Category: శతకాలు

శ్రీ రాముని దయచేతనునారూఢిగ సకల జనులు నౌరాయనగాఁధారాళమైన నీతులునోరూరగఁ జవులుబుట్ట నుడివెద సుమతీ!సుమతీశతక కారుడు “సుమతీ” అని సంబోధన చేసి బుద్ధిమంతులకు మాత్రమే నీతులను చెప్తానని తెలిపాడు. లోకంలో నీతి మార్గాన్ని ఆచరించి బోధించిన శ్రీరాముని అనుగ్రహం పొందినవాడనై, లోకులు మెచ్చుకొనేలా మరలా మరలా చదువాలని ఆశ కలిగేలా వచిస్తున్నాను.……………………………………………………………………………………….అక్కరకు రాని చుట్టము,మ్రొక్కిన వరమీని వేల్పు, మోహరమునఁదానెక్కిన బాఱని గుఱ్ఱము,గ్రక్కున విడువంగవలయుఁ గదరా! సుమతీ!సమయానికి సహాయం చేయని చుట్టాన్ని, నమస్కరించినా వరాలీయని దైవాన్ని, యుద్ధంలో తానెక్కగా పరిగెత్తని గుర్రాన్ని వెంటనే విడవాలి.……………………………………………………………………………………….అడిగిన జీతం బియ్యనిమిడిమేలపు దొరనుఁ గొల్చి మిడుకుట కంటెన్వడిగల యెద్దులఁ గట్టుకమడిదున్నక బ్రతకవచ్చు మహిలో సుమతీ!అడిగినా జీతమీయని ప్రభువును సేవించి కష్టపడటం కంటే, వడిగల యెద్దులను కట్టుకొని పొలం దున్నుకొని జీవించటమే మేలు.……………………………………………………………………………………….అడియాస కొలువుఁ గొలువకు,గుడిమణియముఁ సేయఁబోకు, కుజనుల తోడన్విడువక కూరిమి సేయకుమడవినిఁ దో డరయ…

Read More

అల్పుడెపుడుఁబల్కు నాడంబురముగానుసజ్జనుండు బల్కు చల్లగానుకంచు మ్రోగునట్లు కనకంబు మ్రోగునా?విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!తాత్పర్యం: తక్కువ బుద్ధి గలవాడు ఎప్పుడూ గొప్పలు చెప్పుచుండును. మంచి బుద్ధి గలవాడు తగినంత మాత్రమునే మాటలాడును. కంచు మ్రోగినంత పెద్దగా బంగారం మ్రోగదు కదా! అని భావం.……………………………………………………………………….ఉప్పు కప్పురంబు నొక్క పోలిక నుండుచూడచూడ రుచుల జాడ వేరుపురుషులందు పుణ్య పురుషులు వేరయావిశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!తాత్పర్యం: ఉప్పు, కర్పూరం చూడటానికి ఒకే విధంగా కనిపించును. కానీ పరిశీలించి చూసినచో వాటి రుచులు, గుణములు వేరు వేరుగా ఉండును. ఆ విధంగానే మానవులందరూ ఒకే విధంగా అవయవ లక్షణములు, ఆకారములు కలియున్ననూ మామూలు మనుషుల కంటే గొప్పవారి లక్షణములను పరిశీలించి తెలుసుకొనగలిగినచో అవి విలక్షణముగా ఉండునని భావం.………………………………………………………………………..గంగిగోవు పాలు గరిటెడైనా చాలుకడివెడైన నేమి ఖరము పాలుభక్తిగలుగు కూడు పట్టెడైనను చాలువిశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!తాత్పర్యం: ఓ వేమా! మంచి ఆవు పాలు కొంచమైనా…

Read More

వేమన చరిత్ర అస్పష్టంగా ఉంది. సుమారు 1650 – 1750 మధ్య కాలములో జీవించి ఉండవచ్చు. బహుళ ప్రచారంలో ఉన్న కథనం ప్రకరం వేమన వివరాలు ఇలా ఉన్నాయి. వేమన కొండవీటి రెడ్డిరాజవంశానికి చెందిన వాడు అని, గండికోట దుర్గాధిపతులతో సంబంధం కలిగినవాడని అంటారు. కానీ ఇది నిజం కాదని పరిశోధకులు తెలియజేస్తున్నారు. కడప మండలంలోని ఒక చిన్న పల్లెలో మధ్య తరగతి కాపు కులస్థులకు జన్మించాడని అంటున్నారు. ఇతని జన్మస్థలం పేరు “మూగచింతపల్లె” కావచ్చును. ఇతను యవ్వనంలో వేశ్యాలోలుడిగా జీవించాడు. కొంతకాలానికి విరక్తిచెంది, తపస్సు చేసి యోగిగా మారాడు. సమాజానికి హితబోధ చేస్తూ వేలాది పద్యాలు చెప్పాడు. చివరికి కడప దగ్గరి పామూరుకొండ గుహలో శార్వరి నామ సంవత్సరం శ్రీరామ నవమి నాడు సమాధి చెందాడు. వేమన సమాధి అని ఇప్పటికీ ప్రసిద్ధమైనది కదిరి తాలూకాలోని…

Read More