెహ్లీఉడాన్‌ అనే పథకం ఉంది. కాకపోతే 15-18 ఏళ్ల వయసు వారికే ఇది పరిమితం. అదే పదేళ్లు దాటిన చిన్నారులకు ప్రత్యేకమైన ఖాతా తెరవాలనుకుంటే ఐసీఐసీఐ బ్యాంకు ‘స్మార్ట్‌స్టార్‌ సేవింగ్స్‌ అకౌంట్‌’ పథకం అందుబాటులో ఉంది.  యాక్సిస్‌ బ్యాంకు ‘ఫ్యూచర్‌ స్టార్స్‌ సేవింగ్స్‌ అకౌంట్‌’లో అయితే పిల్లలకు పదేళ్లు వచ్చే వరకు వారి తరఫున తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులే లావాదేవీలు నిర్వహించేందుకు వీలుంటుంది. ఒకవేళ చిన్నారుల పేరిట ఖాతాను ప్రారంభించేట్టు అయితే.. అదే బ్యాంకు శాఖలో వారి తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులకు సైతం ఖాతా ఉండాలని చాలా బ్యాంకులు కోరుతున్నాయి.  

వడ్డీ రేట్లు/ చార్జీలు 
చాలా బ్యాంకులు సాధారణ సేవింగ్స్‌ ఖాతాల మాదిరే వడ్డీ రేటును మైనర్‌ ఖాతాలకూ అమలు చేస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం సేవింగ్స్‌ ఖాతాలపై వడ్డీ రేట్లు వివిధ బ్యాంకుల పరిధిలో 2.7 శాతం నుంచి 7 శాతం మధ్యలో ఉన్నాయి. కాకపోతే పిల్లల పేరిట తెరిచే ఖాతా విషయంలో వడ్డీ రేటుకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యం ఇవ్వాల్సిన అవసరం లేదు. ఖాతాకు ఉన్న సదుపాయాలు, సౌకర్యాలనే ప్రధానంగా చూడాలి. ప్రారంభ డిపాజిట్‌ ఎంత చేయాలి?, కనీస నెలవారీ బ్యాలన్స్‌ నిర్వహించలేకపోతే విధించే చార్జీలు ఎలా ఉంటాయి?, నగదు ఉపసంహరణకు పరిమితులు? ఇతరత్రా నియమ నిబంధనలను ప్రధానంగా చూడాలి. ఉదాహరణకు ఐడీఎఫ్‌సీ ఫస్ట్‌ బ్యాంకులో మైనర్‌ సేవింగ్స్‌ ఖాతా ప్రారంభానికి రూ.25,000 ఉండాలి. 

హెచ్‌డీఎఫ్‌సీ బ్యాంకు అయితే ‘కిడ్స్‌ అడ్వాంటేజ్‌ అకౌంట్‌’లో మైనర్లు నెలవారీ కనీసం రూ.5,000ను బ్యాలన్స్‌గా నిర్వహించాలని కోరుతోంది. రూ.5,000 నిర్వహణలో విఫలమైతే తిరిగి కనీస బ్యాలన్స్‌ ఖాతాలో చేరే వరకు రూ.150–300 మధ్య చార్జీలను అమలు చేస్తోంది. అదే ఎస్‌బీఐ ‘పెహ్లీ ఉడాన్‌’ ఖాతాలో ఎటువంటి బ్యాలన్స్‌ ఉంచాల్సిన అవసరం లేదు. అంటే ఇది జీరో బ్యాలన్స్‌ అకౌంట్‌. గరిష్టంగా ఖాతాలో రూ.10లక్షల వరకు బ్యాలన్స్‌ను నిర్వహించుకోవచ్చు. సాధారణ ఖాతాలకు మాదిరే మైనర్‌ ఖాతాదారులూ చెక్కు బుక్, ఏటీఎం కార్డు, మొబైల్, ఇంటర్నెట్‌ బ్యాంకింగ్‌ సేవలను పొందొచ్చు. ఉపసంహరణ పరిమితులు, తల్లిదండ్రుల ప్రమేయం అన్నది బ్యాంకుల మధ్య మార్పు చెందొచ్చు. హెచ్‌డీఎఫ్‌సీ బ్యాంకు ‘కిడ్స్‌ అడ్వాంటేజ్‌ అకౌంట్‌’ అయితే చిన్నారుల పేరిటే ఏటీఎం/డెబిట్‌ కార్డులను జారీ చేస్తారు. రోజువారీ ఉపసంహరణ పరిమితి రూ.2,500గా ఉంది. వర్తకుల వద్ద ఒక్కరోజులో రూ.10,000కు మించి కార్డుతో చెల్లించడానికి అవకాశం లేదు. అదే ఎస్‌బీఐ అయితే పీవోఎస్‌ వద్ద రోజువారీ పరిమితిని రూ.5,000గానే అమలు చేస్తోంది. 

తల్లిదండ్రుల నియంత్రణలు 
చాలా బ్యాంకులు మైనర్‌ ఖాతాలకు సంబంధించి ఎటువంటి ఆంక్షల్లేకుండా ఏటీఎం/డెబిట్‌ కార్డుల సదుపాయాలను కలి్పస్తున్నాయి. కనుక కార్డుల దురి్వనియోగం రిస్క్‌ ఉంటుంది. దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకునే బ్యాంకులు మైనర్‌ ఖాతాల లావాదేవీలపై తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకుల మొబైల్‌ నంబర్లకు అలర్ట్‌ సందేశాలను పంపిస్తున్నాయి. అంతేకాదు, నెట్‌బ్యాంకింగ్‌ ద్వారా లావా దేవీలను పరిశీలించుకునేందుకు అనుమతిస్తున్నా యి. తమ పిల్లల కార్డు ల పరిమితులను ఎప్పటికప్పుడు మా ర్చుకునేందుకూ అవకాశం కల్పిస్తున్నాయి. సిటీ బ్యాంకు జూనియర్‌ అకౌంట్, ఏయూ స్మాల్‌ ఫైనాన్స్‌కు చెందిన ఏయూ కిడ్స్‌ అకౌంట్‌ ఇందుకు ఉదాహరణలు. పిల్లల చేతికే తాళాలు ఇవ్వడం నచ్చని తల్లిదండ్రులు ఖాతాల కంట్రోలింగ్‌ను తమ చేతుల్లోనే ఉంచుకునే సదుపాయం ఉంది. 

అదనపు ప్రయోజనాలు.. 
కొన్ని బ్యాంకులు మైనర్‌ ఖాతాలపై అదనపు ప్రయోజనాలను ఆఫర్‌ చేస్తున్నాయి. ఎస్‌బీఐ ‘పెహ్లీ ఉడాన్‌’ పెహ్లాకదమ్‌’ ఖాతాలకు ఆటో స్వీప్‌ ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్‌ (బ్యాలన్స్‌ కనీస పరిమితి మించిన సందర్భాల్లో అదనపు బ్యాలన్స్‌ను డిపాజిట్‌గా మార్చే ఆటో సదుపాయం) సదుపాయాన్ని అందిస్తోంది. రికరింగ్‌ డిపాజిట్‌పై స్టాండింగ్‌ ఇన్‌స్ట్రక్షన్‌ సదుపాయాన్ని కూడా కలి్పస్తోంది. వ్యక్తిగత ప్రమాద బీమా కవరేజీని, ఎస్‌బీఐ లైఫ్‌ తరఫున మార్కెట్‌ లింక్డ్‌ ప్లాన్‌ ‘స్మార్ట్‌ స్కాలర్‌’ను ఆఫర్‌ చేస్తోంది. పెహ్లాకదమ్‌ ఖాతాలో అయితే ఎఫ్‌డీపై ఓడీ సదుపాయాన్ని తల్లిదండ్రులు/సంరక్షకులు తీసుకునే ఆప్షన్‌ కూడా ఉంది. ఇక హెచ్‌డీఎఫ్‌సీ బ్యాంకు కిడ్స్‌ అడ్వాంటేజ్‌ ఖాతాదారులకు రూ.లక్ష విలువతో ఉచితంగా ఎడ్యుకేషన్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ను అందిస్తోంది. తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులు మరణించినట్టయితే మైనర్‌ ఖాతాదారులకు బ్యాంకు రూ.లక్ష పరిహారంగా చెల్లిస్తుంది.

మనకు, మన ఆస్తులకు సంబంధించిన పత్రాలు, విలువయిననగలు, వస్తువులు భద్రపరుచుకునేందుకు బ్యాంకు లాకర్లు ఉపయోగపడతాయి. మనం ఇల్లు తాళం వేసుకుని రోజులతరబడి వేరే ఊళ్లకు వెళ్లినప్పుడు మన విలువయిన వస్తువులు, నగలు లాకరులో భద్రపరుచుకోవచ్చు.

బ్యాంకుల్లో లాకర్లు అద్దె ప్రాతిపదికన ఇవ్వబడతాయి. బ్యాంకు లాకర్లలో మనకు రక్షణ ఏమిటంటే మనం తీసుకున్న ఒక లాకరు తాళం మనదగ్గర ఉంటే ఇంకో మాస్టర్ కీ (ఆ యూనిట్ లో ఉన్న అన్ని లాకర్లకీ సంబంధించిన ఒకే ఒక తాళం) బ్యాంకువారి దగ్గర ఉంటుంది. అందుచేత మనం తీసుకున్న లాకర్ తెరవాలంటే మన కీ బ్యాంకు వాళ్ల మాస్టర్ కీ రెండూ ఒకేసారి పెట్టి తెరవాల్సిఉంటుంది. రెండింట్లో ఏఒక్క కీతోమాత్రమే లాకర్ తెరవడం అసంభవం. అందుచేత మనకీ జాగ్రత్తగా దాచుకుంటే అందులో మనం పెట్టుకున్నవస్తువులకు ఢోకా ఉండదు.

ఈ లాకర్లు కూడా చిన్నవి, కొంచెం పెద్దవి, అంతకన్న పెద్ద లాకర్లు కూడా ఉంటాయి. సాధారణంగా ఆ బ్యాంకుతో ఎక్కువ సంబంధం పెట్టుకుని పెద్ద మొత్తాల్లో డిపాజిట్లు, ఎకౌంట్లతో లావాదేవీలు జరిపేవారు మేనేజ్ మెంటుతో మాటలాడుకుని లాకరు యూనిట్ రావడానికి ముందే ఏర్పాట్లు చేసుకుని పెద్దలాకర్లు తీసుకుంటారనేది నా అనుభవంలో గ్రహించిన విషయం.

సాధారణంగా బ్యాంకు లాకరు కావాలంటే మనకి ఎకౌంట్ ఉండి ఒక ఖాతాదారుగా ఉన్నవారికే లాకరు ఇవ్వడానికి ఆ బ్యాంకువారు సుముఖత చూపిస్తారు. ఎందుకంటే బ్యాంకింగు నిబంధనలను అనుసరించి ఆ బ్యాంకువారితో అంతకు ముందే మీకు పరిచయం ఉండటం గురించి ఒక రికార్డ్ ఉండటం మీ లావాదేవీలు సంతృప్తికరంగా ఉన్నాయి అనే విషయాలకు ప్రాముఖ్యత ఉంటుంది. ఏడాదికి సరిపోయే అద్దె ఒకేసారి అడ్వాన్సుగానే చెల్లించాల్సిఉంటుంది. అదికాకుండా లాకరు కీ డిపాజిట్ గా కూడా కొంత మొత్తాన్ని మీదగ్గర వసూలు చేసి బ్యాంకువారు వారిదగ్గర పెట్టుకుంటారు. మీరు లాకరు రద్దుచేసుకున్నప్పుడు అది మీకు తిరిగి ఇచ్చేస్తారు.

మీరెప్పుదైనా కీ పోగొట్టుకున్నా, లేక అద్దె కట్టకుండానూ బ్యాంకుకి రాకుండానూ ఒక కాలపరిమితికిమించి వ్యవహరిస్తే బ్యాంకువారు మీకు కొంచెం ముందు ఒక నోటీసు పోస్టులో మీరు లాకర్ తీసుకున్నప్పుడు ఇచ్చిన ఎడ్రసుకి పంపించి కొన్నిరోజుల తరవాత ఆ లాకరుని ఇద్దరు ముగ్గురు తగిన స్థాయి కలిగిన సాక్షుల సమక్షంలో పగులకొట్టి తెరిపించి అందులో దాచిన వస్తువుల లిస్టు వివరాలు రాసి బ్యాంకువారు, ఆ సాక్షులు అందులో దృవీకరిస్తూ రికార్డుచేసి ఒక పేకెట్ లో సీలు చేయించి ఉంచి సేఫ్ లో భద్రపరుస్తారు. ఈ విషయంలో అయ్యే ఖర్చు మనమే భరించాలి. అవసరమైతే లాకరు కీ డిపాజిట్ లో ఉన్న డబ్బు దీనికి వాడేస్తారు. ఇలాంటి అన్ని విషయాలకు సంబంధించి ఒక స్టాంపుపేపరుమీద మీరు లాకరు తీసుకున్నరోజునే బ్యాంకువారితో ఒక ఎగ్రిమెంటుచేసుకుని ఉంటారు. ఆ విధంగా బ్యాంకు వారికి హక్కు ఉంటుంది.

లాకరులో ఉన్నవి అవసరానికి బయటకు తీసుకోవడం, లేదా ఇంకొకటి ఏమన్నా పెట్టుకోవడం వంటివి ఎవరిపేరుమీద లాకరు తీసుకున్నారో ఇంకా ఎవరికైనా అధికారం ఇస్తూ మేండేట్ బ్యాంకు వారి దగ్గర నిబంధనలప్రకారం ముందుగానే ఇచ్చివుంటే ఆటువంటివారికి మాత్రమే లాకరు తెరిచే అధికారం ఉంటుంది. మనకు విలువయిన ఆస్థిపత్రాలూ ఇతర లావాదేవీలకు సంబంధించిన డాక్యుమెంట్లు ఉంచుకోవడానికి ఉపయోగకరం. డబ్బు, బంగారం నగలు కూడా చాలామంది దాచుకుంటారు. ఎందుకంటే ఒకసారి మీరు ఆ లాకరు మూసేసిన తర్వాత మళ్లీ మీరూ బ్యాంకు అధికారీ ఇద్దరు తాళం తిప్పితేగానీ ఆ లాకరు తెరుచుకోబడదు. బ్యాంక్ అధికారి తన మాస్టర్ కీ తీసుకుని వెళ్లి పోతాడు. మీరు లాకరు గదిలోనే ఉండి మీ పని చూసుకోవచ్చు.

ముందుగా పెట్రోల్ బంక్ పెట్టడానికి మీ దగ్గర కనీసం 20 లక్షల వరకు డబ్బులు ఉండాలి.మీరు పెట్రోల్ బంక్ పెట్టాలనుకుంటే కచ్చితంగా ఈ కింద ఉన్న రూల్స్ ని పాటించాలి.

• భారత దేశ పౌరుడు అయ్యుండాలి
• భారత దేశంలోనే నివాసం ఉండాలి
• 10 వ తరగతి వరకు చదివి ఉండాలి
• వయసు 21 సంవత్సరాల నుంచి 60 సంవత్సరాల లోపు ఉండాలి
• మీ దగ్గర పెట్రోల్ బంక్ కు సరిపోయే ల్యాండ్ రోడ్ పక్కన ఉండాలి (లేదా ) వేరే వాళ్ళ ల్యాండ్ ను 19 సంవత్సరాల 11 నెలలకు లీజ్ తీసుకోవాలి
• పైన తెలిపిన భూమి కచ్చితంగా రద్దీగా ఉండే ప్రదేశంలో రోడ్ పక్కన ఉండాలి

ఇండియాలో ప్రధానంగా మూడు కంపెనీలు పెట్రోల్ / డీజల్ డీలర్ షిప్ ను అందిస్తున్నాయి.అవి

1) హిందూస్తాన్ పెట్రోలియం (HPCL )

2) ఇండియన్ ఆయిల్ (IOCL)

3) భారత్ పెట్రోలియం

ఈ మూడు కంపెనీలకు సంబందించిన డీలర్ షిప్ ను ఈ కింద తెలిపిన వెబ్సైటు ద్వారా ఇంకా పూర్తి వివరాలు తెలుసుకోవచ్చు. దీనితో పాటు పెట్రోల్ బంక్ డీలర్ షిప్ కు ఆన్లైన్ ద్వారా అప్లికేషన్ పెట్టుకోవచ్చు.పైన తెలిపిన అన్ని రూల్స్ పాటించి పెట్రోల్ బంక్ ను ప్రారంభించవచ్చు.Petrolpump DealersNetwork expansion has been an important business activity of PSU Oil Marketing Companies (OMCs) for increasing the reach of petroleum products across the country. OMCs are engaged in appointing new Dealer Distributors as a continuous business process and providing accessibility of Dealership.https://www.petrolpumpdealerchayan.in/

When we talk about one of the major profit making business the idea of running a petrol pump can not be left behind. So we are going to se e the A 2 Z on how to start and operate a petrol pump India.

It will be a bit long but interesting to read. LETS START

The procedure and formalities for opening a petrol pump business in India is as follows:

Eligibility Criteria for Opening a Petrol Pump in India

the Government of India has set up certain criteria that has to be met before anyone can start the process of opening a petrol pump in India:

1. The owner/owners of the petrol pump business should be citizens of India. In case of an NRI applicant, he/she must have lived in India for more than 182 days.
2. The minimum age limit of the applicant has to be 21 years and the maximum age limit should be no more than 55 years.
3. Birth certificate proof is required.
4. For an individual residing in rural areas, the minimum educational qualification required is 10+2 certification. And, for individuals residing in urban areas, the minimum educational qualification should be a university degree certification from a university that is recognised by UGC. For applicants who belong to CC1 category, a 10th certificate is required and for CC2 category, a 10 +2 certification is a must.
5. Applicants belonging to the freedom fighter category are exempt from the rules.
6. Minimum investment of Rs 15 lakh or more required to obtain dealership in rural areas.
7. Minimum investment of Rs 2 crore or more to obtain dealership in urban areas.
8. The chosen business location should not fall under excluded or blacklisted zones.

Land Requirement

Just like with mobile towers, the land for petrol pump has to be chosen as per the analysis of the petrol companies. These petrol companies usually issue advertisements about sanctioned land locations, so you need to ensure your chosen land area falls under that category before proceeding with the application. You will also need to ensure you meet the below land criteria:

1. The land has to be either owned by you or leased for the period agreed upon by the oil dealership.
2. You need to ensure all the legal documentation of the land is in place for the verification process.
3. The area of land required should be at least between 800 sq meters to 2000 sq meters depending on the location.
4. Land chosen should be developed and levelled and easily accessible from the road.

Investment and Fees

To open a petrol pump business, you must have a good investment capacity to start with. There are two types of charges for opening petrol pumps in India:

1. Rs 12 lakhs for ROs for rural areas and Rs 25 lakhs for ROs in urban areas, though the amount may vary from company to company.
2. Your funds will be acceptable in the below modes:National Savings CertificatesBondsShares of listed Companies in Demat FormMutual fundsSaving account fundsBank deposits
3. Cash, jewellery, current account balance will not be considered for investment in this business.

Application for License

The next step is to obtain a license for opening a petrol pump. For this, Oil Marketing Companies (OMCs) give out advertisements either on their official website or newspapers to set up petrol pumps across different locations. Interested candidates have to:

1. Buy a form for Rs 100 (rural areas) and Rs 1000 (urban areas) online and duly fill up the accurate details like personal ID, mark sheets, land details and upload the required documents on the chosen oil company’s website.
2. Once the license is obtained, the applicant will need to get a GSTIN number to pay GST and open a current account with the name of his petrol pump.

Obtaining Certificates

Once the licence is sanctioned, the next step will be to obtain certain certificates and permissions before building the petrol pump infrastructure:

1. Permission from the Municipal Corporation and Fire Safety Office
2. NOC from the licensing and other concerned authorities
3. Location Certificate

Obtain Business Loan for Working Capital Needs

One can get a loan for petrol pump from banks, NBFCs as well as digital NBFCs.

మన దేశంలో అందరికి బంగారంపై మక్కువ ఎక్కువ. తరతరాల నుంచి బంగారాన్ని కొని దాచుకోవడం ఒక అలవాటు. ఇంట్లో ముఖ్యమైన వేడుకలు జరిగినప్పుడు బంగారం కొనుగోలుకు ఎక్కువ ఇష్టపడతారు. అలాగే ఇది ఒక ఆభరణంగా మాత్రమే కాకుండా తాత్కాలికంగా సమస్యలు ఎదురైనప్పుడు దీనిని తాకట్టు పెట్టి రుణాలు తీసుకుంటారు. ఇది చాలా సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ఎక్కువ ఉపయోగిస్తారు. బ్యాంకులు, నాన్‌-బ్యాంకింగ్‌ ఫైనాన్షియల్‌ కంపెనీలు(ఎన్‌బీఎఫ్‌సీ) కూడా బంగారంపై రుణాలు ఇవ్వడానికి ఎక్కువ ఆసక్తి చూపుతాయి.

బంగారంపై రుణాలను జారీ చేసేందుకు బ్యాంకులు కూడా క్రెడిట్‌ స్కార్‌లను పరిగణలోకి తీసుకోవు. బంగారంపై రుణం ఇచ్చేటప్పుడు రుణ గ్రహిత తిరిగి చెల్లించే సామర్థ్యాన్ని కూడా అంచనా వేయవు. ప్రస్తుతం మణప్పురం, ముత్తూట్‌ ఫైనాన్స్‌ వంటివి బంగారు రుణ వ్యాపారంపైనే ప్రధానంగా దృష్టి సారించాయి. అయితే మనం బంగారంపై కొన్ని విషయాలు గురుంచుకోండి.  

బ్యాంకులు వర్సెస్ ఎన్‌బీఎఫ్‌సీ
బ్యాంకులు, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీల మధ్య ఒక ముఖ్యమైన వ్యత్యాసం ఉంది. బ్యాంకులు తక్కువ వడ్డీకే రుణాలు ఇస్తే ఎన్‌బీఎఫ్‌సీలు ఎక్కువ మొత్తంలో రుణాలు అందజేస్తాయి. అలాగే బ్యాంకులు ఎక్కువ మొత్తం రుణాలు అందజేస్తాయి. కాకపోతే బ్యాంకులతో పోలిస్తే వడ్డీరేటు 1 నుంచి 2 శాతం ఎక్కువ ఉంటుంది. ఉదాహారణకు మీ దగ్గర ఉన్న 20గ్రాముల బంగారానికి రుణాలు తీసుకుంటే బ్యాంకులు, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీ రెండు వాస్తవిక బంగారం విలువలో 75 శాతం అందిస్తుంటాయి. మీకు ప్రభుత్వ బ్యాంకులు 10 గ్రాముల బంగారానికి రూ.40వేలు అందిస్తే, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీలు కొంచెం ఎక్కువ అందించే అవకాశం ఉంటుంది. కానీ ఎన్‌బీఎఫ్‌సీల కంటే బ్యాంకులు తక్కువ వడ్డీకే రుణాలు ఇస్తాయి. రుణ మంజూరు విషయంలో ఎన్‌బీఎఫ్‌సీలు ముందు ఉంటాయి. 

ఎలాంటి బంగారం తాకట్టు పెట్టొచ్చు?
బంగారం రుణం కావాలంటే బంగారం కనీస స్వచ్ఛత 18 క్యారెట్లు ఉండాలి. మనం సాధారణంగా ధరించే బంగారం 22 క్యారెట్లు ఉంటుంది. 18 క్యారెట్ల కంటే తక్కువ నాణ్యత ఉంటే బ్యాంకులు, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీలు రుణాలు మంజూరు చేయవు. అభరణాలు, బంగారు నాణేలను తాకట్టు పెట్టవచ్చు కానీ బంగారు కడ్డీలపై చాలా బ్యాంకులు రుణాలు ఇవ్వవు. అలాగే తనఖా పెట్టిన అభరణాల్లో భాగమైన వజ్రాలు, రాళ్లకు విలువ ఉండదు. కేవలం బంగారం విలువను మాత్రమే లెక్కిస్తారు. నాణేల విషయంలో కూడా స్వేచ్ఛత అడగవచ్చు. 50 గ్రాముల కంటే ఎక్కువ బరువున్న నాణేలను అంగీకరించరు. బంగారంపై ఛార్జీలు బ్యాంకులను, ఫైనాన్సింగ్ సంస్థలను బట్టి మారుతుంటాయి. వ్యాల్యుయేషన్ ఛార్జెస్, ప్రాసెసింగ్ ఫీజ్ లాంటివి ఉంటాయి.

రీపేమెంట్ 
రుణం తిరిగి చెల్లించే విషయంలో రకరకాల ఆప్షన్లు ఉంటాయి. నెలవారీగా వాయిదాలలో(ఈఎంఐ) చెల్లించవచ్చు లేదా రుణ కాలపరిమితి ఉన్నంత వరకు వడ్డీని మాత్రమే చెల్లించి చివరలో ఒకేసారి మొత్తం రుణం చెల్లించవచ్చు. అసలుతో పాటు వడ్డీ కలిపి చివరలో చెల్లించవచ్చు. 

గోల్డ్ లోన్ చెల్లించకపోతే ఏమవుతుంది?
రుణాన్ని సమయానికి తిరిగి చెల్లించకెపోతే రుణదాతలకు మీ బంగారాన్ని విక్రయించే హక్కు ఉంటుంది. విక్రయించే ముందు బ్యాంకు లేదా ఫైనాన్సింగ్ సంస్థలు నోటీసులు ఇస్తాయి. బంగారం ధర పడిపోతే రుణదాత అదనపు బంగారాన్ని తాకట్టు పెట్టాలని బ్యాంకులు, ఎన్‌బీఎఫ్‌సీల కోరే అవకాశం ఉంది. రుణం, బంగారం విలువ నిష్పత్తిని ఎప్పటికప్పుడు నిబంధనల మేరకు కొనసాగించాలని బ్యాంకులు కోరుతుంటాయి. 

ప్రతి ప్రయాణానికీ గమ్యం ఉన్నట్టే ప్రతి పెట్టుబడికీ లక్ష్యం ఉండాలి. మరే పెట్టుబడి లాగానే మ్యూచువల్ ఫండ్లలో పెట్టుబడికి కూడా లక్ష్యం ముఖ్యం.

లక్ష్యానికి అనుగుణంగా పెట్టుబడి కాలం నిర్ణయించుకుని అందుకు తగ్గ ఫండ్లు ఎంచుకోవాలి.

స్వల్పకాలం (ఏడాది లోపు):

ఈక్విటీల రిస్క్ వద్దనుకునేవారికి ద్రవ్యోల్బణాన్ని ఓడించే, ఎఫ్‌డీని మించిన రాబడికి కొన్ని రోజులకైతే లిక్విడ్ ఫండ్లు, కొన్ని నెలలకైతే డెట్ ఫండ్లు ఉపయుక్తం.

దీర్ఘకాలం (కనీసం అయిదేళ్ళు):

పోర్ట్‌ఫోలియో విస్తృతీకరణకు లార్జ్‌క్యాప్ ఫండ్లు, మిడ్/స్మాల్‌క్యాప్ ఫండ్లు, పన్ను ఆదా (ELSS) ఫండ్లు తగిన మోతాదుల్లో ఎంచుకోవాలి. దీర్ఘకాలానికి క్రమానుగుణ పెట్టుబడి (SIP) అత్యుత్తమం.

ఫలానా ఫండ్ మంచిదా కాదా ఎలా తెలుసుకోవటం?

కొన్ని సరళమైన పరామితులతో ఒక ఫండ్ నాణ్యతను బేరీజు వెయ్యవచ్చు:

గత పనితీరు

గడిచిన అయిదు, పదేళ్ళలో రాబడి శాతం మాత్రమే కాకుండా నిలకడగా ఆ ఫండ్ మూలాధార సూచీని మించిన రాబడి ఇచ్చిందా అన్న విషయం పరిశీలించాలి.

లార్జ్‌క్యాప్ ఫండ్లకు మూలాధార సూచీ BSE 100, మిడ్‌క్యాప్ ఫండ్లకు BSE 150 MidCap, స్మాల్‌క్యాప్ ఫండ్లకు BSE 250 SmallCap, ఇలా.

ఉదాహరణ:

గత ఎనిమిదేళ్ళుగా ఆక్సిస్ బ్లూచిప్ ఫండ్ BSE 100 సూచీని మించిన రాబడి ఇచ్చింది.

అదే ఫ్రాంక్లిన్ బ్లూచిప్ ఫండ్ పనితీరు పలుమార్లు సూచీ కంటే తక్కువగా ఉంది:

దీర్ఘకాలానికి ఇటువంటి ఫండ్లు మంచివి కావు. ఈ వివరాలు ValueResearch వెబ్‌సైట్‌లో చూడవచ్చు.

ఫండ్ సంస్థ (Asset Management Company)

సంస్థ నైతిక విలువలు దీర్ఘకాలిక పనితీరుపై తప్పక ప్రభావం చూపుతాయి. ఇది తెలుసుకోవటం కష్టం కూడా కాదు.

ఆ సంస్థ మోసపూరిత లావాదేవీలు, సంక్షోభాలలో తలదూర్చకుండా ఉండాలి. సంస్థ యాజమాన్యం, ముఖ్య కార్య నిర్వాహక సిబ్బంది పరిశ్రమలో విశ్వసనీయ, గౌరవప్రద వ్యక్తులై ఉండాలి. ఉదాహరణకు HDFC, Axis, Mirae Asset, MotilalOswal ఫండ్ సంస్థలు.

ఫండ్ నిర్వాహకులు (Fund Manager)

ఫండ్ మేనేజర్ పనితీరు చూడాలి. అనుభవజ్ఞులైన మేనేజర్లు ఒక AMCలో పలు ఫండ్లను నిర్వహించటం సర్వసాధారణం. వారి అనుభవాన్ని బట్టి ఆయా ఫండ్ల నిర్వహణ ఎలా ఉందో పరిశీలించాలి.

ఒక ఫండ్ మేనేజర్ ఆ ఫండ్‌ను ఎప్పటి నుండి నిర్వహిస్తున్నారు, ఆ కాలంలో ఫండ్ పనితీరు ఎలా ఉంది, వారు ఇంకా ఏ ఫండ్లకు మేనేజర్‌గా ఉన్నారు – ఆ ఫండ్ల పనితీరు ఎలా ఉంది వంటి విషయాలు చూడాలి.

ఉదాహరణకు ఆక్సిస్ బ్లూచిప్ ఫండ్ మేనేజర్:

ఈ వివరాలు ValueResearch వెబ్‌సైట్‌లో చూడవచ్చు.

ఫండ్ మేనేజర్ల పనితీరు తెలుసుకోటానికి CityWireSelector వెబ్‌సైట్ చూడవచ్చు.

ఫండ్ పరిమాణం (Assets Under Management)

కనీసం వెయ్యి కోట్ల సంపదను నిర్వహించే సంస్థ మంచిది. సాధారణంగా AUM ఎంత ఎక్కువ ఉంటే ఫండ్ నిర్వహణ అంత సంక్లిష్టంగా ఉంటుంది. అప్పుడే ఫండ్ మేనేజర్ అనుభవం, నైపుణ్యం బయటపడతాయి.

Sharpe Ratio వంటి సాంకేతిక సూచికలు ఉన్నా, పై పద్ధతిలో ఎంపిక చేసుకున్న ఫండ్లు సాధారణంగా సాంకేతిక సూచీల్లోనూ ఉత్తమంగానే ఉంటాయి.

ఆధార్-మొబైల్ లంకె ఉన్నట్టయితే ఈ KYC వెంటనే అయిపోతుంది. ఇటీవలే షేర్లలో పెట్టుబడులు పెట్టిన వారైతే KYC పూర్తి చేసినవారే. చిరునామా వంటి వివరాల్లో ఏదయినా మార్పులుంటే స్వచ్చందంగా మరలా KYC పూర్తి చెయ్యటం మంచిది.

మ్యూచువల్ ఫండ్లలో పెట్టుబడికి వివిధ మార్గాలు:

డీమ్యాట్ ఖాతా: మ్యూచువల్ ఫండ్ల లావాదేవీలు అందించే బ్రోకరేజ్ సంస్థలో డీమ్యాట్ ఖాతా తెరిచి పెట్టుబడి సాగించవచ్చు. ఉదాహరణకు జెరోధా వారి కాయిన్ వేదిక ద్వారా అయితే ఫండ్లలోని డైరెక్ట్ ప్లాన్లలో పెట్టుబడికి అవకాశం ఉంటుంది. ఇదివరకే డీమ్యాట్ ఖాతా ఉన్నవారు ఆ బ్రోకరేజ్ వెబ్‌సైట్‌లో మ్యూచువల్ ఫండ్ పెట్టుబడి సదుపాయం ఉందో లేదో విచారించి పెట్టుబడులు కొనసాగించవచ్చు.

మ్యూచువల్ ఫండ్ పంపిణీదారులు: వీరు AMFI వద్ద నమోదైన ఆర్థిక సలహాదార్లు, పంపిణీదార్లు. ఏటా పది లక్షలు, ఆపై పెట్టుబడి పెట్టగోరు వారు సాధారణంగా ఈ మార్గం ఎంచుకుంటారు.

ఆన్‌లైన్ సంధాతలు: Scripbox, FundsIndia, Groww వంటి సదుపాయ సంధాతల్లో ఖాతా తెరిచి తద్వారా పెట్టుబడి చెయ్యవచ్చు. ఏ ఫండ్లు కొనాలో తెలియని వారు, తెలుసుకునేంత సమయం లేని వారు Scripboxలో ఖాతా తెరవటం మంచిది. గత అయిదేళ్ళుగా వారు ఎప్పటికప్పుడు మంచి ఫండ్లతో నాణ్యమైన పెట్టుబడి సలహా ఇస్తున్నారు.

మ్యూచువల్ ఫండ్ సంస్థలు: ఏ ఫండ్లలో పెట్టుబడి మంచిదో సొంతంగా తెలుసుకున్న వారు ఆ సంస్థ వెబ్‌సైట్‌లో KYC పూర్తి చేసి నేరుగా వారి ఫండ్లలో పెట్టుబడి మొదలు పెట్టవచ్చు. ఒక్కసారి KYC పూర్తి చేసిన వారు ఆపై పలు సంస్థల ఫండ్లలో తేలికగా పెట్టుబడి మొదలుపెట్టవచ్చు.

ఆన్‌లైన్ సదుపాయం లేనివారు ఆయా ఫండ్ల సంస్థ కార్యాలయానికి లేదా మ్యూచువల్ ఫండ్ సదుపాయం ఉన్న బ్యాంకులకు వెళ్ళి KYC స్వయంగా పూర్తి చేసి చెక్కు ద్వారా పెట్టుబడి చెయ్యవచ్చు.

CAMS, KFinTech  వంటి RTA(Registrar and Transfer Agents)ల ద్వారా కూడా పెట్టుబడి చెయ్యవచ్చు. మ్యూచువల్ ఫండ్ సంస్థలు ఈ RTAల సేవలను మదుపరుల వివరాలు, లావాదేవీల చరిత్ర నిర్వహించటం కొరకు ఉపయోగించుకుంటాయి. RTAల ముఖ్య కర్తవ్యం అదే కావున వారి వెబ్‌సైట్లలో పెట్టుబడి సదుపాయాలు Scripbox వంటివారితో పోలిస్తే ఆధునికంగా, సులువుగా ఉండకపోవచ్చు. మరో ముఖ్యమైన విషయం – KFinTech అనేది Karvy వారి అనుబంధ సంస్థ. ఇటీవల మదుపర్ల డెమ్యాట్ ఖాతాల్లోని షేర్లతో Karvy చేసిన కుంభకోణం అందరికీ తెలిసినదే.

ఈ మధ్య PhonePe, PayTM మొబైల్ ఆప్‌ల ద్వారా కూడా మ్యూచువల్ ఫండ్లలో పెట్టుబడులు పెట్టే సౌకర్యం ఉంది. ఈ మార్గం అనుకూలం అనిపిస్తే నిరభ్యంతరంగా ఎంచుకోవచ్చు.

పై మార్గాల్లో అనుకూలమైనది ఎంచుకుని పెట్టుబడి మొదలుపెట్టవచ్చు.

ఒక వ్యక్తి యొక్క అప్పు తీర్చు సమర్థత, క్రమశిక్షణల ప్రమాణమే సిబిల్ స్కోర్. ఇక్కడ అప్పు అంటే బ్యాంకు నుండి తీసుకున్న అప్పులే కాదు. క్రెడిట్ కార్డ్, ఫోన్ బిల్లు వంటి చెల్లింపులు కూడా.

వెరసి మీ ప్యాన్ కార్డుకు అనుసంధానమై ఉన్న ప్రతి ఒక్క ఖాతా, సేవల లావాదేవీల చరిత్ర మొత్తాన్ని కూర్చి, అందులో మీరు సమయానికి కట్టినవి, సమయానికి కట్టనివి, కట్టకుండా ఎగవేసినవి (ఏవైనా ఉంటే) ఇలా వర్గీకరించి, తదనుగుణంగా ఒక స్కోర్‌ను ఆపాదిస్తారు.

అంతే కాక, మీ స్కోర్ కొరకు వివిధ సంస్థలు సిబిల్ వారిని ఎక్కువ సార్లు విచారించినట్లైతే (మీరు రుణం కొరకు బాగా ప్రయత్నిస్తున్నందున మీ చెల్లింపు సామర్థ్యం తగ్గే అవకాశం ఉన్నది కాబట్టి) స్కోర్‌పై ప్రతికూల ప్రభావం ఉంటుంది.

దేశంలో ఆర్థిక, సంబంధిత సేవాసంస్థలు (బ్యాంకులు, ఫైనాన్స్ సంస్థలు, స్టాక్ మార్కెట్ బ్రోకర్లు, పోస్ట్‌పెయిడ్ మొబైల్ సేవ, వగైరా) మీ ఈ స్కోర్ బట్టి మీరు అప్పు కోసం చేసిన దరఖాస్తును ఆమోదిస్తారు.

ఈ స్కోర్ ఎంత ఎక్కువుంటే అంత మంచిది. 750కి పైన ఉంటే మీరు దరఖాస్తు చేసుకున్న అప్పు సులభంగా వస్తుంది. చాలా మందికి తెలియనిది – మీ స్కోర్ 750 పైన ఉంటే మీరు తీసుకునే అప్పుపై వడ్డీ గురించి నిక్కచ్చిగా బేరమాడవచ్చు.

బ్యాడ్ సిబిల్ స్కోర్‌ని ఎలా సరిజేసుకోవాలి?

దీనికి ఒకటే మార్గం – మీ రుణ వాయిదాలు, బిల్లులు అన్నీ సమయానికి కట్టేయటం. కాస్త సమయం పట్టినా స్కోర్ మెరుగు పడుతుంది.

ఉద్యోగం – వ్యాపారం రెండు సమానమే. కానీ ఉద్యోగులకి వ్యాపారస్తులు – వ్యాపారస్థులకి ఉద్యోగులు అవసరం ఉంది.

ఉద్యోగం లో స్వేచ్చా – స్వాతంత్ర్యం ఉండదు, వ్యాపారం లో ఉంటుంది

ఉద్యోగం లో ఒకరి కింద పని చేయాలి – వ్యాపారం లో ఎవరికింద పని చేయక్కర్లేదు

ఉద్యోగం లో ఎదుగుదల తక్కువ – వ్యాపారం లో ఎదగడం ఎక్కువ ( కొన్ని సార్లు సర్వం ఊడ్చుకుపోతుంది )

ఉద్యోగస్తుడు ఉద్యోగం పోతే కంగారూ , బాధ కనబరుస్తాడు – వ్యాపారస్తుడు కొత్త విధానాన్ని ఆలోచిస్తాడు

ఉద్యోగం లో రిస్క్ తక్కువ – వ్యాపారం లో రిస్క్ ఎక్కువ

ఉద్యోగం జీవితం సాధారణంగా ఉంటుంది – వ్యాపారం లో జీవితం లో ఏ ఒక్కరోజు ఒకేలా ఉండదు.

ఉద్యోగం జీవితాంతం కష్టపడుతూనే ఉండాలి, రిటైర్మెంట్ కి దాచుకోవాలి , టాక్స్ రూపం లో సంపాదన హరించుకుపోతుంది – వ్యాపారం లో గట్టిగా 5 నుండి 10 ఏళ్లు కష్టపడితే చాలు, టాక్స్ తక్కువ పోతుంది, ఆదాయ మార్గాలు ఎక్కువ ఉంటాయి.

ఉద్యోగం ఉన్నవారి ఆలోచనలు పరిధి లో ఉంటాయి – వ్యాపారస్థుల ఆలోచనలు హద్దు ఉండదు.

ఉద్యోగస్తులు ఉద్యోగం తప్ప ఇంకేం చేయలేరు – వ్యాపారస్తులు కుటుంబానికి, సమాజానికి, ట్రావెల్లింగ్ కి, అన్నిటికీ సమయం ఇవ్వగలరు

ఉద్యోగులు జీవితం లో కోటి రూపాయలు చూడగలరా ? ఖరీదైన ఇల్లు, కారు, పిల్లలకి మంచి భవిష్యత్తు ఇవ్వగలరా ( కేవలం సంపాదన మీద మాత్రమే ఆధారపడి ఉంటుంది – వ్యాపారస్థులు ఇవన్నీ చేయగలరు, ఏదైనా సాదించగలరు.